Ny aretina mpahazo ny olona no azo tsaboina amin’ny alalan’ny otra na ny fanapotsipotsirana ny faritra marary sy ireo faritra voatokana hanatanterahana ny fitsaboana amin’ny alalan’ny otra. Manala ny aretina hatramin’ny fakany ny otra arahina vavaka; satria ny mpanotra dia fitaovana ihany, fa Jesosy Kristy no mampitsahatra sy manasitra ireo fambaran’ aretina rehetra. Ny otra dia fomba fitsaboana entina manasitrana ny faritra marary, mamerina ny fiasan’ny taova amin’ny laoniny, manasitrana ny hozatra, ny ratsam-batana rehetra amin’ny laoniny. Ny sakafo hohanina isanandro koa dia mitana anjara toerana lehibe tokoa eo amin’ny fahasalamana. Noho izany, dia ilaina ny mihinana sakafo voalanjalanja sy ara-pahasalamana. Fadio ny toaka, sigara, paraky, ny menaka sy ny siramamy be loatra. Fadio koa ny mihinana hena be loatra.

1. Andrianarivo, 2010

2. I.- Fitsaboana amin’ny
otra
1. Ny fanorana tarehy
2. Ny fanorana faladia
sy fela-tanana
3. Fanorana ny faritra
marary
4. Fanorana ireo faritra
entina mitsabo aretina
II.- Fahasalamana sy ny
sakafo
1. Ireo sakafo ara-
pahasalamana
2. Anana, legioma,
voankazo
3. Zava-pisotro
mahasalama
4. Sakafo mahasalama

3. Ny aretina mpahazo ny olona no azo tsaboina amin’ny alalan’ny otra na
ny fanapotsipotsirana ny faritra marary sy ireo faritra voatokana
hanatanterahana ny fitsaboana amin’ny alalan’ny otra.
Manala ny aretina hatramin’ny fakany ny otra arahina vavaka; satria ny
mpanotra dia fitaovana ihany, fa Jesosy Kristy no mampitsahatra sy
manasitra ireo fambaran’ aretina rehetra. Ny otra dia fomba fitsaboana
entina manasitrana ny faritra marary, mamerina ny fiasan’ny taova
amin’ny laoniny, manasitrana ny hozatra, ny ratsam-batana rehetra
amin’ny laoniny. Ny sakafo hohanina isanandro koa dia mitana anjara
toerana lehibe tokoa eo amin’ny fahasalamana. Noho izany, dia ilaina ny
mihinana sakafo voalanjalanja sy ara-pahasalamana. Fadio ny toaka,
sigara, paraky, ny menaka sy ny siramamy be loatra. Fadio koa ny
mihinana hena be loatra.

4. Amin’ny ankapobeny dia tsy misy voka-dratsy ny otra. Nefa na izany
aza, dia ilaina fitandremana fatratra ny fanatanterahana azy, satria
misy faritra tsy tokony hopotserina na orina amin’ny vatan’ny
olombelona. Misy koa ny fitandremana sy ny tsara ho fantatra
manokana momba ny fanorana ny vehivavy bevohoka.
Tsy tokony horina ny olona manana aretina mikasika ny lalan-drà na
ambony tosi-drà, na ny marary mafy. Tsy tokony horina koa ny fery, na
takom-pery, na ny olona vao avy nodidiana tanatin’ny iray volana. Nefa
kosa, azo atao ny manotra ny faritra hafa alavitr’ilay fery na ilay faritra
marary, mba hanafaingana ny fahasitranan’ilay marary.

5. Tsy tokony hopotserina mafy loatra ny faritra orina. Ny fanorana araka
ny tokony ho izy no manala havizanana sy manasitrana tanteraka; fa
raha atao marary kosa ny otra dia hampitombo ny aretina sy ny
havizanan’ilay marary izany.
Tsara ho fantatra koa fa misy ireo sakafo tsy tokony hohanin’ny marary
mba tsy hampihombo ny aretiny, ary misy koa ny sakafo tokony
hohaniny mba hanafaingana ny fitsaboana sy ny fanasitranana.
Ohatra amin’izany, raha marary vavony ilay marary, dia inona no
sakafo tokony hohaniny? Ary inona no tsy tokony hohaniny? Faritra
inona amin’ny vatany no tokony horina mba hahasitrana azy faingana?

6. Misy karazany maro ny otra. Ireto voalaza manaraka ireto dia
santionany amin’ izany:
 Fanorana ny tarehy
 Fanorana ny faladia sy ny fela-tanana
 Fanorana entina mitsabo aretina
sy mampitsahatra fanaintainana
 Fanorana hanalana tavy sy fampahiazana
Ampahany vitsy ihany nefa no aseho amin’ity boky ity.

7. Entina manala havizanana sy aretina amin’ny faritry ny
loha ny fanorana tarehy. Ao koa ny fanorana ny faritry
ny handrina hanalana sinozita.
Ilaina fahaizana manokana ny fanatanterahana azy.
Mety hampiasa menaka voatokana ny mpanotra. Mety
hampiarahany amin’ny otra fela-tànana sy faladia koa
ny fanorana tarehy raha toa ka marary an-doha na
marary maso ny marary.

9. Entina mitsabo sy mamerina ny fiasan’ny taova amin’ny laoniny
ny fanorana ny faladia sy ny fela-tànana. Ilaina fandalinana
sy fahaizana manokana ny fahafantarana ny toerana maneho
ny taovan’ny olombelona eo amin’ny faladiany.
Mety hampiasa fitaovana manokana ny mpanotra rehefa
manotra. Haingana kokoa ny fiasan’ny fanorana faladia raha
misy taova marary. Tsara raha hampiarahina amin’ny otra
hafa koa izy.

