Жан Батист Ламарк

1. Жан Батист ЛамаркЖан Батист Ламарк

2. МазмұныМазмұны
►ӨмірбаяныӨмірбаяны
►Жеткен жетістіктеріЖеткен жетістіктері
►Өзге де жұмыстарыӨзге де жұмыстары
►Ламарктің эволюциялық теориясыЛамарктің эволюциялық теориясы

3. ӨмірбаяныӨмірбаяны
► ЛАМАРК Жан Батист Пьер Антуан деЛАМАРК Жан Батист Пьер Антуан де
Моне ШевальеМоне Шевалье ((1.8.1744, 1.8.1744, БазантенБазантен, , ФранцияФранция
, , Пикардия провинциясыПикардия провинциясы— 18.12. 1829, — 18.12. 1829, ПарижПариж))
— француз жаратылыстанушысы, ең алғаш— француз жаратылыстанушысы, ең алғаш
эволюциялық теорияның (эволюциялық теорияның (ЛамаркизмЛамаркизм) негізін) негізін
қалаған ғалым, Париж ғылым академиясыныңқалаған ғалым, Париж ғылым академиясының
мүшесі (1783).мүшесі (1783).

4. Жеткен жетістіктеріЖеткен жетістіктері
►ЗоопсихологиянЗоопсихологиян
ың негізін салыпың негізін салып
““БиологияБиология””
терминінтерминін
енгізген (1802).енгізген (1802).
1778 ж. 31778 ж. 3
томдық томдық “Франци“Франци
яя
флорасы”флорасы” еңбег еңбег
і жарық көрді.і жарық көрді.

5. ► Ламарк алғаш рет (1794) жануарлардыЛамарк алғаш рет (1794) жануарларды
омыртқасыздар мен омыртқалылар деп бөліп,омыртқасыздар мен омыртқалылар деп бөліп,
ғылымға “омыртқасыздар” ұғымынғылымға “омыртқасыздар” ұғымын
енгізді. енгізді. “Омыртқасыздар“Омыртқасыздар
жүйесі”жүйесі” (1801), (1801), “Омыртқасыз жануарлардың“Омыртқасыз жануарлардың
табиғи даму тарихы”табиғи даму тарихы” (1815 — 1822) деген (1815 — 1822) деген
еңбектері омыртқасыздар зоологиясыныңеңбектері омыртқасыздар зоологиясының
дамуына үлкен ықпал етті. дамуына үлкен ықпал етті. “Зоология“Зоология
философиясы”философиясы” (2 томдық, 1809 ж.) еңбегінде (2 томдық, 1809 ж.) еңбегінде
Ламарк жануарлар әлемін 14 класқа және 6Ламарк жануарлар әлемін 14 класқа және 6
сатыға бөлуді ұсынды.сатыға бөлуді ұсынды.

6. ► Ол бірінші болып буылтық (Ол бірінші болып буылтық (сақиналысақиналы))
құрттар, моллюскілер мен буынаяқтылардыңқұрттар, моллюскілер мен буынаяқтылардың
бір-біріне жақындығын көрсетті. Осыбір-біріне жақындығын көрсетті. Осы
еңбегінде алғаш рет біртұтас эволюцияеңбегінде алғаш рет біртұтас эволюция
теориясын жариялады. Ол түр тұрақтылығытеориясын жариялады. Ол түр тұрақтылығы
ілімін жоққа шығарды, оның пікіріншеілімін жоққа шығарды, оның пікірінше
жануарлар мен өсімдіктер әлемінің көпжануарлар мен өсімдіктер әлемінің көп
түрлілігінің барлығы дерлік алуан түрлітүрлілігінің барлығы дерлік алуан түрлі
сыртқы факторлар әсерінің нәтижесіндесыртқы факторлар әсерінің нәтижесінде
түрлердің өзгеруінен пайда боладытүрлердің өзгеруінен пайда болады

7. Өзге жұмыстарыӨзге жұмыстары
► Ламарк ботаникалық және зоологиялықЛамарк ботаникалық және зоологиялық
еңбектерден басқа еңбектерден басқа геологиягеология
, гидрология және метеорология бойынша да, гидрология және метеорология бойынша да
еңбектер жариялады. 1799 — 1810еңбектер жариялады. 1799 — 1810
ж.ж.“Метеорологиялық жылнамалар”“Метеорологиялық жылнамалар” журналының журналының
11 томын шығарды. 1802 ж.11 томын шығарды. 1802 ж.
шыққан шыққан “Гидрогеология”“Гидрогеология” деген еңбегінде сол деген еңбегінде сол
кезеңде үстемдік еткен апат теориясына қарсыкезеңде үстемдік еткен апат теориясына қарсы
шығып, жер бетінің сыртқы факторлардыңшығып, жер бетінің сыртқы факторлардың
әсерлерінен біртіндеп өзгеру теориясынәсерлерінен біртіндеп өзгеру теориясын
ұсынды.ұсынды.

