Suy hô hấp sơ sinh

SUY HÔ HẤP SƠ SINHSUY HÔ HẤP SƠ SINH
Đối tượng: sinh viên Y6
Thời lượng: 90 phút
ThS.BS. NGUYỄN THU TỊNH
Giảng viên Bộ môn Nhi, ĐHYD TP.HCM

MỤC TIÊU HỌC TẬPMỤC TIÊU HỌC TẬP
 Trình bày được sinh lý bệnh suy hô hấp
 Phân tích được các triệu chứng lâm sàng
 Tiếp cận chẩn đoán suy hô hấp và suy hô hấp cấp
 Phân tích được bốn nguyên nhân thường gặp
 Trình bày được nguyên tắc điều trị

TUẦN HOÀN BÀO THAITUẦN HOÀN BÀO THAI

Suy hô hấp (respiratory distress)Suy hô hấp (respiratory distress)
ĐỊNH NGHĨAĐỊNH NGHĨA
 Hội chứng chỉ tình trạng hoạt động gắng sức của
hệ hô hấp, vận dụng nhiều công hô hấp nhằm đảm
bảo quá trình trao đổi khí đầy đủ để đáp ứng nhu
cầu chuyển hóa của cơ thể.
 Chưa rối loạn khí máu

Suy hô hấp cấp (Acute respiratory distress)Suy hô hấp cấp (Acute respiratory distress)
ĐỊNH NGHĨAĐỊNH NGHĨA
 Không còn khả năng duy trì trao đổi khí máu đáp
ứng nhu cầu chuyển hóa cơ thể
 PaO2 < 50 mmHg ± PaCO2 > 50 mmHg

PHÂN LOẠIPHÂN LOẠI
 Type I: hypoxemic
 PaO2 ↓
 PaCO2 ⊥, ↓
 Do tổn thương chủ mô phổi, giảm tưới máu
 Type II: hypercapnic
 PaCO2 ↑
 Thường kèm PaO2 ↓
 Bệnh đường dẫn khí, thành ngực, thần kinh -
cơ

SINH LÝ BỆNH SUY HÔ HẤPSINH LÝ BỆNH SUY HÔ HẤP
Tại phổiTại phổi ↓ hoạt động cơ
HH
↓ hoạt động cơ
HH
(-)
TKTW
(-)
TKTW
↓ tưới máu
phổi
↓ tưới máu
phổi
Shunt trong
phổi
Shunt trong
phổi
↓ khuếch
tán
↓ khuếch
tán
↓ thông
khí
↓ thông
khí
Bất xứng V/QBất xứng V/Q
SUY HÔ HẤPSUY HÔ HẤP
SUY HÔ HẤP
CẤP
SUY HÔ HẤP
CẤP
↓ PaO2
↓ PaO2
Thiếu oxy môThiếu oxy mô
↑ a. lactic↑ a. lactic
TOAN MÁUTOAN MÁU
↑ PaCO2
↑ PaCO2↓ thông↓ thông
khí
(+) hô hấp(+) hô hấp
Thở nhanhThở nhanh
↑ Vận động
cơ
↑ Vận động
cơ
Kiệt sứcKiệt sức
NGƯNG THỞNGƯNG THỞ
Co mạch phổiCo mạch phổi
↓ tuần hoàn
phổi
↓ tuần hoàn
phổi
↑ tính thấm thành
mạch
↑ tính thấm thành
mạch
Phù/XH phổiPhù/XH phổi

Giảm thông khíGiảm thông khí
 Biểu hiện PaCO2 ↑ ± PaO2 ↓
 A-aDO2 bình thường
A
BCO
2A
V
)47_P(xV
=COP 2

Bất xứng V/QBất xứng V/Q
 Cơ chế chính
gây ↓ PaO2
(V/Q < 1)
 Đáp ứng kém
với ↑ FiO2

Shunt trong phổiShunt trong phổi
 V/Q = 0 không
đáp ứng với ↑
FiO2

Giảm khuếch tánGiảm khuếch tán
 Tổn thương màng
phế nang – mao mạch

Tần số thở bất thườngTần số thở bất thường
TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNGTRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG
 Nhanh khi tần số ≥ 60 l/p
 Chậm khi < 30 l/p

Thở rênThở rên
 Nhằm ↑ FRC thì thở ra (đóng dây thanh)  ngăn
xẹp phế nang  cải thiện trao đổi khí
 Suy hô hấp do giảm tính đàn hồi, xẹp phổi thường
có thở rên

Phập phồng cánh mũiPhập phồng cánh mũi
 Trẻ sơ sinh thở mũi bắt buộc
 Nhằm giảm kháng lực  giảm công thở

Co rút lồng ngựcCo rút lồng ngực
 Có thể co rút trên ức, liên sườn, dưới ức
 Do giảm đàn hồi phổi, tắc đường thở hay bất
thường thành ngực

