presentation 15 PPT хэрэгтэй бол btk1092@gmail.com хаягаар холбогдоно уу

1. Ариутгал
эмнэлгийн төвлөрсөн ариутгал
АУС-518 Б. Батхүү
М.Баянбат
Б. Рагчаасүрэн
Илтгэгч. Ч. Эрдэнэчимэг

2. Цэвэрлэгээ,
бэлтгэл цэвэрлэгээ
• Илт харагдахуйц бохирдлоос ангижруулах
үйл явц
• Ариутгалын өмнө биологийн шингэн,
бусад бохирдлыг арилгах арилгах үйл явц
• Бэлтгэл цэвэрлэгээг зохих ёсоор хийснээр
органик болон органик бус эмгэгтөрөгч,
бохирдлын хэмжээ бодитоор буурдаг.
• Ариутгал, халдваргүйтгэлийн чанар сайн
байх нь нямбай хийгдсэн бэлтгэл
цэвэрлэгээнээс голлон хамаардаг.

3. Цэвэрлэгээ,
бэлтгэл цэвэрлэгээ
Гараар
Багажийн
тусламжтайгаар
Хослуулах аргууд
химийн механик дулааны

4. Халдваргүйтгэл
• Физик, биологи, химийн аргыг тусад нь
буюу хослуулан ашиглаж амьгүй биет,
гадаргуу дахь эмгэг төрөгч бичил биетний
тоо хэмжээг багасгах үйл явцыг хэлнэ.

5. Физикийн аргууд
механик
Туяагаар
халдваргүйтгэх
Өндөр
давтамжит дуу
авиагаар
халдваргүйтгэх
Температурын
өөрчлөлтөөр
халдваргүйтгэх
Дулааны
үйлчилгээ
пастеризаци
тиндализаци
Буцалган
халдваргүйтгэх
Халуун хуурай
агаар ашиглан
Чийгтэй халуун
агаар ашиглан

6. • Механик арга:
Энэ аргаар эд зүйлсэд агуулагдах эмгэг
төрөгч бичил биетнийг бүрэн устгахгүй,
тоо хэмжээг нь цөөрүүлэх тул бусад
аргатай хослуулан хэрэглэх нь үр дүнтэй.
-сэгсрэх
-гөвөх
-шүүх
-угаах
-агааржуулах энгийн аргууд ордог.

7. • Туяагаар халдваргүйтгэх:
Өрөө тасалгааны агаарыг өдөрт хэд хэдэн
удаа гучин минутаас дээш хугацаагаар
шарахад агаар дахь бичил биетний тоо эрс
цөөрдөг.
Хэт ягаан туяаг кварц буюу нян устгах ламп
ашиглан хэрэглэдэг.
Нарны хэт ягаан туяанд халдвартай эд
зүйлийг 6-7 хоног тавьж халдваргүйтгэж
болно. Энэ аргаар халдваргүйтгэхдээ
нарны туяа эд зүйлийн гадаргууд жигд
тархаж байхаар байрлуулна.

8. • Өндөр давтамжит дуу авиагаар халдваргүйтгэх:
Шингэн орчинд хэт өндөр давтамжтай дуу
авиа нь бичил биетний эсийн бүрхүүлийг
устгадаг. Энэ чадварыг ашиглан цагаан
хэрэглэл, хувцас, шүдний өрөмний хошуу
угааж халдваргүйжүүлэх угаалгын машин,
аппарат бүтээгдсэн.

9. Температурын өөрчлөлтөөр халдваргүйтгэх:
• Дулааны үйлчилгээ:
Бичил биетний уургийг задлах үйлчлэл
үзүүлдэг. Шатаах, хуурай ба чийгтэй
халуунаар үлээлгэх аргууд ордог.
Галын дөлийг ашиглан халдварлагдсан эд
зүйлсийг улайсгах, шатаах, хайрах, төөнөх
хэлбэрээр халдваргүйтгэнэ.
Хуучирч хэрэгцээгүй болсон халдваргүйтгэх
шаардлагатай эд зүйлсийг шатааж устгана.
Иртэй металл багаж, нян судлалын гогцоо,
дэгээ зэрэг багажийг улайсгаж хэрэглэнэ.

10. • Пастеризаци:
Янз бүрийн хүнсний бүтээгдэхүүнийг
халдваргүйтгэхэд ашигладаг.
70-80 хэмд 30 минут халаахад нянгийн ургал
хэлбэр устах боловч үршил хэлбэр
бүтээгдэхүүнийг чөлөөлж чаддаггүй.
• Тиндализаци:
Хэсэгчлэн давталттай хийгддэг
пастеризацийн арга.
Бүтээгдэхүүнийг 56-58 хэмд 1 цагийн
хугацаагаар 5-6 хоног давталттай халаана.
Ингэснээр үршил хэлбэрийг устгах
боломжтой болдог.

