1. OLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARIOLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARI
Prof. Dr. Mustafa BOZBUĞAProf. Dr. Mustafa BOZBUĞA
Kartal Eğitim ve Araştırma HastanesiKartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi
2. Beyin ve Sinir Cerrahisi Kliniği2. Beyin ve Sinir Cerrahisi Kliniği
Trakya Üniversitesi Tıp FakültesiTrakya Üniversitesi Tıp Fakültesi
Nöroşirürji Anabilim DalıNöroşirürji Anabilim Dalı
2. OLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARIOLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARI
Cushing H, Eisenhardt L: Meningiomas: Their Classification, RegionalCushing H, Eisenhardt L: Meningiomas: Their Classification, Regional
Behaviour, Life History, and Surgical End Results. Springfield, IL: Charles CBehaviour, Life History, and Surgical End Results. Springfield, IL: Charles C
Thomas, 1938.Thomas, 1938.
29 vak’ada dikkatli gözlemleri ile,29 vak’ada dikkatli gözlemleri ile,
Olfaktor oluk meningiomlarının:Olfaktor oluk meningiomlarının:
- Orijinini,- Orijinini,
- Anatomisini,- Anatomisini,
- Semptomatolojisini,- Semptomatolojisini,
- Patolojisini,- Patolojisini,
- Cerrahi tedavisini- Cerrahi tedavisini
(önce tümörün internal dekompresyonu, daha sonra tümör kapsülünün diseksiyonu,(önce tümörün internal dekompresyonu, daha sonra tümör kapsülünün diseksiyonu,
muhtemel ACA’ların yapışıklıklarının önemi/korunması, fasya grefti ile kaidenin tamiri)muhtemel ACA’ların yapışıklıklarının önemi/korunması, fasya grefti ile kaidenin tamiri)
tanımlamışlardır.tanımlamışlardır.
5. Resim 2 ilaveResim 2 ilave
Neuro-oncology sayfa 324 Figure 30-3Neuro-oncology sayfa 324 Figure 30-3
6. OLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARIOLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARI
Tüm intrakranyal meningiomlarınTüm intrakranyal meningiomların
%5.4-18 (ort. %10)’unu oluşturur.%5.4-18 (ort. %10)’unu oluşturur.
7. OLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARIOLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARI
CERRAHİ ANATOMİCERRAHİ ANATOMİ-1-1
Bazal orta hat meningiomlarıdır.Bazal orta hat meningiomlarıdır.
• Orijin:Orijin: Anterior kranyal fossa tabanında, etmoid kemiğin lamina cribrosasıAnterior kranyal fossa tabanında, etmoid kemiğin lamina cribrosası
üzerinde ve bu yapının sfenoid kemik ile birleşme yeri üzerinden –crista gallidenüzerinde ve bu yapının sfenoid kemik ile birleşme yeri üzerinden –crista galliden
planum sfenoidaleye kadar- orta hattan ünilateral/bilateral, yoğun araknoidplanum sfenoidaleye kadar- orta hattan ünilateral/bilateral, yoğun araknoid capcap hücrehücre
yığınlarından çıkar.yığınlarından çıkar.
• Frontobazal hemisferik bir biçimde büyüyerek tek ya da çift taraflı olfaktorFrontobazal hemisferik bir biçimde büyüyerek tek ya da çift taraflı olfaktor
sinirlerin deplasmanına ve kompresyonuna yol açar.sinirlerin deplasmanına ve kompresyonuna yol açar.
• Daha ileri aşamada epidural plana uzanabilir; dural kaidesi kalınlaşır, kemikDaha ileri aşamada epidural plana uzanabilir; dural kaidesi kalınlaşır, kemik
dokuya penetrasyon gösterebilir, etmoid ve sfenoid sinüslere girebilir.dokuya penetrasyon gösterebilir, etmoid ve sfenoid sinüslere girebilir.
• Posterior yüzünde anterior serebral arter (ACA) kompleksi, optikokiazmatikPosterior yüzünde anterior serebral arter (ACA) kompleksi, optikokiazmatik
aparatus, hipofiz sapı,… ile komşuluk gösterir.aparatus, hipofiz sapı,… ile komşuluk gösterir.
8. OLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARIOLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARI
CERRAHİ ANATOMİCERRAHİ ANATOMİ-2-2
• Arteriyel kanlanması:Arteriyel kanlanması:
– Primer olarak kafa tabanından etmoidal, meningeal ve oftalmik arterlerinPrimer olarak kafa tabanından etmoidal, meningeal ve oftalmik arterlerin
dallarından,dallarından,
– Leptomeningeal besleyicilerdenLeptomeningeal besleyicilerden
• Nörovasküler komşuluk:Nörovasküler komşuluk:
– Frontal loplar,Frontal loplar,
– Olfaktor sinirler,Olfaktor sinirler,
– ACA ve dalları (ACA kompleksi),ACA ve dalları (ACA kompleksi),
– Optik sinirler ve optik kiazma,...Optik sinirler ve optik kiazma,...
19. OLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARIOLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARI
PREOPERATİF ÖNEMLİ NOKTALARPREOPERATİF ÖNEMLİ NOKTALAR
• İleri yaş tek başına karar verdirecek bir kriter değildir,İleri yaş tek başına karar verdirecek bir kriter değildir,
• Kitle dev büyüklükte/Majör arteriyel-nörovasküler tutulum/yapışıklıkKitle dev büyüklükte/Majör arteriyel-nörovasküler tutulum/yapışıklık
(+leptomeningeal kanlanma gelişmiş)(+leptomeningeal kanlanma gelişmiş) olduğunda morbidite artar,olduğunda morbidite artar,
• Tümörün vaskülaritesi,Tümörün vaskülaritesi,
• Kaidedeki bağlantının geniş olması,Kaidedeki bağlantının geniş olması,
• Serebral ödem,Serebral ödem,
• Meningiomun histopatolojik derecesi,Meningiomun histopatolojik derecesi,
• Preoperatif anosmi var mı?Preoperatif anosmi var mı? (hasta risk yönünden uyarılmalı; tat duyusu da etkilenir),(hasta risk yönünden uyarılmalı; tat duyusu da etkilenir),
• Steroidler, antiepileptikler,…Steroidler, antiepileptikler,…
20. OLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARIOLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARI
CERRAHİ TEDAVİNİN HEDEFLERİCERRAHİ TEDAVİNİN HEDEFLERİ
• Cerrahi total rezeksiyonCerrahi total rezeksiyon (Simpson Grade I/II –(Simpson Grade I/II –İntrakranyal kitleİntrakranyal kitle
ile birlikte, tümörün paranazal sinüs uzanımı da varsa rezeksiyon-ile birlikte, tümörün paranazal sinüs uzanımı da varsa rezeksiyon-))
+ Nörovasküler yapıların korunması+ Nörovasküler yapıların korunması
(Nörolojik fonksiyonların korunarak maksimum cerrahi rezeksiyon)(Nörolojik fonksiyonların korunarak maksimum cerrahi rezeksiyon)
• Frontobazal rekonstrüksiyonFrontobazal rekonstrüksiyon
21. OLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARIOLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARI
CERRAHİ YAKLAŞIM NASIL OLMALI?CERRAHİ YAKLAŞIM NASIL OLMALI?
• Nöral yapıların minimal retraksiyonu ile tümörNöral yapıların minimal retraksiyonu ile tümör
açığa konabilmeli (Tümöre direkt ulaşım),açığa konabilmeli (Tümöre direkt ulaşım),
• Nörovasküler önemli yapıların açığa konması,Nörovasküler önemli yapıların açığa konması,
• BOS fistülünü engellemeye yönelik tedbirler,BOS fistülünü engellemeye yönelik tedbirler,
• Kozmetik problemlerin oluşmaması…Kozmetik problemlerin oluşmaması…
22. OLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARIOLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARI
CERRAHİ AŞAMALAR/STRATEJİ, 1/2CERRAHİ AŞAMALAR/STRATEJİ, 1/2
• Bazal bir yaklaşım, Fizyolojik koridor,Bazal bir yaklaşım, Fizyolojik koridor,
• Tümöre ulaşılması,Tümöre ulaşılması,
• Mikrodiseksiyon,…Oryantasyon/İdentifikasyon,Mikrodiseksiyon,…Oryantasyon/İdentifikasyon,
– (uygun planın bulunması, keskin diseksiyon,…)(uygun planın bulunması, keskin diseksiyon,…)
• Transtümöral yoldan dural besleyicilerin koagülasyonu,Transtümöral yoldan dural besleyicilerin koagülasyonu,
– (Bazal devaskülarizasyon: Kafa tabanında orta hattan etmoidal, meningeal ve oftalmik(Bazal devaskülarizasyon: Kafa tabanında orta hattan etmoidal, meningeal ve oftalmik
arterlerden gelen dalların koagülasyonu ile,…arterlerden gelen dalların koagülasyonu ile,…bazal bir meningiomun adeta birbazal bir meningiomun adeta bir
konveksite meningiomuna dönüştürülmesikonveksite meningiomuna dönüştürülmesi,…),,…),
• Mikrodiseksiyon,…Mikrodiseksiyon,…
• Tümörün internal dekompresyonu,Tümörün internal dekompresyonu,
– (debulking, tümör üzerinde bir pencereden kitlenin küçültülmesi),(debulking, tümör üzerinde bir pencereden kitlenin küçültülmesi),
30. OLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARIOLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARI
POSTOPERATİF KONTROLLERPOSTOPERATİF KONTROLLER
• Nörolojik yönden:Nörolojik yönden:
– Postoperatif mental fonksiyon değerlendirmesi,Postoperatif mental fonksiyon değerlendirmesi,
– Postoperatif koku muayenesi,Postoperatif koku muayenesi,
– Vizyon muayenesi.Vizyon muayenesi.
