Құмырсқаның құдіреті

1. Қазақстан Республикасы
Білім және Ғылым Министрлігі
 Алматы қаласы
 Медеу ауданы
 №172 мектеп -гимназиясы

2. Ғылыми жоба авторы: 1 «Д» сынып
оқушысы Әблен Дидар Айдынұлы
Жоба жетекшісі:
Слямбекова Қаламқас Слямбековна
Тақырыбы:

4. Мақсаты:
Құмырсқаның адам өмірімен байланысын
анықтау
Міндеттері:
•Құмырсқаның түрлерімен танысу;
•Құмырсқаның адам досы екендігіне көз
жеткізу;
•Құмырсқаның адам денсаулығына пайдасын
анықтау;
4. Зерттеудің болжамы:
Сұрау, байқау, ақпарат жинау, талдау;
5. Өзектілігі:Құмырсқа түрінің көптігіне
қарамастан
олардың өмір сүру принциптерінің
ұқсастығы

5. Зерттеудің өзектілігі:
Құмырсқа түрінің көптігіне қарамастан
олардың өмір сүру принциптерінің
ұқсастығы.
Кішкентай құмырсқалардың таң
қаларлық тапқырлығы, еңбекқорлығы,
өзара қауымдық байланысы жан-жақты
қарастырылады. Себебі, адам өмірінде
олардың пайдасы зор. Бұл жәндіктер әлі
толық зерттелініп, сырлары толық
ашылмаған.

6. Зерттеу нысаны:
Құмырсқалар, олардың тіршілігі.
Зерттеу болжамы:
Егер құмырсқаның адам және қоғамға
тигізетін пайдасын анықтай алсақ,
адамның жәндіктерге деген көзқарасы
өзгерері анық.
Сұрау, байқау, ақпарат жинау, талдау.

7. Мақсатқа жету үшін өз бетімен дербес
ойлану, басқа адамдардан сұрау, кітаптардан
оқу, компьютер мүмкіндіктерін пайдалану,
бақылау, эксперимент, сұхбат т.б. әдіс-
тәсілдер басшылыққа алынды.

8. Зерттеу жұмысының нәтижесі,
ғылыми-практикалық маңыздылығы.
Тақырыпқа қатысты ғылыми еңбектер
сараланып, құмырсқаның биологиялық және
тіршілік ету жағдайы жан-жақты ашылды.
Жоба жұмысының деректері, құрастырылған
сызба, кесте, презентациялар дүниетану,
биология пәндеріне қосымша материал бола
алады.

9. Зерттеу жұмысының негізгі
тұжырымдары:
• Құмырсқа адам өміріне пайдалы болып табылады;
• Құмырсқа қышқылының адам өміріне емдік қасиеті
бар;
• Құмырсқа табиғатқа зақым келтіретін басқа
жәндіктерді жояды;
• Құмырсқа өзі тіршілік ететін жердегі топырақты
қопсытып, қоршаған ортаға пайдасын тигізеді.

10. Зерттеу жұмысының
құрылымы.
Ғылыми жоба жұмысы
кіріспе, тарау,
қорытынды, әдебиет
тізімінен тұрады

11. Құмырсқаны біз қалай
зерттедік?

13. Оңтүстік Қазақстандағы
құмырсқалар илеуі
Шығыс Қазақстандағы
құмырсқалар илеуі

17. Сіздер білесіздерме? Жер бетіндегі ең ежелгі жәндік (жасы
жағынан) құмырсқа болып табылады. Осындай бір қызықты
ақпарат тас ғасырының арқасында анықталып, көпшілікті
таңғалдырды. Сонымен ежелгі құмырсқалардың жасы жүз
миллион жылдың кемерінен бір-ақ асып шықты.Ғалымдардың
пікіріне сүйенсек, олардың қаншама ғасырдың ширегінде
өзгермей келуі – физикалық және қоғамдық жаңданудың
әсерінен екен. Демек, құмырсқалар кез келген дүниені қорек
көзіне айналдыру мен өндірісті жүргізіп кетудің жолдарын жетік
меңгерген бірден-бір тіршілік иесі болып саналғаны. Олардың
шындығында физикалық қуаты орасан болғаны соншалықты,
өздерінен жүз есе үлкен затты еш қиналмай тасымалдай береді.