11. Asesy avy amin’ny rantsan-tongotra
rehetra, ny tongotra ankavia aloha, vao ny
ankavanana. Avy eo dia midina hatrany
hatrany. Mety maharitra 3 na 5 minitra ny
fanorana ny faritra iray. Mila fianarana
manokana ny momba ny fanorana faladia.
Tsara raha manitsanitsaka vatokely
isanandro koa mba ho salama tsara na dia
mbola tsy marary aza, mba hampikoriana
tsara ny lalan0dra sy hampiasa tsara ny
taova rehetra.
Tsy voatery hampiarahina foana akory ny
fanorana faladia sy ny fela-tanana. Tsara
horina matetika ny rantsan-tongotra
(asehon’ny sary) sy ny rantsan-tanana (ao
amin’ny sary manaraka), ary potserina tsy
dia mafy loatra mandritra ny 5-10 minitra
izay faritra marary.
1

13. Tsy azo atao marary loatra ny fanorana
ny faritra marary toy ny folaka na
mioritra, na vizana.
Azo atao ny mampiasa menaka voatokana
rehefa manotra. Ohatra amin’izany ny
menak’omby, ampiasaina amin’ny folaka,
mioritra, marary lamosina, fanalana
sinozita na marary kibo. Ao koa ny
menaka oliva sy ny menaka diloilo coco.
Azo atao koa ny manafangaro savony
fotsy, voakiky madinika, amin’ny menaka
coco na mena-boanjo kelikely raha
manotra faladia.

14. .. AMBANY
CHEVILLE
. ..
.
AMBAVA-FO
.
.. TAMPON-
DOHA
.SOROKA
. .
. .
..

15. Samy manana ny asany avy ireo faritra 15
ireo ary mety hifameno izy rehefa
ampiasaina hitsaboana aretina. Ny fanondro
no ampiasaina rehefa manotra ireo faritra
voatokana.
Ilaina fitandremana sy fandalinana
manokana ny fitsaboana aretina amin’ny
alalan’ny fanorana ny faritra voatokana
mba hahasitrana tanteraka ilay marary. Tsy
potserina mafy loatra ny faritra voatokana,
ary mandritra ny 5 minitra eo ho eo no
iasana amin’ny faritra iray. Ny faritry ny
hatoka dia saro-pady, ka tsy horina, fa
ametrahana tanana sy hivavahana, raha
marary noho ny antony samihafa.

16. Tsara ho fantatra 1:
Ny fanondro ihany koa no ampiasaina rehefa mitady ny faritra
voatokana ho orina eo amin’ny vatana. Toy izao no fanaovana azy:
Tsara ho fantatra 2:
Rehefa vita ny otra na fanapotserana dia misotro rano 2 vera ny
marary mba hanala ny toksina na aretina avy anaty vatana. Tsara
raha hivavahana foana aloha ny rano vao sotroiny.

17. Ireto avy ny faritra
voatokana hopotserina
rehefa marary andoha,
nefa tsy dia voatery
hopotserina avokoa akory
ireo faritra ireo vao
mitsahatra ny aretin’
andoha. Raha stress no
mahazo dia ny 1, ny 6
(anatiny sy ivelany), ny 8
dia efa ampy. TSY atao
mafy be mampikaikaika
ny marary ny
fanapotserana.

18. Ireto avy ny faritra voatokana
hopotserina rehefa marary andoha,
noho ny sinozita. Orina midina
manaraka ny toro-marika ary
menak’omby sy sakamalaho kelikely
voatoto no anorana azy. Averina isa-
maraina sy hariva ny otra ary
mihinana tongolo 1 sy tongolo gasy
singany 3 isaky ny hariva mandritra
ny 5 andro.Tsy tsara mihinana
tavin-kena sy fraomazy na crème
fraiche, sy izay zavatra mety tsy
zaka ka mety ho nahatonga ny
aretina.

19. Ireto faritra 4 voatondron’ny tsipika
no tena fototra ka tokony atao
voalohany. Mety harary ireo raha efa
ela ny kohaka, fa atao malefadefaka
mandra-pitsahatry ny marary ny
fanapotsirana azy, ary atao
manaraka ny toro-lalana, avy
ankavia mankeo afovoany aloha; avy
eo dia avy ankavanana mankeo
afovoany koa; ary farany dia avy eo
afovoany ambany no miakatra.
Asaina mikohaka ny marary rehefa
vita izany, ary mety hampiana tosika
miakatra amin’ny tenda ny fanalany
ny rehoka tao anaty tratra tao.

20. Ireto faritra 4 voatondron’ny tsipika
manga no horina, ary atao manaraka
ny tondro zotra mangamanga izany,
ka avy eo amin’ny am-bavafo no
midina miankavia. Marary dia
marary ilay faritry ny am-bavafo,
raha marary ny kibo. Noho izany,
atao malefaka dia malefaka ny otra,
ary hafanaina amin’ny labozia ny
tànana efa nosorana menaka kely ary
ilay faritra koa dia hosorana menaka
kely mialohan’ny fanorana. Atao
midina tsimoramora mandra-
pitsahatry ny marary izany
fanapotsirana azy. Ny ambany foitra
koa dia atao torak’izany ihany.
Fanamarihana: Raha toa ka somary misy mivonto eo
amin’ny am-bavafon’ilay marary na ao anaty kibo, dia
tsy orina. Mampangotraka rano 1 litatra; io no
ivavahana ary sotroin’ilay marary 3 andro vao maraina
izany, alohan’ny sakafo maraina. Raha vao lany ilay
rano 1 litatra dia miankohoka mivavaka mba sady
manafana ilay kibo ilay marary. Mety hampivalana ity
fitsaboana ity satria manala ilay aretina ao anatiny ao.
Sotroina mafana araka izay zaka ilay rano, ary sotroina
tsy miatoato loatra. Natokana ho an’ny olon-dehibe sy
ankizy lehibe ity.

21. Araka ny sary, ny lavaka ao
ambadiky ny cheville ankavia sy
ankavanana no potserina araka izay
zaka. Marary dia marary ilay faritry
ny tongotra io, raha marary ny
valahana. Noho izany, atao araka
izay zaka ny otra. Tsy mila asiana
menaka akory fa fanapotserana
fotsiny no hatao. Atao telo andro
misesy.

