Presentatie op 2de Nationaal Congres Communicatie in de Zorg - 10 april 2013

1. Overzicht elektronische communicatie
in de gezondheidszorg
Hoe veilig is het EPD?
10 april 2013

2. Agenda …
• Overzicht 1983 – 2013 …
• Veilig?
• Ontwikkelingen vanaf 2013 …
2

3. Elektronische communicatie …
Tot aan 1983 vooral
communicatie per (buizen-) post
…
• Papier
• Diskettes
• Tapes
• DVD’s
• …
• Fax
• Telefoon, later: SMS, …
3

4. Elektronische communicatie …
Vanaf 1983 ‘ZorgMail’ (EDI):
• EDIFACT en OZIS
• Nationale standaard
• Recepten
• Lab-uitslagen
• 3O berichten
• Radiologie-verslagen
Later:
• Veilige email
• Specialistenbrieven
• Dienstwaarneming HA
• Dienstwaarneming Apo
• Ketenzorg
• Transmurale berichten
• …
90% van alle elektronische berichten in de zorgsector worden Eerst via speciale verbindingen,
verzonden via ZorgMail. Jaarlijks worden er op dit moment nu ook via het internet.
circa 60 miljoen berichten verzonden door 12.000 actieve
deelnemers.
4

5. Elektronische communicatie …
Regionale service providers
voor ZorgMail …
Voor (deze en) andere vormen
van communicatie zijn diverse
regionale initiatieven ingericht.
5

6. Elektronische communicatie …
Vanaf 1992 HL7:
• Internationale standaard
• Nederlandse Stichting
• Officiële NEN-norm
• Communicatie binnen
ziekenhuizen
• Tussen EPD/ZIS en
afdelingssystemen
• Berichten en documenten …
Later:
• Communicatie tussen
systemen binnen alle zorg-
organisaties
• NICTIZ : versie 3 voor
communicatie tussen
zorgorganisaties via LSP
De HL7 familie van standaarden:
• Versie 2.x berichten standaard
• Versie 3 berichten standaard
• Clinical Document Architecture, CCD/CCR
• Electronic Health Record / Personal Health Record (EHR/PHR)
• CCOW / Visual Integration
• Reference Information Model (RIM)
6

7. Elektronische communicatie …
Communicatieserver:
• Uitwisselen (HL7) berichten
binnen zorgorganisatie
tussen verschillende
systemen
• Cloverleaf, Comez, …
7

8. Elektronische communicatie …
Vanaf 1993 DICOM:
• Internationale standaard
• Communicatie van medische
beelden
• Elk ziekenhuis heeft PACS
voor opslag en
communicatie van beelden
• Vaak in combinatie met HL7
voor communiceren van
gegevens over beelden
Later:
• Regionale uitwisseling van
beelden
8

9. Elektronische communicatie …
Vanaf 2005 LSP:
• Landelijke communicatie
• LSP is géén EPD …
• Standaarden:
• AORTA
• HL7 versie 3
• Huisarts – HAP:
huisartswaarneemgegevens
• Apotheek – Dienstapotheek:
medicatiegegevens
• Ong. 400 mln investering
• NICTIZ -> standaarden
• VZVZ en SCZ -> beheer
• Zorgverzekeraars ->
financiering
Het LSP registreert welke zorgaanbieders van welke patiënt (op • VWS: ‘van het veld ...’
basis van BSN) welke gegevens beschikbaar hebben. Medische
gegevens worden niet bij het LSP opgeslagen maar blijven bij
de bron: het dossier bij de eigen huisarts of apotheker.
Daarnaast wordt opgeslagen welke gegevens, op welk moment
door welke zorgverlener zijn aangemeld of zijn opgevraagd (de
zogenaamde logging).
9

10. LSP is geen EPD …
Principe:
• Gegevens blijven bij de bron:
huisarts of apotheek
• Landelijke Verwijsindex
(LSP)
• Opvragende arts geeft aan
dat er behandel-
overeenkomst is
• Patiënt of arts die reeds
behandelrelatie heeft is niet
UZI-pas bij autorisatie betrokken
• Regionale schotten
• Patroonherkenning
opvragingen
• Logging
Hot topics:
• Security -> ‘techniek’, net zo goed als de bank, …
• Privacy -> ‘gebruik’, wie heeft waarom en wanneer toegang tot welke gegevens?
• Opt-in -> toestemming patiënt … generiek/voor alles?
• Continuïteit -> wat als systemen uitvallen?
Bron: Guido van ‘t Noordende 10

