SlideShare a Scribd company logo
1 of 52
DASAR ILMU GIZI
PENGANTAR
PENGERTIAN
Ilmu Gizi adalah ilmu yg mempelajari
segala sesuatu ttg makanan dlm
hubungannya dg kesehatan.
Zat Gizi: ikatan kimia yg diperlukan
tubuh u/ melakukan fungsinya, yi
menghasilkan energi, membangun dan
memelihara jaringan, serta mengatur
proses2 kehidupan
Makanan; bahan selain obat yg
mengandung zat2 gizi dan atau
unsur/ikatan kimia yg dpt diubah mjd zat
gizi oleh tubuh, yg berguna bila
dimasukkan ke dlm tubuh.
Pangan: istilah umum u/ semua bahan yg
dpt dijadikan makanan
Status Gizi: keadaan tubuh sbg akibat
konsumsi makanan dan penggunaan zat2
gizi.
MACAM ZAT GIZI
 ZAT GIZI MAKRO
1. KARBOHIDRAT
2. PROTEIN
3. LEMAK
 ZAT GIZI MIKRO
1. VITAMIN
2. MINERAL
 AIR
FUNGSI ZAT GIZI
Sumber energi (zat pembakar)
- Karbohidrat, Protein, Lemak
- Energi: u/ aktivitas tubuh, metabolisme
Pertumbuhan dan Pemeliharaan Jaringan (zat
pembangun) --- protein, vitamin, mineral, air
Mengatur proses tubuh (zat pengatur)
- mineral vitamin: mengatur proses oksidasi,
fungsi saraf dan otot, sbg antibodi, dll
- Air: sbg pelarut
Pangan dan Gizi
Produksi Pangan Distribusi
Utilisasi
Konsumsi
Status Gizi
•Panen
•Pasca panen
•Penyimpanan
•Transportasi
•Pengolahan
•Pengemasan
•Pemasaran
•Pencernaan & Penyerapan
•metabolisme
ZAT GIZI MAKRO
KARBOHIDRAT
PENDAHULUAN
• Merupakan sumber energi utama dan relatif
murah bagi manusia dan hewan
• Di Asia Tenggara, konsumsi karbohidrat cukup
tinggi mencapai 70-80% dari total energi
konsumsi.
• Sumber Karbohidrat:
a. Serealia : gandum, beras
b. umbi2an : kentang, singkong, ubi jalar
STRUKTUR KIMIA
• Unsur2 KH :
Karbon (C),
Hidrogen (H), dan
O (oksigen)
• Formula umum : CnH2nOn
KLASIFIKASI
• MONOSAKARIDA C6H12O6
GLUKOSA, FRUKTOSA, GALAKTOSA
• OLIGOSAKARIDA
DISAKRIDA, TRISAKARIDA, TETRASAKARIDA
• POLISAKARIDA
PATI, DEKSTRIN, GLIKOGEN, SELLULOSA,
PEKTIN, INULIN
SUMBER
KARBOHIDRAT
MONOSAKARIDA
GLUKOSA Bentuk jadi: buah-2an, jagung manis,madu. Produk
pencernaan. Ada Dlm sirkulasi darah
FRUKTOSA Hidrolisa dari sukrosa. Perubahan menjadi glukosa
terjadi di hati. Glukosa dioksidasi menjadi energi.
GALAKTOSA Hidrolisa dari gula susu (laktosa). Diubah mjd glukosa
melalui proses metabolisme.
Merupakan komponen lemak yg ditemukan di otak
dan jaringan syaraf
MANOSA Jarang terdpt di makanan. Terdpt di manna (bahan
pembuat roti di gurun pasir, Israel)
PENTOSA Jumlahnuya sangat kecil, shg tdk penting sbg sumber
energi. Dlm bentuk riboisa dan deoksiribosa, bagian
dr asam nukleat dalm inti sel. Krn dpt disintesis
sendiri, maka bukan merupakan zat gizi esensial.
OLIGOSAKARIDA
DISAKARI
DA
SUKROSA
(GULA MEJA)
MOLASIS, SORGUM, SARI TEBU,
BEET.
PENCERNAAN: DIUBAH MJD
FRUKTOSA DAN GALAKTOSA
MALTOSA TDK DITEMUI BEBAS DIALAM.
HASIL PENCERNAAN PATI DG
BANTUAN ENZIM DIASTASE
DLM BIJI2AN
LAKTOSA GULA SUSU
TREHALOS
A
SERANGGA, JAMUR KERING
TRISAKARIDA BIT DAN MADU
TETRASAKARIDA KACANG POLONG DAN BIT
POLISAKARIDA
PATI BIJI2AN,, UMBI2AN, BUAH YG BELUM MATANG
DEKSTRIN HASIL ANTARA PENCERNAAN PATI MJD
MALTOSA
GLIKOGEN
(ANIMAL STARCH)
BENTUK GLUKOSA YG DISMPAN DLM HATI DAN
JARINGAN OTOT.
SELLULOSA TIDAK DAPAT DICERNA (TAHAN THD ENZIM
PENCERNAAN). MENYUMBANG MASSA THD
MAKANAN
PEKTIN TIDAK DAPAT DICERNA. SBG PENCAHAR. SBG
PENGENTAL, PENGIKAT, PEMBENTUK GEL
MAKANAN
INULIN PENTING BAGI PENGOBATAN DAN DIPAKAI
DALAM UJI FUNGSI GINJAL
FUNGSI KARBOHIDRAT
• SUMBER ENERGI BAGI TUBUH TERUTAMA
OTAK DAN SUSUNAN SYARAF
• SIMPANAN ENERGI DLM BENTUK GLIKOGEN
• PEMBERI RASA MANIS MAKANAN
• PENGHEMAT PROTEIN
• PENGATUR METABOLISME LEMAK
• PENGATUR PERISTALTIK USUS DAN PEMBERI
MUATAN PADA SISA MAKANAN
PENCERNAAN,
ABSORBSI, EKSKRESI
DAN METABOLISME
MULUT BOLUS (MAKANAN YG TELAH DIKUNYAH)
BERCAMPUR DG ENZIM AMILASA (DLM LUDAH).
MENGUBAH PATI MJD DEKSTRIN. JIKA DIKUNYAH
LAMA DEKSTRIN DPT BERUBAH MJD MALTOSA.
LAMBUNG PENCERNAAN KH DI LAMBUNG TERHENTI.
USUS HALUS ENZIM AMILASE (DR PANKREAS) MENCERNA PATI
MJD DEKSTRIN DAN MALTOSA. SELANJUTNYA
DISAKARIDA YG TERBENTUK DI HIDROLISIS O/
ENZIM2 DISAKARIDASE YG DIHASILKAN OLEH
MUKOSA USUS HALUS (MALTASE, SUKROSE, LAKTASE).
MALTOSA --- 2 MOL GLUKOSA
SAKAROSA --- 1 MOL GLUKOSA + 1 MOL FRUKTOSA
LAKTOSA --- 1 MOL GLUKOSA + 1 MOL GALAKTOSA
MONOSAKARIDA YG TERBENTUK KMD DIABSORBSI
OLEH SEL EPITEL USUS HALUS DAN MASUK DLM
SIRKULASI DARAH --- DIBAWA KE HATI (FRUKTOSA
DAN GALAKTOSA DIUBAH MJD GLUKOSA)
USUS BESAR 1-4 JAM, PATI NON KH (SERAT) DAN PATI YG TDK
DICERNA.MASUK USUS BESAR. KARBOHIDRAT YG
TIDAK DICERNA O/ TUBUH, DI DALAM USUS
HALUS MENGALAMI PROSES FERMENTASI
MENGHASILKAN CO2, H, CH4, DAN AS LEMAK
RANTAI PENDEK YG MUDAH MENGUP. 60-70%
ASAM LEMAK MUDAH MENGUAP DIABSORBSI
KEMBALI DAN DIGUNAKAN SBG SUMBER ENERGI.
SEBAGIAN KECIL GAS HSIL FERMENTASI
DIKELUARKAN MELL PARU2 ATAU ANUS (FLATUS)
PROSES2 METABOLISME
KARBOHIDRAT
• GLIKOLISIS
• GLIKOGENOLISIS
• GLIKONEOGENOLISIS
• GLIKOGENESIS
• GLIKONEOGENESIS
TCA CYCLE ---- 12 ATP
KEBUTUHAN KARBOHIDRAT
• WHO (1990) : 55-75% TOTAL ENERGI
• PUGS : 50-60% TOTAL ENERGI
SERAT : 20-30 GRAM/ HARI
(LEMBAGA KANKER AMERIKA)
POLA KONSUMSI PANGAN
INDONESIA
• PADI2AN (69%)
