Inger Verhelst, Advocaat-Partner bij Claeys & Engels, neemt ons mee doorheen de regels van de Wet Werkbaar en Wendbaar werk zoals die gepubliceerd zal zijn op dat moment. Ze besteedt eveneens aandacht aan de andere wetswijzigingen van eind 2016, zoals de loonnorm en de wet betreffende arbeidsongeschiktheid en re-integratie.

1. What's new in 2017 -
Legal Update
Inger Verhelst
HR Seminar
Niel, 26 januari 2017

2. as of 2017 in HR law
Mobiliteitsbeleid: stijging verworpen uitgaven bij
terbeschikkingstelling van een bedrijfswagen met tankkaart
Verhoging roerende voorheffing tot 30%
SWT en SWAV duurder
Dimona: onmiddellijk aangifte sportmanifestaties en
socioculturele sector
Sociale fraude in de schoonmaaksector: schijnzelfstandigheid
in het nauw
Nieuwe opdeciemen: geldboetes aanzienlijk hoger
Langdurig zieken: reïntegratieproces
Nog steeds in de pipeline
• Wendbaar en Werkbaar Werk
• Loonmatiging

3. Wendbaar & Werkbaar Werk
Een stand van zaken

4. Plan van aanpak van Minister Peeters
Wetsontwerp Werkbaar Wendbaar Werk:
– Wetsontwerp op 15 juli 2016 overgemaakt aan
sociale partners
– Regeringsverklaring van Premier Michel van 16 oktober 2016
– Wetsontwerp goedgekeurd op 28 oktober 2016
– Advies NAR 7 december 2016 (sterk verdeeld)
– Advies RvS 7 december 2016
– Wetsontwerp ingediend in het parlement op 4 januari 2017
– Toepassing voor meeste maatregelen voorzien vanaf 1 februari 2017
4

5. Inhoud WWW
Sokkel: rechtstreeks van toepassing op alle werknemers
• Aanpassingen regels arbeidstijd
• Vrijwillige overuren
• Investering in vorming
• Occasioneel telewerk
Menu te activeren door de sectoren
• Wendbaar werk
– Uitbreiding plus minus conto
– Uitzendcontracten voor onbepaalde tijd
• Werkbaar werk
– Loopbaansparen
– Schenking van verlofdagen
5

6. Inhoud WWW
Andere algemene maatregelen
• Glijdende uurroosters
• Vereenvoudiging formaliteiten voor deeltijds werk
• Werkgeversgroeperingen
• Tijdskrediet en andere verloven
• E-commerce nachtarbeid
6

7. Werkbaar Wendbaar Werk
Sokkel (rechtstreekse werking)
(1) Aanpassing regels arbeidstijd
Principe
• gemiddelde wekelijkse arbeidstijd moet gerespecteerd
gedurende referteperiode (via inhaalrust)
• als gemiddelde arbeidstijd niet volstaat: mogelijkheid overuren, mits
- wettelijke grond
- procedures
- inhaalrust en overloontoeslag
• interne grens mag niet worden overschreden
NU:
• gemiddelde arbeidsduur = kwartaal (verlengbaar tot max. 1 jaar via
CAO of arbeidsreglement
• interne grens = 78u (trimester)
= 91u (jaar) → te verhogen naar 130u/143u
7

8. Werkbaar Wendbaar Werk
Sokkel (rechtstreekse werking)
(1) Aanpassingen regels arbeidstijd
WWW:
• Referteperiode voor kleine flexibiliteit = 1 jaar of 12 kalendermaanden
• Vereenvoudiging invoering kleine flexibiliteit (geen cascade)
• Interne grens = 143 uur (verhoging mogelijk via sectorCAO)
8

9. Werkbaar Wendbaar Werk
Sokkel (rechtstreekse werking)
(2) Vrijwillige overuren
Bijkomende grond voor presteren overuren: vrijwilligheid → vastgesteld via
individuele overeenkomst (6 maanden geldig – sectorale regeling mogelijk voor
31/01/2017)
Regels:
- aanbod werkgever – vrijwilligheid werknemer
- max. 100 overuren/jaar (max. 360 u via sectorCAO)
- max. 11u/dag – 50u/week
- geen recht op inhaalrust → uitbetaling loon of “loopbaanspaarrekening”
- 25 van de 100 overuren worden niet meegerekend voor de interne grens van
143 uren (verhoging van 25u tot 60u mogelijk via sectorCAO)
- normale overloontoeslag
9

