Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος-Υποψήφιος Διδάκτορας -------- Ελληνογαλλικό Κολέγιο "ΔΕΛΑΣΑΛ" 2012

1. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο- ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
1.1 Τα μόρια της ζωής
Υπάρχουν 92 χημικά στοιχεία σε ελεύθερη μορφή.
Ιχνοστοιχεία: Στοιχεία που βρίσκονται σε μικρή ποσότητα (Κ, Να, Μg).
Ο C, το Ο και το Ν συμμετέχουν σε ποσοστό 96% στους οργανισμούς!
Στοιχεία που ενώνονται μεταξύ τους, δημιουργούν τις
χημικές ενώσεις.
Ανόργανες Οργανικές (ενώσεις άνθρακα)
Νερό: 70% της επιφάνειας του πλανήτη και
70% του ανθρώπινου σώματος και του
κυττάρου.
Μορφές: χιόνι, βροχή, χαλάζι.
Τα φυτά το προσλαμβάνουν με τις ρίζες τους
και το επαναφέρουν στην ατμόσφαιρα με τη
διαπνοή.
Ρόλος: Διατήρηση ζωής, διαλύτης και καταλύτης
αντιδράσεων , μεταφορά ουσιών.
Υδατάνθρακες (σάκχαρα):
• Απελευθερώνουν ενέργεια.
• Δομικά συστατικά.
Μονοσακχαρίτες: γλυκόζη
Πολυσακχαρίτες: άμυλο, κυτταρίνη
Πρωτεΐνες:
• Δομικά & λειτουργικά συστατικά.
•Αποτελούνται από αμινοξεά (20).
Λιπίδια:
• Δομικά συστατικά.
• Απελευθερώνουν ενέργεια.
Νουκλεϊκά οξέα (DNA&RNA):
• Κληρονομικότητα
•Αποτελούνται από νουκλεοτίδια.
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

2. Νερό με άλατα
Εξάτμιση νερού
Παραμονή αλάτων
στη θάλασσα
Θαλασσινό νερό: 4% άλατα
Νερό χωρίς άλατα (βροχή)
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

3. 1.2 Κύτταρο: η μονάδα της ζωής
Η λειτουργική μονάδα όλων των οργανισμών είναι το κύτταρο
ΤΟ ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΟ ΚΥΤΤΑΡΟ
Περιβάλλεται από την πλασματική μεμβράνη
Περιέχει τα εξής κυτταρικά οργανίδια:
Πυρήνα:
• «Κέντρο ελέγχου»
• Περιέχει το DNA του κυττάρου
Ενδοπλασματικό δίκτυο:
Δίκτυο αγωγών για μεταφορά ουσιών μέσα
στο κύτταρο
• Λείο: Σύνθεση λιπιδίων
• Αδρό: Έχει ριβοσώματα για τη σύνθεση
πρωτεϊνών
Golgi:
Τροποποίηση πρωτεϊνών
Λυσοσώματα:
Διάσπαση ουσιών και μικροοργανισμών
Κενοτόπια:
Αποθήκες θρεπτικών ουσιών
•Πεπτικά (ζωικό κύτταρο)
•Χυμοτόπια (φυτικό κύταρο)
Μιτοχόνδρια:
Κυτταρική αναπνοή
Εξασφάλιση ενέργειας
Χλωροπλάστες:
Φωτοσύνθεση
Κυτταρικό τοίχωμα:
Στήριξη φυτικού κυττάρου
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

4. Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

5. ΤΟ ΠΡΟΚΑΡΥΩΤΙΚΟ ΚΥΤΤΑΡΟ π.χ. βακτήριο
• Δεν έχει πυρήνα!
• Δε διαθέτει οργανίδια εκτός από ελεύθερα ριβοσώματα
• Είναι μικρότερο σε μέγεθος
• Έχει πλασματική μεμβράνη, κυτταρικό τοίχωμα και κάψα
• Συχνά φέρει βλεφαρίδες ή μαστίγια
• Δημιουργεί ενδοσπόρια
Οργανισμοί
Προκαρυωτικοί
•Βακτήρια
•Κυανοβακτήρια
Ευκαρυωτικοί
•Πρωτόζωα
•Κάποια φύκη
•Μύκητες
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