• UMBI2AN (10%)
• KACANG2AN/BIJI2AN (6%)
• PANGAN HEWANI (5%)
• LEMAK DAN MIYAK (5%)
• BUAH2AN/SAYUR (2%)
• GULA/SIRUP (1%)
• LAIN2 (2%)
(HARPER, DAETON&DRISKEEL, 1985)
ZAT GIZI MAKRO
LEMAK/LIPIDA
PENDAHULUAN
• PENELITI --- LIPIDA
MASY --- LEMAK/MINYAK
• LEMAK SIFATNYA TIDAK LARUT AIR
DAN MERUPAKAN SUMBER ENERGI YG
PALING TINGGI. (1 GRAM = 9,3 kkal ~ 9
kkal)
STRUKTUR KIMIA
• UNSUR2 LEMAK:
1. Karbon
2. Hidrogen
3. Oksigen
• RUMUS KIMIA ---- CH3 (CH2)n COOH
• Lemak ---- terdiri dari bbrp asam lemak
SIFAT FISIK
• Berat jenis lemak lebih rendah dari air, o/k
lemak mengapung diatas air.
• Tingkat kepadatannya meningkat dg
bertambahnya panjang rantai asam lemak dan
tingkat kejenuhannya.
lemak semakin cair jika mengandung asam
lemak rantai panjang dan ikatannya tidak jenuh.
KLASIFIKASI LEMAK
Menurut komposisi kimia:
• LEMAK SEDERHANA
lemak netral, Ester asam lemak
• LEMAK MAJEMUK
fosfolipid, lipoprotein
• LEMAK TURUNAN
asam lemak, sterol, lain-lain
Menurut Fungsi Biologik
• Lemak simpanan
Lemak yang tersimpan dlm tubuh adl
TRIGLISERIDA, jg merupakan simpanan
energi paling utama dlm tubuh.
• Lemak sruktural
terdiri fosfolipida dan kolesterol. Fungsinya
sebagai ikatan struktural pd jaringan lunak spt:
otak.
ASAM LEMAK
Lemak terdiri dari beberapa asam lemak yang menyusunnya.
Jenis-jenis asam lemak antara lain:
• ASAM LEMAK JENUH (Saturated Fatty Acid)
mpy ikatan tunggal atom karbon.
2. ASAM LEMAK TAK JENUH TUNGGAL (Mono
Unsaturated Fatty Acid/MUFA)
mpy satu ikatan rangkap antara 2 atom karbon
3. ASAM LEMAK TAK JENUH GANDA (Poly Unsaturated
Fatty Acid/MUFA)
mpy lebih dari satu ikatan rangkap atom karbon
ASAM LEMAK ESENSIAL (ALE)
• ASAM LINOLEAT (OMEGA 6)
mpy ikatan rangkap pd karbon ke-6
• ASAM LINOLENAT (OMEGA 3)
mpy ikatan rangkap pd karbon ke-3
Turunan ALE:
• Asam linoleat --- asam arakhidonat
• Asam linolenat --- Eikosapentaenoat (EPA)
dokosaheksaenoat (DHA)
FUNGSI DAN SUMBER ALE
Jenis ALE Fungsi Sumber
Linoleat Berperan dlm proses oksidasi
lemak. Perubahan lemak mjd
energi dan pertumbuhan serta
pemeliharaan jaringan tubuh.
Minyak nabati tu
biji2an, spt minyak
jagung, myk kacang
kedelai, minyak biji
matahari.
Linolenat Pertumbuhan, reproduksi,
degenerasi sel, imunitas,
pembentukan jaringan retina,
membersihkan plasma dari
kilomikron dan VLDL
(mencegah jantung koroner)
Minyak biji2an (spt
diatas) jg terdapat pd
minyak ikan (byg
mengandung EPA
dan DHA)
TRIGLISERIDA
• Sebagian besar lemak berbentuk trigliserida yi
98-99%.
• Trigliserida adl ester gliserol, suatu alkohol
trihidrat dan 3 asam lemak.
• Gliserol + 3 asam lemak sama --- trigliserida
sederhana
Gliserol + 3 asam lemak berbeda --- trigliserida
campuran.
LIPIDA MAJEMUK DAN TURUNAN
• Fosfolipid
• Glikolipida
• Sterol:
kolesterol (pangan hewani)
ergosterol (prekusor vitamin D)
betasterol
• Lipoprotein
PENCERNAAN LEMAK
Mulut Makanan bercampur dg enzim lipase lingual (dr
kelenjar ludah)
Lambung Lipase lingual dlm jumlah terbatas menghidrolisis
trigliserida mjd digliserida dan asam lemak. Lemak
susu lebih banyak dihidrolisis.
Lemak dlm usus halus dicerna dlm bentuk emulsi. Lemak
dielmusi o/ cairan empedu yang mengandung asam emepedu
dan garam empedu. Asam empedu dibuat oleh hati dari
kolesterol utk kemudian disimpan dlm kantung empedu. Pada
ujung asam empedu terdapat rantai samping yg tdd asam
amino (menarik air) dan ujung yg lain tdpt sterol (menarik
lemak). Maka terbentuklah lemak dlm bentuk emulsi.
PENCERNAAN LEMAK
Usus Halus Bentuk emulsi lemak dihidrolisis o/ lipase mjd
digliserida, monogliserida, gliserol dan asam
lemak. Fosfolipase menghidrolisis fosfolipid
mjd asam lemak dan fosfofogliserida.
Kolesterolesterase menghidrolisis ester
kolesterol.
Usus besar Sedikit lemak dan kolesterol yang terikat dlm
serat makanan, dikeluarkan melalui feses
ABSORBSI (1)
• Absorbsi lemak terjadi dlm usus halus. Absorbsi
terjadi secara difusi pasif mell membran mukosa
usus halus.
• Sebelum masuk vena porta, di membran mukosa
usus halus hasil pencernaan (monogliserida dan
asam lemak rantai panjang) diubah mjd
trigliserida. Asam lemak rantai pendek dan
sedang diabsorbsi langsung o/ vena porta dan
dibawa ke hati utk dioksidasi. (o/k asam lemak
rantai pendek tdk mempengaruhi kadar lipid
plasma dan tidak disimpan dlm jaringan lemak.
ABSORBSI (2)
• Trigliserida dan lipid besar lainnya
(kolesterol+fosfolipid) membentuk Kilomikron
(salah satu lipoprotein).
• Dlm aliran darah kilomikron dipecah mjd gliserol
dan asam lemak o/ enzim lipoprotein. Asam lemak
diabsorbsi o/ sel lemak dan sel tubuh yg lain
digunakan sbg energi atau diubah mjd trigliserida
kembali. Kolesterol dan protein yg telah terpecah
dari kilomikron di metabolisme kembali o/ hati.
Dan sementara itu hati jg mensintesis kolesterol
dan trigliserida dari kelebihan protein dan
karbohidrat.
LIPOPROTEIN
Kilomikron lipoprotein terbesar
VLDL dibentuk o/ hati yg tdd trigliserida. Ketika
meninggalkan hati, trigliserida di pecah dan
VLDL mengikat kolesterol. Akhirnya VLDL
berubah mjd LDL.
LDL LDL disebut jg bad cholesterol. Kolesterol dlm
LDL ditumpuk dlm dinding pembuluh darah