10. Werkbaar Wendbaar Werk
Sokkel (rechtstreekse werking)
(3) Investering in vorming
NU: 1,9% loonmassa (interprofessioneel)
WWW:
5 dagen/FTE/jaar (interprofessioneel) – zonder stijging loonkost
Specifieke regels KMO’s:
- min. 10 WN en < 20 WN: afwijkende regeling per K.B.
- <10 WN: niet van toepassing
10

11. Werkbaar Wendbaar Werk
Sokkel (rechtstreekse werking)
(3) Investering in vorming
Procedure:
- via sectorale CAO (nieuwe CAO of verlenging CAO 2013-2014 of 2015-2016)
- of op ondernemingsniveau via individuele opleidingsrekening
→zoniet: vormingsrecht van 2 dagen/FTE/jaar (per KB verhoging mogelijk vanaf
1/01/2019)
Inhoud:
- inspanning gelijkwaardig aan 2 dagen /FTE/jaar of aan de bestaande
opleidingsinspanning op sectoraal niveau (uitgedrukt in dagen)
- groeipad om tot doelstelling van 5 dagen/FTE/jaar te komen
Timing:
- vanaf 1 januari 2017 start tweejaarlijkse periode
- Inwerkingtreding: 1 februari 2017
- CAO uiterlijk 30/09 van 1e jaar (uitzondering voor 2017/2018: 30/11/2017)
11

12. Werkbaar Wendbaar Werk
Sokkel (rechtstreekse werking)
(4) Occasioneel telewerk
Nu:
Wettelijk kader telewerk = op “regelmatige” basis via IT buiten bedrijfslocatie
werken
WWW:
• wettelijk kader voor “occasioneel” telewerk = incidenteel, niet op regelmatige
basis
• WN kan aanspraak maken op occasioneel telewerk in geval van:
• overmacht (onvoorziene treinstaking, autopanne, ...)
• persoonlijke redenen (doktersbezoek, vervullen administratieve formaliteiten, bezoek van technieker,
...)
12

13. Werkbaar Wendbaar Werk
Sokkel (rechtstreekse werking)
(4) Occasioneel telewerk
WWW:
• Werknemer vraagt aan (telefonisch, per e-mail, ...) binnen redelijke termijn
• Werkgever kan weigeren (redelijke motieven – schriftelijk)
• Verbod bij staking in de onderneming is niet langer voorzien
• Afspraken over apparatuur, technische ondersteuning en bereikbaarheid
• Kader via CAO of arbeidsreglement
• welke functies / activiteiten?
• aanvraagprocedure
• afspraken
13

14. Werkbaar Wendbaar Werk
Menu (te activeren door sectoren) – Wendbaar werk
(1) Uitbreiding plus minus conto
Uitbreiding plus minus conto :
• naleving gemiddelde arbeidsduur over referteperiode gaande tot meerdere
jaren (max. 6 jaar)
• verhoging van de dagelijkse/wekelijkse arbeidsduur mits naleving van de
grenzen van 10 uur/dag en 48 uur/week
• sectoren die kampen met internationale concurrentie en
specifieke noden
• sectorale CAO
14

15. Werkbaar Wendbaar Werk
Menu (te activeren door sectoren) – Wendbaar werk
(2) Uitzendarbeidcontracten voor onbepaalde duur
• Redenen:
• meer inkomenszekerheid bieden aan werknemers
• fidelisering interim werknemers / creatie van een pool van interim
werknemers
• Werknemer sluit AO onbepaalde duur af met uitzendbureau
• Regels AO onbepaalde duur, maar:
– ondertekening uiterlijk op tijdstip indiensttreding
– volgens model AO opgesteld door PC
– afspraken over uitvoering uitzendopdrachten, arbeidsduur (nachtarbeid?),
beschrijving functies (in lijn met beroepskwalificatie)
– sectorale CAO kan afwijken van regels opzegging AO
15

