Багш: Н. Цэдэвсүрэн /Ph.D/

1. L/O/G/O
www.themegallery.com
СУРГУУЛИЙН ӨМНӨХ
БОЛОВСРОЛЫН СУРГАЛТЫН
ЦӨМ ХӨТӨЛБӨР
2015 он

2. ЗГ-ын ТОГТООЛ
• Төрийн албан хаагчид
нэмэгдэл олгох 1995 оны 96
• Төрийн албан тушаалын
ангилал, зэрэглэл
2007 оны 354
• Боловсролын салбарын албан
хаагчдын нэмэгдэл хөлсний
хувь хэмжээ
2007 оны 219
• Боловсролын байгууллагын
албан хаагчид улирлын ажлын
үр дүнгийн урамшил олгох
2013 оны 393
• “Зөв Монгол хүүхэд” үндэсний
хөтөлбөр
2013 оны 295
• Төрийн албан хаагчийн
цалингийн сүлжээ, доод
жишиг 2014 оны 75
БШУ-ны САЙДЫН ТУШААЛ
• Хүүхдийн цэцэрлэгийн үлгэрчилсэн дүрэм 2005 оны 405
• ЕБС, цэцэрлэгийн багшийн ёс зүйн дүрэм 2007 оны 41
• Ажлын байрны үлгэрчилсэн тодорхойлолт 2007 оны 354
• Бага насны хүүхдийн хөгжилд эцэг эх, гэр бүл, олон нийтийн оролцоог
нэмэгдүүлэх талаар сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллагаас
баримтлах чиглэл 2007 оны 17
• Хүүхдийн цэцэрлэгийн аюулгүй байдлын дүрэм 2008 оны 68
• Хүүхдийн цэцэрлэгийн осол аюулгүйн дүрэм 2008 оны 68
• “Улсын тэргүүний цэцэрлэг, ерөнхий боловсролын сургууль шалгаруулах
журам “ 2008 оны 111
• Сургуулийн өмнөх болон бага, дунд боловсролын сургалт эрхлэх тусгай
зөвшөөрөл авахад бүрдүүлэх баримт бичигт тавигдах шаардлага 2010
оны 353
• Сургуулийн өмнөх боловсрол эзэмшүүлэх хувилбарт сургалтыг зохион
байгуулах 2012 оны А/131
• Сургуулийн өмнөх боловсролын сургалтын талаар баримтлах бодлого
2013 оны А/327
• Багш, ажилтны мэргэжил дээшлүүлэх журам 2013 оны А/287
• Багшид багшлах эрх, мэргэжлийн зэрэг олгох, хасах журам 2013 оны А/305
• Хүүхэд бүрд ээлтэй цэцэрлэгийг хөгжүүлэхэд баримтлах чиглэл
2013 оны А/110
• Цэцэрлэгийн багшийн ажлыг үнэлэх, дүгнэх 2013 оны А/293
• Багшлах эрх, мэргэжлийн зэрэг олгох, хасахад баримтлах шалгуур үзүүлэлт
2014 оны А/52
ХАМТАРСАН ТУШААЛ
• Бага насны хүүхдийн хөгжлийг дэмжих цогц бодлого 2005 оны 116/83/45
• Цэцэрлэг, ЕБС-ийн багшийн ажлын норм тогтоох, багш, зарим албан тушаалтны цалин хөлсийг тооцож, олгох
журам 2007 оны 307/91/237
• ЕБС, цэцэрлэгийн багш, зарим албан тушаалтанд ур чадварын нэмэгдэл олгох шалгуур үзүүлэлт
2010 оны 362/112/183

