a

1. SUY HÔ HẤP
sơ sinh
THS. BS. TRẦN QUANG KHẢI
BỘ MÔN NHI – ĐH Y DƯỢC CẦN THƠ

2. CHẨN ĐOÁN
CƠ CHẾ BỆNH SINH1
2 NGUYÊN NHÂN
3
MỤC TIÊU
6
ĐIỀU TRỊ44

3. ĐỊNH NGHĨA
SUY
HÔ
HẤP
“Tình trạng RL khả năng
trao đổi khí giữa
phế nang & mao mạch
--> ↓ O2, ↑ CO2 máu ĐM”

4. THUẬT NGỮ
SUY HÔ HẤP (respiratory distress)
• Hội chứng chỉ tình trạng hoạt động gắng sức
của hệ hô hấp, vận dụng nhiều công hô hấp
nhằm đảm bảo quá trình trao đổi khí đầy đủ để
đáp ứng nhu cầu chuyển hóa của cơ thể.
• Chưa rối loạn khí máu

5. THUẬT NGỮ
SUY HÔ HẤP CẤP (Acute respiratory distress)
• Không còn khả năng duy trì trao đổi khí máu
đáp ứng nhu cầu chuyển hóa cơ thể
• PaO2 < 50 mmHg ± PaCO2 > 60 mmHg, pH <
7,25

6. THUẬT NGỮ
• SHH cuối cùng dẫn đến SHH cấp.
• SHH cấp hay SHH đều có thể dẫn đến
hôn mê & tử vong hoặc gây tổn thương
não bất hồi phục cần chẩn đoán sớm
và xử lý thích hợp & kịp thời.

7. CƠ CHẾ BỆNH SINH
2
3
1
4

8. CƠ CHẾ BỆNH SINH
Tại phổi  hoạt động cơ HH (-) TKTW  tưới máu phổi
Shunt trong phổi khuếch tán  thông khí Bất xứng V/Q
SUY HÔ HẤP
SUY HÔ HẤP CẤP PaO2
Thiếu oxy mô
 a. lactic
TOAN MÁU
 PaCO2 thông khí (+) hô hấp
Thở nhanh
 Vận động cơ
Kiệt sức
NGƯNG THỞ
Co mạch phổi
 tuần hoàn phổi
 tính thấm thành mạch
Phù/XH phổi

9. CƠ CHẾ BỆNH SINH
Biểu hiện: PaCO2  ± PaO2 
A-aDO2 bình thường
Đáp ứng kém hiệu quả khi 
FiO2
Nguyên nhân: bệnh lý TK cơ,
bệnh lý đường dẫn khí – thành
ngực hoặc những bất thường
bẩm sinh
GIẢM THÔNG KHÍ

10. CƠ CHẾ BỆNH SINH
GIẢM KHUẾCH TÁN
Tổn thương màng phế nang –
mao mạch ( AaDO2)
Đáp ứng tốt khi tăng FiO2
Nguyên nhân: phù phổi, viêm
phổi, xơ phổi

11. CƠ CHẾ BỆNH SINH
SHUNT TRONG PHỔI
V/Q = 0
KO đáp ứng với  FiO2
Nguyên nhân: phế
nang đầy dịch, viêm
xẹp – đông đặc thùy
phổi …

12. CƠ CHẾ BỆNH SINH
BẤT XỨNG V/Q
Cơ chế chính gây 
PaO2 (V/Q < 1)
 Đáp ứng kém với 
FiO2
 Nguyên nhân: thuyên
tắc phổi, viêm phổi …