18. Қазақ халқы құмырсқа қылықтарымен ауа райының өзгерісін
алдын ала болжап, білген деседі. Күзде құмырсқалар илеу
үйіндісін өте биіктетсе, сол жылы қыс қатайып, қар көп
жауып, суытатын болады. Ал егер олар ұясына жәй жиналып
жатса, онда қыс жайдары, жақсы болатынының белгісі
болмақ.Сонымен қатар құмырсқа адам денсаулығында да
маңызды роль атқарады. Мысалы, Жәндік шаққанда, ісікті,
уытты қайтару үшін қара құмырсқа мен кәріқыз құртын
қосып талқандап, суға езіп, ісінген немесе жараланған жерге
таңса жара жазылады екен. Аяққа жара шыққанда да
кептірілген қара құмырсқаны талқандап жараның аузына
таңуға болады.Сонымен қатар оның илеуі де ем болады екен.
Балалардың қолқа безінің ісінуінде немесе басқа да ісіктерді
асқындырмау үшін мына емді есте ұстаңыз. Таңертең ерте,
күн шықпас бұрын құмырсқаның илеуінен алып, суға
шымырлатып қайнатып алып, су әбден суыған соң илеуді
шүберекке орап, ісінген орынға таңса ісікті қайтарады.
Медицина ғылымында құмырсқадан алынатын дәрілер буын
ауруларын, қант диабетін емдеуде, қан қысымын реттеуде
қолданылады екен. Менің ойымша, әр қайсымыз
құмырсқаларды зерттеуіміз қажет. Олар төрт
тұжырымдамадан тұратын, таңғажайып пәлсапаға ие.

19. Бірінші, құмырсқалар ешқашан берілмейді.Егер
құмырсқалар бір жаққа беттесе, сіздер тоқтатуға
тырыссаңыз да, олар міндетті түрде басқа жолын табады.
Белгіленген жерге жету үшін кез-келген амалды
қолданады.
Екіншіден, құмырсқалар қысты жаз бойы ойлайды. Жаз
өмір бақиға созылмайды. Сондықтан да құмырсқалар
қысқа арналған азығын жазда жинайды.
Үшіншіден, құмырсқалар жаз туралы қыс бойы ойлайды.
Бұл да өте маңызды. Қыс бойы олар өздеріне: «Қыс өмір
бақи болмайды, біз жақын арада мына жерден шығамыз»
деп өздерін сабырға шақырады. Егер тағы да суытса,
олар тығылады, жылынса, сыртқа шығады. Олар әр кез
өзгерістерді жақсыға балап өмір сүреді.
Төртіншіден, қысқа дайындалу үшін қанша құмырсқалар
қаншалықты жұмыс істей алса, соншасы жұмыс істейді.

20. Құмырсқаның емдік
қасиеттері
Муравьивит бальзамы.
А) аяқ-қол қақсағанда
жағыңыз;
Ә) қан тамыр, тері
ауруларына
пайдаланыңыз;
Б) денені қыздырушы
гель ретінде
қолданыңыз;
В) бетке косметикалық
ем ретінде қолдануға
болады.

23. Сонымен қорытындылай келе, құмырсқалар бізді
мынадай қасиеттерге үйрете алады:
1.Ешқашан берілмеуге;
2. Болашақты ойлауға;
3. Өмірден жақсы өзгерістерді күтуге;
4. Қолымыздан келгеннің барлығын істеуге;
Біз құмырсқалар пәлсапасын қолдану арқылы, өз
өмірімізге өзгерістер әкеле аламыз. Бастысы, дұрыс
бағыт таңдау. Сіз дұрыс жолмен жүресіз бе, әрі қарай
қателіктер жібересіз бе, оны Сіздің жеке пәлсапаңыз және
өмірге деген көзқарасыңыз анықтайды.
Ешқашан берілмейік, алға, тек қана алға,
өз-өзімізге сенімді болайық және
қолымыздан келгеннің барлығын жасайық!

25. Пайдаланылған
әдебиеттер:
Балалар Энциклопедиясы 2 том,
Алматы, 2009ж;
Қазақстан ұлттық
энциклопедиясы 6 том,
Алматы, 2004 ж;
Қ.Сыбанбеков “Биология
ғажаптары”,
Алматы, Қайнар, 1993 ж;
Биқұмар Кәмәләшұлы “Ауа
райының” қазақи дәстүрлі
болжамдары”,
Алматы, Өнер, 2006ж;

26. .
Назарларыңызға
рахмет!