shg terbentuk plak.
HDL HDL disebut jg good cholesterol. HDL
mengangkut kolesterol dan fosfolipid yg lain
menuju ke hati. Utk kemudian dialirkan kembali
ke aliran darah.
KEBUTUHAN LEMAK
• WHO (1990) --- 15-30% energi total
• Lemak jenuh --- 10% dari total konsumsi lemak
• Lemak tidak jenuh --- 3-7% dari total konsumsi
lemak
• Kolesterol --- ≤ 300 mg/hari.
Makanan Sumber Lemak
• Sumber utama lemak adl: minyak tumbuh2an,
mentega, margarin, dan lemak hewan.
• Kolesterol dlm tubuh selain dr makanan sumber
lemak jg dr karbohidrat dan protein. Makanan
sumber utama kolesterol adl hati, ginjal, kuning
telur. Setelah itu daging, susu, keju, udang dan
kerang. Ikan dan daging ayam rendah kolesterol
(disarankan utk diet rendah kolesterol)
• Baca pada sunita almatsier hal 73-76
FUNGSI LEMAK
• Sumber energi
• Sumber asam lemak esensial
• Menghemat protein
• Memberi rasa kenyang dan kelezatan
• Sebagai pelumas
• Memelihara suhu tubuh
• Pelindung organ tubuh
ZAT GIZI MAKRO
PROTEIN
PENDAHULUAN
• Proteos --- yang utama atau yg didahulukan
• Fungsi khas --- zat pembangun dan memelihara sel
dan jaringan tubuh.
• Bagian terbesar dari tubuh manusia setelah air: -
50% dalam otot
- 20% dalam tulang
- 10% dalam kulit
- 20 % dalam jaringan tubuh lain dan
cairan, enzim, hormon, dll
STRUKTUR KIMIA
• Protein tdd rantai2 asam amino yg terbentuk
dlm ikatan peptida
• Unsur2 protein: Karbon (C), Hidrogen (H),
Oksigen (O), dan Nitrogen (N)
• Nitrogen mencapai 16% dlm molekul protein
• Selain itu jg terdpt: P, Fe, I, Co
• Masalah gizi akibat def protein : Marasmus dan
kwashiorkor.
ASAM AMINO
• Jenis protein sangat banyak, mrpk kombinasi
dari bbrp asam amino
• Ada 20 jenis asam amino yg saat ini diketahui.
• Dibedakan atas :
a. Asam amino esensial
b. Asam amino non esensial
c. Asam amino non esensial bersyarat
ASAM AMINO ESENSIAL
• Mrpk asam amino yang penting untuk
pertumbuhan dan pemeliharaan jaringan akan
tetapi tidak dapat dibentuk oleh tubuh, hanya
didapat dari makanan
• Jenis asam amino esensial:
leusin, isoleusin, valin, triptofan, fenilalanin,
metionin, treonin, lisin, histidin.
ASAM AMINO NON
ESENSIAL
• Asam amino yang dapat disintesis oleh tubuh sendiri, jika
tubuh cukup mengandung nitrogen.
• Nitrogen dpt berasal dari; asam amino esensial dan non
esensial yg tdk digunakan
• 11 Jenis asam amino non esensial:
Prolin, serin, arginin, tirosin, arginin, sistein, trionin, glisin,
glutamat, alanin, aspartat, glutamin.
• Dari 11 jenis asam amino ada yg mengkelompokkannya
dlm asam amino non esensial bersyarat.
ASAM AMINO NON ESENSIAL
BERSYARAT
• Mrpk jenis asam non
amino esensial yg dpt
dibentuk oleh tubuh dari
asam amino lain
(prekusor asam amino)
• Asam amino tidak
esensial hanya dibentuk
mell proses transaminase
(aminase reduktif asam
keton)
Asam amino Prekusor
Sistein Metionin
serin
Tirosin fenilalainin
Arginin Glutamin
aspartat
Prolin Glutamat
Histidin adenin,
glutamat
Glisin Serin, kolin
KLASIFIKASI PROTEIN
• PROTEIN SERABUT
daya larut rendah,tahan thd enzim pencernaan
jenis: kolagen, elastin, keratin, miosin. Banyak terdpt pd
jaringan tubuh.
• PROTEIN GLOBULAR
mudah mengalami denaturasi krn pengaruh pH dan suhu.
Jenis: Albumin, Globulin, Histon, Protamin. Banyak terdpt
pd cairan tubuh.
• PROTEIN KONJUGASI
protein sederhana yg terikat dg bahan2 non asam amino.
Jenis: Nukleoprotein, Lipoprotein, Fosfoprotein,
Metaloprotein, hemoprotein dan flavoprotein.
PENCERNAAN, ABSORBSI DAN
SEKRESI PROTEIN
Lambung Hidrolisis protein oleh:
•Protease lambung dan HCl
•pepsinogen diubah o/ HCl mjd pepsin
Mjd campuran polipeptida, protease dan pepton
Usus halus Hidrolisis protein berlanjut oleh:
•Protease pankreas
•Enzim2 proteolitik : tripsin, kimotyripsin,
karboksipeptidase dan elastase aktif.
Menjadi ikatan yg lebih sederhana; tripeptida,
dipeptida, peptida, asam amino
Mukosa usus
halus
Mukosa mengeluarkan enzim amino
peptidase utk memecah polipeptida mjd
asam amino bebas.
Enzim ini membutuhkan Mn++ dan
Mg++ utk menjalankan fungsinya
setelah terbentuk asam amino bebas, bentuk ini dapat
diserap oleh tubuh mell pembuluh darah 15 menit setelah
makan.
Sebagian besar asam amino dpt diabsorbsi dg baik, hanya
sekitar 1% yg ditemukan di feses. Hal ini disebabkan o/:
Bbrp jenis protein struktur fisika atau kimianya tidak dpt
dicerna, infeksi saluran cerna, dan adanya zat antigizi spt
lesitin atau protein pencegah terbentuknya tripsin.
FUNGSI PROTEIN
• Pertumbuhan dan pemeliharaan jaringan tubuh
• Mengatur keseimbangan cairan tubuh
• Pembentukan ikatan2 esensial tubuh (hormon,
hemoglobin)
• Memelihara netralitas tubuh
• Pembentukan antibodi
• Mengangkut zat-zat gizi
• Sumber energi
CARA PENGUKURAN MUTU
PROTEIN
• NILAI BIOLOGIK
pengukuran jumlah nitrogen (N yg ditahan/N yg
diabsorbsi)
• NET PROTEIN UTILIZATION (NPU)
selain mengukur protein yg ditahan jg jumnlah yg
dicernakan
• PROTEIN EFFICIENCY RATIO (PER)
mengukur kemampuan protein utk pertumbuhan (uji
coba pd tikus, dg mengamati penambahan BB)
• SKOR ASAM AMINO
membandingkan skor asam amino esensial makanan dg
skor asam amino protein ideal (misal: telur)