13. NGUYÊN NHÂN
thường gặp

14. NGUYÊN NHÂN
THƯỜNG GẶP ÍT GẶP HIẾM GẶP
 Bệnh màng trong.
 Cơn khó thở nhanh
thoáng qua.
 Hít nước ối nước
phân su.
 Viêm phổi bẩm
sinh.
 Tràn khí màng phổi.
 Tồn tại tuần hoàn
phôi thai.
 Xuất huyết phổi.
 Giảm sản/bất sản phổi
 Hội chứng Wilson
Mikity.
 Tắc nghẽn đường thở
trên.
 Mềm sụn khí quản.
 Chướng bụng.
 Tràn dịch màng phổi.
 Tràn dưỡng trấp màng
phổi.
 Thoát vị cơ hoành.
 U/kén phổi bẩm sinh.
 Khí phế thủng thùy
phổi bẩm sinh
 Dò khí-thực quản
 Dãn mạch bạch huyết
phổi.
 Tổn thương khí quản.
 Bất thường xương
sườn – lồng ngực.
 U ngoài lồng ngực.
TẠI PHỔI

15. NGUYÊN NHÂN
TIM MẠCH CHUYỂN HÓA TK/CƠ
 Giảm thể tích.
 Thiếu máu
 Đa hồng cầu
 Tồn tại TH phôi thai.
 Bệnh TBS tím
 Suy tim sung huyết.
 Acidosis
 Hạ đường huyết.
 Hạ thân nhiệt.
 Tăng thân nhiệt.
 Phù não.
 Xuất huyết não.
 Do thuốc.
 Bệnh lý cơ.
 Bệnh lý cột sống.
 Tổn thương TK cơ
hoành.
NGOÀI PHỔI

16. NGUYÊN NHÂN
NGOẠI KHOA
HẸP CỬA MŨI SAU

17. NGUYÊN NHÂN
NGOẠI KHOA
PIERRE ROBIN SYNDROM

18. NGUYÊN NHÂN
NGOẠI KHOA
TEO THỰC QUẢN BẨM SINH

19. NGUYÊN NHÂN
THOÁT VỊ HOÀNH
NGOẠI KHOA

20. NGUYÊN NHÂN
 80% suy hô hấp sơ sinh thuộc về các bệnh sau
đây
 Bệnh màng trong
 Viêm phổi do hít nước ối phân su
 Cơn khó thở nhanh thoáng qua
 Viêm phổi bẩm sinh sơ sinh
 20% thuộc về các bệnh còn lại.

21. NGUYÊN NHÂN
 Hyalin Membrane Disease
 Respiratory distress syndrome – RDS
BỆNH MÀNG TRONG
“Một bệnh lý gây SHH,
xảy ra sau khi khởi phát
thở ở trẻ sơ sinh bị thiếu
surfactant ở phổi”

22. NGUYÊN NHÂN
BỆNH MÀNG TRONG
 SHH & tử vong hàng đầu ở trẻ non tháng
 30% tử vong sơ sinh do RDS & biến chứng
 Tần suất tỉ lệ nghịch tuổi thai (cân nặng)
< 28 tuần: 60 – 80 %
32-36 tuần: 15 – 30 %
> 37 tuần: 5%
Có thể xảy ra ở trẻ đủ tháng

23. NGUYÊN NHÂN
BỆNH MÀNG TRONG
 Lâm sàng:
• Khởi phát SHH vài giờ sau sanh
• Tiến triển nặng trong 24 – 48 giờ
• Khó thở nhanh, co rút lồng ngực, thở rên, tím  thở
chậm  ngưng thở
• Nếu can thiệp tốt  cải thiện sau 3-5 ngày

24. NGUYÊN NHÂN
BỆNH MÀNG TRONG
 Cận lâm sàng:
• Khí máu: PaO2, PaCO2, pH
• X Quang:
 GĐ 1: lưới hạt rải rác, phổi nở tốt
 GĐ 2: hình khí phế quản đồ, thể tích phổi 
 GĐ 3: xóa bờ tim, khí phế quản đồ rõ rệt
 GĐ 4: phổi trắng xóa

