1.
Zuzendaria:
MartxeloOtamendi
Zuzendariordea:
IñakiPetxarroman
Edizioarduraduna:
AndoniAlvarez
Argitaratzailea:
EuskalEditoreaSM
Publizitatea:Bidera
publizitatea
Legegordailua:
SS-0662/03
Batzordeparekidea:
0712I84059
Egoitzanagusia:
MartinUgaldekulturparkea.
GudarienEtorbidea,z/g.
20140Andoain.
Telefonoa:
(0034)943-304030
Faxa:(0034)943-300943
Webgunea:
www.berria.info
Postaelektronikoa:
berria@berria.info
Publizitatea:
publi@bidera.eu
Harpidetzasaila:
(0034) 943-304345
Date:03/05/2012
Exemplaire:2.749
Editeur:EuskalEditoreas.l.
Directeurdepublication:
MartxeloOtamendi
Comissionparitaire:
0712I84059
DelegationLabourd:
Lisses3,64100-Baiona.
Tel.:(0033)559256220.
Fax:(0033)559254303.
E-mail:lapurdi@berria.info
ORDEZKARITZAK
Araba:BizentaMogel,6.
Postakodea:01008
Gasteiz.Telefonoa:
945-150452. Erredakzioko
faxa:945-148307.
Postaelektronikoa:
araba@berria.info.
Bizkaia:Uribitartekalea,18,
3.C.Postakodea:48001
Bilbo.Telefonoa:
94-4352600. Erredakzioko
faxa:94-4234975.
Postaelektronikoa:
bizkaia@berria.info.
Lapurdi:Lisses,3.Posta
kodea:64100Baiona.
Telefonoa:559-256220.
Faxa:559-254303.
Postaelektronikoa:
lapurdi@berria.info.
Nafarroa:IratxekoMonaste-
rioa,45,13.Postakodea:
31011Iruñea.Telefonoa:
948-366622.
Publizitatea:948-366623.
Postaelektronikoa:
nafarroa@berria.info.
berria
Gaur egun ez noa eskolara,
eta osasunez ondo nabil
G
izon-emakumeguz-
tiakaskejaiotzen
dira,duintasuneta
eskubideberberak
dituztela».Horie-
xekdiralehenengohitzakGizaEs-
kubideenAldarrikapenUnibertsa-
lean.Nazioartekoprintzipioakbil-
tzendituenagirihauherritar
guztieidagozkieneskubideensor-
tzaileada,etaeskubidehoriekiko
errespetuabermatubeharkoluke;
ezbakarrikzibiletapolitikoen
errespetua —batzukusteduten
moduan—, ekonomia,kulturaeta
gizarte-eskubideenaerebai.Zalan-
tzarikgabe,orainitxaropenezbe-
terikgaude,bizitzekoetaosotasun
fisikoetapsikikorakoeskubideei
dagokienez,egoeraaskozhobea
baita2011kourriaren20an,Aiete-
koKonferentziarenondoren,
ETAkekintzaarmatuaribehinbe-
tikoutzidiolairagarriondoren.
Bainaerabatkezkagarriadaikus-
teaEuskalHerribarruanetaber-
tatikkanpotorturaetatratutxa-
rrensalaketekdirautelaeta,antza
denez,horrekezdaukalainolako
eraginikgobernuan,arazoakbera-
rekinzerikusirikezbalubezala.
Urduritasunezikustendugugene-
ro-indarkeriakereezduelabehera
egiten;alderantziz,goraegitearen
sintomakazaltzenditu,erakunde-
enetagizartezibilarenaldetik,
itxuraz,erauztekoezgaitasuna
ageriangeratzendenaldiberean.
Aipatutakoakbezainezagunakdi-
reneskubidehoriezgain,gogoratu
beharradagoGizaEskubideenoi-
narrizkosistemarenfuntsahiru-
koitzadela:hainzuzenere,1948ko
AldarrikapenUnibertsalaeta
1966koNazioartekobiItunak,Es-
kubideZibiletaPolitikoenaeta
Ekonomia,GizarteetaKultura
Eskubideena.HoriekguztiakEsta-
tuespainiarrakizenpetuetaberre-
tsizituenberegaraianeta,ondo-
rioz,indarreandaudegureartean.
Gogoraditzagun,horregatik,
ahaztutadaudenbesteeskubide
batzuk.
