Культура беларускіх зямель

1. Культура беларускіх зямель

2. Будаўніцтва цэркваў
Спачатку
oДраўляныя;
oВерагодна, на месцы язычаскіх
свяцілішчаў.
Пасля
• Мураваныя;
Мураванае дойлідства –
узвядзенне будынкаў з каменю і
цэглы, замацаваных вапнавым
растворам.
Самая старажытная мураваная
пабудова Беларусі - Полацкі
Сафійскі сабор.

3. Полацкі Сафійскі сабор
ХІ ст. - пабудаваны;
3-яя "Сафія" ўсходніх славян (пасля
Кіева і Ноўгарада);
"Сафія" – «мудрасць»
Функцыі:
Месца, дзе людзі маліліся;
Архіў;
Бібліятэка;
Захаванне казны і г.д.
Першапачаткова - 7 купалоў.

4. Полацкая
архітэктурная школа
Сяр. ХІІ ст. – Спасская царква
Полацкага Спаса-
Ефрасіннеўскага манастыра.
Дойлід - Іван (Іаан).
Рысы:
• Ярусны вежападобны
выгляд;
• Купал аздоблены
какошнікамі.

5. Гродзенская
архітэктурная школа
ХІІ ст. - Барысаглебская
(Каложская) царква ў Гродна.
Рысы:
• Упрыгожана каляровымі
камянямі і пліткамі;
• Унутры - збаны-галаснікі
(для паляпшэння акустыкі).

6. Фрэскі
Фрэска – жывапіс вадзянымі
фарбамі па сырой
тынкоўцы.
У Спаса-Ефрасіннеўскай
царкве:
Цёмны фон;
Святыя з дугападобнымі
бровамі і задуменнымі
вачыма.

7. Мініяцюры
Мініяцюры – прыгожыя
шматкаляровыя ілюстрацыі да
падзей, аб якіх распавядалася
на старонках летапісаў і
рукапісных кніг.
Мініяцюры былі ў:
• Тураўскім евангеллі (ХІ ст.);
• Аршанскім евангеллі (ХІІІ ст.).

8. Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва
Крыж Ефрасінні Полацкай
Час ства
рэння
Імя майстра Памеры Матэрыялы і
тэхнікі
Выявы Лёс у ХХ ст.
1161 г. Лазар Богша Вышыня
51 см, та
ўшчыня
2 см
Дрэва, золат
а, срэбра,эм
аль
Ісус, Маці
Божая, свя
тыя
Знік з Магілёўскага к
раязнаўчага музея п
адчас вайны;
Майстар М. Кузьміч
зрабіў копію (у Спас
а-Ефрасіннеўскай ца
ркве)

9. Пісьменнасць
ХІ ст. - ужо вядома ў Полацку
(надпісы на камені ў падмурку
Полацкай Сафіі, прасліцах і г.д.).
Камяні з надпісамі:
• 4 "Барысавых камяні" ў
рэчышчы Заходняй Дзвіны;
• Рагвалодаў камень каля Оршы
(3 м вышынёй).

10. Берасцяныя граматы
Пры дапамозе пісала пісалі на бяросце;
Знойдзены ў Віцебску і Мсціславе;
Сведчаць пра пісьменнасць гараджан.

11. Кнігі
Летапісы
(пач. ХІІ ст. - "АМЧ" у Кіеве);
Самая ранняя царкоўная кніга –
Тураўскае евангелле (ХІ ст.).
Евангелле – раннехрысціянскі
твор, у якім расказваецца пра
жыццё Ісуса Хрыста.

12. Выгляд кніг:
• На пергаменце
(спецыяльна вырабленай
тонкай скуры маладых
жывёл);
• Сшыты;
• Вокладкі - 2 дошкі;
• Зачынялася спражкай.