Uri ng Epiko. Iba't ibang Epiko sa Pilipinas

2. Kung ako ay magiging superhero,
ang gusto kong maging
kapangyarihan ay…

4. URI NG EPIKO
Epikong Sinauna:
- sinasabing sinauna sapagkat ang mga uring ito ay lumitaw noong unang panahon.
- kilala rin sa taguring Epikong Pambayani na naglalahad ng isang sambayanan o
bansa sa pagtataguyod ng isang layunin o mithiin.
- karaniwan nang may katangian pangunahing tauhan nag-aangkin kahima-himala at
kumakatawan sa adhikain ng isang lahi o isang bansa.
- Ang tulang ito ay nag-pasalin salin sa mga bibig ng salinlahi at unti-unting nabuo sa
mga anyo nito ngayon.

5. URI NG EPIKO
EpikongMasining:
-Tinatawag din itongepikong makabago oepikong
pampanitikan. Nahahawig saepikong pambayani , nasusulat sa isang
marangal na kabuuan at nahihinggil sa lunggati at tahakin ng isang lipi,
lahi o bansa. Ngunit naiiba sa pangyayaring ang makata sa isang
pampanitikang panahon ay sumulat ng tulang may pagkakahawig sa
epikong pambayani.

6. URI NG EPIKO
Epikong Pakutya:
- kabalangkas ng Epikong pambayani ngunit ang paksa ay
naglalahad na kutyain ang gawaing walang kabuluhan at pag-aaksayahan
lamang ng panahon ng tao.

7. KRISTIYANO:
BIAG NI LAM-ANG
MUSLIM:
BANTUGAN, INDRAPATRA AT SULAYMAN
PANGKATING LUMOD:
(DI KRISTYANO O MUSLIM)
HUDHUD AT ALIM, AGYU, TUWAANG

8. - isang epikong patula na mula sa
rehiyon ng Ilokos sa Pilipinas.
- Sinalaysay at sinulat sa orihinal na
wikang Ilokano, sinulat noong 1640 ng
isang bulag na manunulat na si Pedro
Bucaneg (Ama ng Panitikang Iloko)
nagmula sa kanyan ang salitang
“Bukanegan” na nangangahulugang
“Balagtasan.” At dalubhasa sa wikang
Kastila at Santoy (wikang Iloko)
- may isang libong taludtod na tula.

9. -tawag sa rehiyon ng Bikol
-matandang epiko na Ibalon na
isinalaysay ng isang makatang
manlalakbay na si Cadugnung na
isinalin ni Fr. Jose Castaño.
-nalathala sa Madrid sa tulong ni
Wenceslao Retana.

10. --inaawit daw sa matandang Bikol ng
isang makatang manlalakbay na ang
pangalan ay Kadugnung.
-Ang Epiko ay nababahagi sa trilogia.
Inilalarawan dito ang kabayanihan
nina Baltog, Handiong, at Mantong.

11. -epikong nasusulat sa wikaing
Hiligaynon-Iraya.
-KASAYSAYAN ang katumbas ng
salitang Maragtas

12. -kilala rin bilang Alamat ng Maragtas ay
isang kasulatan na nagtatala ng
pagdating ng sampung datu ng
Borneo sa isla ng Panay upang
matakasan ang mapagmalupit na
si Datu Makatunaw ng Borneo.
-Ayon sa pag-aaral, ang kasulatang ito
ay tinatayang naisulat sa pagitan ng
mga taong 1200 at 1250.

13. -may 25 Kabanata at natititik ito sa
wikang Maranaw.
-pinakamahabang epiko sa Pilipinas
-epikong-bayan hinggil sa
pakikipagsapalaran ng mga bayani
ng Bumbaran
-pahimig na tono ng pagsasalita
-nasusulat sa wikang Maranaw
-kinilala ng UNESCO bilangMasterpiece
of the Oral Intangeble Heritage of
Humanity

14. -ikatlong salaysayin sa Darangan
-paulit-ulit na binibigkas sa dating
pagkakakatha sa palibot ng Lawa ng
Lanaw
-magiting na bayani na mandirigma at
bayani ng Darangan.

