No Questions, No Coaching What questions coach should ask? Problem-Focused or Solution-Focused

1. 1
การโคชดวยคําถาม (Coaching by Questions)
โดย ศิริรัตน ศิริวรรณ, วิทยากร และ Results Certified Coach
เมื่อพูดถึงการโคช คงหลีกเลี่ยงไมไดที่จะพูดถึงทักษะที่สําคัญที่สุดคือ ‘ทักษะการตั้งคําถาม’ เพราะการโคชที่
ปราศจาก ‘การตั้งคําถาม’ เทากับวา ‘ไมมีการโคชเกิดขึ้น’
No Questions, No Coaching
การโคชเปนเครื่องมือในการปลดปลอยศักยภาพมนุษย เพื่อใหมนุษยสามารถใชศักยภาพนั้นในการปฏิบัติงาน
และใชชีวิตอยางมีความสุข และประสบความสําเร็จ คําไวา ‘ปลดปลอยศักยภาพ’ มีความหมายชัดเจนในตัวอยู
แลววาคือการ ‘ปลอยออกมา’ ไมใช ‘ใสเขาไป’ ดวยการใหคําแนะนําสั่งสอน ขณะที่การตั้งคําถามใหอีกฝายได
คิดดวยตนเอง จะชวยใหโคชชี่สามารถปลดปลอยศักยภาพออกมาไดมากกวา
คําถามนั้นมีพลังมหาศาล คําถามชวยเปดประตูไปสูการแกปญหา กระตุนใหเกิดความคิดสรางสรรค การคนพบ
ทางออกใหมๆ การตั้งคําถามที่ทรงพลังยังชวยใหโคชชี่เขาใจสถานการณ หรือประเด็นปญหาไดชัดเจนขึ้น

2. 2
รูปแบบของคําถามที่ใชในการโคชมีอยู2 แนวทาง
1. คําถามที่มุงเนนทําความเขาใจกับปญหาและสาเหตุ ( Problem-Focused Questions) เชน
• เกิดอะไรขึ้น?
• สาเหตุเกิดจากอะไร?
• ลูกคารูสึกอยางไร?
• ใครรับผิดชอบในเรื่องนี้?
• ผลกระทบคืออะไร?
• อะไรคือแรงจูงใจของเรื่องนี้?
• อะไรคือปญหาอุปสรรคที่ทําใหไมสามารถบรรลุเปาหมาย ?
2. คําถามที่มุงเนนการแสวงหาทางออกหรือวิธีการจัดการกับปญหา ( Solution-Focused Questions) เชน
• คุณมองเรื่องนี้อยางไร?
• คุณเรียนรูอะไรจากสถานการณนี้บาง?

3. 3
• เราจะเดินหนาตอไปจากจุดนี้อยางไร?
• สิ่งที่คุณตองการจะบรรลุคืออะไร?
• มีทางเลือกอะไรบาง?
• เราจะปองกันไมใหสถานการณแบบนี้เกิดขึ้นอีกไดอยางไร?
• สิ่งแรกที่เราควรทําคืออะไร?
ไมมีใครสามารถฟนธงไดวา โคชควรตั้งคําถามอะไร ควรถามคําถามที่มุงเนนไปที่ตัวปญหาหรือทางออกของ
ปญหา คําตอบคือ การยอนกลับมาดูวัตถุประสงคของการโคชวาตองการบรรลุอะไร คือสิ่งสําคัญที่สุด… แนนอน
เพื่อชวยใหโคชชี่เกิดความเขาใจ เรียนรู และสามารถกาวไปขางหนาอยางมั่นคงพรอมกับวิธีการหรือทางออกใหมๆ
ที่นําไปใชไดจริง
ดังนั้น หากเราตั้งคําถามที่เนนไปที่ตัวปญหาและสาเหตุ หรือเปนคําถามที่เนนอดีต ยอมชวยใหโคชชี่เกิดความ
เขาใจในสถานการณชัดเจนขึ้น อยางไรก็ตาม มันอาจทําใหโคชชี่ตองจมลึกลงไปในตัวปญหามากขึ้นไดเชนกัน
จากผลการศึกษาดานสมอง พบวาสมองจะสรางความเชื่อมโยงขอมูลจากความจํา ความคิด อารมณ ความรูสึก
สิ่งที่โคชชี่คิดถึงบอยๆ พูดถึงบอยๆ สมองจะสรางความเชื่อมโยงจนกลายเปนเหมือนแผนที่ถาวร หรือความทรงจํา
ที่ฝงลึกในใจโคชชี่

4. 4
จําเปนหรือไมที่จะตองทําใหโคชชี่เจ็บกอนที่จะเรียนรู?
คําตอบคือ ไมจําเปน การเรียนรูของมนุษยเปนเรื่องของการสรางความเชื่อมโยงในสมอง การตั้งคําถามเพื่อใหโคช
ชี่มองไปสูอนาคต ใหจินตนาการถึงภาพที่ตองการจะเห็น สิ่งที่ตนเองตองการจะเปน หรือเปาหมายที่ตองไปใหถึง
สิ่งที่จะดําเนินการเพื่อใหเปาหมายเปนจริง สามารถทําใหโคชชี่เขาใจความเปนจริงในปจจุบันไดชัดเจนขึ้นได
เชนกัน
นอกจากนั้น โคชยังสามารถใชคําถามที่เนนไปที่วิธีคิดแทนที่การตั้งคําถามเพื่อเนนรายละเอียดของสถานการณ
เพราะปญหาทุกอยางมักเกิดจากวิธีคิด จึงตองแกที่วิธีคิด คําถามวิธีคิด เชน คุณมองเรื่องนี้อยางไร ? คิดเรื่องนี้มา
นานเทาไร? รูสึกอยางไร? คิดวาตนเองอยูที่จุดใด? มีความมุงมั่นระดับใดที่จะทําใหสําเร็จ? คําถามเหลานี้ชวยให
โคชชี่ประเมินวิธีคิดของตนเอง และเขาใจตนเองไดดีขึ้น โดยไมตองผานความเจ็บปวดจากการพูดถึงรายละเอียด
ของปญหาหรือสาเหตุของปญหานั้น คําถามวิธีคิดที่มีคุณภาพจะชวยใหโคชชี่มองยอนกลับมาและสะทอนภาพ
ตนเองไดชัดขึ้น ซึ่งรวมถึงทําใหโคชชี่เกิดความเขาใจในสถานการณและที่มาของสถานการณนั้นชัดเจนขึ้น
มาถึงตอนนี้ โคชคงตองตัดสินใจเลือกแลวคะวา จะใชคําถามรูปแบบใด และสิ่งที่ทานเลือกก็จะสงผลโดยตรงตอตัว
โคชชี่ และประสิทธิภาพ ประสิทธิผลของการโคชคะ