25. NGUYÊN NHÂN
BỆNH MÀNG TRONG

26. NGUYÊN NHÂN
BỆNH MÀNG TRONG
 Xử trí:
- Thở NCPAP/ thở máy
- Bơm surfactant
- Phòng hạ đường huyết
- Chống nhiễm trùng
- Chống toan

27. NGUYÊN NHÂN
BỆNH MÀNG TRONG
 Dự phòng:
 Quan trọng nhất: phát hiện và điều trị các
nguyên nhân gây sinh non(quản lý thai tốt đối với
các sản phụ có nguy cơ cao).
 Kiểm tra lecithin/sphingomyelin trong nước ối,
phối hợp siêu âm khi cần lấy thai ra sớm.
 Tránh ngạt bào thai, giúp mẹ thở tốt và không bị
xuất huyết khi chuyển dạ.

28. NGUYÊN NHÂN
BỆNH MÀNG TRONG
 Dự phòng:
 Dùng corticoid cho mẹ: chỉ định
dexamethasone/bethamethasone cho tất cả các
sản phụ 48-72 giờ trước khi sinh, với tuổi thai
được xác định trong khoảng 24-33 tuần, có biểu
hiện phổi non với nồng độ lecithin thấp trong dịch
ối, tỷ lệ L/S < 2/1.
 Cách dùng
▪ Bethamethasone(TB), 2 liều, 12mg mỗi 24h
▪ Hoặc dexamethasone(TB), 4 liều, 6 mg mỗi 12h.
▪ Hiệu quả tối ưu sẽ bắt đầu 24 giờ sau khi chỉ
định corticoid và kéo dài trong vòng 7 ngày.

29. NGUYÊN NHÂN
VIÊM PHỔI HÍT PHÂN SU
Thường ở trẻ già tháng /đủ tháng
Phân su có tế bào thượng bì + muối mật
Trẻ ngạt trong tử cung  ối có phân su
5-15 % trẻ sơ sinh: trong dịch ối có phân su
5% số này có MAS

30. NGUYÊN NHÂN
VIÊM PHỔI HÍT PHÂN SU
 Lâm sàng:
Bệnh cảnh thường rất nặng: SHH ngay sau sinh.
Trên người, miệng mũi còn dính phân su.
Có thể gây cao áp phổi tồn tại, tuần hoàn bào thai.

31. NGUYÊN NHÂN
VIÊM PHỔI HÍT PHÂN SU  Cận lâm sàng:

32. NGUYÊN NHÂN
CƠN THỞ NHANH THOÁNG QUA
 SHH cấp hay gặp nhất (non tháng lẫn đủ tháng)
 9% đối với các sinh mổ.
 Mô tả đầu tiên(Avery và CS): năm 1966 năm
1977 (Wesenberg & CS): hội chứng phổi ướt
 Thứ phát do tái hấp thu chậm dịch phế nang.
 Bệnh cảnh tự giới hạn trong vòng 24 giờ, không để
lại di chứng về sau

33. NGUYÊN NHÂN
VIÊM PHỔI BẨM SINH
– Sớm (< 3 giờ tuổi): do nhiễm khuẫn bào thai rất
nặng, đi đôi với nhiễm khuẩn huyết, nhiễm
khuẩn toàn thân.
– Sau 3 giờ: thường do kỹ thuật đỡ sinh hoặc
chăm sóc sau sinh không đảm bảo vô khuẩn (hít
nước ối, sonde thở oxy bẩn)

34. NGUYÊN NHÂN
VIÊM PHỔI BẨM SINH
Lâm sàng:
• Khởi phát sớm
• SHH, cơn ngưng thở
• Hạ huyết áp, sốc
• Cao áp phổi tồn tại thứ phát