3. № Баримтлах журам Дугаар Ялгаатай тал
1
Сургуулийн өмнөх
боловсрол эзэмшүүлэх
хувилбарт сургалтыг
зохион байгуулах журам
2012 оны
11 сарын 20
А/131
• Хувилбарт сургалтын цагийн хэмжээг
тодорхойлсон.
• Хувилбарт сургалтад хамрагдах хүүхэд,
багшийн харьцааг тодорхойлсон.
• Хувилбарт сургалтыг зохион байгуулах
багш модуль сургалтад хамрагдсан байна.
• Тоглоом, сургалтын хэрэглэгдэхүүн
2
Цэцэрлэгийн багшийн
ажлыг үнэлэх, дүгнэх
журам
2013 оны
08 сарын 13
А/293
• Индексээр үнэлж мөнгөн
урамшуулалтай болсон.
3
Багшид багшлах эрх,
олгох, хасах журам 2013 оны 08
сарын 13
А/305
• Баримтлах шалгуур үзүүлэлтийн
журам батлагдсан.
• Ажиллах эрх авсан байна.
4
Багшид мэргэжлийн зэрэг
олгох, хасах журам
• Кредит цаг цуглуулах шаардлагагүй
болсон.
5
Сургуулийн өмнөх
боловсролын сургалтын
талаар баримтлах
бодлого
2013 оны 08
сарын 28
А/327
• Хөгжүүлэх үйл ажиллагаагаар хүүхэд нэг
бүрийг хөгжүүлнэ.
• Цагийн зохицуулалтгүй болсон.
• Хүүхдийн хөгжлийг ахицаар нь үнэлнэ.
6
Багш, ажилтны мэргэжил
дээшлүүлэх журам
2013 оны
08 сарын 09
А/287
• Үндсэн сургалтад хамрагдана.
• Ажлын байран дээр хөгжинө.

4. Боловсролын парадигмын өөрчлөлт
Ñóðãàëòûí
ýëåìåíò
Óëàìæëàëò Ïàðàäèãìûí ººð÷ëºëò
Õýðýãöýý Íèéãìèéí õýðýãöýýã ò¿ëõ¿¿ àíõààðñàí Õóâü õ¿íèé õýðýãöýýã ò¿ëõ¿¿ àíõààðñàí
Çîðèëãî Ìýäýý, áàðèìò áîëîâñðóóëàí ñóðàëöàã÷äàä
ýçýìø¿¿ëýõ
Ñóðàëöàã÷èä ìýäëýãýý ººðºº á¿òýýí õºãæèõ
áîëîìæ îëãîæ, íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëýõ
Àãóóëãà
 Ñóäëàãäàõóóíä áàðèìæààëñàí/øèíæëýõ óõààíû
ìýäýý, áàðèìòóóä/
 Òîãòâîðòîé àãóóëãà
 Ñàëàíãèä àãóóëãà
 Öºì õºòºëáºð áàéäëààð ºãºõ
 Öîãö ÷àäàìæèä áàðèìæààëñàí ¿éë
àæèëëàãàà
 Íýýëòòýé /õóâüñàõ/ àãóóëãà
 Òîãòîëöîîò àãóóëãà
 Ñóðãóóëü, áàãø íà𠺺ðñ人 ñîíãîõ
Àðãàç¿é
Àðãà
 Áàãøèéí çààõ ¿éë àæèëëàãààíä òºâëºðñºí
 Ìýäýýëýë äàìæóóëàõ àðãà òåõíîëîãè èë¿¿
øààðäñàí
 Ìýäëýãèéã öýýæëýí òîãòîîëãîõ àðãàç¿é äàâàì-
ãàéëñàí
 Àðãàç¿é ñóäëàãäàõóóíä áàðèìæààëñàí
 Ñóðãàõ àðãàç¿é
 Ñóðàëöàã÷èéí ñóðàõ ¿éë àæèëëàãààíä
òºâëºðñºí
 Ìýäëýã á¿òýýëãýõ òåõíîëîãè èë¿¿ øààðäñàí
 Ìýäëýãýý õýðýãëýõ àðãàç¿é äàâàìãàéëñàí
 Àðãàç¿é нь õ¿íèé òàíèí ìýäýõ¿éí îíîëä
áàðèìæààëñàí
 Ñóðàõ àðãàç¿é
Õýëáýð ¯éë àæèëëàãààíû çîõèîí áàéãóóëàëòûí õýëáýð Òàíèí ìýäýõ ¿éë àæèëëàãààíû ¿å øàòóóä
Õýðýãëý
ãäýõ¿¿í
Ñóðãàëòàä øààðäàãäàõ ìàòåðèàëëàã õýðýãñýë Ñóðãàëòûí òààòàé îð÷èí íºõöºë
¯íýëãýý Ñóðàëöàã÷èéí ìýäëýã ¿íýëýõ Áîëîâñðîëûí ÷àíàðûã ¿íýëýõ
Áàãø
Ìýäýýëýë áîëîâñðóóëàí äàìæóóëàã÷, ìýäëýã ò¿ãýýã÷ Ñóðàëöàã÷äûí ìýäëýãýý á¿òýýõ ¿éë
àæèëëàãààã òºëºâëºã÷, óäèðäàí ÷èãë¿¿ëýã÷
Ñóðàëöàã÷
Áîäèò áàéäàëä íèéöñýí áàðèìò èäýâõã¿é õ¿ëýýí
àâàã÷
Ìýäëýã á¿òýýã÷ èäýâõòýé ñóáüåêò

