1.
EdurneBegiristain Gasteiz
Argituz giza eskubideen aldeko
elkarteak «ETAren indarkeria-
ren eta indarkeria politikoaren
biktimen oroimen bateratzailea»
eratzekoaukeraaztertuduOrain
da Garaia. Posible al da esparru
lokalean biktimen oroimen bate-
ratzailea? Esperientzia eta erron-
kak izeneko txostenean. Lana
egiteko, elkarteak elkarrizketak
egin ditu «sentsibilitate politiko
guztietako» eragile eta biktime-
kin,etaeztabaidapublikoaetalis-
karra sortu duten hainbat kasu
ezagun aztertu. Andres Kraken-
berger eta Carlos Martin Beris-
tain Argituz-eko kideek aurkeztu
dutedokumentua.
Txostenahiruzatitanbanatuta
dago. Lehenengoan, biktimei es-
kainitakoaitorpenekinaldiaketa
oroimen kolektiboko neurri sin-
bolikoen nazioarteko esperien-
tzia aztertu dute. Bigarrenean,
EAEn oroimenaren inguruan
izandako hainbat esperientzia
ikertudituzte,etaarazoak,zailta-
sunak eta protagonisten haus-
narketakazaldu.Bereziki«arazo-
tsuak» diren kasuak aztertu di-
tuzte, eta estatuko segurtasun
indarren,GALenetaETArenbik-
timen testigantzak jaso dituzte.
Hirugarren atalean, berriz, Eus-
kal Herriari dagokion oroimen
kolektiboa eraikitzeko erronkak
etaikasketakjorratudituzte.
Biktima guztiak bere barnean
hartuko duen memoria eraikitze-
ko,txostenarenegileekezinbeste-
ko iritzi diote urratsak egiteari
eta«adostasunzabala»bilatzeari.
«Ezker abertzaleak, ETAk eta es-
tatuak urratsak egin behar dituz-
tegizaeskubideenurraketakizan
direla aitortzeko, eta alderdi ba-
tzuekereaitortubeharkodutees-
kubideurraketaaskobabestueta
estalidituztela».
Euskal Herriko biktima asko-
ren ekarpenak aztertu ditu Argi-
tuz-ektxostenean,etahaien oroi-
menaren alde egindako ekitaldi
askok ez dutela erakundeen
babesik izan nabarmendu du.
Txostenak dioenez, GAL, eskuin
muturreko taldeen eta estatu
indarkeriaren biktimen kasuan,
erakundeen «ahanztura» gaur
egun arte egon da, eta Martxoa-
ren3kobiktimaketaMikelZabal-
zaren kasuak adibide gisa jarri
ditu. Egoera horren oinarrian
biktimen oroimenaren «politiza-
zioa» dagoela uste du Argituzek,
eta ohartarazi du horrek bikti-
men minaren erabilpena sortu
dezakeela. «Biktimak ezin daitez-
ke inongo alderdien ondare
izan», esan du Martin Beristai-
nek.
Hala, estatuaren bertsio ofizia-
lakukatutakokasuetan,heriotza
eragin zuten torturen biktimen
edo eskuin muturreko taldeek
eragindako erailketen kasuetan
egia jakiteko eskubidea ezinbes-
tekoadeladioelkarteak,hori«de-
mokraziaren kalitatearen onera-
ko»izangodelakoan.
Argituz-ek dioenez, Euskal He-
rrian ez da lortu oraindik giza es-
kubideen urraketa guztiak «glo-
balki» onartuak izatea, baina «bi-
zikidetzarako zubiak» apurka
egitenaridira.«Bideaezdasamu-
rra izango, baina badakigu zer
egin behar dugun bidea eraiki-
tzaileaizandadin».
ETAk ekintza armatuak eten
izana oroimen bateratzailea erai-
kitzen «lagungarri» izan daiteke-
ela uste du elkarteak, baina egoe-
ra politikoan egon den aldaketak
«jarrera politikoetan eta politika
zehatzetan» ere eragina izan be-
harkolukeelagaineratudu.
Argituz-ek«oroimenbateratzailea»
sortzekourratsakgaldeginditu
Giza eskubideen aldeko
elkarte horrek landu
duen txostenak alde
guztietako biktimen
ekarpenak bildu ditu
Andres Krakenberger eta Carlos Martin Beristain,txostenaren aurkezpenean.RAULBOGAJO/ARGAZKIPRESS
Oroimenariburuzkohainbat
gomendiobildudituArgituz-ek:
pKonfiantzazkoharremanak
sortzea.Oroimenarenarloko
lana aurreraeramanahalizate-
koezinbestekoadakonfian-
tzazkoharremanakeraikitzea.
pPolitizazioasaihestea.Bikti-
menmemoriapolitizazioakbik-
timensaminaerabiltzekomo-
duaizatekoarriskuadauka,eta
horiezdaonargarria.
pKomunikabideenzeregina.
