EMBARQ Türkiye Şehir Plancısı Merve Akı, Beylikdüzü Belediyesi'nin düzenlediği "Bisiklet Yolları Ağı Konferansı"nda EMBARQ Türkiye'nin Kasım 2014'te hazırladığı "İstanbul'da Güvenli Bisiklet Yolları Uygulama Kıavuzu" çıktılarını anlattı. EMBARQ Türkiye, İSTKA'dan aldığı doğrudan faaliyet desteğiyle "İstanbul'da Güvenli Bisiklet Yolları Uygulama Kılavuzu"nu hazırladı. 3000'i aşkın kişiyle yapılan anket sonuçlarına da yer veren kapsamlı rapor üç ana bölümden oluşuyor: 1- Bisiklet kullanımının yararları 2- Bisiklet altyapısının yönetim boyutu ve kullanıcı eğilimleri 3- Bisiklet yolu uygulamaları Yapılan incelemelerin sonucunda ikisi Avrupa yakasında olmak üzere üç yeni bisiklet yolu güzergahı önerisinde bulunuldu.

1. İSTANBUL’DA
GÜVENLİ BİSİKLET
YOLLARI
UYGULAMA
KILAVUZU
Merve Akı
25.02.2015

2. EMBARQ Türkiye yerel yönetimlerle birlikte:
Hava kirliliğini azaltmak,
Kamu sağlığını iyileştirmek,
Ve güvenli, erişilebilir ve çekici kamusal alanlar
oluşturmak üzere çalışmaktadır.
EMBARQ TÜRKİYE – SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM DERNEĞİ

3. AMAÇ
İstanbul Kalkınma Ajansı 2014 yılı
DFD kapsamında EMBARQ
Türkiye tarafından hazırlanan
“İstanbul’da Güvenli Bisiklet
Yolları Uygulama Kılavuzu” ile:
Bisikletin kent içi ulaşımın bir
elemanı olarak algılanmasının
sağlanması,
Bisikletin diğer ulaşım
sistemlerine entegre edilmesi
İstanbul’da bisiklet
altyapısının oluşturulması
gerekliliğine dikkat çekilmesi
amaçlanmıştır.

4. Rapor, özellikle bisikletli ulaşım konusunda faaliyet gösteren ve yetki
sahibi İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve ilçe belediyeleri ilgili
birimleri; bisikletli ulaşım konusunda çalışmalar yürüten STK’lar ile
bireysel bisiklet kullanıcılarına:
Bilgi vermek,
Yön göstermek
Fikir oluşturmak üzere hazırlanmıştır.
HEDEF KİTLE

5. Hazırlanan rapor, üç ana bölümde değerlendirilmiştir.
1. Bisiklet Kullanımının Yararları
2. Bisiklet Altyapısının Yönetim Boyutu ve Kullanıcı
Eğilimleri
3. Bisiklet Yolu Uygulamaları
KAPSAM

6. 1
BİSİKLET
KULLANIMININ
YARARLARI

7. Ekonomik Yararlar: Yerel
yönetimlerin ulaşım
altyapısına yaptıkları
harcama maliyetlerini
düşürür, enerji
maliyetlerini azaltır, esnek
hareketlilik sağlayarak
kent merkezlerinde
ekonomik canlılık yaratır.
Çevresel Yararlar: Hava
kirliliğini azaltır, trafik
kaynaklı gürültüden
uzaklaşmış daha temiz,
daha yaşanılabilir bir
çevre sunar.

8. Sosyal Yararlar: Bisiklet
esnek ulaşım türü olması ve
belli bir hızda hareket etmesi
nedeniyle hem sosyal
anlamda teşvik edici
özelliklere sahiptir, hem de
kentsel mekanı algılamaya
daha yatkındır.
Sağlık Açısından Yararlar:
Bisiklet kullanımının sağlık
açısından en büyük faydası,
fiziksel hareketliliği
artırmasıdır. Bisiklet kullanımı
sağlık sorunlarıyla karşılaşma
riskini
azaltmaktadır.

