2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Оңтүстік Қазақстан облысының білім басқармасы
М.Сапарбаев атындағы ОҚГИ-ның «Парасат» колледжі
ЗейінЗейін
Оқытушы: Нарымбетова А.О.Оқытушы: Нарымбетова А.О.
Тобы: МДТ 15-1уТобы: МДТ 15-1у
Шымкент 2016жШымкент 2016ж
3. Білімділік:
Зейін туралы
толық түсінік
беру, зейін
түрлерін
таныстыру,
балалардың
зейінін дамыту.
Дамытушылық:
Оқушылардың зейінін
дамыту,
біліктіліктерін
жетілдіру, пәнге деген
қызығушылығын
арттыру
Тәрбиелік:
Оқушылардың зейінін
жан – жақты етіп
тәрбиелеуде олардың
мінезіне ерекше көңіл
бөлу, адамгершілікке
тәрбиелеу.
5. Тірек сызбаның артықшылықтары мынада:
а) оқушыға оқу материалы жинақы, қысқаша беріледі;
б) оқушы оқу материалының ішінен ең негізгісін таңдай білуді үйренеді;
в) оқушы таңдап алған танымдылық - білімдік түсініктерін бір – бірімен
байланыстырып, қарапайым жүйе жасауды үйренеді;
г) оқушы оқулықпен және қосымша әдебиеттермен жұмыс жасауға
дағдыланады;
д) Оқушы өзінің танымдық деңгейін біледі. Өзін - өзі бағалауды үйренеді.
7. Зейінді дамытуға арналған
тренинг ойындар
Мюнстерберг әдістемесі
Құпия сурет
Тілек ағашы
Күннің шауғы
Ішкі жан дүниемнің сырлары
Достық – бірлік үйі
Ашығын айтқанда
Релаксация
Ақылыңа болайын
8. Зейін туралы түсінік
Зейін-сананың қандай да
болса бір затқа, құбылысқа
немесе іс – әрекетке
бағытталуы немесе
шоғырлануы. Сананың
бағытталауы деп объектіні
таңдап алуды айтамыз, ал
сананың бір нәрсеге
шоғырлану дегенде, бұл
объектіге қатысы жоқтың
бәріне көңіл аудармауды
айтады.
10. Ыры ты зейінқ
Ерікті немесе активті зейін деп те атайды. Бұл –
сананың мақсатты бір нысанағабағытталуы мен
шоғырлануы. Ырықты зейіннің психологиялық
мазмұны адамның іс-әрекетіндегі алға қойған
мақсатымен қоса, сезімі, ерік-күшімен байланысты.
Өзінің белгілі мақсатына байланысты саналы әрекет
етеді.
11. Ыры сыз зейінқ
Мақсатсыз, кенеттен туындағанымен оған
деген қызығушылық та туындайды.
Ырықсыз зейін жас балаларда басым
болады, олардың психикасы нәзік, түрлі
сыртқы әсерге берілгіш келеді. Қызығу –
ырықсыз зейіннің бұлағы деп аталады.
12. йреншікті зейінҮ
Үйреншікті зейін – адамға табиғи сіңіп кеткен
арнайы күш жұмсамай-ақ орындалатын зейін. Кейбір
адамдар ауыр деген жұмыстың өзін аса қиналмай-ақ,
ойнап-күліп жүріп тындырады. Мұндай жағдайларды
ырықты зейін үйреншікті зейінге ауысады.
17. МЮСТЕРБЕРГ ДІСТЕМЕСІӘ
Мақсаты: Зейіннің таңдамалылығын және кедергілерге
көңіл аудармай іс-әрекетін тиянақты орындауын бағалау.
Орындау ережесі: Әріптерден тұратын тексттің ішінде
мағынасы бар сөздер кездеседі. Текстті мүмкіндігінше
тезірек қарап шығып, әрәптер арасындағы « жасырынып»
тұрған сөздерді тауып, олардың астын сызып отыру керек.
Мысалы: лпенорпсихологвкажш. Бұл қатардағы әріптер
арасында « психолог» деген сөз жасырынып тұр.
Тапсырма бланкісін келесі үлгі бойынша жасау керек.
Орындау уақыты 4 минут.