6. κύτταρο
Ιστός
Όργανο
Νευρικός ιστός: νευρώνες και νευρογλοιακά κύτταρα
Ρόλος: μεταβίβαση μηνυμάτων
Σύστημα οργάνων
Οργανισμός
Σκελετικός ιστός
Επιθηλιακός Ιστός: (πχ επιδερμίδα, βλεννογόνοι)
Ρόλος: προστασία , απορρόφηση ουσιών
Καρδιακός ιστός
Λείος ιστός
Ερειστικός ιστός:
•Συνδετικός
•Χόνδρινος
•Οστίτης
Μυϊκός ιστός
•Σκελετικός
•Καρδιακός
•Λείος
1.3 Τα επίπεδα οργάνωσης της
ζωής
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

7. Η οργάνωση των έμβιων όντων – τα οικοσυστήματα
Πληθυσμός: Οργανισμοί του ίδιου είδους που ζουν
στην ίδια περιοχή
Είδος
Μεγάλες ομοιότητες εσωτερικά και
εξωτερικά
Γόνιμοι απόγονοι μετά από
διασταύρωση
Βιότοπος: Το περιβάλλον μιας περιοχής στην
οποία ζουν πληθυσμοί
Βιοκοινότητα: Διαφορετικοί πληθυσμοί
διαφόρων ειδών στον ίδιο βιότοπο
Οικοσύστημα: Οι οργανισμοί ενός
βιοτόπου και οι μεταξύ τους σχέσεις
Πληθυσμοί διαφόρων ειδών
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

8. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο
2.1 Ισορροπία στα βιολογικά συστήματα
Σκοπός όλων των οργανισμών είναι η διαιώνιση του είδους στο οποίο ανήκουν,
δηλαδή η δημιουργία απογόνων!
Προϋποθέσεις:
•Επιβίωση (αρμονική συνεργασία ιστών)
•Προσαρμογή στο περιβάλλον (τροφή, εχθροί, ζευγάρωμα)
Σχέσεις και αλληλεπιδράσεις μεταξύ των οργανισμών:
• Ερωτικές
• Ανταγωνιστικές
• Κοινωνικές (ομάδες, ιεραρχία)
Ρυθμιστικοί μηχανισμοί για
• Θηρευτής-θήραμα
ισορροπία οικοσυστήματος!
• Συμβίωσης (αμοιβαία προσφορά)
• Παρασιτισμού (άνθρωπος - μικρόβιο)
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

9. Φωτοσύνθεση
ή ετερότροφοι
ή αυτότροφοι
2.2 Οργάνωση και λειτουργίες του οικοσυστήματος
Τροφικές σχέσεις και ροή ενέργειας
Μετατρέπουν την οργανική
νεκρή ύλη, σε ανόργανη!
Πηγή ενέργειας
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

10. Απεικόνιση τροφικών σχέσεων συγκεκριμένων πληθυσμών
Τροφικό πλέγμα:
Σύνολο τροφικών αλυσίδων όπως
βρίσκονται στη φύση
Προσοχή στην κατεύθυνση του βέλους!!!
Δείχνει την πορεία της ενέργειας και όχι το
«ποιος τρώει ποιον»!
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

11. Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

12. Σε κάθε τροφικό
επίπεδο περνάει το 10%
της ενέργειας και της
βιομάζας του αμέσως
προηγούμενου
10%
10%
10%
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

13. 2.3 Η ανακύκλωση της ύλης σε ένα οικοσύστημα
O κύκλος του άνθρακα
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

14. Ο κύκλος του αζώτου
•Το άζωτο περιέχεται σε: πρωτεΐνες, νουκλεϊκά οξέα, ορισμένα λιπίδια
•80% στην ατμόσφαιρα
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