23. Misy fiantraikany amin’ny
taova ao anatintsika ny
sakafo hohanintsika
isanandro. Ny fihinanana
sakafo matsiro loatra
matetika dia tena
mankarary ny taova.
Ilaina tokoa, arak’izany, ny
mandanjalanja ny sakafo hohanina
isanandro, mba hahafeno ny hery
fiarovana sy otrikaina entin’ny sakafo,
ary mba tsy hankarary ny taova ao
anatintsika. Ilaina torak’izany koa ny
fisotroana rano mba hahazoana hery.

24. Tsiron-tsakafo Ohatra Taova
Malaholaho /
mafana
Sakamalaho, solila na
menthe
havokavoka na poumons,
tsinaibe na gros intestin
Mamy Tantely, siramamy,
voankazo
Vavony na estomac, rate
Marikivy Voasary makirana, paiso
mena
aty na foie, vesicule biliare
na sarakaty
Mangidy Angivy, vahona fo na coeur, tsinaikely na
intestin grele
Masira Sakafo misy sira rein na voa, vessie na tatavia

25. 2. Ny anana, legioma, voankazo
Sakafo
Mampandeha
fivalanan-drano,
mampihena
fivontosana
Mifoka rano,
mampitsahatra
fivalanana
Misoroka
fihombon’ny
otrik’aretina eo
amin’ny hoditra na
ao anaty
Miaro ny aty sy ny
taova, mampihena
ny aty mivonto
Mitondra hery
fiarovana,
manome otrikaina,
vitamina, kalsioma,
Seleria, aoberzina,
voatavo, pasiteka,
poarao, asiperza
Kaki,
kaonkaombra,
anana, salady
Tongolobe, tongolo
gasy, tamotamo,
Artisao, betiravy,
tamotamo, laisoa
manta
Amandy,
laisoa manta,
voasary, navet

26. Sakafo
Mampidina ny
tahan’ny menaka,
kolesteraola, tavy
Miaro amin’ny
kansera,
mampikorianny ra
Miaro amin’ny tsy
fahampiana ra,
mampisy mineraly
Manadio taova,
mampandeha
tsara ny fiasany,
tsy mampitohana
Zavoka,kaonkaombra,
voasary makirana
Sakamalaho,
voankazo,
tamotamo
Voanjo, lentilles, betiravy,
paiso abricots, garana,
epinara, anandrano
Paiso menakely, katsaka,
tsaramaso, aoberzina,
lafarina feno

27. Tsara ho fantatra:
Misy karazan-tsakafo mety hampiakatra tosi-drà, toy ny
anamamy; misy kosa karazan-tsakafo mety hampidina
tosi-drà, toy ny anantsinahy sy ny garana.
Ilaina ovaovaina ny sakafo hohanina isanandro mba
hahafeno ny otrikaina sy hery fiarovana ilain’ny vatana.
• Tokony hihinana voankazo sy anana ary legioma isanandro mba ho salama.
Tokony hihinana anana manta in-telo na in-efatra isan-kerinandro, toy ny
salady na salady anana isan-karazany.
• Tsy maintsy misotro rano betsaka tsara koa izay mifanentana amin’ny taona sy
ny vatana. Ny tsy fahampian-drano dia mankarary vavony, aty, maso, ary
mahabetsaka ny mony amin’ny tarehy sy ny vatana.
• Ahena ny fatran’ny hena, sira, siramamy, sy ny menaka hohanina.
• Tsy mihinana sakafo koa anelanelan’ny fotoana fisakafoanana telo isanandro, fa
rano no tokony sotroina mandritra ny elanelam-potoana.

28. Manadio sy
mamerina ny
fiasan’ny ny taova
Manome hery sy
tanjaka
Manasitrana
aretina
Manadio
hoditra
Manome
otrikaina
Zava-pisotro avy
amin’ny legioma sy
voankazo

29. Ny sakafo ara-pahasalamana
dia ilaina mba hahafeno ny
otrikaina sy hery fiarovana
ilain’ny vatana.
Misy ny tsara ho fantatra momba ny
sakafo mahasalama sy ny sakafo
tokony ho fadiana raha marary.
Tokony hihinana voankazo sy anana
ary legioma isanandro mba ho salama.
Ilaina ho ampy ny rano. Ahena ny
fatran’ny hena, sira, siramamy, ary ny
menaka amin’ny sakafo.

31. Tongolo be,sakamalaho, clou de girofle, ary
tongolo gasy:Voasana ny sakamalaho lehibe iray
efa voasasa, ary tetehina madinika. Atao anaty
laona kely, ary ampiana tongolo onion 2 na 3
voatetika sy tongolo gasy singany 7 sy clou de
girofle singany 7. Totoina anaty laona kely ireo,
ary asiana vaingan-tsira 1. Atao anaty fitaovana
afaka misarona tsara. Hohanina 1 sotrokely isaky
ny adiny iray. Tohizana 3-5 andro.
Tamotamo: raha vovony dia tamotamo 1
sotrokely safovavany no atao anaty rano
matimaty 1 vera. Sotroina 1 vera maraina ary 1
vera hariva.
Menaka oliva: Alohan’ny hatory, osory diloilo
oliva kely ny handria sy ny tarehy, indrindra ny
ambonin’ny maso roa, ary ny faritra manodidina
ny orona.
Azo atao koa ny mampiasa menaka diloilo coco
asiana hile essentiel ravintsara raha tsy misy
menaka oliva.
Dite voasary makirana, sakamalaho ary tantely:
Voasary makirana 1 sy sakamalaho kelikely 1 no
ampangotrahina amin’ny rano 1 litatra. Rehefa
mangotraka tsara dia atao anaty vera, ary
asiana tantely 1 sotrokely. Sotroina in-telo
isanandro alohan’ny sakafo.
Orona
tsentsina