21. Жауабы:
А ке істікті к рмей к бі ара н кте к ріп т рмызқ ң ө ө қ ү ө ұ
деп жауап берді.
Д рысы: а ке істіктегі ара н кте. А ты а армай,ұ қ ң қ ү қ ңғ
араны тез абылдайды. Адам бойынан рдайымқ қ ә
кез-келген жа дайда жа сыны таба білуден г рі.ғ қ ө
адамны кемшілігін к ре білу же іл.ң ө ң
22. Суреттен неше адам көріп тұрсыңСуреттен неше адам көріп тұрсың??
Щелкни дальшеЩелкни дальше
27. Онда тек қана ақ нүктелер.Онда тек қана ақ нүктелер.
Щелкни дальшеЩелкни дальше
28. Аяқталмаған сөйлем
• Жетекші топ мүшелеріне арнап сұрақ даярлайды.
Топқа аяқталмаған сөйлем әдістемесі бойынша
сөйлемді аяқтау тапсырылады. Топтың әр бір мүшесі
ортадағы жәшіктен қағазды кезектесіп алады, онда
жазылған ойды аяқтауы керек.
• «Жақсы қасиет» деп---------------------------------?
• «Жаман қасиет» деп---------------------------------?
• Адамдардың бойындағы қасиеттер------------?
• Ақылсыз болу деп-----------------------------------?
• Ақылды болу үшін не істеу керек---------------?
29. Түйін. Оқушылар өз ойын айтуға дағдыланды, ой-
пікірі қалыптасты. Тез ойлап, шешім шығара білуге,
шын көнілден жауап беруге үйренді.
30. «Ой тал ы»қ
•
• Жақсы адам деп қандай
қасиеттерге лайық адамды айтады?
Күн сәулесінің шығуына жақсы
адам деп қандай адамды
айтатындарын жазу.
• Мысалы. Мейірімді, ақкөңіл,
сыпайы, т.б.
• Түйін. Жақсы адам Күндей
айналасына жылу береді.
• Әл Фараби бабамыздың «Акыл
дегеніміз адамнын екі жақсы
нәрсенің жақсырағын таңдап алу
қасиеті» демекші, ақылдың
атқаратын жұмысы. - ол
салыстыру. Осыған байланысты
қасиеттерді салыстыру
тапсырылады.
31. «Мен ж не аә йна» жатты уығ
• Бұл ойында оқушылар бір-біріне қарап отырады. Әр
жұптағы оқушылар біреуі жағымсыз қасиеті әр адам
туралы айтса, оны екіншісі жағымды қасиетке
айналдырып айтады.
• Мысалы: жалқау — еңбекқор, ұялшақ – батыл т.б.
Бірінші бала жалқау бала туралы әнгіме айтса,
екіншісіоны қалай еңбекқор адам етуге болатынын, өз
көзқкрксын айту.
• Түйін. Бұл ойында жаман қасиеттерден аулақ болуға,
жаксы қасиеттерді үйренуте үйретеді.
32. «Адамгершілік ж регі».ү
• Әр топ мүшелері өздерінің қолындағы жүрекке «ақылды болуымыз үшін не істеуіміз
керек, кандай қасиеттерді бойымызға дарыту керек?» деген сұраққ жауап жазып,
адамгершілік жүрегіне іледі.
• Күн шуағына жылу береді, ал адам жылы сөз айту аркылы бір-біріне жылу береді. Шын
жүректен бір-біріне жақсы тілек айтып қорытындыланады.
• Адам баласы адам баласынан ақыл, ғылым, мінез деген нәрселерден озады. Адамның
адамшылығы — ақыл, ғылым, жақсы апа, жақсы ана. ұстаздан болады.
• Ақыл деген - өлшеусіз бір жарық нұр.
• Сол нұрды тән қамы үшін жан жұмсап жүр.
• Тағдырдың киын сырлы сикырымен.
• Жан тәнге, ақыл жанға матаулы тұр.
• Ақыл деген — денеге егулі дән.
• Суарылса кіреді оған да жан.
• Ақылдың өсіп өніп зор аймағы -
• Көрген. білген нәрселен ғибрат алған. - деп Шәкәрім бабамыздың сөзімен, ой
тұжырымдарымен түйіндейміз.