Cơn ngưng thởCơn ngưng thở
 > 20 giây hay < 20 giây kèm tần số tim < 100 l/p

Tím trung ươngTím trung ương

TRIỆU CHỨNG CẬN LÂM SÀNGTRIỆU CHỨNG CẬN LÂM SÀNG
Xét nghiệm Mục đích
Cấy máu Du khuẩn huyết, kết quả chậm
Khí máu SHH cấp, mức độ SHH cấp, toan kiềm
Glucose Hạ ĐH  thở nhanh
XQ ngực Nguyên nhân SHH
Huyết đồ Nhiễm khuẩn, thiếu máu, đa hồng cầu
LP Nếu nghi viêm màng não
SpO2 Theo dõi thiếu oxy máu

NGUYÊN NHÂN THEO TẦN SUẤTNGUYÊN NHÂN THEO TẦN SUẤT
Thường gặp
 Cơn thở nhanh thoáng
qua
 Bệnh màng trong
 Hội chứng hít ối phân su
 Viêm phổi
Ít gặp
 Kéo dài thời gian
chuyển tiếp
 Nhiễm khuẩn (máu, phổi)
 Không do phổi
Thiếu máu
Thần kinh
Tim bẩm sinh
Tắc đường thở trên
Dị tật bẩm sinh
Chuyển hóa (toan, hạ ĐH, ↑NH3)
Thuốc
Đa hồng cầu
 Cao áp phổi tồn tại
 Tràn khí màng phổi

Đại cươngĐại cương
CƠN THỞ NHANH THOÁNG QUA (TTN)CƠN THỞ NHANH THOÁNG QUA (TTN)
 Thường nhất gây SHH ở trẻ sơ sinh (40%)
 1-5 % trẻ sơ sinh
 9% trẻ sanh mổ

Bệnh sinhBệnh sinh
 Yếu tố nguy cơ
 Sanh mổ (đb chưa chuyển dạ < 39 tuần)
 Mẹ đái tháo đường
 Mẹ suyễn
 Con to
 Nam
 Dịch phổi tồn dư trong phổi sau sanh

Lâm sàngLâm sàng
 Chẩn đoán loại trừ
 Cải thiện sau 24 giờ

BỆNH MÀNG TRONG (RDS)BỆNH MÀNG TRONG (RDS)
 SHH & tử vong hàng đầu ở trẻ non tháng
 30% tử vong sơ sinh do RDS & biến chứng
 Tần suất tỉ lệ nghịch tuổi thai (cân nặng)
< 28 tuần: 60 – 80 %
32-36 tuần: 15 – 30 %
> 37 tuần: 5%
 Có thể xảy ra ở trẻ đủ tháng

Yếu tố nguy cơYếu tố nguy cơ
 Non tháng
 Nam
 Sanh sau trong đa thai
 Sanh mổ
 Ngạt
 Mẹ đái tháo đường

 Khởi phát SHH vài giờ sau sanh
 Tiến triển nặng trong 24 – 48 giờ
 Khó thở nhanh, co rút lồng ngực, thở rên, tím 
thở chậm  ngưng thở
 Nếu can thiệp tốt  cải thiện sau 3-5 ngày

Cận lâm sàngCận lâm sàng
 Khí máu: PaO2↓, PaCO2↑, pH↓
 XQ
GĐ 1: lưới hạt rải rác, phổi nở tốt
GĐ 2: hình khí phế quản đồ, thể tích phổi ↓
GĐ 3: xóa bờ tim, khí phế quản đồ rõ rệt
GĐ 4: phổi trắng xóa

HỘI CHỨNG HÍT PHÂN SU (MAS)HỘI CHỨNG HÍT PHÂN SU (MAS)
 Thường ở trẻ già tháng /đủ tháng
 Phân su có tế bào thượng bì + muối mật
 Trẻ ngạt trong tử cung  ối có phân su
 5-15 % trẻ ối có phân su
 5% số này có MAS

Sinh lý bệnhSinh lý bệnh
MASMAS
Viêm, phù
nề
Tác động của
chất trung
gian
Loạn chức
năng
surfactant
Thoát protein
vào đường
thở
Độc trực tiếp
do phân su
Co mạch phổi
do phân su
Thay đổi tính
phản ứng mạch
phổi
Tác động của
ngạt trong tử
cung
(Thay đổi chủ mô và mạch
phổi)
Tắc đường
thở
↑R, ↓C

Yếu tố nguy cơYếu tố nguy cơ
VIÊM PHỔIVIÊM PHỔI
 Chuyển dạ sanh non
 Vỡi ối sớm
 Viêm màng ối
 Mẹ sốt
 Ngạt
 Dò thực quản – khí quản

 Khởi phát sớm
 SHH, cơn ngưng thở
 Hạ huyết áp, sốc
 Cao áp phổi tồn tại thứ phát

