2. Pashalleku i Shkodres
Mehmet pashë Plaku themeluesi i Pashallëkut të Shkodrës. Si rezultat i
zhvillimit ekonomik, familje të mëdha feudale filluan të fuqizoheshin edhe
politikisht e të shkëputeshin nga shteti osman. Pushteti qendror ishte i
detyruar,që përfaqësues të këtyre familjeve t`i njihte si nënpunës të lartë. Në
vitin 1757, Porta e Lartë (Perandoria Osmane) e njohu Mehmet Bushatin si
qeveritar të sanxhakut të Shkodrës dhe i dha gradën pashë. Ai vendosi
qetësinë e rregullin në sanxhak, dhe zbatoi politikën e tolerancës fetare për
katolikët, duke marrë nën mbrojteje klerin. Ai përkrahu tregtarët dhe nxiti
zhvillimin e prodhimit zejtar. Mehmet pasha luftoi piraterinë ne det.
Për qeverisjen e sanxhakut vuri njerëz të ditur me përvojë dhe me emër të
mirë. Pas sanxhakut të Shkodrës, Mehmet pasha hodhi vështrimin mbi
Lezhën e Zadrimën. Ai bëri për vete krerët e Mirditës. Mehmet Plaku e zgjeroi
ndikimin e vet në krahinat e Durrësit dhe Tiranës me lidhje martesore.
Sipërmarrja e skelës së Durrësit ra në duart e tij. Në vitin 1771 Porta e Lartë
(Perandoria Osmane) i dha gradën e vezirit dhe qeverisjen e sanxhakëve të
Shkodrës,Dukagjinit,Ohrit dhe Elbasanit. Kjo datë shënon krijimin e
Pashallëkut të Shkodrës,si një grupim territorial politik i qënderueshëm që
qeverisej në mënyrë autonome,brenda shtetit osman.
3.
4.
5.
6. Kalaja e Shkodrës. Kullë e periudhës së
Bushatllinjve, shek. XVIII.
Kulla ka një lartësi prej 12 metra
dhe trashësi muresh 2,20 m. Ajo
ndahet në tri kate nga qemere
cilindrike me muraturë guri.
Platforma e kullës e kurorëzuar nga
frëngji të mëdha topash, ndodhet
në një rrafsh me terrenin e
brendshëm të kalasë. Kështu, për të
hyrë në katin e sipërm të kullës,
është ndërtuar një tunel i mbuluar
me qemer, i spos-tuar në brendësi
të kalasë, nëpërmjet të cilit zbritet
me shkallë në katin e sipërm të
kullës, ndërsa katet e tjera
lidheshin midis tyre me shkallë të
gurta, të ndërtuara në një skaj të
murit perimetral të saj. Por
ndërtimet më të rëndësishme u
kryen në pjesën qendrore të kalasë,
paralel me murin ndarës të oborrit
të dytë, në atë kohë i rrënuar, u
ndërtua një mur i ri me lartësi 5 m,
i cili ndërpriste mespërmes
7. Pashallëku i Janinës
Pashallëku i Janinës lidhet ngushtë me emrin e Ali Pashë Tepelenës.
Ky lindi ne vitin 1740 në një familje feudale ushtarake. Shumë shpejt u
dallua për aftësinë, energjinë dhe zgjarsinë e tij. Këto i vuri ne shërbim
te planeve te tij ambicioze, duke përdorur të gjitha mjetet : dhunën
dinakërinë dhe lidhjet familjare me feudalët e tjerë vendës.
Ne vitin 1784 Aliu mori gradën pashës dhe komandant ushtarak pranë
valiut të Rumelisë. Po këtë vit siguroi qeverisjen e sanxhakut të
Delvinës, kurse me vonë u bë komandant i grykave (Derven) e
qeveritar i sanxhakut te Trikallës (Greqi). Me përkrahjen e borgjezisë
zejtaro-tregtare të Janinës, vuri dore mbi sanxhakun me të njëjtin
emër (1787) Porta e lartë (perandoria osmane) ishte e zënë në luftë me
Austrinë prandaj e njohu Aliun si sundimtar të ligjshëm. Ali pashë
Tepelena synonte të zgjeronte pashallëkun e tij. Ai mori sipërmarrje
skelën e Artës, si dhe taksat e qytetit e të fushë Korçës. Nën trysninë e
kundërshtarëve, sulltani ia hoqi këto sipërmarrje dhe ia dha Ibrahim
pashë Vlorës. Gjithashtu i hoqi qeverisjen e Trikallës dhe detyrën e
ruajtjes se grykave, të cilat ia dha dhënderit te vet Beqir pashës.
8.
9.
10. Kalaja e Gjirokastrës
U pushtua nga Aliu në vitin 1812 dhe
menjëherë ai filloi rindërtimin e saj.
Projektues i disa pjesëve të kalasë dhe
një nga zbatuesit kryesorë të
punimeve ishte Petro Korçari, ose
mjeshtri Petro nga Përmeti, siç e quan
Remerandi. Rindërtimi i kalasë, i një
saraji dhe i disa godinave anekse u bë
me një ngutësi aq të madhe, saqë të
gjitha punimet u kryen brenda një viti
e gjysmë. Kalaja përmbante, përveç
barakave për vendosjen e një garnizoni
prej 5.000 ushtarësh, magazina të
shumta nëntokësorë, që ishin
llogaritur mirë Për sigurimin e
municioneve dhe ushqimeve të
nevojshme. Kalesa nëntokësorë të
çonin në të gjitha drejtimet e kësaj
kalaje, që komandohej nga një bastion
pranë këndit juglindor, për ndërtimin
e të cilit kishin punuar afro 1.500
fshatarë