•
33.
А ке істікті к рмей к бі ара н кте к ріп т рмыз қ ң ө ө қ ү ө ұ
деп жауап берді. Д рысы: а ке істіктегі ара ұ қ ң қ
но ат. А ты а армай, араны тез абылдайды. қ қ ңғ қ қ
Адам бойынан рдайым кез-келген жа дайда ә ғ
жа сыны таба білуден г рі. адамны кемшілігін қ ө ң
к ре білу же іл.ө ң
35. “Тілек а ашы”ғ
Шарты: Тілек
а ашына о ушылар з ғ қ ө
тілек, арман –
м раттарын жазып, ұ
тілек а ашына ғ
жабыстырады ж не ә
де з арман ө
тілектеріні ң
орындалуына сену
36. “Күннің шуағы”
жаттығуы
Шарты: Оқушылар өз
бойындағы жақсы мінез –
құлықтарын күннің
шуағына жазып,
жабыстыру. Жаман
қасиеттерін жазып, оны
қоқысқа тастау.
Түйін: Әрдайым жақсы
мінезімен айналасындағы
адамдарға күннің
шуағындай жылулық
шашып, жаман
қасиеттерінен арылу.
37. Мақсаты: Оқушылардың өз мінез – құлқындағы
қасиеттерге мән бере отыра, өзін – өзі тәрбиелеуге
дағдыландыру
Менде бар
қасиеттер
Маған керек
қасиеттер
Мен
басқалардан
жасыратын
қасиеттер
38.
39. 1. Зейіннің белгілі бір нысанға бағытталып, онда топталу күші
мен дәрежесі, яғни психикалық немесе саналы іс – әрекеттің
толығымен қажетті нүктеге шөгуі
2. Зейіннің уақыт аралығына байланысты сипаты болып, оның
белгілі бір нысанаға көзделу мерзімінің ұзақтығын аңдатады
3. Зейіннің бір нысаннан екіншісіне саналы және байыпты өтуін
білдіреді
4. Зейіннің қай тетіктері бір жүйке ошақтарының қозуына
байланысты басқа жүйке көздерінің тежелуі негізінде іске
қосылып барады?
5. Зейінді өлшейтін аспап
6. Адамның ұзақ уақыт аралығында өз зейіні мен назарын нақты
затқа бағытай алмауы
7. Сананың қандай да болса бір затқа, құбылысқа немесе іс –
әрекетке бағытталуы немесе шоғырлануы
40. Аяқталмаған сөйлем
Шарты: Жетекші топ мүшелеріне арнап сұрақ даярлайды. Топқа аяқталмаған сөйлем әдістемесі
бойынша сөйлемді аяқтау тапсырылады. Топтың әр бір мүшесі ортадағы жәшіктен қағазды
кезектесіп алады, онда жазылған ойды аяқтауы керек.
• «Зейін» деп ---------------------------------------------------?
• «Зейіннің түрлері»-------------------------------------------?
• «Ырықты зейін» деп-----------------------------------------?
• «Ырықсыз зейін» деп----------------------------------------?
• «Үйреншікті зейін» деп--------------------------------------?
• «Тахистоскоп» деп--------------------------------------------?
• «Психология» деп---------------------------------------------?
• «Психика»деп --------------------------------------------------?
• «Ес» деп----------------------------------------------------------?
• «Түйсік» деп-----------------------------------------------------?
• «Жақсы қасиет» деп--------------------------------------------?
• «Жаман қасиет» деп--------------------------------------------?
• Адамдардың бойындағы қасиеттер-------------------------?
• Ақылсыз болу деп----------------------------------------------?
• Ақылды болу үшін не істеу керек---------------------------?
41. Түйін. Оқушылар өз ойын айтуға
дағдыланды, ой-пікірі қалыптасты. Тез
ойлап, шешім шығара білуге, шын
көнілден жауап беруге үйренді.
42. А ылы а болайынқ ң
• Сұрақтары:
• Англияда 1-мамыр болады ма?
• Бір адамның орташа неше туылған күні болады?
• Кейбір айда 31-күн бар, кейбірінде-30, ал қанша айда 28-күн бар?
