2. Суседская (сельская) абшчына
Лепш прылады працы
Больш прадукцыйнасць працы
(колькасць вырабленай прадукцыі за
адзінку часу)
Асобныя сем’і маглі сябе пракарміць
Суседская абшчына
Выбірала старасту.
3. Зямля у абшчыне
• Абшчына валодала
зямлёй;
• Сем’і карысталіся
зямельнымі
надзеламі,
Але!
Сем’і валодалі
прыладамі працы
8. Іншыя заняткі
Жывёла- і птушкагадоўля;
Паляванне
(дае мяса і футра);
Збіральніцтва;
Рыбалоўства;
Бортніцтва
(мёд замест цукру і воск на
свечкі; на імпарт у
Візантыю).
10. Забеспячэнне князя і дружыны
Князь і дружына не
выраблялі прадукцыю
Але!
Ім патрэбны прадукты, у т.л.:
Прадметы раскошы;
Сродкі для войнаў і г.д.
Князь збіраў даніну
11. Збор даніны Палюддзе – збор даніны князем.
Спачатку – асабістая прысутнасць
князя, ён адначасова вяршыў суд.
Але!
Развіццё дзяржавы
Больш абавязкаў у князя
Даніну сталі прывозіць у
спецыяльныя месцы – пагосты.
З прыняццем хрысціянства частка
даніны – царкве.
12. Грошы
Шлях «з вараг у грэкі»
Актыўны гандаль
Выкарыстанне грошаў:
• IX – X стст. – срэбны арабскі дырхем
(2,5-4 г, скарбы ў Падзвінні і
Падняпроўі);
• Кан. Х – кан. ХІ стст. – срэбны
заходнееўрапейскі дэнарый (1,8-1,9 г,
у асноўным – з Англіі і Германіі).
Больш за ўсё скарбаў – на Полаччыне.
13. Безманетны перыяд
ХІІ – ХІІІ стст. – безманетны перыяд.
Замест манет – срэбныя зліткі (грыўні):
oЛітоўскія (заходнерускія) – 100 г;
oКіеўскія – 165 г;
oНаўгародскія – 200 г (радзей у нас).
З грыўнямі нязручныя дробныя
аперацыі
Прамы тавараабмен/выкарыстанне
шкурак пушных звяроў.
14. Феадальныя адносіны
Распад першабытнага грамадства
Князь і знаць захопліваюць больш
земляў
Свабодныя земляробы – у залежнасць
Развіццё феадальных адносін
(найбольш актыўна – у ХІІ ст.)
15. Катэгорыі залежных сялян:
Чэлядзь – спачатку – рабы, пасля –
усе залежныя, якія жылі ў сядзібе
свайго гаспадара;
Халопы – поўнасцю страцілі
асабістую свабоду;
Смерды – мелі асабістую свабоду, але
працавалі на зямлі князя;
Закупы – сяляне, якія ўзялі пазыку
(купу) у багатага чалавека і сталі ад яго
залежныя.