15. 2.4 Παρεμβάσεις του ανθρώπου στο περιβάλλον
Ρύπανση :
Κάθε φυσική χημική (ποιοτική ή ποσοτική)
μεταβολή του αέρα, του νερού και του εδάφους.
Προκαλείται από τους ρύπους:
Αέρια από την καύση ορυκτών καυσίμων.
Εντομοκτόνα, παρασιτοκτόνα.
Ακτινοβολίες π.χ. ραδιενέργεια.
Ρύπανση του αέρα
Οφείλεται στα προϊόντα της καύσης των
ορυκτών καυσίμων από:
Βιομηχανίες
Αυτοκίνητα
Οι ρύποι προκαλούν
περιβαλλοντικά προβλήματα.
Μόλυνση :
Επιβάρυνση περιβάλλοντος από
παθογόνους μικροοργανισμούς.
Το φωτοχημικό νέφος
Το νέφος της Αθήνας
Καφετί χρώμα - μείωση της ορατότητας.
Συσσώρευση αέριων ρύπων που
παράγονται από μηχανές καύσης.
Υπεύθυνες ενώσεις: CO, NOx, O3
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

16. Φαινόμενο του θερμοκηπίου
H υπέρμετρη καύση ορυκτών καυσίμων:
Οδήγησε σε αύξηση του στρώματος του
διοξειδίου του άνθρακα.
Έτσι, αυξάνεται και η ακτινοβολία που
συγκρατείται από το στρώμα του CO2
Αύξηση της θερμοκρασίας της γης.
Περιβαλλοντικές ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ από την
ενίσχυση του φαινομένου του
θερμοκηπίου.
Λιώσιμο των πολικών πάγων.
Ανύψωση της στάθμης της θάλασσας.
Απώλεια μεγάλων χερσαίων εκτάσεων,
οι οποίες θα καλυφθούν με νερό.
Γενικότερη αλλαγή του κλίματος.
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

17. χλωροφθοράνθρακες
Η εξασθένηση της στοιβάδας του όζοντος
Στοιβάδα Ο3 στα ανώτερα στρώματα της
ατμόσφαιρας:
Διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στη
διατήρηση της ζωής
Απορροφά μεγάλο μέρος της
υπεριώδους ακτινοβολίας
Δράση της υπεριώδους ακτινοβολίας
Προκαλεί μεταλλάξεις στο DNA
Καταρράκτη
Καρκίνο του δέρματος
Υπεύθυνη ένωση: χλωροφθοράνθρακας
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

18. Όξινη βροχή
Δημιουργία του φαινομένου:
•Απελευθέρωση στην ατμόσφαιρα οξειδίων του
αζώτου ΝOx και διοξειδίου του θείου SO2 από:
Ηφαιστειακή δραστηριότητα.
Καύση υγρών καυσίμων.
Αποικοδόμηση οργανικών ουσιών.
Συνέπειες του φαινομένου:
Καταστρέφεται το φύλλωμα των δέντρων.
Θανατώνονται οι οργανισμοί των
υδάτινων οικοσυστημάτων.
Διάβρωση των μαρμάρινων μνημείων.
Ph < 5
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

19. Ρύπανση των υδάτων
•Αστικά λύματα
•Απόβλητα βιομηχανιών
•Λιπάσματα, φυτοφάρμακα
Είναι πλούσια σε ουσίες.
Βιομηχανική δραστηριότητα:
Βαρέα μέταλλα όπως υδράργυρος,
ψευδάργυρος και μόλυβδος:
Δεν διαλύονται με το νερό.
Μπορούν να περάσουν στον
άνθρωπο μέσω των τροφικών
αλυσίδων.
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

20. Ρύποι του εδάφους
Ραδιενεργές ουσίες
Εντομοκτόνα
Βαρέα μέταλλα
Αστικά απορρίμματα
Πυρκαγιές
Μεσογειακό κλίμα
Το κλίμα ευνοεί την εκδήλωση φωτιάς.
Επαναδημιουργία δασών σε 10 χρόνια.
Όταν όμως το δάσος:
Καεί επανειλημμένα,
Υπερβοσκηθεί
Καταστροφή των φυτών
Το έδαφος παύει να συγκρατείται από τις ρίζες των φυτών.
Οι βροχές σχηματίζουν χειμάρρους.
Ερημοποίηση.
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