11. #storING
11

12. Privacy aanvullingen …
Alternatieven/Aanvullingen:
• Waarneming: point-to-point,
cq duidelijk wie of welke
waarnemers toegang krijgen
• Ketens/doorverwijzing:
gerichte autorisatie,
ontsluiting en overdracht
patiëntpas-pas • Spoed / noodtoegang:
duidelijke definitie van welke
gegevens (minimaliteit,
UZI-pas noodzakelijkheid): specifieke
opt-in apart van eventuele
ontsluiting reguliere gegevens
• Transparantie en flexibiliteit
en keuze voor de patiënt (bijv.
pas voor betere beveiliging)
• Differentiatie wie voor wat/hoe
(specifieke opt-in voor
ontsluiting voor specifiek
doel)
• …
Bron: Guido van ‘t Noordende 12

13. Elektronische communicatie …
Vanaf 2007 IHE:
• Communicatie binnen
zorgorganisatie en op
regionaal niveau
• Internationale standaard
• Nederlandse Stichting
• Beschikbaar stellen van beeld
en verslag:
• Radiologie, radio-
therapie, cardiologie
• Laboratorium
• Specialist en huisarts
• Maakt gebruik van HL7 en
DICOM
• Elk jaar vindt er een IHE
Europese Connectathon
plaats
IHE, Integrating the Healthcare Enterprise, is een internationaal
samenwerkingsverband tussen gebruikers en leveranciers van ICT in de
zorgsector. IHE promoot het gecoördineerd gebruik van gevestigde
standaarden zoals DICOM en HL7 om specifieke klinische behoeften ten
aanzien van optimale patiëntenzorg in te vullen.
Het klinisch proces in kwestie wordt zorgvuldig beschreven. Uitgaande
van deze geschreven Use Case definiëren leveranciers technische
specificaties in de vorm van "integratieprofielen", die een oplossing
bieden voor deze interoperabiliteitsproblemen.
13

14. Elektronische communicatie …
Vanaf 2007 vele initiatieven:
• ZorgDomein: verwijzingen
• POINT: transfer
• Ksyos: telezorg
• Curavista: dagboeken / PGD
• …
• Landelijke schaal
• Private initiatieven
ZorgDomein ondersteunt het zorgproces en de bijhorende communicatie
binnen en tussen 1e, 2e en 3e lijnszorgverleners. ZorgDomein slaat een
brug tussen huisartsen en het ziekenhuis, de geestelijke gezondheidzorg,
ZBC's, diagnostische centra, laboratoria en andere zorginstellingen.
POINT (Punt voor Overdracht, Informatie, Naslag en Transfers) is het
eerste Elektronisch Transferdossier waarmee u via een
gemeenschappelijk platform uw patiënten veilig kunt overdragen. De inzet
van POINT levert belangrijke kwalitatieve en kwantitatieve resultaten op.
14

15. Elektronische communicatie met
patiënt …
Portalen (vanaf 2004):
• Informatie
• Afspraken (zelfservice)
• E-Consult
• Telezorg
• Zelfmanagement
• …
• Mijn-enveld …
Patiënten, zorgverleners en zorgverzekeraars hebben samen
afspraken vastgelegd om vaart te maken met het gebruik van
online toepassingen in de zorg. eHealth biedt patiënten en
artsen de mogelijkheid om via de computer diagnoses te
stellen, uitslagen te communiceren en informatie uit te
wisselen. De afspraken zijn vastgelegd in de Nationale
Implementatie Agenda (NIA) eHealth. 15

16. Ontwikkelingen 2013 en verder …
Ontwikkelingen in de zorg:
• Verbetering kwaliteit, veiligheid en gezondheid
• Verlaging kosten
• Specialisatie/Concentratie
• Samenwerking
Belangrijke onderwerpen:
• Laagdrempelig, bereikbaar & beschikbaar
• Multidisciplinaire samenwerking
• Vooral gericht op chronische aandoeningen
• Geïntegreerde eerstelijnszorg/zorggroepen
• Wijkgerichte zorg (o.a. dementie)
• ‘Keten’zorg (1e lijn, Cure & Care)
Nieuwe deelnemers:
• Patiënt (en mantel) !!!
• Jeugd(gezondheid)zorg
• Ambulancedienst
• Gemeente !!!
• Arbodiensten
En: apps, tablet en mobiel …
16

17. 17
Uit: Boek wet- en regelgeving ICT en Ehealth (NICTIZ)

18. Dank voor uw aandacht!
Hans ter Brake
Met dank aan: 0629525292
Ron Meijsen htbrake@vitalinnovators.nl
Technisch Directeur Solutions http://Hansterbrake.wordpress.com
@hansterbrake
18

19. Overzicht standaarden in de zorg …
Bron: NICTIZ 19

20. VZVZ en SCZ …
20