32. Manasa orona amin’ny ranon-tsira: Maka rano
matimaty 1 vera, asio sira vaingany na siran-
dranomasina ½ sotrokely. Afangaroy. Atao
matsantso ny sira raha manandrana io fangaro
io. Atao amin’ny felantanana ny rano, ary
trohina amin’ny orona ankavia. Avy eo aisina ny
lelo. Trohina amin’ny orona ankavanana koa ny
rano amin’ny felantanana dia aisina. Sasaina
amin’ny fanondro ny anaty lavakorona avy eo.
Dite sakamalaho: Maka sakamalaho kely dia
atao anaty rano mangotraka 1 vera rehefa
voakiky madinika. Afaka asiana siramamy.
Marary tenda: Maka alamo (alum) 1 laingon-
tsotrokely, atao anaty rano matimaty 1/2 vera.
Atao gararaka alohan’ny sakafo maraina,
atoandro sy hariva.
Ranon-tsira: Ity dia fanadiovana orona tsentsina
na be lelo. Makà rano matimaty 1 vera. Asio sira
½ sotrokely, ary atao goty anaty lavak’orona
havia sy havanana, maraina sy hariva.
Manao mafana tsara: mety vokatry ny andro
mangatsiaka koa no mahatonga ny orona ho
tsentsina. Tsara raha manao bàn-kiraro sy kiraro
na dia ao an-trano aza.
Evoka kininim-potsy sy ravintsara:
Ampangotrahy anaty rano 5 litatra ny ravin-
kininim-potsy sy ravintsara in-droa amin’ny
habetsany eo amin’ny sary. Ataovy matevina
tsara ny lamba isaronana rehefa mievoka. Azo
angalana 1 vera io rehefa nangotraka, hosotroina
rehefa avy mievoka. Tsy tsara sotroina mangidy.
Orona,
Tenda,
Tazo

34. Sakamalaho: Manala rehoka. Ampangotrahy
anaty rano 2 vera ny sakamalaho efa voakiky 1
sotro. Rehefa mangotraka kelikely dia esory
ambony afo. Asio tantely 2 sotro. Sotroina 1 vera
maraina, 1 vera hariva mandritra ny
herinandro.
Gararaka Ranon-tsira: Manala rehoka.
Mampangotraka rano 1 vera misy sira kely.
Voasary makirana : Manala rehoka madity
anaty tratra, manala ny mangidihidy anaty
tenda (gripa mahery). Ampangotrahana anaty
rano 2 litatra ny voasary makirana 3 na 4
voatapaka roa, miaraka amin’ny hodiny.
Potserina ilay voasary rehefa avy nangotraka.
Avela anaty rano ihany ilay hodiny mba ho
fermenté. Avela hilona miaraka amin’ny hodiny
indray alina ary sotroina 1 vera isa-maraina, ½
vera hariva (mandritra ny 3–5 andro).
Tamotamo sy voasary makirana:
Manala rehoka. Ampangotrahy anaty rano 2
vera ny tamotamo efa voakiky madinika tsara
na tamotamo vovony 1 sotrokely. Rehefa
mangotraka kelikely dia esory ambony afo. Asio
ranom-boasary makirana 2 sotro. Azo asiana
tantely 1 sotrokely. Sotroina 1 vera maraina, 1
hariva mandritra ny herinandro.
Mananasy: Manala rehoka. Mihinana
mananasy kely isanandro mandritra ny
herinandro, na totoina ny mananasy dia
misotroa 1/2 vera isanandro mandritra ny
herinandro. Ranona mananasy:
ampangotrahina anaty rano 1 litatra ny
hoditra mananasy. Asio siramamy mena na
tantely kely rehefa misotro azy.
TRATRA

35. Tongolo , tantely, voasary makirana, ary
sakamalaho: Manamasaka kohaka, manala
rehoka. Kikiso madinika tsara ny tongolo 1,
tongolo gasy feno 1 ary sakamalaho 2 sotrokely.
Afangaroy ranom-boasary makirana 1 sy tantely
1 sotrokely. Mihinana 1 sotro isaky ny adiny
efatra mandritra ny 3-4 andro. Raha ankizy dia
tsy atao masiaka loatra ny sakamalaho.
Tongolo : Miaro amin’ny kohaka, aretin-tratra,
ny asma. Manampy amin’ny fivalanan-drano.
Ranon-tongolo: tetehina madinika tsara ny
tongolo 1. lomana anaty rano 1 vera mandritra
ny alina. Sotroina rehefa avy misakafo maraina.
Raha afaka roa andro nihinanana ireo ody
kohaka ireo nefa tsy mbola misy fiovana, dia
mety ho alerzia no mahatonga ny kohaka. Ilaina
ho fantarina ny zavatra tsy zakan’ny marary.
Mokinazy :
Manamasaka kohaka, manamora ny fivoahan’ny
rehoka. Azo ohanina lena na maina ny
mokinazy.
Azo atao koa ny mampangotraka rano 1 litatra.
Arotsaka ao ny mokinazy 1 tanana. Azo afangaro
amin’ny voaloboka maina na daty kelikely. Atao
very sasaka ilay rano vao esorina ny afo.
Misotroa ½ vera isaky ny avy misakafo in-3
isanandro. Tsy mila asiana siramamy.
Sirop tongolo: totoina madinika tsara ny tongolo
3 lehibe. Asio tantely na siramamy mena 2
sotrokely. Avela 1 andro. Mihinana 1 sotro in-3 na
in-4 isanandro.
Anandrano: Manamasaka kohaka, manamora ny
fivoahan’ny rehoka. Sasaina madio tsara ny
anandrano dia atao salady, asiana tongolo,
ranom-boasary makirana sy menaka kely.
Mihinana in-3 isan-kerinandro.
TRATRA