9. 2
BİSİKLET ALTYAPISININ
YÖNETİM BOYUTU VE
KULLANICI EĞİLİMLERİ

10. Yetki ve sorumlulukları daha net anlamak ve tanımlamak amacıyla
derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu görüşmelerde beş ana
konuya odaklanılmıştır:
Yetki ve sorumluluklar,
İşbirliği geliştirilen kurum ve kuruluşlar,
Bisiklet altyapısının yeterliliği,
Bisiklet ve yaya ulaşımında yol güvenliği politikaları,
Bisiklet ve yaya ulaşımı bağlamında trafik alışkanlıklarını değiştirecek
uygulamalar.
İSTANBUL YEREL YÖNETİMLERİ İLE YÜZ YÜZE
GÖRÜŞMELER

14. Bisiklet yolları tasarımı ve bisiklet kullanımı konusunda daha
detaylı bilgi ve görüş alabilmek amacıyla, sivil toplum
kuruluşları ile odak grup görüşmesi gerçekleştirilmiştir:
İstanbul’da bisiklet kültürü nasıl geliştirilebilir?
Bisikletli ulaşımın daha güvenli hale gelmesi için ne
yapabiliriz?
İstanbul’da bisiklet kullanımı toplu taşıma ile nasıl
bütünleştirilir?
SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI ODAK GRUP
TOPLANTISI

15. Öncelikle bisiklet kullanıcılarının bisikletlerini güvenle park
edebilecekleri bisiklet park alanlarının oluşturulması gerektiğini,
İETT’nin Kasım 2013 tarihinde uygulamaya başladığı aparatlı
otobüslerin sayılarının arttırılması ve zaman aralıklarının
kısaltılmasının bisiklet kullanıcılarının görünürlüğünü arttıracağından ve
bisiklet kullanımını kolaylaştıracağını,
Sürücü kurslarında trafiğin bileşenleri olan yaya, bisiklet, toplu
taşıma ve özel aracın birlikte ele alınması ve ulaşımda kullanım
hiyeraşisi doğrultusunda bir eğitim verilmesinin gerekli olduğunu,
Belediyelerin altyapı uygulamaları sırasında tüm kentlinin
ihtiyaçlarını karşılayacak yönde hareket etmesinin önemli olduğunu
vurgulanmıştır.

16. ViZYON GELiŞTiRME ÇALIŞTAYI
SORUNLAR

17. ViZYON GELiŞTiRME ÇALIŞTAYI
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

18. Anket araştırması,
Yüz yüze (200 adet),
Çevrimiçi - Online (3611 adet) olmak üzere iki yöntemde
gerçekleştirilmiştir.
Anket uygulamasının ana başlıkları:
Demografik Yapı
Bisiklet Kullanım Alışkanlıkları
Bisiklet Kullanım Amacı
Bisiklet Kullanımı ve Güzergahlar
Trafikte Yaşanan Sorunlar
Bisiklet Park Alanları ve Bisiklet Paylaşım Sistemi
Katılımcıların Fikir ve Önerileri
ANKETLER

19. Yüzyüze anket katılımcılarının %15’inin bisikleti ulaşım amaçlı kullandığı, %75,5’inin
bisikleti hobi, eğlence ve sosyal aktivite amaçlı kullandığı görülmüştür.
Online anket katılımcılarında ise %48,4’ ünün bisikleti ulaşım aracı olarak kullandığı
görülmüştür. Sosyal aktivite amacıyla bisiklet kullananların oranı da yine yüzyüze
anket katılımcılarından fazla olup %82,7’ dir.
KULLANIM AMACINA GÖRE BISIKLET KULLANICI DAĞILIMI
Yüzyüze anket katılımcılarında ulaşım amaçlı bisiklet kullananların %83,3’ü erkek,
%16,7’si kadınken;
Online anket katılımcılarından ulaşım amaçlı bisiklet kullananların %79,4’ü erkek,
%20,6’sı kadındır.

20. İlçeler bazında bisiklet kullanım değerlerine bakıldığında, her iki anket
grubunda da Kadıköy’ün en sık kullanılan güzergah olduğu ortaya
çıkmıştır. Özellikle Sarıyer, Beşiktaş, Kadıköy, Fatih ve Bakırköy ilçelerinde
kendi içinde bir döngüden söz etmek mümkündür. Yine bu ilçelerden seyehate
başlayan bisiklet kullanıcıları genel olarak en yakın ilçelerde seyehatlerini bitirme
eğilimindedirler.
BISIKLET KULLANIMI VE GÜZERGAHLAR