More Related Content

What's hot

Ppt assesment of body composition
Ppt assesment of body compositionPpt assesment of body composition
Ppt assesment of body compositionTri Purnasari
 
Konsep gizi seimbang
Konsep gizi seimbangKonsep gizi seimbang
Konsep gizi seimbangAgnescia Sera
 
Diet rendah sisa dan diet tinggi serat
Diet rendah sisa dan diet tinggi seratDiet rendah sisa dan diet tinggi serat
Diet rendah sisa dan diet tinggi seratFanny K. Sari
 
Angka kecukupan gizi
Angka kecukupan giziAngka kecukupan gizi
Angka kecukupan giziaditya kusuma
 
Kuliah biokimia gizi
Kuliah biokimia giziKuliah biokimia gizi
Kuliah biokimia giziSantoso Jaeri
 
Peningkatan mutu gizi pangan
Peningkatan mutu gizi panganPeningkatan mutu gizi pangan
Peningkatan mutu gizi panganSutyawan
 
Diet Pada Ibu Hamil dengan Preeklampsia
Diet Pada Ibu Hamil dengan PreeklampsiaDiet Pada Ibu Hamil dengan Preeklampsia
Diet Pada Ibu Hamil dengan PreeklampsiaWira Rotinsulu
 
Gizi tenaga kerja
Gizi tenaga kerjaGizi tenaga kerja
Gizi tenaga kerjaLicia Dewi
 
Pendidikan kesehatan (menyusun menu)
Pendidikan kesehatan (menyusun menu)Pendidikan kesehatan (menyusun menu)
Pendidikan kesehatan (menyusun menu)Agnescia Sera
 
Konsep dasar met zat gizi (1)
Konsep dasar met zat gizi (1)Konsep dasar met zat gizi (1)
Konsep dasar met zat gizi (1)adeputra93
 
Survai pangan kualitatif dan kuantitatif
Survai pangan kualitatif dan kuantitatifSurvai pangan kualitatif dan kuantitatif
Survai pangan kualitatif dan kuantitatifHadik27
 
Gizi seimbang untuk remaja
Gizi seimbang untuk remajaGizi seimbang untuk remaja
Gizi seimbang untuk remajaTriana Septianti
 
SIKLUS MENU 10 HARI.docx
SIKLUS MENU 10 HARI.docxSIKLUS MENU 10 HARI.docx
SIKLUS MENU 10 HARI.docxsidorekso
 
PPT Gizi Balita
PPT Gizi Balita PPT Gizi Balita
PPT Gizi Balita Chiyapuri
 
Tanya Jawab Angka Kecukupan Gizi (AKG)
Tanya Jawab Angka Kecukupan Gizi (AKG)Tanya Jawab Angka Kecukupan Gizi (AKG)
Tanya Jawab Angka Kecukupan Gizi (AKG)dewisetiyana52
 

What's hot (20)

Ppt assesment of body composition
Ppt assesment of body compositionPpt assesment of body composition
Ppt assesment of body composition
 
Konsep gizi seimbang
Konsep gizi seimbangKonsep gizi seimbang
Konsep gizi seimbang
 
Diet rendah sisa dan diet tinggi serat
Diet rendah sisa dan diet tinggi seratDiet rendah sisa dan diet tinggi serat
Diet rendah sisa dan diet tinggi serat
 
Angka kecukupan gizi
Angka kecukupan giziAngka kecukupan gizi
Angka kecukupan gizi
 
Menu seimbang
Menu seimbang Menu seimbang
Menu seimbang
 
Kuliah biokimia gizi
Kuliah biokimia giziKuliah biokimia gizi
Kuliah biokimia gizi
 
Nutrition Care Process (NCP) Obesitas Anak
Nutrition Care Process (NCP) Obesitas AnakNutrition Care Process (NCP) Obesitas Anak
Nutrition Care Process (NCP) Obesitas Anak
 
Asuhan gizi sirosis hati
Asuhan gizi sirosis hati Asuhan gizi sirosis hati
Asuhan gizi sirosis hati
 
Peningkatan mutu gizi pangan
Peningkatan mutu gizi panganPeningkatan mutu gizi pangan
Peningkatan mutu gizi pangan
 
Diet Pada Ibu Hamil dengan Preeklampsia
Diet Pada Ibu Hamil dengan PreeklampsiaDiet Pada Ibu Hamil dengan Preeklampsia
Diet Pada Ibu Hamil dengan Preeklampsia
 
Gizi tenaga kerja
Gizi tenaga kerjaGizi tenaga kerja
Gizi tenaga kerja
 
Pendidikan kesehatan (menyusun menu)
Pendidikan kesehatan (menyusun menu)Pendidikan kesehatan (menyusun menu)
Pendidikan kesehatan (menyusun menu)
 