Cận lâm sàngCận lâm sàng

LƯU ĐỒ TiẾP CẬN CHẨN ĐOÁNLƯU ĐỒ TiẾP CẬN CHẨN ĐOÁN
SHH
Sond mũi
DD
Tịt mũi sau Teo thực quản
Phế âm ↓ 1 bên
TKMP
Thoát vị
hoành
Phổi
Cơn thở nhanh
thoáng qua
Bệnh màng trong
Hội chứng hít ối
phân su
Viêm phổi
Cao áp phổi tồn
tại
Không do phổi
Kéo dài chuyển tiếp
Nhiễm khuẩn
Không do phổi (thiếu
máu, thần kinh, TBS, tắc
đường thở trên, dị tật,
chuyển hóa, thuốc, đa
hồng cầu)
(+)
(-)

CHẨN ĐOÁN PHÂN BiỆTCHẨN ĐOÁN PHÂN BiỆT
Bệnh YTNC Khởi phát LS XQ Rx Phòng ngừa
TTN Sanh
mổ, mẹ
ĐTĐ, mẹ
suyễn,
con to
Bất kỳ Thở nhanh,
thường
không thiếu
oxy, tím
“phổi ướt” Hỗ trợ, oxy
nếu giảm
oxy máu
Lành tính
RDS Sanh
non, mẹ
ĐTĐ,
nam
Non tháng Thở nhanh,
thiếu oxy
máu, tím
Thâm
nhiễm đồng
nhất, khí PQ
đồ, giảm V
phổi
Hồi sức,
oxy, thở
máy,
surfactant
CS tiền sản,
CS trước
sanh 24-34
tuần, hồi
sức sớm và
hiệu quả
MAS Dịch ối
nhuộm
phân su
Đủ tháng,
quá ngày
Hở nhanh,
thiếu oxy
máu
Mảng xẹp
phổi, động
đặc, ứ khí,
tràn khí
Hồi sức,
oxy, thở
máy,
surfactant
Không hút
ngay khi xổ
đầu

Nguyên tắcNguyên tắc
XỬ TRÍXỬ TRÍ
 Thông đường thở, tư thế
 Hỗ trợ hô hấp
 Điều trị nguyên nhân
 Điều trị hỗ trợ

THÔNG ĐƯỜNG THỞTHÔNG ĐƯỜNG THỞ
 Hút đàm miệng, mũi
 Nằm đầu cao
 Dẫn lưu dạ dày
 Tắc mũi sau  ống thông miệng hầu
 Teo thực quản  hút liên tục túi cùng trên
 Thoát vị hoành  nằm nghiêng bên thoát vị,
không bóp bóng qua mặt nạ

HỖ TRỢ HÔ HẤPHỖ TRỢ HÔ HẤP
 Oxy mũi
 NCPAP
 Thở máy
 Trẻ tím  FiO2 = 100%  giảm khi cải thiện
 OWL: oxy thấp nhất có hiệu quả
 SpO2
 85-93% trẻ < 29 tuần (1250 g)
 85-95% trẻ ≥ 29 tuần (1250 g)
 Cao áp phổi tồn tại 94-96%

HỖ TRỢ HÔ HẤPHỖ TRỢ HÔ HẤP

Ngoại khoaNgoại khoa
ĐIỀU TRỊ NGUYÊN NHÂNĐIỀU TRỊ NGUYÊN NHÂN
 Tịt mũi sau
 Teo thực quản
 Thoát vị hoành
 Hội chứng Pierre Robin

Bệnh nội khoaBệnh nội khoa
 TKMP + SHH  dẫn lưu màng phổi
 Ngộ độc morphin  Naloxon 0,1 mg/kg TM
 Cơn ngưng thở ở trẻ non tháng  Caffeine +
NCPAP

Bệnh màng trongBệnh màng trong
 Thở NCPAP
 Giúp thở
 Surfactant thay thế
Giảm tử vong
Cải thiện C, FRC và oxy hóa máu
Hiệu quả tăng khi + CS trước sanh
Giảm tràn khí màng phổi

Tối ưu lưu lượng máu tới phổiTối ưu lưu lượng máu tới phổi
ĐIỀU TRỊ HỖ TRỢĐIỀU TRỊ HỖ TRỢ
 Chống sốc  NS 10 ml/kg/10-15 phút, lặp lại ±
 Hct tối ưu
 Bù toan

Giảm tiêu thụ oxy và cung cấp năng lượngGiảm tiêu thụ oxy và cung cấp năng lượng
 Đảm bảo thân nhiệt
 Giảm công hô hấp /oxy
 Cung cấp đủ năng lượng > 50 kcal/kg/ngày

Kháng sinhKháng sinh
 4 Đ

Suy hô hấp sơ sinh

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Suy hô hấp sơ sinh

Similar to Suy hô hấp sơ sinh (20)

More from Bệnh Hô Hấp Mãn Tính

More from Bệnh Hô Hấp Mãn Tính (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Suy hô hấp sơ sinh