Gaur egun, larriki mehatxatuta
daude era baketsuan bildu eta
elkartzeko eskubidea, iritzi eta
adierazpen askatasunerako esku-
bidearekin batera. Iragarri digu-
ten Zigor Kodearen erreformak,
besteak beste, protesta zibilaren
kriminalizazioa hartzen du barne-
an, «erakunde krimengile kide»
moduan; eta gehienez ezarri ahal
izango den zigorra 4 urteko espe-
txealdi zigorra izango da, behin-
behinean espetxeratzeko aukeraz.
Argi eta garbi dago hori aipaturiko
nazioarteko itunen kontra doala,
oinarrizko eskubide horiek zabal-
kiro babesten dituztelako. Hala-
ber, ez du ezer onik iragartzen
erreformak bilatzen duen beste
zerbaitek: hain zuzen ere, «aginta-
rien aurkako atentatu» gisa zigor-
tzea manifestazio batean besoeta-
tik «kateatzea». Horrez gain,
ekonomia edo araudiaren arloko
murrizketek de facto mugatuko
balute auzitegietara jotzeko esku-
bidea, gure oinarrizko eskubideak
urratzen direnean, oso gertu egon-
go ginateke autoritarismo hutse-
tik.
Pertsona orok du bizi-maila ego-
kia izateko eskubidea, osasuna eta
ongizatea ziurtatzeko moduan;
bereziki, elikatzea, jantziak, bizito-
kia, medikuntza-zaintza eta behar
diren gizarte-zerbitzuak. Aldarri-
kapenak honako hau baieztatzen
du: herrialdearen ahaleginaz eta
nazioarteko laguntzaz, Estatu
bakoitzaren antolaketa eta baliabi-
deak kontuan izanik, norbanakoa-
ren duintasunerako eta nortasuna
garatzeko ezinbestekoak diren
ekonomia, gizarte eta kultura mai-
lako eskubideak bete behar dira.
Baina,krisi-garaiangaudenez,
gerrikoaestutubehardelaesaten
digute.Eta,gainera,ziurtatzendi-
guteosasun-arloan,hezkuntzan
etagizarte-zerbitzuetaneginnahi
direnmurrizketek —10.000milioi-
renak, guztira—ezdutelaekarri-
koeskubidehorienurraketarik.Si-
nistekoaalda?Nolamantenduko
dirahorrelakozerbitzuakeraego-
kietaonargarrian,herritarguz-
tiek (finantzenespekulazioak
erraztuduenkrisialdihonenpe-
txeroakdirenetorkinakbarne)es-
kuratzekomoduan,aurrekontua
hainzorrozkimoztenbaldinbada?
Ahazten dute, gainera, aldarri-
kapenak berak ezartzen duenez,
ezin dela burutu deklarazioan
aldarrikatutako edozein askata-
sun eta eskubide ezabatzeko ekin-
tzarik; hori dela eta, kalitatezko
osasun eta hezkuntzarako eskubi-
dea bertan behera uzteko baliabi-
deen urritasunaren aitzakia era-
biltzeak argi eta garbi urratzen
ditu giza eskubideak. Batez ere,
arrazoibide hori ez delako hainbes-
teko irmotasunez erabiltzen
Defentsarako edo Erregearen
Etxerako gastuak murrizteko
orduan. Estatua horrelako eskubi-
deak bermatzeko erantzulea da,
eta bere erantzukizunak hiru iriz-
pide ditu oinarri: herri-baliabide-
ak prest izatea (hau da, osasun-
zentroak, etxebizitza publikoak,
eskolak egon daitezela); bitarteko
horiek erabiltzeko aukera izatea
(hots, edozein pertsonak erabili
ahal izatea, komunitate edo herri
batean edo bestean bizi izanda
ere), eta kalitatea. Ezinezkoa da
hezkuntza sistema hobetzea ira-
kasleak egotziz gero eta ikasgela
bakoitzeko ikasle gehiago sartzen
badira; eta ezinezkoa da osasun-
sistemak hobeto funtzionatzea,
operazio-gelak itxiz gero, edo itxa-
rote zerrendak luzatzen badira.
Hori ez da inon gertatu. Baina,
antza denez, gobernuak ahaztu du
Estatuak sinatu eta berretsitako
nazioarteko itun guzti-guztiek,
edozein lege baino arau-maila
altuagoa dutela, Konstituzioa izan
ezik. Eta eskubide horiek defenda-
tu beharrean, eta herritarrekiko
dituzten zereginak bete beharre-
an, gobernua kezkatuta dago mer-
katu eta finantza espekulatzailee-
kin bakarrik, eta haiei bakarrik
ematen dizkie kontuak.
