storyboard

1. GRUP İÇİ DENEYSEL
ARAŞTIRMA
ELİF UĞURLUOĞLU
STORYBOARD

2. Grup İçi Deneysel Araştırma
AMAÇLAR
Bu içerik Açık ve Uzaktan Eğitim’de araştırma yöntemlerinden grup içi
araştırma desenlerinin öğrenciler tarafından bilinip kullanılması için
hazırlanmıştır. Bu dersin sonunda:
• Grup içi deneysel deseni ve türlerini kavrayacak,
• Grup içi deneysel desenler kullanılarak hazırlanmış bir araştırmayı tanıyıp
değerlendirebilecek,
• Araştırmalarınızda hangi grup içi deseni kullanmanızın uygun olduğuna
karar verebileceksiniz.

3. Grup İçi Deneysel Araştırma
İÇERİK
Zaman Serisi Modeli
Tekrarlanan Ölçümler Modeli
Tek Denekli Model
Grup içi deneysel araştırma desenlerinin
öğrenilmesini amaçlayan bu modülde
ihtiyaç duyacağınız herşey size modül
içinde sunulacaktır. Çalışmaya içerikte
verilen istediğiniz konudan
başlayabilirsiniz. Modüldeki konular
bittiğinde değerlendirme sorularını
yapabilirsiniz.
Grup İçi Deneysel Araştırma
Özet
Değerlendirme
İÇERİK
«İçerik» butonuna
basarak bu ekrana
istediğiniz zaman
dönebilirsiniz
Ekranlar
arası ilerleme
butonları
İçeriği
dinle
butonu

4. Grup İçi Deneysel Araştırma
Grup İçi Deneysel Araştırma
Katılımcı sayısının sınırlı
olduğu, sadece tek bir grubun
oluşturulabildiği ya da sadece
tek bir bireyle araştırmanın
yürütüldüğü durumlarda grup
içi deneysel araştırma yöntemi
kullanılır
İÇERİK

5. Grup İçi Deneysel Araştırma
Zaman Serisi Modeli
Sadece tek bir grupla çalışma olanağının olduğu ve bu grupla uzun
bir zaman periyodu boyunca çalışılabildiği durumlarda kullanılabilir.
Zaman serisi modeli kullanımında birlikte çalışmak için istekli bir
sistem ya da kontrol grubunun olmadığı, bir okul alanı gibi tüm sistemin
incelendiği durumlar idealdir.
Bu modeldeki geçerliliği etkileyen tehditler veri elde etme sürecinin
çok uzun sürmesinden kaynaklanmaktadır.
İÇERİK
Geçerliliği etkileyen etmenler için ek bilgiler butonuna basınız

6. Grup İçi Deneysel Araştırma
Zaman Serisi Modeli
Zaman serisi modelinin iki farlı türü vardır.
- Bölünmüş zaman serisi ( interrupted time series)
- Eşit zaman aralıklı zaman serisi (equlvalent time series)
İÇERİK

7. Grup İçi Deneysel Araştırma
Bölünmüş Zaman Serisi Modeli
Bu modelde önce bir zaman periyodu boyunca çok sayıda ön-test ölçümleri yapılır sonra bir deneysel
müdahalede bulunulur, daha sonrada birkaç kez son-test yapılır.
Ön-test ve son-test arasındaki farklı skorların ya da ön-testleri kovaryans olarak kullanarak sadece
son-testteki skorların incelenmesiyle veri analizi yapılır.
İÇERİK
G O1 O2 O3 O4 D O5 O6 O7 O8
G: Grup
D: Deney, bağımsız değişkenin devreye girmesi
O: Ölçme veya gözlem

8. Grup İçi Deneysel Araştırma
Eşit Zaman Aralıklı Model
Araştırmacı dönüşümlü olarak birbirini izleyecek şekilde son-test ölçümleri yapar ve deneysel
müdahalelerde bulunur.
Son test ölçümlerinin karşılaştırılmasıyla ya da bir zaman periyodu boyunca verideki değişimi (kalıp,
şablon) görebilmek için son-testlerdeki değerleri grafikleştirerek veri analizi yapılır.
İÇERİK
G O1 D O2 D O3 D O4 D
G: Grup
D: Deney, bağımsız değişkenin devreye girmesi
O: Ölçme veya gözlem

9. Grup İçi Deneysel Araştırma
Tekrarlanan Ölçümler Modeli
Bir grubun bir deneysel işlem altındaki performansı başka bir deneysel işlem altındaki
performansıyla karşılaştırılır.
Araştırmacı çok sayıda deneysel işlem arasından tercih yapar.
İç geçerliliği oldukça yüksektir.
İÇERİK
Geçerliliği etkileyen etmenler için ek bilgiler butonuna basınız
G O1 D1 O2 D2 O3
G: Grup
D: Deney, bağımsız değişkenin devreye girmesi
O: Ölçme veya gözlem

10. Grup İçi Deneysel Araştırma
Tek Denekli Model
Bir araştırmada gruplardan daha çok bir bireyin davranışları hakkında bilgi sahibi olmak gerekiyorsa
ve ya çok fazla deneğe ulaşmak mümkün değilse kullanılır.
Değişimlerin grafiklerle incelendiği bir zaman serisi olarak ya da katılımcının rasgele seçilmemiş
olması nedeniyle yarı deneysel tasarımlar içinde de ele alınabilir.
Bağımsız değişkenin bağımlı değişken üzerindeki etkisi sadece bir denek üzerinde yada birkaç denek
üzerinde incelenir. Ancak uygulamanın etkililiği her bir denek için ayrı ayrı hesaplanır.
Tek denekli modeller sadece birkaç kişiyle yürütüldüğü için iç geçerliliği azaltan çok az etmen vardır.
İÇERİK
Geçerliliği etkileyen etmenler için ek bilgiler butonuna basınız

