Mga karunungang bayan at kantahing bayan

1. SALAWIKAIN, SAWIKAIN,
BUGTONG, PALAISIPAN,
BULONG, KASABIHAN,
KAWIKAAN
KARUNUNGANG
BAYAN
Inihanda ni: Charissa Aranco Longkiao-Canubas

2. May anim na ibon ang nakadapo sa isang maliit na
sanga ng puno.Tatlo ang maya, dalawa ang pipit,
at ang isa ay uwak. Binato ni Mart ang
sanga.Tinamaan at nalaglag ang uwak. Ilang maya
ang naiwan sa sanga?
Ano ang nakikita mo sa gitna ng DAGAT?

3. Munting palay, puno ang buong bahay.
Tulak ng bibig kabig ng dibdib
Ang maniwala sa sabi-sabi, walang bait sa
sarili.
Maitim ang gilagid
Tabi, tabi nuno, kami lang po’y makikiraan.
 Ang kasipagan ay kapatid ng kayamanan.

4. A.KARUNUNGANG BAYAN (FOLK
SPEECH)
Ang karunungang bayan ay isang sangay ng
pantikan kung saan nagiging daan upang
maipahayag ang mga kaisipan na nabibilang sa
bawat kultura ng mga tao. Nakakatulong ito sa
pag-angkin ng kamalayang tradisyunal, na
nagpapatibay ng pagpapahalagang kultural.

5. 1. Salawikain – Isang patalinghagang
pahayag na ginagamit ng mga matatanda
noong unang panahon upang mangaral
at akayin ang mga kabataan sa mabuting
asal.
 Padre Gregorio Martin at Mariano
Cuadrado
- unang nagtipon ng mga salawikaing
Tagalog.

6. Damiana Eugenio- gumawa ng masusing pag-aaral
tungkol sa mga salawikain ng Pilipinas.
Pangkat ng Salawikain:
1. Nagpapahayag ng panlahat na paningin sa buhay at
sa batas ng buhay.
2. Nagpapahayag ng mabuting asal.
3. Nagpapahayag ng pagpapahalaga ng mga tao.
4. Nagpapahayag ng panlahat na katotohanan sa
buhay at kalikasan ng tao.
5. Nakapagpapatawa

7. 1. Maikling pangungusap
2. Payak
3. Karaniwang mga pananalita
4. Kinasasalaminan ng mga puna sa buhay
5. May tugma ang karamihan
6. Pag-uulit ng mga salita

8. Walang masamang kanya May tainga ang lupa
Walang mabuti sa iba. May pakpak ang balita.
Aanhin pa ang damo Anak na di paluhain
Kung patay na ang kabayoIna ang patatangisin.
Kapag may isinuksok Ang taong walang kibo
May madudukot Nasa loob ang kulo.

9. Ito ay mga patalinghagang pananalita. Ito ay
isang paraan ng pagpukaw at paghasa sa kaisipan
ng tao.Nakalilibang bukod sa nakadaragdag ng
kaalaman.
Halimbawa:
Hulog ng langit – biyaya o suwerte
Maluwang ang turnilyo – luko-luko
Makati ang dila – madaldal
Bukambibig – laging sinasambit
Anak pawis – dukha

10. pahulaan sa pamamagitan ng
paglalarawan. Binubuo ng isa o dalawang
taludtod na maikli at may sukat at tugma.
Halimbawa:
Munting palay, puno ang buong bahay.
Dala mo, dala ko, dala ka ng iyong dala.
Di hari, di pari, nagsusuot ng sari-sari.

11. Ito’y gumigising sa isipan ng
tao upang bumuo ng isang kalutasan
sa isang suliranin.
Halimbawa.
May isang bola sa mesa. Tinakpan
ito ng sumbrero. Paano nakuha ang
bola na di man lang nagalaw ang
sumbrero.
Sagot: Butas ang tuktok ng sumbrero

12. Ang halimbawa nito’y ang sinasabi
kapag may nadadaanang punso sa
lalawigan na pinaniniwalaang siyang
tinitirhan ng mga duwende o nuno.
Halimbawa:
Huwag magalit kaibigan, aming pinuputol
lamang, ang sa ami’y napag-utusan.

13. ito ay bukambibig ng mga bata at
matatanda na kung tawagin sa Ingles ay
Mother Goose o Nursery Rhymes. Ito ay
mga tulang pambata o tugmang walang
diwa o mababaw ang isinasaad na
kahulugan.
Halimbawa:
Putak ng putak batang duwag, matapang
ka’t nasa pugad

14. GAMIT NG KASABIHAN
1. PANG-ALIW, tulad ng katuwaan ng mga
naglalarong bata.
2. PANUDYO, ginagawa ng mga bata sa
kalaro kapag nagkapikunan.
3. SABI-SABI lamang o bukambibig
4. PAMPADULAS-dila – ito’y larong
pangkasanayang dila nang lumaking
hindi utal ang bata.

15. KAWIKAAN
kauri ng salawikain na ang
kaibahan lamang ay laging
nagtataglay ng aral sa buhay.
Hal. Ang taong matiyaga
anuman ay nagagawa.

16. B. AWITIN/KANTAHING BAYAN (FOLK
SONGS)
Isang tulang inaawit na nagpapahayag ng
damdamin, kaugalian, at karanasan ng
mga taong naninirahan sa isang pook.
Oral na pagpapahayag ng damdamin ng
mga katutubo.
Isa sa mga matatandang uri ng panitikang
Filipino na lumitaw bago dumating ang
mga katutubo.

17. 1. Oyayi – awiting panghele sa
bata, o "lullabies”
2. Soliranin- Awit sa
paggaod o “rowing”
3. Kumintang – Awit sa
pandigma o “war/battle
songs”

18. 4. Kundiman – Awit ng pag-ibig
o "love songs”
5. Dalit- awit na panrelihiyon, o
"hymns”
6. Diyona –awitin tungkol sa
kasal, o "nuptial/courtship songs”

19. 7. Talindaw- Awit sa
pamamangka/pagsagwan
8. Maluway – awit sa sama-
samang paggawa o "work songs”
9. Kutang-kutang – awiting
panlansangan o “street songs”

20. 10. Pananapatan –
panghaharana sa Tagalog, o
"serenades”
11. Sambotani – awit sa
pagtatagumpay o "victory songs”

21. 12. Balitaw – awit sa paghaharana ng mga
Bisaya
13. Dung-aw- awit para sa patay ng mga
Ilokano.
14. Paninitsit – (Kapampangan) "O kaka, o
kaka”
15. Pangangaluwa – awit sa araw ng mga
patay ng mga Tagalog o "dirges”