Konsep dasar met zat gizi (1)
Konsep dasar met zat gizi (1)Konsep dasar met zat gizi (1)
Konsep dasar met zat gizi (1)
 
Survai pangan kualitatif dan kuantitatif
Survai pangan kualitatif dan kuantitatifSurvai pangan kualitatif dan kuantitatif
Survai pangan kualitatif dan kuantitatif
 
Gizi seimbang untuk remaja
Gizi seimbang untuk remajaGizi seimbang untuk remaja
Gizi seimbang untuk remaja
 
Gizi seimbang dan energi
Gizi seimbang dan energiGizi seimbang dan energi
Gizi seimbang dan energi
 
SIKLUS MENU 10 HARI.docx
SIKLUS MENU 10 HARI.docxSIKLUS MENU 10 HARI.docx
SIKLUS MENU 10 HARI.docx
 
PPT Gizi Balita
PPT Gizi Balita PPT Gizi Balita
PPT Gizi Balita
 
Tanya Jawab Angka Kecukupan Gizi (AKG)
Tanya Jawab Angka Kecukupan Gizi (AKG)Tanya Jawab Angka Kecukupan Gizi (AKG)
Tanya Jawab Angka Kecukupan Gizi (AKG)
 
Perencanaan menu remaja
Perencanaan menu remajaPerencanaan menu remaja
Perencanaan menu remaja
 

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Konsep dasar ilmu gizi
Konsep dasar ilmu giziKonsep dasar ilmu gizi
Konsep dasar ilmu gizi
 
Ilmu gizi
Ilmu giziIlmu gizi
Ilmu gizi
 
Konsep dasar ilmu gizi
Konsep dasar ilmu gizi Konsep dasar ilmu gizi
Konsep dasar ilmu gizi
 
PENGANTAR ILMU GIZI
PENGANTAR ILMU GIZI PENGANTAR ILMU GIZI
PENGANTAR ILMU GIZI
 
Konsep dasar-ilmu-gizi
Konsep dasar-ilmu-giziKonsep dasar-ilmu-gizi
Konsep dasar-ilmu-gizi
 
Konsep dasar-ilmu-gizi oleh ibu jumirah
Konsep dasar-ilmu-gizi oleh ibu jumirahKonsep dasar-ilmu-gizi oleh ibu jumirah
Konsep dasar-ilmu-gizi oleh ibu jumirah
 
SEJARAH DAN PERKEMBANGAN ILMU GIZI
SEJARAH DAN PERKEMBANGAN ILMU GIZISEJARAH DAN PERKEMBANGAN ILMU GIZI
SEJARAH DAN PERKEMBANGAN ILMU GIZI
 
Ilmu gizi-pengertian-dan-ruang-lingkup
Ilmu gizi-pengertian-dan-ruang-lingkupIlmu gizi-pengertian-dan-ruang-lingkup
Ilmu gizi-pengertian-dan-ruang-lingkup
 
konsep dasar gizi
konsep dasar gizikonsep dasar gizi
konsep dasar gizi
 
Gizi dasar
Gizi dasarGizi dasar
Gizi dasar
 
DASAR ILMU GIZI
DASAR ILMU GIZIDASAR ILMU GIZI
DASAR ILMU GIZI
 
Materi 1.konsep dasar ilmu gizi AKBID PARAMATA KABUPATEN MUNA
Materi 1.konsep dasar ilmu gizi   AKBID PARAMATA KABUPATEN MUNA Materi 1.konsep dasar ilmu gizi   AKBID PARAMATA KABUPATEN MUNA
Materi 1.konsep dasar ilmu gizi AKBID PARAMATA KABUPATEN MUNA
 
Buku Biologi SMA Kelas XII Subardi
Buku Biologi SMA Kelas XII SubardiBuku Biologi SMA Kelas XII Subardi
Buku Biologi SMA Kelas XII Subardi
 
Mineral
MineralMineral
Mineral
 
Gizi Kesehatan Masyarakat
Gizi Kesehatan MasyarakatGizi Kesehatan Masyarakat
Gizi Kesehatan Masyarakat
 
Pengkajian keperawatan
Pengkajian keperawatanPengkajian keperawatan
Pengkajian keperawatan
 
Protein
ProteinProtein
Protein
 
Dasar dietetik
Dasar dietetikDasar dietetik
Dasar dietetik
 
Perkembangan dokumentasi keperawatan
Perkembangan dokumentasi keperawatanPerkembangan dokumentasi keperawatan
Perkembangan dokumentasi keperawatan
 
Konsep dasar ikm
Konsep dasar ikmKonsep dasar ikm
Konsep dasar ikm
 

Similar to OPTIMASI GIZI

Jenis dan Peranan Zat Gizi Makro
Jenis dan Peranan Zat Gizi MakroJenis dan Peranan Zat Gizi Makro
Jenis dan Peranan Zat Gizi MakroHasri Sasmita
 
ZAT_GIZI_MAKRajehebwisixbwkorbwuwbO.pptx
ZAT_GIZI_MAKRajehebwisixbwkorbwuwbO.pptxZAT_GIZI_MAKRajehebwisixbwkorbwuwbO.pptx
ZAT_GIZI_MAKRajehebwisixbwkorbwuwbO.pptxImronReno
 
KARBOHIDRAT- 1.pptx
KARBOHIDRAT- 1.pptxKARBOHIDRAT- 1.pptx
KARBOHIDRAT- 1.pptxJoonJinKim
 
Bab 6-sistem-pencernaan
Bab 6-sistem-pencernaanBab 6-sistem-pencernaan
Bab 6-sistem-pencernaanahmadbuchori79
 
Bab 6-sistem-pencernaan
Bab 6-sistem-pencernaanBab 6-sistem-pencernaan
Bab 6-sistem-pencernaanyanti rambing
 
hubungan metabolisme zat pangan baca saja.ppt
hubungan metabolisme zat pangan baca saja.ppthubungan metabolisme zat pangan baca saja.ppt
hubungan metabolisme zat pangan baca saja.pptAminahtunLatifah2
 
Metabolisma Dan Pemakanan
Metabolisma Dan  PemakananMetabolisma Dan  Pemakanan
Metabolisma Dan Pemakananzue5588
 
ppt metabolisme lemak (1).pptx
ppt metabolisme lemak (1).pptxppt metabolisme lemak (1).pptx
ppt metabolisme lemak (1).pptxarifchandraazhari
 
Metabolisme Lipid
Metabolisme Lipid Metabolisme Lipid
Metabolisme Lipid pjj_kemenkes
 
Makalah metabolisme karbohidrat
Makalah metabolisme karbohidratMakalah metabolisme karbohidrat
Makalah metabolisme karbohidratHajar 'Irmawati
 