21. 4.1 Ομοιόσταση
Διατήρηση σταθερού εσωτερικού περιβάλλοντος, ανεξάρτητα από τις συνθήκες
του εξωτερικού περιβάλλοντος, στο οποίο ζει ένας οργανισμός.
Π.χ. Ομοιοστατικοί μηχανισμοί ρυθμίζουν:
Θερμοκρασία του σώματος.
pH του αίματος.
Συγκέντρωση της γλυκόζης στο αίμα.
Συγκέντρωση του νερού στο αίμα.
Ρύθμιση θερμοκρασίας στον άνθρωπο
Άνοδος
θερμοκρασίας
Φυσιολογική
θερμοκρασία
Πτώση
θερμοκρασίας
Διαστολή αγγείων
δέρματος
Ενεργοποίηση
ιδρωτοποιών αδένων
Συστολή αγγείων
δέρματος
Ανόρθωση τριχών
τρέμουλο
4ο Κεφάλαιο
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

22. Διαταραχές της ομοιόστασης
Παροδικές διαταραχές
ΑΣΘΕΝΕΙΑ
Μη αντιστρεπτές
διαταραχές
ΘΑΝΑΤΟΣ
Προκαλούνται από:
Τρόπο ζωής.
Ακραίες μεταβολές των περιβαλλοντικών συνθηκών.
Παθογόνους μικροοργανισμούς.
Ψυχολογικές δυσλειτουργίες.
Κληρονομικές δυσλειτουργίες.
Παθογόνος
Ξενιστής
μόλυνση
Χρόνος επώασης
Ο χρόνος που μεσολαβεί από τη μόλυνση μέχρι την
εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων της ασθένειας.
Επιδημία
Μεγάλος αριθμός κρουσμάτων
μιας ασθένειας σε μια
συγκεκριμένη χρονική περίοδο.
Πανδημία
Παγκόσμια εξάπλωση.
4.2 Ασθένειες
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

23. Τρόποι μετάδοσης της ασθένειας
Μέσω του αέρα
Μέσω νερού
Μέσω της τροφής
Μέσω μολυσμένων αντικειμένων
Μέσω των ζώων
Μέσω του αίματος
Μέσω της σεξουαλικής επαφής
Ιοί
Παρασιτούν σε κύτταρα του ξενιστή και
πολλαπλασιάζονται.
Πολλοί ιοί παραμένουν σε λανθάνουσα
κατάσταση μέσα στα κύτταρα για
μεγάλα χρονικά διαστήματα, χωρίς ο
οργανισμός να εκδηλώνει τα
συμπτώματα της ασθένειας.
Κάποια στιγμή μπορεί να
ενεργοποιηθεί και να
πολλαπλασιαστεί.
ΒΑΚΤΗΡΙΑ
Χρήσιμα ή αβλαβή παθογόνα
π.χ. βιτ. Κ
Άμεση
προσβολή
ιστού.
Έμμεση με
τοξίνες
Μύκητες
Μυκητιάσεις
Μεταδίδονται μέσω της επαφής
με μολυσμένα αντικείμενα.
Πρωτόζωα
π.χ. το πλασμώδιο που προκαλεί την
ελονοσία.
Κατηγορίες μικροοργανισμών
(Βακτήρια, ιοί, μύκητες, πρωτόζωα)
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

24. 4.3 ΑΜΥΝΤΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ
Εξωτερικοί Εσωτερικοί
(Παρεμποδίζουν είσοδο μικροβίων) (Παρεμποδίζουν την εγκατάσταση και τον
πολλαπλασιασμό •Δέρμα των μικροβίων)
•Ιδρωτοποιοί αδένες
•Σιελογόνοι αδένες στόματος
•Βλεννογόνοι
•Πεπτικός σωλήνας (HCl)
Γενικοί Ειδικοί
•Φλεγμονή
•Πυρετός
•Αντιμικροβιακές ουσίες
•Φαγοκυττάρωση
Αντισώματα
Αντιγόνο
Κάθε ξένη ουσία που εισέρχεται στον οργανισμό π.χ.:
Ένας ολόκληρος μικροοργανισμός.
Ουσίες που παράγονται από μικροοργανισμούς π.χ. τοξίνες.
Ένα τμήμα του μικροοργανισμού.
Λεμφοκύτταρα
•ΕΕξξεειιδδίίκκεευυσσηη
• ΜΜννήήμμηη
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