35. NGUYÊN NHÂN
VIÊM PHỔI BẨM SINH
Cận lâm sàng:

36. CHẨN ĐOÁN
suy hô hấp

37. TRIỆU CHỨNG LS
NGẠT TRONG KHI CHUYỂN DẠ
- Nước ối nhiễm phân su.
- Thay đổi nhịp tim thai : < 100 lần/ phút

38. TRIỆU CHỨNG LS
NGẠT KHI SANH 1 PHÚT, 5 PHÚT, 10 PHÚT
≤ 3: NGẠT NẶNG 4-6: NGẠT
7-10: TỐT
DẤU HIỆU 0 1 2
NHỊP TIM Không có < 100 l/ph > 100 l/ph
HÔ HẤP Không có Thở không
đều, khóc yếu
Thở đều,
khóc to
TRƯƠNG LỰC CƠ Mềm Vận động yếu Vận động tốt
PHẢN XẠ Không có Nhăn mặt Ho hoặc ách
xì
MÀU SẮC DA Toàn thân
tím
Thân hồng chi
tím
Toàn thân
hồng

39. TRIỆU CHỨNG LS
NHỊP THỞ
PHẬP PHỒNG CÁNH MŨI
CO KÉO
THỞ RÊN
XANH TÍM
SHH SAU SANH

40. TRIỆU CHỨNG LS
SHH SAU SANH
Số điểm 0 1 2
Tiếng rên (grunting ) 0 Qua ống nghe Nghe bằng tai
Cánh mũi phập phồng 0 + ++
Co kéo liên sườn 0 + ++
Lõm xương ức 0 + ++
Di động ngực bụng Cùng chiều Ngực < bụng Ngược chiều
< 3: KHÔNG SHH 3-5: SHH NHẸ >5: SHH NẶNG

41. CẬN LÂM SÀNG
Xét nghiệm Mục đích
Khí máu SHH cấp, mức độ SHH cấp, toan kiềm
XQ ngực Nguyên nhân SHH
Huyết đồ Nhiễm khuẩn, thiếu máu, đa hồng cầu
Glucose Hạ ĐH  thở nhanh
Cấy máu Du khuẩn huyết, kết quả chậm
LP Nếu nghi viêm màng não
SpO2 Theo dõi thiếu oxy máu

42. CHẨN ĐOÁN
SHH
Sond mũi DDTịt mũi sau Teo thực quản
Phế âm  1 bên TKMP
Thoát vị hoành
Phổi
Cơn thở nhanh thoáng qua
Bệnh màng trong
Hội chứng hít ối phân su
Viêm phổi
Cao áp phổi tồn tại
Không do phổi
Kéo dài chuyển tiếp
Nhiễm khuẩn
Không do phổi (thiếu máu, thần
kinh, TBS, tắc đường thở trên,
dị tật, chuyển hóa, thuốc, đa
hồng cầu)
(+)
(-)

43. ĐIỀU TRỊ
suy hô hấp

44. ĐIỀU TRỊ
NGUYÊN TẮC
 Thông đường thở, tư thế
 Hỗ trợ hô hấp
 Điều trị nguyên nhân
 Điều trị hỗ trợ

45. ĐIỀU TRỊ
THÔNG ĐƯỜNG THỞ
 Hút đàm miệng, mũi
 Nằm đầu cao
 Dẫn lưu dạ dày
 Tắc mũi sau  ống thông miệng hầu
 Teo thực quản  hút liên tục túi cùng trên
 Thoát vị hoành  nằm nghiêng bên thoát vị, không
bóp bóng qua mặt nạ

46. ĐIỀU TRỊ
HỖ TRỢ HÔ HẤP
 Oxy mũi
 NCPAP/ Thở máy
 Trẻ tím  FiO2 = 100%  giảm khi cải thiện
 OWL: oxy thấp nhất có hiệu quả
 SpO2
 85-93% trẻ < 29 tuần (1250 g)
 85-95% trẻ ≥ 29 tuần (1250 g)
 Cao áp phổi tồn tại 94-96%

47. ĐIỀU TRỊ

48. Cảm ơn đã lắng nghe…