2. Następny kraj Zjednoczonego Królestwa, który
omówimy w naszym przeglądzie, to Szkocja
(Scotland). Jest położona na północ od Anglii i
liczy ponad 5 milionów ludności, dumnych ze
swojej historii i tradycji Szkotów, których
możemy nazywać Brytyjczykami, ale nie wolno
nam się pomylić i określać ich jako Anglików.
3.
4. Szkocja to górzysty i wyżynny kraj, którego
przeważająca część ludności mieszka na
południu. Im bardziej kierujemy się na północ,
oddalamy się od dużych miast i skupisk
ludzkich, tym większe wrażenie robi na nas
krajobraz: niepokojący, dziki i jednocześnie
wspaniały. Najbardziej na północy położone
wyżyny (Highlands) to jeden z najsłabiej
zaludnionych terenów w kraju, kiedyś obszar
polowań i wypasu owiec. Do Szkocji należą
również archipelagi, czyli grupy wysp:
Szetlandy, Orkady i Hybrydy.
6. Stolicą kraju jest malownicze miasto Edynburg,
nazywane „Atenami północy” prawdopodobnie
ze względu na swój klimat intelektualny.
Podobnie jak Akropol góruje nad Atenami, tak
nad Edynburgiem podobną rolę spełnia pałac
Holyrood House, kiedyś siedziba królów
Szkocji.
8. Największym miastem jest jednak robotnicze
Glasgow nad rzeką Clyde, będące jednym z
wiodących ośrodków rewolucji przemysłowej
w XIX wieku. Słynne stocznie dawały
zatrudnienie wielu tysiącom ubogich Szkotów
przybywających tu z północy w poszukiwaniu
pracy. Ubogie dzielnice zamieszkiwane przez
nich oraz zanieczyszczenie środowiska
towarzyszące rozwojowi przemysłu sprawiały
przygnębiające wrażenie na odwiedzających to
miejsce. Jednak dzisiaj sytuacja jest zupełnie
inna, tętniące życiem Glasgow przyciąga
miłośników kultury o czym świadczy
przyznanie mu tytułu Europejskiego Miasta
Kultury w 1990 roku.
12. Bardzo przyjazną zakochanym parom
miejscowością jest Gretna Green, położona
blisko granicy z Anglią, do której ze względu na
znacznie łatwiejszą procedurę zawierania
małżeństw uciekali młodzi z Anglii. Tutaj
ślubu, zgodnie z obowiązującym w Szkocji,
prawem udzielał miejscowy kowal a rodzicom
młodych pozostawało tylko pogodzić się z
decyzja zakochanych.
14. Innej atrakcji dostarcza słynne na całym
świecie jezioro Loch Ness, żyje tu potwór o
którym wszyscy słyszeli i również wszyscy
chcieliby go zobaczyć, jednak do tej pory
nikomu się to nie udało; mimo starań,
cierpliwości i najnowocześniejszego sprzętu
użytego do badań. Ale potwór musi jednak
istnieć skoro ma nawet imię – Nessie.
15. Dumni Szkoci mają długą, fascynującą ale i
tragiczną historię. Tak jak Polska, mieli
większego, silniejszego i równie zaborczego
sąsiada (my nawet dwóch), przed którym
musieli się bronić, podporządkowali się mu ale
nie ulegli i tak jak my przetrwali. Mowa tu
oczywiście o Anglii. Pierwszymi mieszkańcami
byli Celtowie i Piktowie, później Szkoci i
Brytowie. W średniowieczu Szkoci heroicznie
zmagali się z naporem Anglików, którzy
odebrali im ich narodową świętość „Kamień ze
Skony” (the Stone of Scone) i umieścili ją pod
tronem koronacyjnym królów Anglii. Na tym
kamieniu wcześniej byli koronowani królowie
Szkocji.
17. O tym o powiada piękny film
„Braveheart”(Waleczne Serce), w którym
tytułowy bohater staje na czele powstania
przeciwko okrutnym Anglikom i w końcu
oddaje swoje życie za wartość, która jest
również szczególnie ważna dla Polaków, czyli
za wolność. Bohater jest postacią historyczną i
nazywał się William Wallace, a film opowiada
właśnie o jego życiu. Szkoci pokonują
Anglików w bitwie pod Bannockburn w 1314
roku. Jednak brakuje im jedności i
dalekowzroczności, mimo wielkiej odwagi,
popadają w końcu w zależność od Anglii. Dają
za to Anglii dynastię panującą tu w XVII wieku
w osobach Jakuba I i Karola I Stuartów.
18. W 1707 roku unia łączy Szkocję z Anglią w jedno
państwo, którego stolicą jest Londyn a przewagę
ma Anglia. Od tej pory historia Szkocji jest częścią
historii Zjednoczonego Królestwa. Dopiero w
naszych czasach Szkoci otrzymują autonomię czego
symbolem jest oddanie przez Anglików „Kamienia
ze Skony” w 1996 roku. Parlament Szkocji w
Edynburgu decyduje o sprawach wewnętrznych od
1999 roku. Jak ważne jest to dla tego narodu niech
świadczy fakt, że Anglicy w XVIII wieku zakazali im
przez jakiś czas nosić tradycyjnego tartanu czyli
tkaniny w kratę, z którego szyto kilty (kilts) to
znaczy spódnice noszone przez mężczyzn. Była to
zemsta za wzniecenie powstania przeciwko nim.
Każdy klan (ród szkocki) miał inny wzór tartanu.
Wrogość została na szczęście zastąpiona
wzajemnym szacunkiem, poszanowaniem
odrębnych tradycji i współpracą w wielu
dziedzinach.
20. Ze znakomitej plejady wielkich Szkotów
wybierzemy tylko czterech ale za to takich,
których każdy wykształcony człowiek
powinien znać. James Watt był prekursorem
rewolucji przemysłowej, wynalazcą silnika
parowego w XVIII wieku, dzięki któremu siłę
mięśni ludzkich lub zwierzęcych można było
zastąpić siłą pary wodnej. Skorzystało z tego
górnictwo, przemysł i przede wszystkim
transport. Nie tak dawno temu po Polsce
jeździły jeszcze lokomotywy parowe.
22. Pisarz i poeta Walter Scott, żyjący na przełomie
XVIII i XIX wieku, był szkockim Sienkiewiczem
piszącym powieści historyczne osnute na ważnych
wydarzeniach z przeszłości tego kraju. Ich tytuły to
między innymi „Ivanhoe” opowiadający o czasach
Robin Hooda, czy też „Rob Roy” poświęcony
osiemnastowiecznemu bohaterowi walk przeciwko
Anglikom.
24. Robert Burns narodowy poeta z drugiej
połowy XVIII wieku opiewający piękno
przyrody Szkocji i pracowite życie jej
mieszkańców, którego urodziny 25 stycznia
każdego roku są obchodzone jako „Burns
Night”. Szkoci recytują wtedy jego wiersze,
słuchają muzyki( tradycyjne „bagpipes” –
dudy) i jedzą ”haggis” czyli nadziewany
żołądek owcy.
26. W ten sposób dotarliśmy do końca prezentacji
o Szkocji, małego kraju wielkiego narodu.
Patronuje mu św. Andrzej a flagą jest jego
krzyż. Rośliną kojarzoną z tym krajem jest oset
(thistle), kolorem zaś niebieski tak jak niebo
ukazujące się nad górami Szkocji gdy opadną
już poranne mgły.