11. Grup İçi Deneysel Araştırma
Tek Denekli Model
 Deneğin temel davranış düzeyi (başlama düzeyi) tanımlanır.
 Deneysel işlem öncesi ve sonrasındaki denek davranışları uzun bir süreçte gözlemlenir ve raporlanır.
 Deneysel işlem sonrasında deneğin davranışları grafikle gösterilmelidir.
 Başlama düzeyi puanları ile deneysel işlem sonrası puanlar arasındaki farklar için Wilcoxon Sign Testi
kullanılabilir. Ya da davranışı gösterme sayısının dağılımı ki-kare ile incelenebilir.
 Farklı bağımlı değişkenlerin etkisini incelemek için tekrarlı ölçümler yapılır.
İÇERİK

12. Grup İçi Deneysel Araştırma
Tek Denekli Model
Tek denekli modelin bir çok farklı türü vardır. Bunlardan en çok kullanılan üç tanesi;
• A/B tasarımı (A/B design),
• Çoklu baseline modeli (multiple baseline design)
• Alternatif deneyler modeli (alternating treatments)
İÇERİK

13. Grup İçi Deneysel Araştırma
A/B Tasarımı
A/B tasarımı uygulanması en basit modeldir.
A harfi başlama düzeyi belirleme aşaması, B harfi
deneysel işlem aşamasıdır.
Eğer ölçümler arasında anlamlı bir farklılık
varsa deneysel işlemin etkili olduğu söylenebilir.
Bu desen deneysel işlem ortadan kalktıktan
sonra deneğin müdahale işleminden önceki
davranışlarına geri dönüp dönmediğinin
belirlenmesine imkan vermediği için neden-sonuç
ilişkisinin kurulması güçleşir. Bu da iç geçerliliği
düşürür.
İÇERİK
Bu tasarımın diğer varyasyonlarından biri,
A/B/A ya da tersine tasarım (reversal design) dır.
Burada başlama düzeyi ölçülür (A), deneysel işlem
yapılır ve bağımlı değişken ölçülür (B), başlama
düzeyi yeniden ölçülür (A).
Deneğin müdahale öncesi davranışlarına dönüp
dönmediği tespit edilebildiği için neden- sonuç
ilişkisi kurulabilir. Deneysel işlem bittikten sonra
deneğin davranışlarının tekrar başlangıçtaki düzeye
gelmesinin beklenmesi bazı durumlarda etik
bulunmamaktadır.

14. Grup İçi Deneysel Araştırma
Çoklu Baseline Modeli
Beceri ve yetenek gibi geliştirilmesi düşünülen bazı kazanımların başlama düzeyine dönmesinin
imkansız olduğu araştırmalarda kullanılır.
Deneğin başlama düzeyine dönülmesi durumunda olumsuz etkilenmesinin söz konusu olduğu
durumlarda (etik nedenlerle) kullanılır
Bir bağımsız değişkenin etkisinin birden fazla durumlarda sınanması amaçlanır. Bahsedilen
durumlar farklı denekler, farklı davranışlar ve farklı ortamlardır.
İÇERİK

15. Grup İçi Deneysel Araştırma
Alternatif Deneyler Modeli
Araştırmacı iki ya da daha fazla deneysel işlemin etkilerini inceler
Çıktılar üzerinde hangi deneysel işlemin daha etkili olduğunu belirler.
İÇERİK

16. Grup İçi Deneysel Araştırma
ÖZET
İncelenen grup içi deneysel model türleri aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.
İÇERİK
Deneysel desen çeşidi Deney grubu Kontrol grubu Katılımcıların gruplara
atanma şekli
Müdahale sayısı
(en az)
Ölçme ya da gözlem sayısı
Zaman serisi var Yok rasgele değil bir Her müdahaleden sonra
Tekrarlanan ölçümler var Yok rasgele değil iki Her müdahaleden sonra
Tek denekli tek ya da birkaç kişi Yok rasgele değil bir Birçok noktada

17. Grup İçi Deneysel Araştırma
Değerlendirme
1- Aşağıda verilen hangi desende ya da desenlerde en az iki deneysel işlem yapılır.?
 Zaman serisi modeli
 Tekrarlanan ölçümler modeli
 Tek denekli model
Bitirdiğinizde «çözümü kontrol et» butonuna basınız.
İÇERİK
çözümü kontrol et

18. Grup İçi Deneysel Araştırma
Değerlendirme
2- Aşağıda verilen hangi desende ya da desenlerde sürekli ölçme yapılır.?
 Zaman serisi modeli
 Tekrarlanan ölçümler modeli
 Tek denekli model
Bitirdiğinizde «çözümü kontrol et» butonuna basınız.
İÇERİK
çözümü kontrol et

19. Grup İçi Deneysel Araştırma
Kaynakça
Creswell, J.W. (2008). Research design: Qualitative, quantitative and mixed methods approaches (Third
edition). London; Sage.
Ek okumalar için butonuna basınız.
İÇERİK