İlk 2 yıl 6’şar aylık, daha sonra yıllık periyotlarlaİlk 2 yıl 6’şar aylık, daha sonra yıllık periyotlarla
NM. + nöroradyolojikNM. + nöroradyolojik (+gadoliniumlu MRG)(+gadoliniumlu MRG) muayenelermuayeneler
31. OLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARIOLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARI
LİTERATÜRDE REKÜRRENS & TAKİPLİTERATÜRDE REKÜRRENS & TAKİP
• Takipler uzun süreli olmalı (NM + MRG),Takipler uzun süreli olmalı (NM + MRG),
• Paranazal sinüs uzanımlı tümörlerde rekürrens oranı daha yüksek,Paranazal sinüs uzanımlı tümörlerde rekürrens oranı daha yüksek,
32. OLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARIOLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARI
Kartal Eğitim ve Araştırma HastanesiKartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Deneyimi – (Kasım 1994 – 2009)Deneyimi – (Kasım 1994 – 2009)
• İntrakranyal meningiom sayısı:İntrakranyal meningiom sayısı: 372372 hastahasta
• Olfaktor oluk meningiomu:Olfaktor oluk meningiomu: 3333 hastahasta
33. OLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARIOLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARI
Kartal Eğitim ve Araştırma HastanesiKartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Deneyimi – (Kasım 1994 – 2009)Deneyimi – (Kasım 1994 – 2009)
• Olfaktor oluk meningiomu:Olfaktor oluk meningiomu: 3333 hastahasta
• 24 kadın hasta, 9 erkek hasta24 kadın hasta, 9 erkek hasta
• Yaş aralığı: 32-66 yaşYaş aralığı: 32-66 yaş
34. OLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARIOLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARI
Kartal Eğitim ve Araştırma HastanesiKartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Deneyimi – (Kasım 1994 – 2009)Deneyimi – (Kasım 1994 – 2009)
• BAŞVURU NEDENLERİ (BAŞVURU NEDENLERİ (3333 hastadahastada):):
– BaşağrısıBaşağrısı 29 hasta29 hasta
– Görme bozukluğuGörme bozukluğu 21 hasta21 hasta
– Kişilik/Davranış bozukluklarıKişilik/Davranış bozuklukları 8 hasta8 hasta
– Hareket güçlükleriHareket güçlükleri 3 hasta3 hasta
– Nöbet geçirmeNöbet geçirme 7 hasta7 hasta
– RinoreRinore 1 hasta1 hasta
35. OLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARIOLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARI
Kartal Eğitim ve Araştırma HastanesiKartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Deneyimi – (Kasım 1994 – 2009)Deneyimi – (Kasım 1994 – 2009)
• NM. BULGULARI (NM. BULGULARI (3333 hastadahastada):):
– Vizyon bulgularıVizyon bulguları 24 hastada24 hastada
– Anosmi/hiposmiAnosmi/hiposmi 33 hastada33 hastada
– Mental bozukluklarMental bozukluklar 12 hastada12 hastada
– Motor defisitlerMotor defisitler 9 hastada9 hastada
– PtozisPtozis 1 hasta1 hasta
– Uvula deviasyonuUvula deviasyonu 1 hasta1 hasta
36. OLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARIOLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARI
Kartal Eğitim ve Araştırma HastanesiKartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Deneyimi – (Kasım 1994 – 2009)Deneyimi – (Kasım 1994 – 2009)
• TÜMÖR BÜYÜKLÜĞÜ (TÜMÖR BÜYÜKLÜĞÜ (3333 hastadahastada):):
– 2 – 4 cm2 – 4 cm 4 hasta4 hasta
– 4 – 6 cm4 – 6 cm 15 hasta15 hasta
– 6 – 8 cm6 – 8 cm 12 hasta12 hasta
– 8 cm.den büyük8 cm.den büyük 2 hasta2 hasta
37. OLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARIOLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARI
Kartal Eğitim ve Araştırma HastanesiKartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Deneyimi – (Kasım 1994 – 2009)Deneyimi – (Kasım 1994 – 2009)
KULLANILAN CERRAHİ YAKLAŞIMLAR (KULLANILAN CERRAHİ YAKLAŞIMLAR (3333 hastadahastada):):
• Bifrontal kranyotomi subfrontal yaklaşım + orbital osteotomiBifrontal kranyotomi subfrontal yaklaşım + orbital osteotomi 3 hasta3 hasta
• Bifrontal kranyotomi subfrontal/bazal yaklaşımBifrontal kranyotomi subfrontal/bazal yaklaşım 8 hasta8 hasta
• Ünilateral subfrontal + Pterional yaklaşım + orbital osteotomiÜnilateral subfrontal + Pterional yaklaşım + orbital osteotomi 2 hasta2 hasta
• Ünilateral subfrontal + Pterional yaklaşımÜnilateral subfrontal + Pterional yaklaşım 16 hasta16 hasta
• (Genişletilmiş pterional yaklaşım, Birbuçuk fronto-orbital yaklaşım)(Genişletilmiş pterional yaklaşım, Birbuçuk fronto-orbital yaklaşım)
• Pterional yaklaşımPterional yaklaşım 4 hasta4 hasta
38. OLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARIOLFAKTOR OLUK MENİNGİOMLARI
Kartal Eğitim ve Araştırma HastanesiKartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Deneyimi – (Kasım 1994 – 2009)Deneyimi – (Kasım 1994 – 2009)
SONUÇLARSONUÇLAR ((33 hastada33 hastada):):
• Total rezeksiyonTotal rezeksiyon (Simpson gr. 1 / 2)(Simpson gr. 1 / 2) 33/33 hastada33/33 hastada
• MortaliteMortalite 1 hasta (1/33: %3)1 hasta (1/33: %3)
– Dev olfaktor oluk meningiomu, bifrontal yaklaşımDev olfaktor oluk meningiomu, bifrontal yaklaşım
– (Postoperatif beyin ödemi + pnömoni +…)(Postoperatif beyin ödemi + pnömoni +…)
• RekürrensRekürrens 1 hasta (1/33: %3)1 hasta (1/33: %3)
– 12 yıl sonra, tümüyle etmoid sinüsler içinde rekürren kitle12 yıl sonra, tümüyle etmoid sinüsler içinde rekürren kitle
• Majör Komplikasyonlar:Majör Komplikasyonlar:
– Vizyonda bozulmaVizyonda bozulma 1 hasta (1/33: %3)1 hasta (1/33: %3)
39. 35 yaşında bayan hasta
Nöbet geçirme, başağrısı şikayeti ile başvurdu.
NM: Anosmi ve sol alt ekstremitede parezi (4/5) saptandı.
42. • 57 yaşında erkek hasta
• 6 aydır devam eden başağrısı
• Sağ gözde üst nazal ve alt
nazal alanda, periferde hafif bir
daralma, sol gözde üst
kadranda hafif bir hassasiyet
kaybı
43.
44. • Sağda genişletilmiş
pterional yaklaşımla
total kitle
rezeksiyonu
• Patoloji: Mikst tip
meningiom.
• Sorunsuz taburcu
edildi.
45. 57 yaşında bayan hasta.
3 yıldır gittikçe artan sol gözde görme kaybı şikayeti mevcut.
NM: Görme alanında sol gözde optik atrofi ve totale yakın görme kaybı, sağ
gözde nazalde görme kaybı saptandı.