15. -isinulat ni Bartolome del Valle
-pangalawa sa pagkapopular sa
Darangan.
-kasaysayan ng bayaning emperador ng
Mantapuli na si Indarapatra, ang
pinakadakila sa mga haring
kanluranin.

16. -nakabatay sa isang Romansang Malay.
-ayon sa paniniwala, upang tumagal ang
buhay ng tao, ito’y pinaaalagaan at
iniingatan ng isang isda, hayop,
halaman o punungkahoy.
-hindi katha ng mga Moro kundi hiram
sa Malay.
-ipinapalagay na siyang lalong kabihag-bighaning
tula sa buong Panitikang
Malay.
-isinalin sa Ingles ni Chauncey C.
Starkweather, et al.

17. -nagsasalaysay ng isang panahong ang
lupain ay saganang-sagana
-nagsasalaysay sa buhay ng kanilang
bathala at mga kagila-gilalas na
pangyayari
-kalimitang ginagamit sa mga ritwal na
gawain lamang. Ang Alim ay
ginagamit para sa mga namatay, may
sakit at ritwal ng paggawa at
paglagay ng hagabi (isang malaking
bangko).

18. -Ang mga kumakanta nito ay mga lalaki
-tinutukoy ng epikong ito ang mga
dahilan kung bakit magsimula ang
patayan o digmaan at pag-aalitan ng
tao sa daigdig.

19. -karaniwang inaawit kapag
ipinagdiriwang ang anihan
-ipinaliliwanag dito ang pagkalikha sa
daigdig at inilalarawan ang mga
kadakilaan at kaluwalhatian ng mga
unang pangyayari sa kasaysayan ng
kanilang lahi.

20. -isinasaad dito ang tungkol sa walang
katulad na pakikipaglaban at
pakikipagsapalaran ng kanilang
bayani na si Aliguyan.
-isinasalaysay rin ang pagkakatuklas
niya sa kasamaan ng digmaan at ang
kabutihan at kaayusang dulot ng
kapayapaan.

21. - isang tala ng mga sugo o alituntunin
na pinaniniwalaang isinulat noong
1433 ni Datu Kalantiaw, ang Punoan
ng Aklan. Kung pagtutuonan ng
pansin ang nilalaman ng kodigong
ito, mapupunang higit na mararahas
at malulupit ang mga parusang
ipinapataw sa sinumang nagkasala.

22. -karaniwang inaawit upang maging
libangan tuwing may libing at kasal,
at isinasagawa rin bilang ritwal ng
pagpapasalamat para sa masaganang
ani o tagumpay na pangangaso.
-sinaliksik ni Prop E. Arsenio Manuel sa
tulong ni Saddani Pagayaw, isang
katutubo sa hanggahan ng Davao at
Cotabato.
-isinalin sa Filipino nina G.E Matute at
E.G Matute

23. -50 katha ngunit 2 lamang ang
nailathala
DALAWANG BAHAGI NG AWIT:
1. TABBAYANON – nagdudulot ng
interes at kadalasang naghahayag
ng pag-ibig at pangarap ng mang-aawit.
2. BANTANGON – nagpapabatid ng
simula ng pag-awit.
*Mongovayt Buhong ng Langit
*Midsakop Tabpopawong

24. -bayani sa epikong-bayan ng mga
Ilianon
-bilang pinakamaringal, masalimuot, at
mainam na etnoepiko ng bansa.
Binubuo ito ng dalawang bahagi: ang
kepu’unpu’un at ang sengedurug

25. -KEPU’UNPU’UN - Ito’y ang pinaka-henesis
ng mga Manobo; ukol sa
paglikha at pagtakas ng kanilang lahi
sa kalupitan ng mananakop na
Amerikano at ang pagbubuwis ng
mga Maguindanao, hanggang sa ang
mga piling nilalang ay makasasakay
sa sarimbar, magiging imortal, at
tutungo sa lupang pangako ng
Nalandangan/ Nelandangan.

26. --SENGEDURUG - mga kuwento ukol sa
buhay nina Agyu sa Nalandangan,
kung ano ang istruktura, ang
pagkakagawa, at pagtatanggol ng
kuta sa mga lumulusob na
mandirigmang may tatu

27. - Bayan na pinamunuan ni Agyu