11. • Буцалган халдваргүйтгэх:
Усны хэм нэмэгдэх тусам нянгийн үхэх
хугацаа богиносдог.
100 хэмд нянгийн бүх ургал хэлбэр хэдэн
хормоос 2 минутын дотор бүрэн устана.
Цагаан хэрэглэл, хоол ундны савыг
материалаас нь хамаарч 30, 60, 90 минут
буцалган халдваргүйтгэнэ.
Пастеризаци, буцалгах аргыг ашиглан
амьсгалын замын эмчилгээний,
мэдээгүйжүүлэлтийн гэх мэт хагас
аюултай багажуудыг халдваргүйжүүлдэг.

12. • Халуун хуурай агаар ашиглан халдваргүйтгэх:
Агаарын хэм ихсэх тусам харьцангуй
чийгшилт багасдаг. Харьцангуй чийг нь 20
хувиас ихгүй 140-өөс дээш хэмтэй агаарыг
ашиглан 1цаг 30 минутаас дээш
хугацаагаар лабораторийн төмөр, шилэн
сав суулгыг халдваргүйтгэдэг.
• Чийгтэй халуун агаар ашиглан халдваргүйтгэх:
Бичил биетэнг устгах чадвараараа дээрх
аргаас давуу талтай.
Автоклав, дезкамер нь 80 хувиас багагүй
харьцангуй чийгшилтэй халуун агаарыг
үүсгэдэг.

13. Химийн аргууд
• Химийн бодисын үйлчилгээг ашиглан
- эмгэг төрөгчийг устгах
- тоог цөөрүүлэх
- үржлийг саатуулах
-идэвхгүйжүүлэх замаар халдварын
эрсдлийг бууруулах арга.

14. • Өргөн хэрэглэгддэг химийн халдваргүйтгэлийн
бодист -спирт
-хлор
-хлорт нэгдлүүд
-глутеральдегид
-ортофталалдегид
-устөрөгчийн пероксид
-перацетийн хүчил
-фенолууд
-бигуанидууд
-аммоний дөрөвт нэгдлүүд
ордог

15. • Халдваргүйтгэлийн химийн бодист
тавигддаг шаардлага:
1. Хүн, адгуус, ургамалд хор хөнөөлгүй, экологийн
тэнцвэрт байдлыг алдагдуулахгүй байх
2. Эд зүйлсийн өнгө зүсийг муутгахгүй, тэсэрч
дэлбэрэх нөлөөгүй, галын аюулгүй байх
3. Хадгалах, тээвэрлэхэд чанараа амархан
алдахгүй байх
4. Үнэ хямдтай, үйлчлэх чадвар сайтай байх
5. Хэрэглэх заавар аргачлал нь тодорхой байх
6. Ямар ч нөхцөлд хэрэглэхэд тохиромжтой,
хэрэглэхэд хялбар байх
7. Халдваргүйтгэх үндсэн нөлөөгөө үзүүлж эмгэг
төрөгчдийг устгаж, өсөлт үржилтийг нь зогсоож
саатуулах нөлөө үзүүлдэг байх

16. Химийн аргар халдваргүйтгэл хийхдээ
дараах зарчмыг баримтална
1. Халдваргүйтгэх бодисыг аль болох
шингэн байдлаар хэрэглэх
2. Химийн бодис нь эмгэг төрөгч бичил
биетэнд шууд хүрч үйлчлэх нөхцлийг
хангах
3. Тодорхой тогтсон буюу үйлдвэрлэгчийн
заасан зааврын дагуу хэрэглэх
( үйлдвэрлэгчийн заасан концентраци,
хугацааг баримтлах)

17. • Халдваргүйтгэх бодисуудыг бичил
биетний эсрэг үйлчлэх чадвараар нь
-өндөр түвшний
-дунд түвшний
-бага түвшний гэж ангилдаг.
Өндөр түвшний халдваргүйтгэлийн бодис нь
ургал нян, вирүс, мөөгөнцөр,
микобактерийн эсрэг идэвхтэй үйлчилдэг.
Удаан хугацаагаар үйлчлэхэд нянгийн
спорын эсрэг нөлөө үзүүлнэ.
Дулаанд мэдрэг, хагас аюултай багажуудыг
халдваргүйжүүлэхэд хэрэглэнэ.

18. • Алдегид(глутаралдегид, ортофталалдегид)
• Исэлдүүлэгчид
(устөрөгчийн пероксид,перацетийн хүчил)
Өндөр түвшний халдваргүйтгэлийн бодист
хамаарна.
Алдегидууд идэмхий шинж чанаргүй тул
ихэнх багажуудыг халдваргүйжүүлэхэд
хэрэглэдэг.
Исэлдүүлэгчид түргэн үйлчилдэг, гадаад
орчинд аюул багатай ч идэмхий шинж
чанартай байдаг.