37. Tamotamo: manadio aty, manatsara ny
fandevonan-kanina, manavao ny selan’ny aty.
Ampangotrahy anaty rano roa vera ny
tamotamo ½ sotrokely. Sotroy indroa isanandro,
1 vera maraina, 1 hariva, mandritra ny roa
herinandro. Fadio ny chocolat sy toaka ary ny
kafe raha marary aty.
Betiravy: Manadio aty, manatsara ny fiasany,
manadio rà. Kikisana madinika ny betiravy lehibe
iray. Asio menaka oliva 2 sotrokely sy ranon-
mboasary makirana ½. Afangaroy tsara. Mihinana 2
sotrokely isaky ny adiny 2 mandritra ny herinandro.
Lasary laisoa manta: Sasaina tsara ny laisoa.
Teteho madinika tsara. Asio saosy amin’ny
ranom-boasary makirana sy menaka oliva kely
ary sira. Asio tongolo ihany koa. Mihinana 4
na 5 sotro lehibe isanandro mandra-pialan’ny
tasy sy ny hidihidy na koa fery vokatry ny
aretin’aty amin’ny hoditra.
Paoma: Antoka ho an’ny fahasalaman’ny aty,
manala loto any amin’ny taova fandevonan-
kanina, manala kolesterola amin’ny rà.
Mihinana paoma 1 isanandro, na misotro
ranom-boankazo paoma 1 vera isanandro rehefa
vokatra ny paoma.
ATY

38. Tongolo gasy: manadio aty, manatsara ny
fiasany, miaro. Tsara raha mihinana tongolo
gasy manta 2 na 3 amin’ny lasary isanandro.
Fadio koa ny zava-pisotro misy alikaola, ny
sigara, ny mihinana hena be loatra, ny kafe, ny
siramamy fotsy, ary ny sakafo tsy natoraly,
saosy anaty pate jaune rehetra, sy ny sakafo
misy produits chimiques, fa manimba ny aty.
Zavoka:
Manampy ny aty, manatsara ny fiasany,
mampihena ny fatran’ny kolesteraola ratsy,
mampitombo ny fatran’ny kolesteraaola tsara.
Mihinana zavoka 3 isakerinandro mandritra
ny 1 volana.
Dite maitso / ravim-boafotsy:
Manadio ny taova, manala loto ao anaty,
manome rano ny vatana.
Misotroa dite maitso 2 na 3 vera
isanandro. Asio tantely kely raha tiana
ho mamy. Fadio kosa nefa ny misotro dite
maitso be loatra fa tsy tsara ho an’ny
fahasalamana izany.
Broccoli:
Manampy amin’ny fahasalaman’ny aty,
manala loto any amin’ny taova fandevonan-
kanina, manome vitamina E.
Andrahoina mandritry ny 10 minitra ny
broccoli. Atao lasary asiana voasary makirana
1 sy menaka kely in-3 isan-kerinandro.
Sakafo hafa: Radis, salady maitso, aoberzina,
oliva, anana, soja, voamaina, seleria (sotroina,
manta)
ATY

39. Voamadilo: Manadio aty, manatsara ny
fiasan’ny aty sy vésicule biliaire, miaro ny
tsinay. Voasy ary sasao ny voamadilo fahefan-
kilao. Asio rano mafana 2 vera. Rehefa
voafangaro tsara dia ampio rano mafana 4 vera.
Avelao hipetraka 5 minitra. Tantavano. Asio
tantely 3 sotro. Sotroina mangatsiaka in-2 na in-
3 isanandro. Raha tsy mahita voamadilo
amin]akorany dia izay misy eny an=tsena no
vidiana, ka ampangotrahina anaty rano no
hanaovana azy.
Anandrano:
Manadio ra, manome vitamina A sy C, fera sy
ioda. Tsara ho an’ny olona artritika, misy goty,
matavy, tsy ampy ra, misy eczéma na fery
vokatry ny aretin’aty. Mihinana salady
anandrano efatra sotro asiana ranom-boasary
makirana sy menaka kely in-1 na 2 isan-
kerinandro mandritra ny 1 volana. Tsy tsara ho
an’ny vehivavy bevohoka.
Paoma :
Manadio ny aoa anaty, manadio hodittra.
Tsara ho an’ny marary aty, misy eczéma,
ambony tosi-dra, be kolesterola.
Mihinana paoma 3 na 4 isanandro rehefa
vokatra fa tena mahasalama ny paoma. Azo
atao ranom-boankazo koa, ary tsy asiana
tantely na siramamy.
Artichaut:
Manampy amin’ny fahasalaman’ny aty,
manala loto amin’ny ra, manome vitamina C.
Sasao ny artichaut. Tapaho ny lohany izay tsy
azo hohanina. Teteho ary endaso amin’ny
menaka kely sy tongolo, tongolo gasy ary
poivron. Azo ilaofana vary na afangaro amin’ny
vary efa masaka.
ATY

41. Corossol, noni, soanambo sy ny mitovy aminy:
anone, chérimole, corossol, noni : Mitondra
kalsioma, mineraly isankarazany, faosifaoro,
fera, potasioma, ary hery. Tsara ho an’ny
marary fo, marary vavony, marary kibo,
ambony tosi-drà, mitohana, diabetika, sy ny
matavy loatra, ... - Azo ohanina toy ny tsindrin-
tsakafo na atao ranom-boankazo. Mihinana 1
isanandro anaty 2 herinandro. Ny noni kosa dia
atao ranom-boankazo: asio akondro kely.
Voatavo: Manome sodioma. Tsara ho an’ny
marary fo, vavony, marary voa, tsy mahalevon-
kanina, mitan-drano be loatra ny hoditra,
mitohana. Tsara ho an’ny maso, miaro amin’ny
kansera. Tena mahasalama koa ny misotro
lasopy voatavo raha vao avy nifady hanina.
Atao lasopy ary azo asiana karaoty,
ovy, tongolo maitso in-3-5 isan-kerinandro.
Voasary pamplemosy :
Manadio rà, manadio lalan-dràl tsara ho an’ny
misy goty, artritika, sy ny marary aty ary ny
matavy loatra. Azo ohanina amin’izao isa-
maraina na atao ranom-boankazo ny
pamplemosy.
Vomanga: Manome vitamina B, C, potasioma,
mineraly, manezioma ary kalsioma. Sasao ny
vomanga. Andrahoy amin’ny rano. Mihinana
vomanga in-2 na in-3 isan-kerinandro. Azo
potserina anaty rano kely na ronono ny
vomanga.
Sakafo hafa: tsiasisa, fraizy, zavoka, katsaka,
voanin’ny tanamasoandro, poara, goavy,
voatabia (lasary), seleria, haricot vert, voamaina,
paiso
FO