21. En sık kullanılan güzergahlar ile trafikte yaşanan sorunlara birlikte ele
alındığında:
Polis denetiminin yetersizliği,
Altyapı yetersizliği,
Yolların güvenli olmaması
Trafiğin hızlı akması
Ana yol geçişlerinin sağlanması konusunda yaşanan problemlerin
varlığından bahsedilmiştir.
İfade edilen en önemli öneriler:
Yolların devamlilık göstermesi gerekliliği,
Yolların güvenli hale getirilmesi gerekliliği
En güvensiz bulunan güzergahlar ise %40’lık oranlarla Üsküdar ve
Bahçelievler olarak ön plana çıkmaktadır.
GÜZERGAHLAR VE TRAFİKTE YAŞANAN SORUNLAR

22. Bisiklet park alanları konusunda:
Yüzyüze anket katılımcılarının, %75’inin park alanlarından haberdarken,
%79,3’ünün park alanlarını hiç kullanmadığı;
online anket katılımcılarının ise %38,9’unun park alanlarından haberdarken
%71,4’ünün park alanlarını hiç kullanmadıkları görülmüştür.
Bisiklet kullanımının yaygınlaştırılması konusunda:
Toplumu bilinçlendirmek için kamu spotlarının yaygınlaştırılması,
Motorlu taşıt kullanıcılarının kurallara uyması ve bisikletlilere saygı göstermesi,
Şoför ve polislerin bisikletli hakları konusunda eğitilmesi başlıkları üzerinde
durmuşlardır.
Yüzyüze anket katılımcılarının %86’sı politikacıları bisiklet kullanırken görmenin,
toplumda bisiklet kullanımını arttıracağını düşünürken; online anket
katılımcılarının %63,8’i politikacıların da bisiklet kullanmasının yararlı
olabileceğini ifade etmiştir.

23. 3
BİSİKLET YOLU UYGULAMALARI

24. Bu başlık altında ele alınan konular:
• Uluslararası düzlemde bisiklet yolları tasarım kriterleri,
• İstanbul’da mevcut bisiklet yolları inceleme çalışması,
• Güvenli bisiklet yolları öneri saha çalışması’dır.

25. Güvenlik, toplu taşıma sistemlerine
entegrasyon imkanları,
topografyanın bisiklet kullanımına
uygunluğu, çekim merkezleri, trafik
durumu, güzergah uzunluğu, önemli
noktalara yakınlık ve sokak
genişlikleri göz önünde tutularak,
aşağıda yer alan üç ana hat için
güvenli bisiklet yolu tasarımı üzere
çalışılmıştır. Bunlar:
Şemsettin Günaltay Caddesi –
Fahrettin Kerim Gökay Caddesi
(Anadolu Yakası)
Ortaköy-Bebek (Avrupa Yakası )
Cumhuriyet Caddesi’dir (Avrupa
Yakası)
ÖNERİ BİSİKLET YOLLARI

28. “İstanbul’da Güvenli Bisiklet Yolları Uygulama Kılavuzu” İstanbul’da bisiklet
kullanıcılarının sorun ve beklentilerini tespit etmeye çalışan, sorumlu
kurumların yetki ve sorumluluklarını ortaya koyan ve mevcut yolların daha
güvenli hale gelmesine yönelik çözüm önerileri ile eğim ve kullanım
açısından en uygun alanlarda yeni bisiklet yolu tasarımları öneren,
kapsamlı bir çalışmadır.
Kent içi hareketliliğin önemli bir kısmı mahalle içinde olduğu için, yerel trafik
çözümlerinin bir ihtiyaç olduğu söylenebilmektedir.
Bisikletin kent içinde tamamlayıcı bir ulaşım sistemi olarak değerlendirilerek
özellikle ilçe veya semt bazında bisiklet yolu ağı inşa edilmesi İstanbul
ulaşımına oldukça olumlu etkileri olacaktır.
Özellikle uzun hatlar boyunca değil, mahalle içlerinde hizmet edecek şekilde
ve ana toplu taşım duraklarına entegre olan bisiklet güzergahları, kentiçi
ulaşımda bisikleti tercih eden kullanıcıların beklentilerini karşılayacaktır.
DEĞERLENDİRME

29. embarqturkiye.org/research/pu
blication/istanbulda-güvenli-
bisiklet-yolları-uygulama-
kılavuzu
TEŞEKKÜRLER!