Prezentacija učenika II4 Ekonomski tehničar Školski centar "Nikola Tesla"

1. OSNOVNE STRUKTURE
STANOVNIŠTVA
NAŠE
ZEMLJE

2. BROJ I PORAST STANOVNIŠTVA
Stanovništvo je osnovna proizvodna snaga društva.
Kretanja broja stanovnika u Srbije moguće je pratiti od 1921
godine. Do danas je izvršeno 9 popisa prvi 1921 godine a
poslednji 2002 godine, bez podataka Kosova i Metohije.

3. NA TERITORIJI NAŠE ZEMLJE BROJ STANOVNIKA JE PORASTAO. KOSMET
JE IMAMO NAJVEĆI PORAST 236% A NAJMANJE VOJVODINA 78,5% .
PORAST STANOVNIŠTVA U SRBIJI BIO BI VEĆI DA NIJE BILO DRUGOG
SVETSKOG RATA GDE JE POGINULO 600,000 LJUDI.
PREMA POPISU IZ 2002 GODINE SRBIJA JE IMALA OKO 2 521 190
DOMAĆINSTVA, PROSEČNA PORODICA JE IMALA 2, 97 ČLANA, KOSMET
6, 94 A VOJVODINA 2,85.

4. Gustina naseljenosti
 Porastom broja stanovnika rasla je i gustina
naseljenosti. Ona pokazuje koliko stanovnika
živi na 1 km².
 Srbija je po poslednjem popisu iz 2002 imala
119 stanovnika na 1 km².
 Ubraja se u srednje naseljene zemlje
Evrope. Holandija ima 394 stanovnika na 1
km², Belgija 345, Finska 16 itd...

5. PRIRODNO KRETANJE STANOVNIŠTVA
Prirodni priraštaj nastaje kao pezultat
razlike između nataliteta i mortaliteta.
Izražava se u promilima (‰) .
Opadanje nataliteta, mortaliteta i
prirodnog priraštaja je bitna
karakteristika kretanja stanovništna
naše zemlje.
Nastaje kao posledica izmene
socijalno-ekonomske strukture
stanovništva, zdravstvene zaštite i
životnog standarda.

6. PO POPISU IZ 2002 GODINE NATALITET IZNOSI 10,4‰ A MORTALITET 13,3
‰ PA JE PRIRODNI PRIRAŠTAJ BIO NEGATIVAN-MINUS 3,3 ‰ (BEZ
KOSMETA).
VELIKE RAZLIKE U PRIRODNOM KRETANJU KOD NAS REZULTAT SU
DELOVANJE RAZLIČITIH ISTORIJSKIH,EKONOMSKIH,KULTURNIH I VERSKIH
FAKTORA.
NAJVEĆI PRIRODNI PRIRAŠTAJ JE NA KOSOVU I METOHIJI 11,8 ‰ A
NAJMANJI U VOJVODINI MINUS 4,7‰ I U CENTRALNOM DELU SRBIJE MINUS
3,0‰. NAJKRITIČNIJE JE U ISTOČNOJ I JUGOISTOČNOJ SRBIJI U
OPŠTINAMA: BOLJEVAC, DIMITROVGRAD, CRNA TRAVA, TRGOVIŠTE,
BOSILEGRAD,BABUŠNICA ITD...

7. STAROSNA I POLNA STRUKTURA
STANOVNIŠTVA
 Starosna i polna struktura je u prošlosti često narušena.
 Posledice toga se sporo i teško otklanjaju.
 Popisi stanovništva posle Drugog svetskog rata pokazuju
da se polna i starosna struktura popravljaju.
 2006 godine deca od 15 god. činila su 17,9%,radno
sposobne generacije od 15-69 god. 62,7% a ostalih 19,4%
čine generacije starije od 59 godina.
 Polna struktura u našoj zemlji je uravnotežana na 100
žena dolazi 99 muškaraca.
 Na Kosmetu ima manje žena nego muškaraca.
 Prosečan životni vek kod nas je 75 godina za žene i 70 za
muškarce.
 Prosečna staros stanovništva je oko 35 godina.

8. SOCIJALNO-EKONOMSKA STRUKTURA
Brže ili sporije promene u privrednom razvoju zemlje
najočiglednije se održavaju na socialno-ekonomskoj strukturi
stanovništva.
1948 god.bilo je 72% poljuprivrednog stanovništva.U
mirnodopskom periodu nastao je brži razvoj privrede, a to je
uslovilo preseljavanje stanovništva iu sela u grad,iz
poljuprivrede u industruju...
Time se smanjio udeo poljuprivrednog stanovništva za 20%.
Akrivno stanovništvo je ono koje svojim radom stiče
stredstva za život.
Takvih lica ima oko 45%. Izdržavana lica su
đaci,deca,domaćice koje čine oko 34% alica sa ličnim
prihodima oko 20% (penzioneri).