25. ΕΜΒΟΛΙΟ
Τρόπος πρόληψης μιας ασθένειας.
Τι περιέχει
Νεκρούς μικροοργανισμούς.
Ανενεργούς μικροοργανισμούς.
Τμήματα μικροοργανισμών.
Για ποιο λόγο χορηγείται;
Ενεργοποιείται το ανοσοβιολογικό
σύστημα.
Παράγονται κύτταρα μνήμης.
Τι εξασφαλίζεται;
Ανοσία
Σε μελλοντική προσβολή του
από το συγκεκριμένο αντιγόνο,
θα το εξουδετερώσει ταχύτατα
και δεν θα εμφανιστούν τα
συμπτώματα.
ΟΡΟΣ
Τρόπος αντιμετώπισης μιας ασθένειας.
Τι περιέχει
Έτοιμα αντισώματα που παράγονται
από άλλο άτομο.
Για ποιο λόγο χορηγείται;
Για την άμεση εξουδετέρωση του
αντιγόνου στον χρόνο επώασής του.
Δεν παράγονται κύτταρα μνήμης.
Τι εξασφαλίζεται;
Παροδική ανοσία.
Σε μελλοντική προσβολή του από
τον συγκεκριμένο μικροοργανισμό,
θα πρέπει να του χορηγηθεί εκ
νέου ορός.
ΕΜΒΟΛΙΟ VS ΟΡΟΣ
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

26. 4.4 ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ & ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ
Έλλειψη άσκησης
Κακή διατροφή
Χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών
•Νικοτίνη
•Αλκοόλ
•Ναρκωτικά
•Καφεΐνη
•Φάρμακα
Εθισμός
Ψυχική εξάρτηση
Σωματική εξάρτηση
Σύνδρομο στέρησης
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

27. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο
Το γενετικό υλικό οργανώνεται σε χρωμοσώματα
Αρσενικό άτομο (44Α+ΧΥ)
Θηλυκό άτομο (44Α+ΧΧ)
Ομόλογα
Διπλοειδείς οργανισμοί: Περιέχουν ομόλογα χρωμοσώματα
Απλοειδείς οργανισμοί : Κάθε χρωμόσωμα υπάρχει μία φορά Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

28. 5.2 Η ροή της γενετικής πληροφορίας
Δομή νουκλεϊκών οξέων
DDNNAA RRNNAA
Ουρακίλη!!!
Κυτοσίνη
Γουανίνη
Αδενίνη
Νουκλεοτίδιο
Βάση
Συμπληρωματικές
Φωσφοδιεστερικοί
δεσμοί
Δεσμοί υδρογόνου
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

29. ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ
Αντιγραφή
Αντιγραφή DNA
• Σπάνε οι δεσμοί & ανοίγει η διπλή έλικα.
• Μένουν αζευγάρωτες οι βάσεις.
• Ένωση αζευγάρωτων με ελεύθερα
νουκλεοτίδια (βάσεις).
• Σχηματισμός νέας συμπληρωματικής
αλυσίδας.
• Κάθε νέα αλυσίδα θα έχει έναν μητρικό
και έναν θυγατρικό κλώνο.
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

30. Μεταγραφή DNA σε mRNA
• Σπάνε οι δεσμοί & ανοίγει η διπλή έλικα.
• Μένουν αζευγάρωτες οι βάσεις.
• Συμμετέχει ΜΟΝΟ Η ΜΙΑ έλικα του
DNA.
• Ένωση αζευγάρωτων με ελεύθερα
νουκλεοτίδια (βάσεις).
• Σχηματισμός συμπληρωματικής αλυσίδας
με ουρακίλη, αντί για θυμίνη.
• Απομάκρυνση RNA.
• Κλείσιμο DNA αλυσίδων.
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