JENIS-JENIS ZAT GIZI
JENIS-JENIS ZAT GIZIJENIS-JENIS ZAT GIZI
JENIS-JENIS ZAT GIZIpjj_kemenkes
 
Assignment Piramid Makanan Karbohidrat
Assignment Piramid Makanan KarbohidratAssignment Piramid Makanan Karbohidrat
Assignment Piramid Makanan KarbohidratShamsul De Bagio
 

Similar to OPTIMASI GIZI (20)

Jenis dan Peranan Zat Gizi Makro
Jenis dan Peranan Zat Gizi MakroJenis dan Peranan Zat Gizi Makro
Jenis dan Peranan Zat Gizi Makro
 
ZAT_GIZI_MAKRajehebwisixbwkorbwuwbO.pptx
ZAT_GIZI_MAKRajehebwisixbwkorbwuwbO.pptxZAT_GIZI_MAKRajehebwisixbwkorbwuwbO.pptx
ZAT_GIZI_MAKRajehebwisixbwkorbwuwbO.pptx
 
KARBOHIDRAT- 1.pptx
KARBOHIDRAT- 1.pptxKARBOHIDRAT- 1.pptx
KARBOHIDRAT- 1.pptx
 
Bab 6-sistem-pencernaan
Bab 6-sistem-pencernaanBab 6-sistem-pencernaan
Bab 6-sistem-pencernaan
 
sistem pencernaan
sistem pencernaansistem pencernaan
sistem pencernaan
 
Bab 6-sistem-pencernaan
Bab 6-sistem-pencernaanBab 6-sistem-pencernaan
Bab 6-sistem-pencernaan
 
laporan biokimia
laporan biokimia laporan biokimia
laporan biokimia
 
Metabolisme dan Suhu Tubuh.pptx
Metabolisme dan Suhu Tubuh.pptxMetabolisme dan Suhu Tubuh.pptx
Metabolisme dan Suhu Tubuh.pptx
 
Gizi halomoan
Gizi halomoanGizi halomoan
Gizi halomoan
 
LIPID
LIPIDLIPID
LIPID
 
hubungan metabolisme zat pangan baca saja.ppt
hubungan metabolisme zat pangan baca saja.ppthubungan metabolisme zat pangan baca saja.ppt
hubungan metabolisme zat pangan baca saja.ppt
 
Chapter 1. karbohidrat
Chapter 1. karbohidratChapter 1. karbohidrat
Chapter 1. karbohidrat
 
Metabolisma Dan Pemakanan
Metabolisma Dan  PemakananMetabolisma Dan  Pemakanan
Metabolisma Dan Pemakanan
 
ppt metabolisme lemak (1).pptx
ppt metabolisme lemak (1).pptxppt metabolisme lemak (1).pptx
ppt metabolisme lemak (1).pptx
 
Metabolisme Lipid
Metabolisme Lipid Metabolisme Lipid
Metabolisme Lipid
 
Makalah metabolisme karbohidrat
Makalah metabolisme karbohidratMakalah metabolisme karbohidrat
Makalah metabolisme karbohidrat
 
JENIS-JENIS ZAT GIZI
JENIS-JENIS ZAT GIZIJENIS-JENIS ZAT GIZI
JENIS-JENIS ZAT GIZI
 
DASAR DASAR BIOMOLEKULER
DASAR DASAR BIOMOLEKULERDASAR DASAR BIOMOLEKULER
DASAR DASAR BIOMOLEKULER
 
1.karbohidrat
1.karbohidrat1.karbohidrat
1.karbohidrat
 
Assignment Piramid Makanan Karbohidrat
Assignment Piramid Makanan KarbohidratAssignment Piramid Makanan Karbohidrat
Assignment Piramid Makanan Karbohidrat
 

More from Hasri Sasmita

More from Hasri Sasmita (12)

Karbohidrat
KarbohidratKarbohidrat
Karbohidrat
 
2. teori kependudukan
2. teori kependudukan2. teori kependudukan
2. teori kependudukan
 
1 tinjauan anfis
1 tinjauan anfis1 tinjauan anfis
1 tinjauan anfis
 
Pengantar parasitologi 2
Pengantar parasitologi 2Pengantar parasitologi 2
Pengantar parasitologi 2
 
Digestion system
Digestion systemDigestion system
Digestion system
 
Proposal print
Proposal printProposal print
Proposal print
 
Die nomen
Die nomenDie nomen
Die nomen
 
1,10,20,26
1,10,20,261,10,20,26
1,10,20,26
 
Die nomen
Die nomenDie nomen
Die nomen
 
Gelombang Elektromagnetik
Gelombang ElektromagnetikGelombang Elektromagnetik
Gelombang Elektromagnetik
 
Excretory system
Excretory systemExcretory system
Excretory system
 
Blood group, Blood Pressure, and Heart Beat
Blood group, Blood Pressure, and Heart BeatBlood group, Blood Pressure, and Heart Beat
Blood group, Blood Pressure, and Heart Beat
 

Recently uploaded

LATIHAN SOAL SISTEM PENCERNAAN KELAS 11pptx
LATIHAN SOAL SISTEM PENCERNAAN KELAS 11pptxLATIHAN SOAL SISTEM PENCERNAAN KELAS 11pptx
LATIHAN SOAL SISTEM PENCERNAAN KELAS 11pptxnataliadwiasty
 
PPT-Sistem-Pencernaan-Manusia-Kelas-8-K13.pptx
PPT-Sistem-Pencernaan-Manusia-Kelas-8-K13.pptxPPT-Sistem-Pencernaan-Manusia-Kelas-8-K13.pptx
PPT-Sistem-Pencernaan-Manusia-Kelas-8-K13.pptxdanangpamungkas11
 
rpp bangun-ruang-sisi-datar kelas 8 smp.pdf
rpp bangun-ruang-sisi-datar kelas 8 smp.pdfrpp bangun-ruang-sisi-datar kelas 8 smp.pdf
rpp bangun-ruang-sisi-datar kelas 8 smp.pdfGugunGunawan93
 
MATERI 1_ Modul 1 dan 2 Konsep Dasar IPA SD jadi.pptx
MATERI 1_ Modul 1 dan 2 Konsep Dasar IPA SD jadi.pptxMATERI 1_ Modul 1 dan 2 Konsep Dasar IPA SD jadi.pptx
MATERI 1_ Modul 1 dan 2 Konsep Dasar IPA SD jadi.pptxrofikpriyanto2
 
PPT TEKS TANGGAPAN KELAS 7 KURIKUKULM MERDEKA
PPT TEKS TANGGAPAN KELAS 7 KURIKUKULM MERDEKAPPT TEKS TANGGAPAN KELAS 7 KURIKUKULM MERDEKA
PPT TEKS TANGGAPAN KELAS 7 KURIKUKULM MERDEKARenoMardhatillahS
 
slide presentation bab 2 sain form 2.pdf
slide presentation bab 2 sain form 2.pdfslide presentation bab 2 sain form 2.pdf
slide presentation bab 2 sain form 2.pdfNURAFIFAHBINTIJAMALU
 