16. Wendbaar Werkbaar Werk
Menu (te activeren door sectoren) – Wendbaar werk
(2) Uitzendarbeidcontracten voor onbepaalde duur
• Periodes zonder uitzendopdracht
– gelijkstelling voor vaststelling jaarlijkse vakantie
– gelijkstelling voor anciënniteit
– minimum gewaarborgd uurloon (te bepalen door sectorale cao)
– geen schorsing mogelijk wegens gebrek aan werk wegens economische oorzaken
– sectorale cao over wijze verwittiging nieuwe uitzendopdracht
16

17. Werkbaar Wendbaar Werk
Menu (te activeren door sectoren) – Wendbaar werk
(2) Uitzendarbeidcontracten voor onbepaalde duur
• Per opdracht: zendingsbrief
• In te zetten bij gebruikers enkel op grond van geldige motieven (vervanging,
tijdelijke vermeerdering werk, uitzonderlijk werk, motief instroom)
• Sectorale CAO’s vereist voor inwerkingtreding
17

18. Werkbaar Wendbaar Werk
Menu (te activeren door sectoren) – Werkbaar werk
(1) Loopbaansparen
 Compensatie voor inperking tijdskrediet en landingsbanen
 Idee: opsparen tijd of geld om later vrije tijd op te nemen (vakantie, sabbatical,
minder werken)
 Mogelijkheid om in de sector of onderneming een kader af te spreken over het
opsparen van vakantiedagen/inhaalrust
 Geen verplichting voor werknemer
18

19. Werkbaar Wendbaar Werk
Menu (te activeren door sectoren) – Werkbaar werk
(1) Loopbaansparen
“tijd” die kan opgespaard worden:
• vrijwillige overuren (100u – max. 360u)
• conventionele verlofdagen voorzien in een CAO (vrij te kiezen dagen)
• overdraagbare uren in het kader van het glijdend uurrooster (12u)
• uitbetaalbare inhaalrust (krediet overuren 91u-130u/140u – enkel bij
buitengewone vermeerdering van werk of onvoorziene noodzaak / op
verzoek van WN / voor het einde van de betaalperiode)
via KB mogelijk om geldpremies (bijv. eindejaarspremies) om te zetten in tijd (+
regels omzetting en gevolgen sociale zekerheid)
19

20. Werkbaar Wendbaar Werk
Menu (te activeren door sectoren) – Werkbaar werk
(1) Loopbaansparen
Kader te bepalen per CAO
Procedure: cascadesysteem
• sectorale CAO
• indien geen sectorale CAO: aanhangig maken bij PC door representatieve
organisatie of individuele werkgever → indien na 6 maanden geen sectorale
CAO: ondernemingsCAO
Te regelen in CAO:
• Welke tijd opsparen?
• Welke periodes?
• Hoe opnemen?
• Waardering van spaartegoed (welk loon?)
• Beheer van spaartegoed en garanties
• Overdracht tussen werkgever
20

21. Werkbaar Wendbaar Werk
Menu (te activeren door sectoren) – Werkbaar werk
(1) Loopbaansparen
Einde arbeidsovereenkomst:
• uitbetaling
• of overdracht
Inwerkingtreding: 6 maanden na inwerkingtreding wet (kan verlengd worden
met max. 6 maanden per KB), tenzij CAO NAR
21

22. Wendbaar Werkbaar Werk
Menu (te activeren door sectoren) – Werkbaar werk
(2) Schenking van verlofdagen
 Werknemers kunnen hun conventionele vakantiedagen geven aan een collega
die een zwaar ziek kind opvangt (< 21 jaar)
 Conventionele vakantiedagen: betaalde ADV-dagen of bijkomende
vakantiedagen
 niet: wettelijke vakantiedagen
 Cascadesysteem:
 Sectorale cao
 Bij gebreke aan sectorale cao 6 maanden na vatting PC:
 cao met alle vakbonden van de vakbondsafvaardiging
 Indien geen vakbondsafvaardiging: arbeidsreglement
22