43. Karaoty:
Manome vitamina A, manampy ny maso hahita
amin’ny alina na rehefa mitsilopilopy ny
hazavana. Azo andrahoina miaraka amin’ny ovy,
na atao lasary, na totoina dia atao ranom-
boankazo miaraka amin’ny voatabia sy
konkombra. Tena mahasalama raha
atao lasary manta isanandro.
Laisoa:
Manome vitamina A. Tetehina madinika tsara miaraka
amin’ny karaoty dia atao lasary. Asiana menaka kely sy
voasary makirana iray. Tena mahasalama raha ohanina
isanandro.
Epinara :
Mampatanjaka hozatra, miaro ny maso. Manome
vitamina C, A, E, folates, kalsioma, fera, manezioma,
potasioma, proteina. Miaro amin’ny katarakta.
Azo atao salady manta raha tsy mafy loatra. Asio
ranom-boasary makirana 1 sy menaka kely. Raha atao
rano kosa dia ½ vera isanandro ihany alohan’ny sakafo
maraina na hariva.
Sakafo hafa: voanin’ny tanamasoandro, amandy, anana
maintso isan-karazany atao salady isanandro.
Voatavo sy ny voaniny:
Miaro ny maso amin’ny katarakta.
Ny voaniny dia manome omega 3 betsaka tokoa.
Atao lasopy miaraka amin’ny karaoty sy ovy ary
tongolo maitso ny voatavo. Tsara ohanina in-3 na in-5
isan-kerinandro.
Ny voaniny kosa dia endasina tahaka ny voanjo rehefa
nesorina ny hodiny mafy, ary atao laoka vary sosoa.
Sakafo hafa: katsaka, betiravy, anandrano, manga,
salady maitso, broccoli, epinara, voatabia, poivron mena,
courgette, petits pois, voaloboka
MASO

44. Paiso abricot:
Manome vitamin A, C, E ary potasioma.
Mihinana paiso abricot masaka tsara ½ kilao
mandritra ny 3-4 andro ary asio mofo kely.
Trondro:
Manome omega-3 izay manatsara ny
maso ary mampihena ny katarakta.
Sakafo hafa: Menaka trondro sy sardine.
Epinara :
Mampatanjaka hozatra, miaro ny maso. Manome
vitamina C, A, E, folates, kalsioma, fera, manezioma,
potasioma, proteina. Miaro amin’ny katarakta.
Azo atao salady manta raha tsy mafy loatra. Asio
ranom-boasary makirana 1 sy menaka kely. Raha atao
rano kosa dia ½ vera isanandro ihany alohan’ny sakafo
maraina na hariva.
Sakafo hafa:
voanin’ny tanamasoandro, amandy,
anana maintso isan-karazany atao salady isanandro.
MASO

45. Konkombra voatetika: Mampihena ny
fanaintainan’ny maso reraka, manala hidihidy
anaty maso. Atao ao anaty vata
fampangatsiahana ny konkombra. Rehefa
mangatsiaka tsara dia tetehina ho fisaka, ka
singany roa no ilaina. Apetraho eo ambony
hodi-maso mikimpy ny konkombra voatetika
ireo mandritra ny 10’. Legioma hafa: ovy
manta nofisahina.
Rano: Miaro ny maso sy ny vatana tsy ho
maina. Raha mahatsiaro ho malailay ny
masonao, somary manjavona ny zavatra jerena,
ary ohatry ny misy zavatra manelingelina ao
anaty maso, dia manambara ny tsy
fahampian’ny rano sotroinao isanandro izany.
Vahona: esorina ny tsilo sy ny hodiny, ary ilay
hodiny iny no apetaka ambony hodi-maso
mikimpy. Ny atin’ny vahona kosa izay tsy
mangidy dia azo ohanina avy hatrany.
Ronono mafana sy tantely: Mampitony
sy manatsara ny maso voan’ny conjunctivitis.
Mamono bakteria ny tantely, ary ny ronono
kosa dia mampitony ny malailay amin’ny maso.
Afangaro ny ronono mafana (fa tsy
mangotraka) 1 sotro sy tantely 1 sotro, mitovy
fatra. Afangaroy tsara ny tantely sy ronono.
Atao goty 2 na 3 isaky ny maso, ary averina in-
3 isanandro. Sasaina tsara amin’ny rano
mangotraka sy savony ny fanaovana goty
alohan’ny hampiasana azy.
Menaka kinana na menaka oliva:
Mampihena ny fahamainan’ny maso, manatsara
ny maso, mampisy ranomaso ny maso maina izay
tsy mahavoaka ranomaso. Menaka kinana na
menaka oliva tsy mitampoka no atao anaty
fanaovana goty efa voasasa tsara. Alohan’ny hatory
dia asio kely ny maso tsirairay. Somary
manelingelina ny maso ny menaka amin’ny
voalohany, nefa rehefa matory dia hiala izany
fanaintainana izany. Raha tsy misy tavoangy
fanaovana goty, dia ny hodi-maso no asiana
menaka kely diq kely alohan’ny hatory, ary tsy
maintsy hisy hiditra ao anaty maso izany.
MASO