SKPM Kualiti @ Sekolah 23 Feb 22222023.pptx
SKPM Kualiti @ Sekolah 23 Feb 22222023.pptxSKPM Kualiti @ Sekolah 23 Feb 22222023.pptx
SKPM Kualiti @ Sekolah 23 Feb 22222023.pptxg66527130
 
Jurnal Dwi mingguan modul 1.2-gurupenggerak.pptx
Jurnal Dwi mingguan modul 1.2-gurupenggerak.pptxJurnal Dwi mingguan modul 1.2-gurupenggerak.pptx
Jurnal Dwi mingguan modul 1.2-gurupenggerak.pptxBambang440423
 
1.2.a.6 Dekon modul 1.2. DINI FITRIANI.pdf
1.2.a.6 Dekon modul 1.2. DINI FITRIANI.pdf1.2.a.6 Dekon modul 1.2. DINI FITRIANI.pdf
1.2.a.6 Dekon modul 1.2. DINI FITRIANI.pdfsandi625870
 
Teks ucapan Majlis Perpisahan Lambaian Kasih
Teks ucapan Majlis Perpisahan Lambaian KasihTeks ucapan Majlis Perpisahan Lambaian Kasih
Teks ucapan Majlis Perpisahan Lambaian Kasihssuserfcb9e3
 
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdfShintaNovianti1
 
RENCANA + Link2 Materi Pelatihan/BimTek "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN...
RENCANA + Link2 Materi Pelatihan/BimTek "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN...RENCANA + Link2 Materi Pelatihan/BimTek "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN...
RENCANA + Link2 Materi Pelatihan/BimTek "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN...Kanaidi ken
 
Catatan di setiap Indikator Fokus Perilaku
Catatan di setiap Indikator Fokus PerilakuCatatan di setiap Indikator Fokus Perilaku
Catatan di setiap Indikator Fokus PerilakuHANHAN164733
 
PRESENTASI PEMBELAJARAN IPA PGSD UT MODUL 2
PRESENTASI PEMBELAJARAN IPA PGSD UT MODUL 2PRESENTASI PEMBELAJARAN IPA PGSD UT MODUL 2
PRESENTASI PEMBELAJARAN IPA PGSD UT MODUL 2noviamaiyanti
 
UNGGAH PEGANGAN LOKAKARYA DAN PENDAMPINGAN INDIVIDU DALAM KEGIATAN PEMBEKALAN...
UNGGAH PEGANGAN LOKAKARYA DAN PENDAMPINGAN INDIVIDU DALAM KEGIATAN PEMBEKALAN...UNGGAH PEGANGAN LOKAKARYA DAN PENDAMPINGAN INDIVIDU DALAM KEGIATAN PEMBEKALAN...
UNGGAH PEGANGAN LOKAKARYA DAN PENDAMPINGAN INDIVIDU DALAM KEGIATAN PEMBEKALAN...jumadsmanesi
 
PPT kecerdasan emosi dan pengendalian diri.pptx
PPT kecerdasan emosi dan pengendalian diri.pptxPPT kecerdasan emosi dan pengendalian diri.pptx
PPT kecerdasan emosi dan pengendalian diri.pptxINyomanAgusSeputraSP
 
adap penggunaan media sosial dalam kehidupan sehari-hari.pptx
adap penggunaan media sosial dalam kehidupan sehari-hari.pptxadap penggunaan media sosial dalam kehidupan sehari-hari.pptx
adap penggunaan media sosial dalam kehidupan sehari-hari.pptxmtsmampunbarub4
 
Buku Saku Layanan Haji Ramah Lansia 2.pdf
Buku Saku Layanan Haji Ramah Lansia 2.pdfBuku Saku Layanan Haji Ramah Lansia 2.pdf
Buku Saku Layanan Haji Ramah Lansia 2.pdfWahyudinST
 
Pertemuan 3-bioavailabilitas-dan-bioekivalensi.ppt
Pertemuan 3-bioavailabilitas-dan-bioekivalensi.pptPertemuan 3-bioavailabilitas-dan-bioekivalensi.ppt
Pertemuan 3-bioavailabilitas-dan-bioekivalensi.pptNabilahKhairunnisa6
 
RENCANA + Link2 Materi TRAINING "Effective LEADERSHIP & SUPERVISORY SKILL",
RENCANA + Link2 Materi TRAINING "Effective LEADERSHIP & SUPERVISORY  SKILL",RENCANA + Link2 Materi TRAINING "Effective LEADERSHIP & SUPERVISORY  SKILL",
RENCANA + Link2 Materi TRAINING "Effective LEADERSHIP & SUPERVISORY SKILL",Kanaidi ken
 

Recently uploaded (20)

LATIHAN SOAL SISTEM PENCERNAAN KELAS 11pptx
LATIHAN SOAL SISTEM PENCERNAAN KELAS 11pptxLATIHAN SOAL SISTEM PENCERNAAN KELAS 11pptx
LATIHAN SOAL SISTEM PENCERNAAN KELAS 11pptx
 
PPT-Sistem-Pencernaan-Manusia-Kelas-8-K13.pptx
PPT-Sistem-Pencernaan-Manusia-Kelas-8-K13.pptxPPT-Sistem-Pencernaan-Manusia-Kelas-8-K13.pptx
PPT-Sistem-Pencernaan-Manusia-Kelas-8-K13.pptx
 
rpp bangun-ruang-sisi-datar kelas 8 smp.pdf
rpp bangun-ruang-sisi-datar kelas 8 smp.pdfrpp bangun-ruang-sisi-datar kelas 8 smp.pdf
rpp bangun-ruang-sisi-datar kelas 8 smp.pdf
 
MATERI 1_ Modul 1 dan 2 Konsep Dasar IPA SD jadi.pptx
MATERI 1_ Modul 1 dan 2 Konsep Dasar IPA SD jadi.pptxMATERI 1_ Modul 1 dan 2 Konsep Dasar IPA SD jadi.pptx
MATERI 1_ Modul 1 dan 2 Konsep Dasar IPA SD jadi.pptx
 
PPT TEKS TANGGAPAN KELAS 7 KURIKUKULM MERDEKA
PPT TEKS TANGGAPAN KELAS 7 KURIKUKULM MERDEKAPPT TEKS TANGGAPAN KELAS 7 KURIKUKULM MERDEKA
PPT TEKS TANGGAPAN KELAS 7 KURIKUKULM MERDEKA
 
slide presentation bab 2 sain form 2.pdf
slide presentation bab 2 sain form 2.pdfslide presentation bab 2 sain form 2.pdf
slide presentation bab 2 sain form 2.pdf
 
SKPM Kualiti @ Sekolah 23 Feb 22222023.pptx
SKPM Kualiti @ Sekolah 23 Feb 22222023.pptxSKPM Kualiti @ Sekolah 23 Feb 22222023.pptx
SKPM Kualiti @ Sekolah 23 Feb 22222023.pptx
 