23. Werkbaar Wendbaar Werk
Menu (te activeren door sectoren) – Werkbaar werk
(2) Schenking van verlofdagen
 Vrijwillige, definitieve, anonieme schenking zonder tegenprestatie
 Akkoord werkgever vereist
 Schorsing AO met behoud van loon
 Voorwaarden:
 aanvraag WN vereist
 max. periode van 2 weken - hernieuwbaar
 voorafgaande opname van vrije vakantie – en rustdagen
 medisch attest
23

24. Werkbaar Wendbaar Werk
Andere algemene maatregelen
(1) Glijdende werktijden
WWW:
• CAO of arbeidsreglement
• Vaste (kern- of stamtijden) en variabele (glijtijd) periodes
• Gemiddelde wekelijkse arbeidsduur respecteren over de referteperiode (3
maanden → 1 jaar)
• Max. 9 u/dag en 45u/week
• Tijdsopvolging in plaats van tijdsregistratie (niet noodzakelijk elektronisch)
• Vrijwaring bestaande systemen in de onderneming (30 juni 2017)
24

25. Werkbaar Wendbaar Werk
Andere algemene maatregelen
(1) Glijdende werktijden
WWW:
• Op einde referteperiode overdracht mogelijk van max. 12 uur (te veel of te
weinig gepresteerd tov gemiddelde arbeidsduur) (verhoging mogelijk bij CAO)
→ kan geplaatst worden op loonbaanspaarrekening
• Gemiddelde arbeidsduur niet gerespecteerd door overmacht (niet kunnen
werken) → recuperatie mogelijk binnen drie maanden volgend op
referteperiode
• Loon op basis van gemiddelde arbeidsduur (inhouding mogelijk!)
25

26. Werkbaar Wendbaar Werk
Andere algemene maatregelen
(2) Vereenvoudiging regels mbt deeltijds werk
Afschaffing verplichting om alle mogelijke deeltijdse arbeidsregelingen en
werkroosters van toepassing in de onderneming op te nemen in het
arbeidsreglement
• Variabele uurroosters: louter een kader voorzien in het arbeidsreglement
(dagelijks tijdvak, dagen van de week, minimale en maximale dagelijkse en
wekelijkse arbeidsduur, wijze en termijn van kennisgeving)
• Vaste deeltijdse uurroosters: niet in het arbeidsreglement
26

27. Werkbaar Wendbaar Werk
Andere algemene maatregelen
(2) Vereenvoudiging regels mbt deeltijds werk
Aanpassing van de verplichte vermeldingen in de arbeidsovereenkomst bij
toepassing van variabele uurroosters:
• verwijzing naar het arbeidsreglement voor het uurrooster
• enkel de deeltijdse arbeidsregeling vermelden
Vereenvoudiging van de regels mbt de publicatie uurroosters:
• kennisgeving van variabele uurroosters: 5 werkdagen, met mogelijkheid om te
verlengen of te verkorten (min. 1 werkdag) via algemeen verbindende CAO
• bericht van kennisgeving: schriftelijk en getekend, te bewaren gedurende 1 jaar
• kennisgeving en bewaring: elektronisch of op papier
Inwerkingtreding 1e dag 7e maand na publicatie wet
27

28. Werkbaar Wendbaar Werk
Andere algemene maatregelen
(3) Werkgeversgroeperingen
 Inzetbaarheid van werknemers verhogen:
 werkgeversgroepering vormen die werknemers aanwerft
 werknemer ter beschikking gesteld aan de werkgevers/leden van de
werkgeversgroepering
 Afwijking op verbod terbeschikkingstelling werknemers
 Hervorming van het bestaand stelsel :
 onbeperkte toelatingsperiode
 kortere procedure
28

29. Werkbaar Wendbaar Werk
Andere algemene maatregelen
(3) Werkgeversgroeperingen
 Maximum 50 werknemers (verhoging mogelijk bij K.B.)
 Niet bij staking of lock-out
 Hoofdelijke aansprakelijkheid voor fiscale en sociale schulden
 Regels m.b.t. bepaling bevoegd PC
29