9. Zaposlenost je važna društveno-ekonomska
kategorija.Označava deo radno sposobnog
stanovništva(15-59 god.) u stalnom radnom
osnosu i primaju određenu platu.
Takvih kod nas ima oko 1 814 000.
Smanjuje se br. zaposlenih u primarnim
delatnostima a povećava u sekundarnim i
tercijalnim.
Nezaposlenost je ozbiljan problem našeg
društva.
Ako je ona veća od 3% u odnosu na zaposlene
onda je to otvorena nezaposlenost.
Danas je višestruko veća od normalne.
“Prikrivena” nezaposlenost označeva
(ne)zaposlene koji na radnom mestu ne rade sa
punom efikasnošču, ne unapređuju proizvodnju
a povećavaju potrošnju.Savremena tehnologija i
organizacija rada ne trpe takve radnike pa sve
više njih ostaju bez radnih mesta.

10. KULTURNO-PROSVETNO STANJE
 Na radne sposobnosti
stanovnistva uticu: pismenost,
kvalifikacije i kulturni nivo.
Istorijska dokumenta i brojni
kulturno-istorijski spomenici
ukazuju na dugu tradiciju. U
proslosti su nase narode
sputavali razni osvajaci (narocito
Turci) u sirenju prosvete i
kulture. Pred Drugi svetski rat
oko 50% stanovnistva nije znalo
da cita i pise. U Drugom
svetskom ratu unistene su ili
ostecenje brojne skole. Stradao
je Univerzitet u Beogradu i
Narodna biblioteka u kojoj su
cuvane dragocene knjige. Posle
Drugog svetskog rata pristupilo
se sistematskom opismenjavanju
i skolovanju mladih generacija,
jer je cinjenica da ne skolovan
radnik da bilo kom poslu ne
moze biti dobar proizvodjac.
 Uvedeno je obavezno
osmogodisnje skolovanje, kao
najsigurnija mera otklanjana
nepismenosti. Za odrasle i
zaposlene organizovano je
dopunsko skolovanje. U
centrima osnovani su pojedini
fakulteti i srednje skole. Danas
se moze reci da je kvalifikaciona
i obrazovna struktura naseg
stanovnista zadovoljavajuca.
Zahvaljuci naporima drustva
nasa zemlja sada ima oko 10%
nepismenih medju kojima su
uglavnom starije osobe i zene.

11. NACIONALNA I VERSKA OBELEŽIJA
 Nacija je istorijska
kategorija nastala u
periodu nestajanja
feudalizma i nastajanju i
razvoja kapitalizma.
 To je specifična narodna
zajednica koja živi na
određenoj teritoriji i
odlikuje se zajedničkim
jezikom, srodnim etničkim i
kulturnim obeležijima.
 Naša zemlja je
višenacionalna država.
 83% čine Srbi a ostalih 17%
čine
Albanci,Hrvati,Rumuni,Mađa
ri,Makedonci,Slovaci,Bošnja
ci,
Crnogorci.
 Albanaca ima najviše na
Kosmetu, Mađara u
Vojvodini, a ostale
nacionalne manjine žive u
pograničnim delovima.
 Narodi naše zemlje u
različite veroispovesti.
 Bez obzira na nacionalnost i
veroispovest svi građani
imaju ista prava i dužnosti.
 Jezik,kultura običaji i
školovanje se neguju
ravnopravno.

12. PITANJA:
1.Šta predstavlja stanovništvo?
2.Odnos nataliteta i mortaliteta u Srbiji prema
poslednjem popisu?
3.Gde je najveći a gde najmanji prirodni
priraštaj?
4.Šta je uzrokovalo preseljavanje stanovništva
iz sela u grad?
5.Šta je aktivno i neaktivno stanovništvo?
6.Nacionalna struktura stanovništva R.
Srbije?

13. ODGOVORI:
1.Stanovništvo predstavlja osnovnu proizvodnu snagu društva.
2.Po pisu iz 2002 natalitet iznosi 10.4‰ a mortalitet 13,3‰.
3.Najveći prirodni priraštaj je na Kosovu i Metohiji 11,8 a
najmanji u Vojvodini minus 4,7‰ i u centralnom delu Srbije
minus 3,0‰.
4.Preseljavanje je prouzrokovano industrijalizacijom zemlje i
potrebom za radnom snagom u novootvorenim fabrikama.
5.Aktivno stanovništvo je onaj deo stanovništva koji radi i
privređuje i time stiče sredstva za život, a neaktivno
stanovništvo su izdržavana lica npr: deca, učenici, studenti...
6.Po popisu iz 2002 nacionalnu srukturu R. Srbije čine oko 83%
Srba, ostalih 17% čine Albanci, Hrvati, Slovaci, Rumuni,
Mađari,Crnogorci,Bošnjaci,Makedonci i dr.

14. DALJA LOREDANA
DUŠANOVIĆ MONIKA
FARKAŠ DIJANA
JUZBAŠIĆ JELENA
POPOVIĆ DANICA
ŽIVKOVIĆ MARIJA
II-4