• Қырғызстанда тұрып жатқан адамды Қазақстанда жерлеуге болады ма?
• Сиыр неге жатады, сонан соң тұрады.Тұрады, біраздан соң қайта жатады?
• 30-ды екіге бөліңіз де, онды қосыңыз. Неше шықты?
• Бір адам үш бұрышты үй салыпты. Оның барлық қабырғасы оңтүстікке қараған. Терезенің
алдында бір үлкен аю өтіп бара жатыр. Оның түсі қандай?
• Төртбұрышты үстелдің бір бұрышын кесіп тастаса, неше бұрыш болады?
• Сізде жалғыз тал сіріңке бар. Сіз қараңғы үйге кірдіңгіз. Онда май шам, керосин шамы және
ошақта құрғақ отын қалаулы тұр. Қайсысын бірінші жағасыз?
• Сізді аю қуып келеді және жетуге аз –ақ қалды. Алдыңыздан бір бөшке қара май, бір бөшке
бал кездеседі. Қайсысына тығыласыз?
• Дәрәгер сізге үш түйір дәрі берді және оларды әрбір жарты сағат сайын ішуді ұсынады. Дәрі
қанша уақытқа жетеді?
• Алты дөңбек шығу үшін бөренені неше рет кесу керек?
•
43. Дұрыс жауаптары:
• 1.Иә
• 2.Біреу
• 3.Барлық айда
• 4. Жоқ, өйткені ол әлі тірі.
• 5.Өйткені отыра алмайды.
• 6.70
• 7.Ақ, өйткені, үй оңтүстік полюске салынған, ал онда тек ақ аюлар ғана болады.
• 8.5
• 9.Сіріңкені.
• 10.Ешқайсысына, өйткені аю сізді қуып не қылады, бал толы бөшке тұрғанда.
• 11. Бір сағатқа.
• 12. 5
•
•
• Әзілдесіп отырып –ақ адамның ақылының қандай дәрежеде екенін білуге болатын көрінеді. Біз
төменде сондай бір әзіл-оспаққа құралған тест жариялап отырмыз. Егер сіз нәтижесінде 12 сұраққа
дұрыс жауап берсеңіз –данышпансыз, 10-дарындысыз, 7- қалыпты адамсыз, 4- әулексіз, 2- кем
ақылдысыз. Ендеш, оңаша бір сәттерде өзіңізді байқап к рі із.ө ң
44. Достық - бірлік үйі
Шарты: Б л тренинг топпен ж мыс болыпұ ұ
саналады. Бос плакат а топ о ушылары йді текқ қ ү ң
ана бір ана элементін салады.қ ғ
46. АУТОТРЕНИНГ
«Тұлғаның өзіне сенімділігін психологиялық дайындау»
Мақсаты: Өзі туралы ойын дамыту, коммуникациялық іскерлікті жетілдіру, сенімді сезіну
үшін тұлғаны психологиялық күйге келтіру.
Ыңғайлы отырыңыздар. Өз денелеріңізді сезініңіздер және бос ұстаңыздар. Дене демалады,
ал сана-сезім сергиді. Аспанға қарап отырмын деп ойлаңыздар. Ішіңізден аспанды сезініңіз.
Табиғат көркемділігін байқадыңыз. Айналадағы шуылдаған құстардың шырылдаған
дауыстары неткен керемет! Кенеттен, сіз бір әсем әуенді естисіз! Әуен бағытына қарай
ұмтыламыз. Сіз ішіне қарап зәулім сарайды байқайсыз. Зәулім сарайдың жартылай ашылған,
ол жерден әсем әуен естіледі. Сіз зәулім сарайдың ішіне кіресіз. Айналаңызды қоршаған төрт
қабырғада көркем де керемет суреттер. Сол керемет суреттерді көру үшін сіз әр қабырғаны
жағалап өтесіз. Ол суреттерде сіздің қиял-ойларыңыз бейнеленген. Бірінші қабырғаға....,
екінші қабырғаға...., үшінші қабырғаға...., төртінші қабырғаның соңында сіз аппақ, әрі жұмсақ
демалатын жерді байқайсыз. Кенеттен, шаршағаныңызды байқайсызда, сол жерге демалуға
жатасыз. Өз денелеріңізді көз алдыңызға елестетесіз... басыңыздан бастап, аяғыңыздың
ұшына дейін... енді керсінше аяғыңыздың ұшынан басыңызға дейін.