30. Werkbaar Wendbaar Werk
Andere algemene maatregelen
(4) Uitbreiding palliatief verlof en tijdskrediet
- Palliatief verlof: + 1 maand
- Afschaffing tijdskrediet zonder motief (recht op uitkeringen was al afgeschaft)
- Uitbreiding tijdskrediet met motief zorg tot 51 maanden
- Tijdskrediet met motief opleiding: behoud van 36 maanden
(CAO NAR nr. 103ter van 20 december 2016)
30

31. Werkbaar Wendbaar Werk
Andere algemene maatregelen
(5) E-commerce nachtarbeid
Nieuwe uitzondering op verbod nachtarbeid:
“uitvoeren van alle logistieke en ondersteunende diensten verbonden aan de
elektronische handel”
(toevoeging aan art. 36 Arbeidswet)
31

32. Re-integratie langdurig zieken
32
Impact op arbeidsrelatie

33. Reïntegratie langdurig zieken
Achtergrond nieuwe regels
Aanzienlijke kost door stijgende absenteïsmecijfers
• Vooral sterke stijging langdurige afwezigheden (> 1 jaar)
• Weegt op sociale zekerheid en op werkgevers
Nieuwe wetgeving nodig om reïntegratie langdurig arbeidsongeschikten
te bevorderen
33

34. Re-integratietraject voor aangepast/ander werk
5 fasen
34
Opstart re-integratietraject
Onderzoek door
arbeidsgeneesheer
Re-integratiebeoordeling
door arbeidsgeneesheer
Re-integratieplan
door werkgever in
overleg met anderen
(indien mogelijk)
Standpunt werknemer
m.b.t. re-integratieplan
40 werkdagen
na ontvangst
verzoek
Verzoek door:
- Werknemer/behandelend
geneesheer
- Adviserend geneesheer
- Werkgever (vanaf 4 maanden
arbeidsongeschiktheid/definitieve
arbeidsongeschiktheid) – pas
vanaf 2018 voor al in 2016
bestaande ongeschiktheden
- Tijdelijke: 55 werkdagen
- Definitieve: 12 maanden
na ontvangst beoordeling
5 werkdagen
na ontvangst
plan om al
dan niet in te
stemmen

35. De loonnorm 2017-2018

36. Loonnorm
Concept
Ingevoerd via de wet van 26 juli 1996 tot bevordering van de
werkgelegenheid en tot preventieve vrijwaring van het
concurrentievermogen
Bepaalt hoeveel de loonkosten mogen stijgen
Vastgelegd om de twee jaar door sociale partners of door KB bij gebrek
aan akkoord tussen sociale partners
Loonmarge 2017-2018:
• 1,1%
• Indexeringen en baremieke verhogingen blijven gegarandeerd
• Wetsontwerp van 4 januari 2017
36

37. Loonnorm
Wetsontwerp 4 januari 2017
Verbod om overeenkomsten te sluiten die een overschrijding van de marge voor
de loonkostenontwikkeling inhouden
NIEUW: definitie “loonkost”
• De beloning “omvat de totale vergoeding, in geld of in natura, die door een
werkgever aan een werknemer verschuldigd is voor de arbeid die deze tijdens
een verslagperiode heeft verricht, zoals vermeld in de bijlage A, hoofdstuk 4,
punt 4.02 van Verordening 549/2013 van 21 mei 2013 van het Europese
Parlement en de Raad betreffende het Europees systeem van nationale en
regionale rekeningen in de Europese Unie”
• “punt 4.02”:
– Voordelen in geld en in natura
– MAAR bepaalde zaken aanvaard als behorende tot loonkost hiermee
uitgesloten
• Punt van discussie?
37

38. Loonnorm
Wetsontwerp 4 januari 2017
Referentieperiode?
• Geen aanwijzing in het wetsontwerp
• Interpretatie: gemiddelde van de twee vorige jaren
NIEUW: mogelijkheid advies FOD WASO
NIEUW: afdwingbare sanctie
• Administratieve geldboete: 250 EUR tot 5.000 EUR
• Verwijzing naar Sociaal Strafwetboek
– Afdwingbaarheid!
– Vermenigvuldigd met aantal in dienst zijnde werknemers (max. 100)
• Beroep bij arbeidsrechtbank
38

40. Inger Verhelst
Advocaat - Vennoot
inger.verhelst@claeysengels.be
T +32 3 285 97 82
Contact