47. Lentille, lafarina feno, amandy, artichaut, vary
mena, chou-fleur, petits pois, mofo, ovy,
konkombra, yaourt, laisoa, tongolo gasy,
haninkotrana (vomanga, mangahazo, saonjo):
Mampandeha tsara ny fivoahana. Misotroa rano
ampy ho an’ny vatana isanandro. Mihinana
hanikotrana sy voamaina isan-kerinandro.
Mihinana voankazo, anana sy legioma betsaka
isanandro.
Ronono soja, ronono amandy, paoma, kaki,
akondro, karaoty, papay, vary gasy: Manome
hery raha mivalana, mampitsahatra fivalanana.
Misotroa rano betsaka raha mivalana. Mihinana
lasopy legioma, vary sosoa. Mampitsahatra
fivalanana: manatono vodimofo kely ho kila
tanteraka. Poteho ary ataovy anaty rano 1 vera
ny potimofo may 1 sotrokely. Afangaroy tsara ary
sotroina 1 maraina 1 hariva.
Voankazo : paoma, paiso, fraizy,
voasary, framboazy, daty,
Mampandeha tsara ny fivoahana.
Mazotoa mihinana voankazo, anana sy legioma
betsaka isanandro.
Voankazo: akondro sy chocolat.
Mampitsahatra fivalanana> Voasana ny
akondro 1, andrahoina anaty vilany kely, asiana
chocolat singany 4. Afangaro ary rehefa vita dia
esory ambony afo. Mihinana 1 maraina, 1 hariva
mandritra ny 1 andro.
KIBO

49. Corossol, noni, soanambo sy ny mitovy aminy:
anone, chérimole, corossol, noni: Mitondra
kalsioma, mineraly isankarazany, faosifaoro,
fera, potasioma, ary hery. Tsara ho an’ny
marary fo, marary vavony, marary kibo,
ambony tosi-drà, mitohana, diabetika, sy ny
matavy loatra, ... - Azo ohanina toy ny tsindrin-
tsakafo na atao ranom-boankazo. Mihinana 1
isanandro anaty 2 herinandro. Ny noni kosa dia
atao ranom-boankazo: asio akondro kely.
Voatavo: Tsara ho an’ny marary fo, vavony,
marary voa, tsy mahalevon-kanina, mitan-drano
be loatra ny hoditra, mitohana. Tsara ho an’ny
maso, miaro amin’ny kansera. Tena mahasalama
koa ny misotro lasopy voatavo raha vao avy
nifady hanina. Atao lasopy ary azo asiana
karaoty, ovy, tongolo maitso in-3-5 isan-
kerinandro.
Ovy: Manala masinaty amin’ny
vavony ny ovy manta. Sasao ary voasy ny ovy 1.
Kikiso madinika tsara. Afangaroy tsara amin’ny
rano 1 vera. Sotroina 1 maraina 1 hariva
mialoha ny sakafo. Lasary ovy: Sasao ary kikiso
madinika ny ovy. Asio karaoty sy tongolo koa.
Asio ranom-boasary makirana, poivron, ary
menaka oliva. Azo andrahoina koa ny ovy,
potsehina na atao lasopy miaraka amin’ny
voatavo sy legioma hafa.
Laisoa fotsy / maitso / mena , anam-be: Manadio
ra, manala loto ao anaty, manasitrana aretim-
bavony, mahasalama ny aty sy tsinay. Manala
masinaty. Miaro amin’ny kansera, diabeta,
aretin’ aty. Sasao ny laisoa ¼ ary teteho
madinika tsara. Asio tongolo, karaoty sy poivron
koa. Ary asio saosy ranom-boasary makirana sy
menaka kely.
VAVONY

51. Celeri: Manadio ra, mampihena ny tahan’ny
kolesteraola, manadio ny voa. Hohanina manta:
atao salady ny seleria sy ny tahony malemy. Asio
saosy sy tongolo. Azo atao rano fisotro koa:
totoina ny raviny sy ny tahony malemy, asiana
rano sy ranom-boasary makirana kely. Misotroa
½ vera rehefa misakafo. Azo afangaro amin’ny
lasopy koa ny seleria.
Asperge: Manome faolaty, vitamina A, B, C sy E
ny asperge. Mampandeha ny pipi, manadio aty
sy ra, ary tsy mampitohana fivalanana.
Ampangotrahina mandritra ny 5-10 minitra ny
asperge. Raha mafy loatra ny tahony dia voasy.
Endaso amin’ny menaka kely sy tongolo na
atono ny asperge. Legioma hafa: aubergine (tsy
maintsy andrahoina ho masaka tsara)
Ovy :
Manadio ra, manampy ny voa hanao tsara ny
asany. Tsy azo ohanina kosa raha efa lasa lavitra
ny aretin’ny voa (insuffisance rénale avancée)>
Sasao ary voasy ny ovy manta 1. Kikiso
madinika tsara. Afangaroy tsara amin’ny rano 1
vera. Sotroina 1 maraina 1 hariva mialoha ny
sakafo. Tsara koa ny mihinana lasary ovy manta
Voankazo:
Melon, cantaloupe, voatango, pasteque, paiso
Manadio ra sy manala loto ao anaty, manadio
ny voa, mahasalama ny taova fandevonan-
kanina sy tsinay ary ny voa. Mihinana ireo
voankazo ireo aoriana sy anelanelan’ny sakafo.
VOA

53. Anandrano: Manamafy ny fakam-bolo, miaro
mba tsy hihintsana na hiongotra ny volo. Totoina
ny anandrano. Atao anaty lamba, fiazana sady
alaina ny ranony. Osory ny hodi-doha 30
minitra mialohan’ny hanasana loha. Azo atao
koa ny misotro ranon’anandrano kely (totoina
ary asiana rano 1 vera) na mihinana salady
anandrano kely isan-kerinandro.
Epinara: Manamafy ny fakam-bolo, miaro mba
tsy hihintsana na hiongotra ny volo. Totoina ny
anandrano. Atao anaty lamba, fiazana sady
alaina ny ranony. Osorana ny hodi-doha 30
minitra mialohan’ny hanasana loha.
Andrahoina koa ny epinara ary ohanina.
Tongolo : Mampaniry volo. 1 - Teteho
manifinify ny tongolo 1. Osory tongolo ny
hodi-doha izay tsy misy volo. Sasao ny loha
rehefa afaka 15-30 minitra. 2 - Afangaroy ny
tantely 1 sotro, menaka oliva 1 sotro, sy
tamenak’atody 1. Osory tsara ny hodi-doha
ary hotrorina koa. Avela hilona 15-30 minitra
vao sasaina tsara ny volo. Azo soloina diloilo
coco ny menaka olive raha tsy mahita ianao.
Karibonetra: Manala angadrano. - Rehefa
avy manasa loha dia kobanina amin’ny rano
misy karibonetra ½ sotrokely ny volo.
Konkombra: Mahatsara ny volo, hoho, hoditra.
Totoina madinika tsara ny concombre ½, asio
rano 1 vera. Misotroa 1 vera in-2 isan-
kerinandro. Azo atao koa ny mihinana lasary
concombre in-3 na in-4 isan-kerinandro. Sakafo
hafa: tsaramaso fotsy, coco, karaoty, salady,
voankazo mavomavo, voatavo, vary mena, celeri,
sakafo misy vitamina A sy B.
VOLO

