2. • Sa simula makapangyarihan ang Carthage sa dagat bagaman pawing
upahan ang mga mandirigma nito dahil sa maliit na populasyon. Ang
mga Roman naman sa simula ay walang hukbong pandagat ni karanasan
sa digmaang pandagat.
• Nagdulot ng suliranin sa Carthage ang pananakop ng Rome sa bahaging
timog ng Italy. Nagsisimula pa lamang ang Carthage noon na maging
makapangyarihan sa kanlurang bahagi ng Mediterranean. Itinatag ang
Carthage (Tunis ngayon) ng mga Phoenician mula sa Tyre noong 814 BCE.
Nang sakupin ng Persia ang Tyre, naging malaya ang Carthage at
nagtatag ito ng imperyong komersiyalna nasasakop ng hilagang Africa,
silangang bahagi ng Spain, pulo ng Corsica, Sardinia, at Sicily.
12. KABIHASNANG ROME
Sa pagsakop ng Rome sa mga lungsod-estado ng Greece, libo-libong Greek ang tumungo sa
Italy. Tinangay din ng mga heneral ng Rome ang mga gawang sining at aklat ng Greece sa
pagbabalik nila sa Rome. Kumalat ang kabihasnang Greece sa Rome at maraming Roman
ang tumungo sa Athens para mag-aral. Naimpluwensiyahan ng Greece ang kabihasnang
nabuo sa Rome.
Gayunpaman, may sariling katangian ang kabihasnang Rome. Pangunahin na rito ang
kaalaman sa arkitektura, inhenyeriya, at sistema ng pamamahala at batas.
BATAS
Ang mga Roman ay kinikilala bilang pinakadakilang
mambabatas ng sinaunang panahon. Ang kahalagaan ng
Twelve Tables ay ang katotohanan na wala itong
tinatanging uri ng lipunan. Ito ay batas para sa lahat,
patrician o plebeian man. Ito ang ginagamit upang alamin
ang mga krimen at tantiyahing kaukulang parusa. Nakasaad
dito ang mga karapatan ng mga mamamayan at ang
pamamaraan ayon sa batas.
14. PANITIKAN
Ang panitikan ng Rome ay nagsimula noong kalagitnaan
ng ikatlong siglo BCE. Subalit ang mga ito ay salin
lamang ng mga tula at dula ng Greece. Ang halimbawa
ay si Livius Andronicus na nagsalin ng ‘Odyssey’ sa
Latin. Si Marcus Plautus at Terence ay ang mga unang
manunulat ng comedy. Ang iba pang manunulat ay sina
Lucretius at Catullus. Si Cicero naman ay isang
manunulat at orador na nagpapahalaga sa batas. Ayon
sa kanya, ang batas ay hindi dapat maimpluwensiyahan
ng kapangyarihan o sirain ng pera kailanman.
15. INHENYERIYA
Ipinakita ng mga Romano ang kanilang galing sa
inhenyeriya. Nagtayo sila ng mga daan at tulay
upang pag-ugnayin ang buong imperyo kabilang
ang malalayong lugar. Marami sa mga daan na
ginawa nila noon ay ginagamit pa hanggang
ngayon. Isang halimbawa ang Appian Way na nag-
uugnay sa Rome at timog Italy. Gumawa na sila ng
mga aqueduct upang dalhin ang tubig sa lungsod.
21. PANANAMIT
Dalawa ang kasuotan ng mga
lalaking Roman. Ang tunic ay
kasuotang pambahay na hanggang
tuhod. Ang toga ay isinusuot sa
ibabaw ng tunic kung sila ay
lumalabas ng bahay.
Ang mga babaeng Roman ay
dalawa rin ang kasuotan. Ang stola
ay kasuotang pambahay at palla ay
isinusuot sa ibabaw ng stola.
25. TAGUMPAY SA SILANGAN
Pagkatapos ng Ikalawang Digmaang Punic, ang mga hukbo ng Rome ay
pumunta sa Silangan. Tinalo ng Rome ang Macedonia. Noong 146 BCE,
ang Macedonia ay nagging isang lalawigan ng Rome. Sa taong ding ito,
sinunog ng Rome ang Corinth at inilagay ang iba pang lungsod-estado
ng Greece sa ilalim ng pangangasiwa nito. Mula 133 BCE nagsimulang
mapasakamay ng Rome ang marami pang lupain. Sa pagsapit ng 100
BCE lahat ng lupain sa baybayin ng Mediterranean Sea ay nasakop ng
Rome. Dahil dito, hindi kataka-takang tawagin ng mga taga-Rome ang
Mediterranean Sea bilang Mare Nostrum o Aming Dagat.
30. Mga miyembro ng unang pangkat:
Ruby Mae Logatoc
Paulette Aubrey Faye Navera
Angel Joy Mediavillo
Aeisha Gesite
Mary Anne Pelaco
Kurt Cadao
-8 NEWTON, QCSHS-