31. Μετάφραση mRNA σε αμινοξέα και δημιουργία πρωτεΐνης
Αμινοξύ
tRNA
3 είδη RNA
mRNA: Μεταφέρει την γενετική πληροφορία
από τον πυρήνα στο ριβόσωμα.
tRNA: Μεταφέρει τα αμινοξέα στο ριβόσωμα.
rRNA: Συστατικό του ριβοσώματος.
Γονίδιο: Κάθε τμήμα του μορίου DNA που
έχει τη δυνατότητα να μεταγράφεται.
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

32. r
πρωτεΐνη
αμινόξύ
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

33. Μορφές γενετικού υλικού του ανθρώπινου διπλοειδούς
κυττάρου κατά τη διάρκεια ενός κυτταρικού κύκλου
92 αδελφές χρωματίδες (συσπειρωμένες)
46 χρωμοσώματα
23 ζεύγη ομόλογων χρωμοσωμάτων
Μίτωση-
Κυτταρική
διαίρεση
46 χρωματίδες με τη
μορφή ινιδίων
92 χρωματίδες
46 χρωμοσώματα
23 ζεύγη ομόλογων
χρωμοσωμάτων
Αντιγραφή DNA
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

34. 5.3 Αλληλόμορφα γονίδια
Γονίδια που εμφανίζονται με διαφορετικές μορφές
Οι διπλοειδείς οργανισμοί διαθέτουν 2 αλληλόμορφα για κάθε χαρακτηριστικό π.χ.
Ίδια αλληλόμορφα
Διαφορετικά αλληλόμορφα
Άτομο ομόζυγο για το συγκεκριμένο
χαρακτηριστικό
Άτομο ετερόζυγο για το συγκεκριμένο
χαρακτηριστικό (μωβ, λευκά άνθη)
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

35. .
Λακκάκι χωρίς
. .
Λακκάκι Λακκάκι
• Το αλληλόμρφο του οποίου η δράση εκδηλώνεται
στην ετερόζυγη κατάσταση, ονομάζεται επικρατές
και συμβολίζεται με ένα κεφαλαίο γράμμα.
.
Λακκάκι χωρίς
•Το αλληλόμρφο του οποίου η δράση δεν εκδηλώνεται
στην ετερόζυγη κατάσταση, ονομάζεται υπολειπόμενο
και συμβολίζεται με ένα μικρό γράμμα.
Παράδειγμα: Το λακκάκι στο πηγούνι ελέγχεται από
δύο αλληλόμορφα γονίδια. Το επικρατές είναι το Τ
και δίνει λακκάκι και το υπολειπόμενο το t.
Άρα:
Τ Τ : Έχει λακκάκι
Τ t : Έχει λακκάκι
t t : Δεν έχει λακκάκι
1η Περίπτωση
Τ Τ t t
Όλοι οι απόγονοι με λακκάκι.
2η περίπτωση
50% με λακκάκι και 50% χωρίς.
3η περίπτωση
75% με λακκάκι και 25% χωρίς.
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

36. κεντρομερίδιο
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

37. Μίτωση
•Σε όλα τα σωματικά κύτταρα.
•Προκύπτουν κύτταρα με ίδιο γενετικό υλικό
με το αρχικό.
•Προκύπτουν 2 διπλοειδή κύτταρα.
•Μία διαίρεση.
Μείωση
•Στα γεννητικά κύτταρα.
•Προκύπτουν γαμέτες με το μισό γενετικό
υλικό των αρχικών.
•Προκύπτουν 4 απλοειδή κύτταρα.
•Δύο διαιρέσεις.
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας

38. ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ
Αλλαγές στο DNA, τυχαία ή υπό την επίδραση περιβαλλοντικών παραγόντων.
Γονιδιακές
(σε ένα γονίδιο)
Χρωμοσωμικές
(σε αριθμό ή κατασκευή
π.χ. αλφισμός. χρωμοσώματος)
π.χ. σύνδρομο Down.
AGTCAGGGAATCTCATCTCA
TCAGT CCC TTAGAGTAGAGT
G
Δημήτρης Καρατζάς, Βιολόγος, MSc,
Υποψήφιος Διδάκτορας