Martin Niemöller artzain pro-
testanteak 1946an Kaiserslautern-
en esan zuena gogora ekarriz:
lehendabizi, manifestazio-askata-
sunerako eskubidearen aurka
aritu ziren, baina isilik geratu nin-
tzen, ez naizelako manifestazioeta-
ra joaten. Gero askatasunean sin-
dikatzeko eskubidearen aurka
aritu ziren, baina ez zitzaidan
axola, ni ez naiz-eta sindikalista.
Orain osasun eta hezkuntzarako
eskubideen aurka datoz, baina ez
dut ezer esango: gaur egun ez noa
eskolara, eta osasunez ondo nabil.
Eta nire bila etorri zirenean,
beranduegi zen.
AndresKrakenberger,
XabierUrmeneta,
JuanaMari
Astigarraga,
JonMirenaLanda,
IñakiLekuona
Argituz-eko kideak
Bakarrik
A
kasoez,akasogizonaezdoabes-
tek beregan utzitako zikina hustu
eta lasaitua hartzera bakarrik,akaso ez
dio inori atzetik eman nahi,zakar hartu,
indarrez sartu,akaso ez du bilatzen
maitasun amiñi bat besterik,diru truke
bada ere,hitz goxo batzuk,diru truke
bada ere,muxu bat,besarkada bat,
eta han bihurtu minak hitzetara,
bakarrik nago esan,bakarrik
nago,ez dakit zenbat iraungo ote
nukeen zuregatik ez balitz,ez
diot zentzurik aurkitzen
munduari esan ohe ertze-
aneseritazapata lokarriei
begira,automata baten
ilusioarekin egiten ditut
lanak,ohetik jaiki eta fabrikara joaten
naiz,katean egiten dut lana,jende asko
kalera joango dela zabaldu da zurru-
murrua,botatzen banaute nireak egin
du,zorretan nago oraindik bankuare-
kin,justukoa gastatzen dut astean
behin zu ikustera etortzeko,telebista
edukitzen dut egun osoan piztuta
etxean,jatekoa egin bitartean,ontziak
garbitu bitartean,lagundu egiten dit
ezertan ez pentsatzen,nos-
talgia uxatzeko borrokan
ibiltzen naiz,denbora gal-
dua abailtzen zait,banuen
kuraia garai batean,orduko
esaldi bat berreskuratu
dut orain,askotan esaten
diot neure buruari,total,
gehienez ere hil egingo
haiz.Zugana joaten zait
gogoa gero.
Jira
XabierGantzarain
Adierazpena
P
rentsaaskatasunarenegunada
gaur.Irakurridudanez,1994anizen-
datuzutenhalaNazioBatuek.Gukba-
dakiguzerdengoizbateanesnatu,eta
eguneroirakurtzenizandugunegunka-
riarenegoitzapoliziakitxiduelajakitea.
Demokraziaetaaskatasunanorkbere
interesenaraberaerabilditzakeen
seinale,bialdizgertatuzaigu.Eta
horrenberriereezdutekazetari
guztiekberdineman:batzuekjusti-
fikatueginduteeurenofizioaren
kontrahalakoakegitea.Objek-
tibotasunikezdago:batzuek
heriotzaikustendutenle-
kuanbesteekhilketaikusten
dute,etabatzuekadieraz-
penaskatasunarenkontrakoekintzak
ikustendituztenlekuan,besteekterro-
rismoarenkontrakooperazioa.Bakoi-
tzaksentitzenduenaadieraztenbaitu.
Goyakmarraztueginzituen1808ko
maiatzarenhiruanMadrilenizandako
fusilatzeak.Hainbathildakorenondoan,
momentuanhiltzeradoazenerrebolta-
riaikustendaeskuakjasota,alkandora
zuriapaparreanzabalikduela.Indefen-
tsioosoaerakustendufrantziargizon
armatuenaurrean.Gauez,faroltxiki
bateanargitan,herritikurrunsa-
mar;fusilatzeerrazakizanzirela
esatendiguGoyak.Herrizapal-
duarenkontraegindakoak.Es-
kuekidazten,marrazten,jo-
tzenzeinlaztantzendute-
nean,gukegoerabatenau-
rreansentitzenduguna
bainoezduteadierazten.
Bira
OnintzaEnbeita
Harian›Iritzia
4 berria 2012komaiatzaren3a,osteguna