5. “Нэг хүн хорвоог
өөрчилж чадна, би
үүнд итгэдэг.“ гэж
Америк нийгэмд
дэлгэрсэн урамтай үг
нь багш хүний
талаарх чамбай
үнэлэмж. Нийгэм ийм
л үнэлэмжээр
багшийн нэр алдрыг
өргөдөг.

6. L/O/G/O
www.themegallery.com
Цэцэрлэгийн багш байхын
бахархал
•Баяр баясгалан
•Авьяас чадвар
•Эрүүл мэнд
•Эрүүл хүнс
•Нэр хүнд
•Энерги
•Буян

7. Чадвар (умение) Ур чадвар (мастерство)
Хүний аливаа үйлдлийг
ухамсартай гүйцэтгэхэд
бэлтгэгдсэн байдал
Тухайн хүний аливаа үйлийг
өөрийн гэсэн арга барилаар
гүйцэтгэх түвшинд бэлтгэгдсэн
байдал
“Сурган хүмүүжүүлэх ур чадвар бол багшийн ажлыг зүрх
сэтгэлээсээ хийх, хүүхдийг хайрлах зэрэг цаг үргэлж боловсронгуй
болж байдаг урлаг “
(СХУ-ны нэвтэрхий толь )
“Сурган хүмүүжүүлэх ур чадвар бол сурган хүмүүжүүлэх ажлын
явцад гарч ирдэг янз бүрийн зорилтыг бүтээлчээр шийдвэрлэх
чадвар”
М.И.Дьяченко

8. Тухайн багшийн
төлөвшил
Мэдлэг
сонирхлын цар
хүрээ
Мэргэжлийн
болоод сэтгэл
судлал, СХУ-ны
мэдлэгийн
түвшин
Сурган
хүмүүжүүлэх
ажилдаа
шүүмжлэлтэй
хандах
Сурган
хүмүүжүүлэх
ажилдаа
судлаачийн байр
сууринаас хандах
Ажил, амьдралын
туршлага,
ажилдаа
өөриймсөг хандах
хандлага
Шинийг
эрэлхийлэх,
хүлээн авах,
бүтээлч
сэтгэлгээний
түвшин
Өөрөөсөө болон
бусад багш нар,
суралцагчдаасаа
суралцах чадвар
Сурган
хүмүүжүүлэх
итгэл үнэмшил,
зарчим, үзэл
санаа
Ур чадвар төлөвшихөд нөлөөлөх хүчин зүйлс

9. Зохион байгуулах ур чадвар
А. Сурагчдын сурч
танин мэдэх
үйлүүдийг төлөвлөн
зохион байгуулах
Б. Багш өөрийнхөө
сурган хүмүүжүүлэх
үйлүүдийг бэлдэж
төлөвлөх
Харилцааны ур чадвар
Тогтвортой эерэг харилцаа: Сэтгэлзүйн
эерэг уур амьсгал бүрдүүлж чаддаг,
суралцагчид ядрахгүйгээр амжилттай сурч
хөгждөг.
Идэвхгүй эерэг харилцаа: Багш уургүй,
дэндүү амгалан энэ нь харилцааг идэвхгүй
болгодог. Сурагчид идэвхтэй биш боловч
сурлага, хүмүүжил нь сайн.
Тогтворгүй харилцаа: Багш туйлбаргүй
авирладаг. Суралцагчид айдаст автаж
сурах эрч хүч, идэвх заавал буурдаг.
Сөрөг харилцаа: Тодорхой нөхцөлд багш
өөрийгөө хянах, эзэмдэх чадвараа
алддаг. Айх байдлыг бий болгохын хамт
суралцагчид далд ухамсрынхаа түвшинд
хүлээн авч дуурайх төлөвшил олгодог
аюултай.
Сурган хүмүүжүүлэх ур чадварын төрөл