19. • Өндөр түвшний бодисоор халдваргүйтгэл
хийхэд температураас хамааран 10-45
минут зарцуулагддаг.
• Халдваргүйтгэлийн дараагаар спиртээр
зайлж хатаах буюу шүүсэн цэвэр агаараар
үлээж хатаан хэрэглэх хүртэл аюулгүй
хадгална

20. • Дунд түвшний халдваргүйтгэлийн бодис:
Ургал нян, микобактер, мөөгөнцөр, ихэнх
вирүсийн эсрэг үйлчилнэ. Спорын эсрэг
идэвхгүй.
• Бага түвшний халдваргүйтгэлийн бодис:
Ургал нян, (микобактерийг оруулахгүйгээр)
зарим мөөгөнцөр, зөвхөн бүрхүүлтэй
вирүсийн эсрэг үйлчилнэ.
Ихэнх тохиолдолд бага түвшний
халдваргүйтгэлийн бодис хэрэглэснээс
энгийн саван, ус ашиглан халдваргүйтгэх
нь хангалттай байдаг.

21. Ариутгал
• Хими, физикийн аргыг ашиглан багаж
материалыг бүх төрлийн эмгэг төрөгч
бичил биетнээс чөлөөлөхийг ариутгал
гэдэг.
• Ариутгал нь зүү тариур, эмнэлгийн багаж
хэрэгсэл, аппарат, төхөөрөмж зэрэгт өвчин
үүсгэгч ба болзолт эмгэг төрөгчдийг бүрэн
устгаж, энэхүү ариун байдлыг тэдгээрийн
гаднах уут, боолтын тусламжтайгаар
тодорхой хугацаагаар хадгалдгаараа
халдваргүйтгэлээс ялгаатай.

22. • Эмнэлгийн байгууллагын ариутгалын тасаг
нь – мэс засал
- төрөх
- эмэгтэйчүүд
- нүд
- чих хамар хоолой
-шүдний кабинет болон бусад тасаг
нэгжүүдийн эмчилгээ оношилгооны
материалыг нэгдсэн журмаар төвлөрүүлэн
ариутгана.
Төвлөрсөн ариутгалын тасаг нь нэг чиглэлийн
урсгалтай, бохир цэвэр хэсгээс тогтоно.
Байрны гэрэлтүүлэг, агааржуулалт сайтай,
хана , тааз, шал нь угаахад тохиромжтой,
цайвар өнгөтэй, ариун цэвэр, эрүүл ахуйн
шаардлагыг хангасан байна.

23. Ариутгалын аргууд
• Үндсэн 3 арга байдаг:
1. Өндөр даралтат халуун уураар ариутгах:
Автоклавын ажиллах ерөнхий горим нь усыг
халааж өндөр даралтанд битүүмжилсэн
орчинд нян түүний ургал болон үршил
хэлбэрийг устгахад чиглэдэг.
Өндөр даралт бүхий халуун ууранд түлэгдэх,
буудах тэсрэх аюултай тул автоклавтай
ажиллах эмнэлгийн мэргэжилтэнг тусгайлан
сургасанбайх шаардлагатай.
Багаж хэрэгслийн шинж чанар, бохирдлын
зэргээс шалтгаалан ариутгах хугацаа,
даралтыг тохируулна.

24. 2. Хуурай халуун агаараар ариутгах:
Энэ арга нь өндөр температур шаардаж, эд
материалд гэмтэл учруулдаг тул ариутгах
үедээ багаж материалын физик шинж
чанарыг сайтар харгалзан үзэх
шаардлагатай.
Хөвөн даавуун, резинэн, хуванцар
материалыг ариутгахгүй.

25. 3. этилен оксидын ариутгал:
Халуун, даралт, чийгэнд тэсвэргүй багажийг ариутгана.
Сул тал -ариутгалын хугацаа урт
-өртөг их
-эмчлүүлэгч болон ажилчдад аюул учруулах
Уг аргыг хэрэглэж байгаа үед зааврын дагуу ариутгасан
багажийг үлдэгдэл этилен оксидоос ангижруулахын
тулд сайтар агааржуулах ёстой.
Ариутгасны дараа ариутгалын чанарыг 4 параметрээр
үнэлнэ. Үүнд:
1. Хийн концентраци(450-1200 мгм/л)
2. Температур (37-63 хэм)
3. Чийгшил 40-80%
4. Үйлчлэлийн хугацаа 1-6 цаг

26. • Ариутгалын чанарыг шалгахдаа bacillus
atrophaeus-ийг биологийн индикатор
болгон ашиглахыг зөвлөдөг.
• Энэ нь индикатор ургатал багажийн ариун
байдал хадгадагдана гэсэн үг юм.

27. Анхаарал тавьсанд баярлалаа