Saihestu behardituztekasurik
txarrenakislatzendituztenerre-
alitatearenirudikapenaketa
ikuspuntuezberdinaksartzen
ezdituztenak.Informazioekbik-
timenetasenideentratuduina
sustatubehardute.
pKontsultaetapartehartzea.
Ekimenorokontsultanetabikti-
menpartehartzeanoinarrituko
dira.Udaleidagokienez,bikti-
menpartaidetzaartikulatube-
hardute,eurenikuspuntuak
aintzathartuakizandaitezen.
pGurutzatutakosentsibilita-
tea.Sentsibilitateaetabeste
alderapasatzekoetaerrespe-
tua adieraztekogauzadiren
pertsonakbehardiraoroimen
bateratzaileasortzeko.
pMugakkontuanhartu.Nahiz
etaindarkeriarikgabekoegoera
bateanegon,biktimekdenbora
etaekintzaosagarriakbehardi-
tuztejarrerakhurbiltzeko.Mu-
gakaintzathartubehardiraeta
espaziozabalaksutatu.
pBarkamenaeskatzekoeki-
taldiak.Barkamenaeskaerak,
publikoaketabenetakoakdire-
nean,garrantzizkoakdiraeta
eraginpositiboaizandezakete
biktimengan.
pEkimenakkoordinatzea.Ko-
menigarriadamemoriarenjoe-
raselektiboaetetaetaboron-
datekomunaazaldezaketen
ekimenaksortzea.
pMonumentuakerasoetatik
babestea.Oroimenarenadie-
razpenakzaindubeharkolirate-
G Argituz-engomendioak
ke,gizaeskubideendefentsa-
rensinbolodirenaldetik.
pDeialdiorokorrak. Biktimen
aldekoekimenakoinarrizko
adostasunarekineginbehar
dira.
pEtorkizunaribegira. Etorkizu-
nekoerronkadaekintzaetaes-
perientziaororizabalkundea
ematea,osagaisozialetapeda-
gogikogisa.Halaber,garrantzi-
tsuadajakiteajokoandagoela
oroimenakhurrengobelaunal-
dietanizandezakeeninpaktua,
etabeharrezkoaizangodela
belaunaldiberrieninplikazioa
etorkizuneanegondaitezkeen
prozesuetan.
Politizazioak biktimen
mina erabiltzea dakar.
Biktimak ezin dira izan
alderdien ondare»
CARLOSMARTINBERISTAIN
Argituz elkarteko kidea
‘‘
Euskal Herria‹Harian
2012kootsailaren16a,osteguna berria 9
Erredakzioa Bilbo
MaixabelLasaEuskoJaurlaritza-
ren Biktimen Arretarako zuzen-
dariaren ustez, Espainiako Esta-
tuak ere barkamena eskatu be-
harko die «Estatuaren legez
kanpoko indarkeriaren bikti-
mei».Lasarenustez,boterepubli-
koek «zorra» dute «ordaina jaso
ezdutenEstatuarenbiktimekin»,
etahorikitatubeharradute.Hala
egiteak, gainera, «botere publiko-
ekbiktimenaurreanzorrotzjoka-
tzeak» eta «iraganaren berrikus-
penkritikoa»egiteak,indarkeria-
ri zilegitasuna kentzen lagundu
eta «zuzenbide estatuaren jar-
duera legitimatu» egingo lukeela
dio. Justizia Saila bide horretan
neurriak prestatzen ari dela eta
«aurki»horreninguruko«albiste-
ak»egongodirelairagarridu.
MaixabelLasak
dioestatuakere
barkamena
eskatubeharko
dielabiktimei
«Ordaina jaso ez duten
estatuaren biktimekin»
dagoen zorra kitatzeko,
Jaurlaritzak neurriak
iragarriko ditu «aurki»
JenofaBerhokoirigoin Baiona
Nahia eta Odre Lacroix Segiko
militanteek atxiloturik jarrai-
tzen dute Paueko polizia etxean.
Herenegun atxilotu zituzten,
Senperen daukaten etxean. Berri
agentziek plazaratu dutenez, «hi-
giezinen aurkako eraso saio bat»
egin izana leporatua zaie. Atzo
herenegun bezala, atxilotuak as-
katzeaexijitzekoelkarretaratuzi-
ren 200 bat lagun herriko etxe ai-
tzinean.
Atxiloketa egunean, laster jen-
deahurbilduzen,etaahizpakera-
mateko unean liskarrak izan zi-
ren polizien eta bertaratuen arte-
an. Batasunak, Senpere Egun eta
Bihar talde abertzaleak, Askata-
sunak eta Segik dute polizia ope-
razioasalatu.
NahiaetaOdre
LacroixSegiko
militanteek
atxiloturik
jarraitzendute
Herenegun goizean
atxilotu zituen
Frantziako Poliziak ;
geroztik,Paueko polizia
etxean dira bi ahizpak