10. “Сургуулийн өмнөх боловсролын
цөм хөтөлбөр”-ийн бүтэц

11. Сургуулийн өмнөх боловсролын цөм
хөтөлбөрийг боловсруулахад баримталсан
зарчим
СӨБ-ын
цөм
хөтөлбөр
Хүүхэд, багш
хамтдаа
мэдлэг
бүтээх
Хүүхэд
бүрийг
хөгжүүлэх
Чадамжид
суурилах
Бага насны
хүүхдийн
хөгжлийн
онцлогт
нийцэх
Үнэлгээ нь
хүүхэд
бүрийг
хөгжүүлэх
ажлын эхлэл
болох

12. Өнөөгийн мөрдөж буй сургалтын хөтөлбөр,
СӨБ-ын сургалтын цөм хөтөлбөрийн ялгаа

13. Хэрэгжүүлэх
төлөвлөлт
Сургалтын хөтөлбөрөөр
хэрэгжүүлнэ.
Үзэл баримтлалд суурилан боловсрогдоно.
Хөгжүүлэх цаг нь цэцэрлэгийн бүлгийн өдрийн
дэглэмийн дагуу зохион байгуулагдана.

14. Өдөр тутмын бүхий л үйл
ажиллагаа-Хүүхдийг хөгжүүлэх цаг

15. “Сургалтын цөм хөтөлбөр”-ийг
хэрэгжүүлэх сургалтын орчин
Эрх зүйн
орчин
Материаллаг
орчин
Үйлийн орчин Сэтгэл зүйн
орчин
• Эрүүл,
аюулгүй
байдлыг
хангах;
• Бүх
талын
хөгжлийг
хангах;
• Тэгш
байдлыг
хангах.
• Хүүхэд бүрд
хүртээмжтэй;
• Сонирхлыг
татахуйц;
• Хэрэглэхэд
ойр, хялбар;
• Хүүхдийн
тоглонгоо
суралцах
хэрэгцээг
хангах
• Сонголт хийх
боломжтой;
• Бодит үйл явцад
оролцох;
• Хөдөлгөөний
хэрэгцээг хангах;
• Олон талын
туршлага
хуримтлуулахуйц
;
• Үйлийн эзэн,
идэвхтэй
харилцагч байх.
• Эелдэг, дотно
харилцаа;
• Хүүхдэд
таатай, хайр
халамжийг
мэдрүүлэхүйц
;
• Хүүхдэд баяр
баясгалан
төрүүлэхүйц;
• Өрөөнүүд
хангалттай
орон зайтай.

16. Хүүхдийн хөгжлийн үнэлгээ

17. Сургалт
Өнөөг хүртэл бид сургалт (боловсрол)-ыг нэг бол мэдлэг эзэмшүүлэх
“мэдлэгээр сав дүүргэх” эсвэл чадвар эзэмшүүлэх “үндсэн
чадваруудаар сав дүүргэх” гэсэн хоёр чиглэлээр өрөөсгөлөөр ойлгож
ирсэн. Ханс-Ёоахим Лиевен (Hans-Joachim Laewen)
 Эцсийн эцэст бид хүүхдийг сургасан гэж үзэхгүй харин хүүхэд бол
томчуудын чиглүүлэлт дэмжлэгээр өөрөө суралцдаг.
 Хүүхдийг цогцоор нь авч үзэх (мэдлэг+чадвар+төлөвшил = чадамж)

18. Ээлжит хичээлийн
зорилт
• Өнөөгийн сургалтын үндсэн зорилго
• Сурагчдад стандартын болон хэрэгцээтэй
суурь мэдлэгийг эзэмшүүлэх /олгох эсвэл
өгөх бус/
 Зорилго, зорилт,чадвар, агуулга,
идэвхжүүлэлт, аргазүй технологи, үйл
ажиллагаа, оролцоо,дүгнэлт, цаашид тавих
зорилт,үнэлгээ

19. АНХААРАЛ ТАВЬСАНД
БАЯРЛАЛАА