Сіздер демаласыздар, жеңілдеңіздер, жәй ғана тұрып, осы бөлмеде өз бойларыңыздағы
қорқынышымызды, үрейімізді, сенімсіздігіңізді, барлық кері әсерлерімізді тастап артқа
қарамай есіктен шығып, жауып кетеміз. Сіздер көңілді қайратты, қажырлысыздар. Ешқашан
жүректілік пен оптимизмді жоғалтпаңыздар! Табанды және қайратты болыңыздар!
47. Мен сіздерді барлық өз қабілеттеріңізді қазір де, ертең де және одан кейінгі күндердеде үнемі,
жігерлікпен дамытуларыңызға дем беремін... Сіздің басыңыз мықты ақылды болғанын сезініңіз және
солай деп ойлайсыз.
Сезініңіз – сіз сергексіз! Сіз ештеңеден қорықпайсыз! Сіздің күшіңіз көп, қайратты, өзіңізге
сенімдісіз! Сізде бәріде болады!
Сіз үлкен шыдамдылықтың арқасында өзіңізді жақсы сезінесіз, көңіл-күйіңіз жақсы, орындалмай
қалған жұмыстың орнын тезірек толтыруға ынтызарсыз.
Сіз ойыңыздың айқындылығының артқанын, көңіл-күйіңіздің жақсарғанын, сезгіштігіңіздің
жоғарылағанын сезініңіз.
Өміріңізге жаңа күштердің қосылғанын сезінесіз. Сізде бәрі алда! Сіз таланттысыз! Сізде бәрі де
болады!
Сіз қайтадан табиғат аясындасыз. Шексіз аспан... Ораламыз.
Тамаша... Жұмысымызды аяқтаймыз. Сіз өзіңіз туралы ойыңызды аяқтағаныңызды, өзіңіз
демалғаныңызды сезінген кезде көзіңізді ашыңыз.
Сонымен әркім қашан көзін ашқысы келсе, сол кезде көзін ашады.
48. «Мен және айна» жаттығуы
• Б л ойында о ушылар бір-біріне арап отырады.ұ қ қ
р ж пта ы о ушылар біреуі жа ымсыз асиеті рӘ ұ ғ қ ғ қ ә
адам туралы айтса, оны екіншісі жа ымдығ
асиетке айналдырып айтады.қ
• Мысалы: жал ау — е бек ор, ялша – батыл т.б.қ ң қ ұ қ
Бірінші бала жал ау бала туралы нгіме айтса,қ ә
екіншісі оны алай е бек ор адам етугеқ ң қ
болатынын, з к з арасын айту.ө ө қ
• Т йін. Б л ойында жаман асиеттерден аулаү ұ қ қ
болу а, жаксы асиеттерді йренуте йретеді.ғ қ ү ү
49. • Әр сабақтың соңғы процедурасы анкеттеу болып табылады.
Сізге анкета, сауалнамада берілген сөйлемдерді аяқтау керек
болады.Әрі өткен сабаққа өзіңіздің пікіріңізді, көзқарасыңызды
білдіру керек. Өте яғни мейлінше ашық болыңыз, себебі сіздің
пікіріңіз сабақ жүргізуге келесі сабақты ойластыруға, сіз және
топ үшін мейлінше пайдалырақ етуге көмектеседі.
•
• Сабақ үстінде мен шынайы түсіндім, яғни_________________________
_____________________________________________________________
• Маған ең пайдалы, құнды болғаны_______________________________
_____________________________________________________________
• Мен бұдан да шынайы, ашық болар едім, егер______________________
_____________________________________________________________
• Маған ұнамағаны______________________________________________
• Ең жақсы ұнағаны, жақсы жұмыс жасаған_________________________
_____________________________________________________________
• Келесі сабақта мен келесі жайттарды білгім келеді__________________
_____________________________________________________________
• Сабақ жүргізушінің орнында болсам, мен__________________________
_____________________________________________________________
