2. Τις προτάσεις ανάλογα με το αν στέκονται
μόνες τους στον λόγο μπορούμε να τις
χαρακτηρίσουμε σε κύριες/ανεξάρτητες και σε
δευτερεύουσες/εξαρτημένες :
Κύριες Δευτερεύουσες
3. Κύριες ή ανεξάρτητες
Αύριο θα βρέχει.
Η Μαρία πήγε στο μανάβικο.
Κύριες λέγονται οι προτάσεις που μπορούν να σταθούν μόνες
τους στον λόγο, χωρίς να εξαρτώνται από άλλες.
Προσοχή! Οι κύριες προτάσεις μπορεί να είναι και ερωτηματικές.
Ποιος θέλει να κάνουμε διάλειμμα;
Τι ώρα είναι;
Κύριες ή ανεξάρτητες
4. Δευτερεύουσες ή εξαρτημένες
Δευτερεύουσες λέγονται οι προτάσεις που δεν μπορούν να σταθούν
μόνες τους στον λόγο και γι’ αυτό εξαρτώνται από κύριες προτάσεις.
Αν και έβρεχε, πήγαμε εκδρομή.
Ο Άρης κέρδισε το πρωτάθλημα, επειδή ήταν η καλύτερη ομάδα.
Κύρια
Κύρια
Δευτερεύουσα
Δευτερεύουσα
5. Πώς συνδέονται οι δευτερεύουσες
προτάσεις;
Οι δευτερεύουσες ξεκινούν με κάποιες λέξεις, τους συνδέσμους.
Αυτές οι λέξεις συνδέουν τις δευτερεύουσες με τις κύριες προτάσεις. Οι
σύνδεσμοι, επίσης μας δείχνουν το είδος της δευτερεύουσας πρότασης.
Πήγαμε εκδρομή, αν και έβρεχε.
Εναντιωματικό
ς
σύνδεσμος
Ο Άρης κέρδισε το πρωτάθλημα,
επειδή ήταν η καλύτερη ομάδα.
Εναντιωματική
πρόταση
Αιτιολογικός
σύνδεσμος
Αιτιολογική
πρόταση
6. Ονοματικές και επιρρηματικές
Οι δευτερεύουσες προτάσεις χωρίζονται σε δυο μεγάλες κατηγορίες,
τις ονοματικές και τις επιρρηματικές:
Όταν έρθει ο πατέρας σου, θα φύγω.
Ονοματικές είναι αυτές που
συμπληρώνουν τις κύριες και
λειτουργούν ως όροι τους
(υποκείμενο, αντικείμενο,
κατηγορούμενο).
Επιρρηματικές είναι αυτές που μας
δίνουν μια πληροφορία κυρίως για το
ρήμα της κύριας πρότασης και
λειτουργούν ως προσδιορισμοί για τον
χρόνο, τον τρόπο, την αιτία κ.ά.
Θέλω να φύγω.
Χρονική πρόταση
Βουλητική πρόταση
7. Είδη ονοματικών προτάσεων
Είδος εισάγονται παράδειγμα
Ειδικές ότι, πως, που Νομίζω ότι αύριο θα χιονίσει.
Βουλητικές να Θέλω να ανοίξουν τα σχολεία.
Πλάγιες
ερωτηματικές
Συνδέσμους : Αν, μήπως
Ερωτηματικές αντωνυμίες
(ποιος, πόσος, τι … κ.ά.)
Ερωτηματικά επιρρήματα
(πού, πότε, πώς … κ.ά)
Με ρώτησε πότε θα φύγω.
Αναρωτήθηκε πώς έγινε η ζημιά.
Ενδοιαστικές ή
διστακτικές
μήπως, μη(ν) Ανησυχώ μη χαλάσει ο καιρός.
Φοβάται μήπως χτυπήσεις.
Αναφορικές
ονοματικές
Αναφορικές αντωνυμίες
(όποιος, ο οποίος, που,
ό,τι, όσος)
Κάνε ό,τι μπορείς.
Κάνε την εργασία που σου ανέθεσα.
8. Είδη επιρρηματικών προτάσεων
Είδος εισάγονται παράδειγμα
Χρονικές όταν, πριν, μόλις κ.ά. Άλλαξα γνώμη, όταν σε είδα.
Αιτιολογικές γιατί, επειδή, διότι, κ.ά. Απουσίασα, διότι αρρώστησα.
Τελικές να, για να Ήρθα να σε βοηθήσω.
Υποθετικές αν, εάν, άμα Αν μπορείς, πάρε τηλέφωνο.
Αποτελεσματικές που(να), ώστε(να),
με αποτέλεσμα να
Χιόνισε τόσο πολύ, ώστε να
κλείσουν οι δρόμοι.
Εναντιωματικές ενώ, αν και, κι ας, κ.ά. Αν και προσπάθησα, απέτυχα.
Παραχωρητικές και αν, και να, κ.ά. Και να βρέξει, η εκδρομή θα γίνει.
Αναφορικές
επιρρηματικές
Αναφορικά επιρρήματα
(όπου, που, όπως, κ.ά.)
Έρχομαι εκεί που βρίσκεσαι.