54. Sakafo mitondra vitamina C: Sakay fantsin’
akoholahy mena, poivron masaka (mena na
mavo), anana ramirebaka, anana maitso isan-
karazany, voatabia, laisoa. Atao salady manta fa
tsy andrahoina. Ireto kosa dia atao mantamanta:
voatavo, choux fleur, broccoli, epinara, asperza.
Voankazo: papay, fraizy, mananasy, kiwi,
voasary pamplemosy, goavy, manga, paiso,
voantango,
Mampitombo hery fiarovana: Voanjo, mahabibo,
sy ny karazany; sakay fantsin’ akoholahy mena,
yaourt, lasopy ron’ akoho, soja, ronono soja,
divay mena, anana maitso atao salady manta,
dite maitso, vomanga, tamotamo, cannelle,
tantely, tongolo sy tongolo gasy, voasary.
Misotroa rano sahaza ho an’ny vatanao
isanandro.
Sakafo mitondra kalsioma:
Trondro isan-karazany, menaka trondro, ronono,
tamenak’ atody, voamaina atin-kena omby,
yaourt, Tokony hatao koa ny mitanin’ andro
isanandro mba hanamafy ny taolana. Sakafo
mitondra antibiotika: Tongolo, tongolo gasy,
tantely, tamotamo, voasary makirana, menaka
coco, sakamalaho, mananasy, cannelle, laisoa,
oregan, romarin, thym, coriandre, clou de girofle,
basil, poivre, persil (manampy amin’ny
fitadidiana).
Mampahatanjaka haingana: Afangaro ny vovoka
cannelle sy tamotamo (3 sotrokely avy), ranom-boasary
makirana 2 sy tantely 2 sotrokely. Atao anaty bocale
misarona tsara. Mba hampitombo ny herinao raha
rerak ianao dia mihinana an’io fangaro io roa sotrokely
maraina, roa hariva. Mampatanjaka: afangaroy ny
tantely, ranom-boasary makirana 1 sy atody 1, ary
hohanina mandritra ny roa andro. Marihina fa ny
fangaro izay natao voalohany io dia hohanina daholo,
ary manamboatra vaovao indray ho amin’ny andro
faharoa.:
HERY FIAROVANA

55. Isaorana anie Andriamanitra
nahafahana nanatontosa ity bokikely
ity. Mbola maro ny zavatra tsy voalaza
ao anatiny, fa misy boky vitsivitsy etsy
ambany mba ahafahanao mandalina
misimisy kokoa. Na dia voalaza aza fa
manasitrana aretina ny otra sy ny
sakafo, dia ny dian-kapoka tamin’i
Jesosy irery ihany no tena manasitrana
ny aretina rehetra. Koa aoka isika
hivavaka mandrakariva sy hangataka
fanasitranana avy Aminy. Ho Azy anie
ny saotra sy dera sy voninahitra ary ny
fanjakana mandrakizay. Amena.
Teny famaranana
Hery azo avy amin’ny soja:
Menaka omega-3 : tsara ho an’ny fo, miady
amin’ny kansera, alzheimer, osteoporosis,
diabeta; mineraly: kalsioma, fer, manezioma,
selenioma ary proteina feno. Azo atao
ronono ny soja, azo atao laoka koa.
Mofo soja: afangaro ny koba sy soja vovony. Asiana
siramamy, rano na ronono, lavanila na cannelle,
atody, leviora kely. Asiana menaka kely ny lapoaly.
Endasina ny lafiny roa.
Saosy soja: Lomana mandritra ny alina ny soja 1
kapoaka; ary totoina amin’ny maraina. Atao anaty
rano 2 litatra . Ampangotrahina. Rehefa avy eo dia
tsihifina ny faikan’ilay soja. Asiana siramamy kely, dia
vita ny ronono. Azo asiana cannelle kely raha tsy
tinao ny fofony. Rehefa avy eo dia endasina amin’ny
tongolo, tongolo gasy, kotomila sy tongolo maintso ny
faikan’ilay soja. Asiana vovo-mangahazo 1 sotro
(fécule), rano kelikely, afangaro tsara mandra-
pahamasaky ny saosy soja.
Fomba fikarakarana soja
Laoka soja:
Mahasolo hena ny soja. Afangaro ny soja
efa voatoto, lafarina izay
mampitambatra azy, tongolo, tongolo
maintso efa voatetika, tongolo gasy,
sakamalaho kely, sira. Volavolaina ho
boribory na boribory lavalava, dia
endasina amin’ny menaka.

56. Loharano niaingana:
-Guides des Aliments et de leur
Pouvoir Curatif – Bibliotheque
Education et Santé, v 1-2-3
-Chinese Pediatric Massage
-Acupuncture – TCM Advisory
-Shiatsu Self Massage –
www.voguelgroup.com
-Epilepsy and seizures – The
center for Development –
Lawrence Wilson, MD, 2010
-Hygiene Naturelle-Alimentation
– www.hygienenaturelle-
alimentation.com/ article-reduire-
ses-douleurs-articulaire...