8. ► Ламарк тірі затты өлі заттан ажыратуғаЛамарк тірі затты өлі заттан ажыратуға
мүмкіндік беретін 10 белгіні ұсынды. Соныңмүмкіндік беретін 10 белгіні ұсынды. Соның
нәтижесінде жасушалық теорияның ашылуынаннәтижесінде жасушалық теорияның ашылуынан
20 жыл бұрын Ламарк тірі заттың жасуша20 жыл бұрын Ламарк тірі заттың жасуша
құрылысының жалпыға бірдей болатынынқұрылысының жалпыға бірдей болатынын
сипаттап берді. Сондай-ақ, адамның шығу тегісипаттап берді. Сондай-ақ, адамның шығу тегі
жайында да өз пікірін айтып, адамның денежайында да өз пікірін айтып, адамның дене
құрылысы маймылға жақын деп көрсетті.құрылысы маймылға жақын деп көрсетті.
Ламарктың эволюциялық ілімі Ч.Дарвинге үлкенЛамарктың эволюциялық ілімі Ч.Дарвинге үлкен
әсерін тигізді.әсерін тигізді.

9. ►Ламарк палеонтология саласында даЛамарк палеонтология саласында да
зерттеулер жүргізіп, 8 томдық зерттеулер жүргізіп, 8 томдық “Париж“Париж
аймағынан табылған қазба заттараймағынан табылған қазба заттар
туралы мемуарлар”туралы мемуарлар” (1802 — 1806) (1802 — 1806)
деген еңбегін жариялады. Өздеген еңбегін жариялады. Өз
заманында Ламарктың эволюциялықзаманында Ламарктың эволюциялық
көзқарастары қатаң сыналып, толықкөзқарастары қатаң сыналып, толық
мәнінде дәлелденбегендіктен кеңмәнінде дәлелденбегендіктен кең
тарала алмады.тарала алмады.

10. Ламарктің эволюциялықЛамарктің эволюциялық
теориясытеориясы

11. ► ЛамарктіңЛамарктің
эволюциялықэволюциялық
теориясытеориясы немесе немесе ЛамЛам
аркизмаркизм — француз — француз
жаратылыстанушысы Жжаратылыстанушысы Ж
ан Батист Ламарк XIXан Батист Ламарк XIX
ғасырдыңғасырдың
басында«Зоологиябасында«Зоология
философиясы»философиясы»
еңбегінде ұсынған еңеңбегінде ұсынған ең
алғаш эволюциялықалғаш эволюциялық
теорияларының бірі. теорияларының бірі.

12. ► Жан Батист Ламарк биологияда Дарвинге дейінгіЖан Батист Ламарк биологияда Дарвинге дейінгі
органикалық дүниенің дамуы туралы ғылымиорганикалық дүниенің дамуы туралы ғылыми
теорияның негізін салды. Ж.Б. Ламарктіңтеорияның негізін салды. Ж.Б. Ламарктің
эволюциялық теориясының артықшылығы -эволюциялық теориясының артықшылығы -
нақты деректерге сүйеніп өсімдіктер меннақты деректерге сүйеніп өсімдіктер мен
жануарлардың құрылысын тереңірекжануарлардың құрылысын тереңірек
зерттеуүнде. «Зоология философиясы» (1809 ж.)зерттеуүнде. «Зоология философиясы» (1809 ж.)
деген еңбегінде органикалық дүниеніңдеген еңбегінде органикалық дүниенің
өзгертетіндігін көптеген мысалдармен дәлелдепөзгертетіндігін көптеген мысалдармен дәлелдеп
берді.берді.

13. Назарларыңызға рахмет!!!Назарларыңызға рахмет!!!