Jurnal Dwi mingguan modul 1.2-gurupenggerak.pptx
Jurnal Dwi mingguan modul 1.2-gurupenggerak.pptxJurnal Dwi mingguan modul 1.2-gurupenggerak.pptx
Jurnal Dwi mingguan modul 1.2-gurupenggerak.pptx
 
1.2.a.6 Dekon modul 1.2. DINI FITRIANI.pdf
1.2.a.6 Dekon modul 1.2. DINI FITRIANI.pdf1.2.a.6 Dekon modul 1.2. DINI FITRIANI.pdf
1.2.a.6 Dekon modul 1.2. DINI FITRIANI.pdf
 
Teks ucapan Majlis Perpisahan Lambaian Kasih
Teks ucapan Majlis Perpisahan Lambaian KasihTeks ucapan Majlis Perpisahan Lambaian Kasih
Teks ucapan Majlis Perpisahan Lambaian Kasih
 
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf
1.2.a.6. Demonstrasi Konstektual - Modul 1.2 (Shinta Novianti - CGP A10).pdf
 
RENCANA + Link2 Materi Pelatihan/BimTek "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN...
RENCANA + Link2 Materi Pelatihan/BimTek "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN...RENCANA + Link2 Materi Pelatihan/BimTek "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN...
RENCANA + Link2 Materi Pelatihan/BimTek "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN...
 
Catatan di setiap Indikator Fokus Perilaku
Catatan di setiap Indikator Fokus PerilakuCatatan di setiap Indikator Fokus Perilaku
Catatan di setiap Indikator Fokus Perilaku
 
PRESENTASI PEMBELAJARAN IPA PGSD UT MODUL 2
PRESENTASI PEMBELAJARAN IPA PGSD UT MODUL 2PRESENTASI PEMBELAJARAN IPA PGSD UT MODUL 2
PRESENTASI PEMBELAJARAN IPA PGSD UT MODUL 2
 
UNGGAH PEGANGAN LOKAKARYA DAN PENDAMPINGAN INDIVIDU DALAM KEGIATAN PEMBEKALAN...
UNGGAH PEGANGAN LOKAKARYA DAN PENDAMPINGAN INDIVIDU DALAM KEGIATAN PEMBEKALAN...UNGGAH PEGANGAN LOKAKARYA DAN PENDAMPINGAN INDIVIDU DALAM KEGIATAN PEMBEKALAN...
UNGGAH PEGANGAN LOKAKARYA DAN PENDAMPINGAN INDIVIDU DALAM KEGIATAN PEMBEKALAN...
 
PPT kecerdasan emosi dan pengendalian diri.pptx
PPT kecerdasan emosi dan pengendalian diri.pptxPPT kecerdasan emosi dan pengendalian diri.pptx
PPT kecerdasan emosi dan pengendalian diri.pptx
 
adap penggunaan media sosial dalam kehidupan sehari-hari.pptx
adap penggunaan media sosial dalam kehidupan sehari-hari.pptxadap penggunaan media sosial dalam kehidupan sehari-hari.pptx
adap penggunaan media sosial dalam kehidupan sehari-hari.pptx
 
Buku Saku Layanan Haji Ramah Lansia 2.pdf
Buku Saku Layanan Haji Ramah Lansia 2.pdfBuku Saku Layanan Haji Ramah Lansia 2.pdf
Buku Saku Layanan Haji Ramah Lansia 2.pdf
 
Pertemuan 3-bioavailabilitas-dan-bioekivalensi.ppt
Pertemuan 3-bioavailabilitas-dan-bioekivalensi.pptPertemuan 3-bioavailabilitas-dan-bioekivalensi.ppt
Pertemuan 3-bioavailabilitas-dan-bioekivalensi.ppt
 
RENCANA + Link2 Materi TRAINING "Effective LEADERSHIP & SUPERVISORY SKILL",
RENCANA + Link2 Materi TRAINING "Effective LEADERSHIP & SUPERVISORY  SKILL",RENCANA + Link2 Materi TRAINING "Effective LEADERSHIP & SUPERVISORY  SKILL",
RENCANA + Link2 Materi TRAINING "Effective LEADERSHIP & SUPERVISORY SKILL",
 

OPTIMASI GIZI

  • 2. PENGERTIAN Ilmu Gizi adalah ilmu yg mempelajari segala sesuatu ttg makanan dlm hubungannya dg kesehatan. Zat Gizi: ikatan kimia yg diperlukan tubuh u/ melakukan fungsinya, yi menghasilkan energi, membangun dan memelihara jaringan, serta mengatur proses2 kehidupan
  • 3. Makanan; bahan selain obat yg mengandung zat2 gizi dan atau unsur/ikatan kimia yg dpt diubah mjd zat gizi oleh tubuh, yg berguna bila dimasukkan ke dlm tubuh. Pangan: istilah umum u/ semua bahan yg dpt dijadikan makanan Status Gizi: keadaan tubuh sbg akibat konsumsi makanan dan penggunaan zat2 gizi.
  • 4. MACAM ZAT GIZI  ZAT GIZI MAKRO 1. KARBOHIDRAT 2. PROTEIN 3. LEMAK  ZAT GIZI MIKRO 1. VITAMIN 2. MINERAL  AIR
  • 5. FUNGSI ZAT GIZI Sumber energi (zat pembakar) - Karbohidrat, Protein, Lemak - Energi: u/ aktivitas tubuh, metabolisme Pertumbuhan dan Pemeliharaan Jaringan (zat pembangun) --- protein, vitamin, mineral, air Mengatur proses tubuh (zat pengatur) - mineral vitamin: mengatur proses oksidasi, fungsi saraf dan otot, sbg antibodi, dll - Air: sbg pelarut
  • 6. Pangan dan Gizi Produksi Pangan Distribusi Utilisasi Konsumsi Status Gizi •Panen •Pasca panen •Penyimpanan •Transportasi •Pengolahan •Pengemasan •Pemasaran •Pencernaan & Penyerapan •metabolisme
  • 8. PENDAHULUAN • Merupakan sumber energi utama dan relatif murah bagi manusia dan hewan • Di Asia Tenggara, konsumsi karbohidrat cukup tinggi mencapai 70-80% dari total energi konsumsi. • Sumber Karbohidrat: a. Serealia : gandum, beras b. umbi2an : kentang, singkong, ubi jalar
  • 9. STRUKTUR KIMIA • Unsur2 KH : Karbon (C), Hidrogen (H), dan O (oksigen) • Formula umum : CnH2nOn
  • 10. KLASIFIKASI • MONOSAKARIDA C6H12O6 GLUKOSA, FRUKTOSA, GALAKTOSA • OLIGOSAKARIDA DISAKRIDA, TRISAKARIDA, TETRASAKARIDA • POLISAKARIDA PATI, DEKSTRIN, GLIKOGEN, SELLULOSA, PEKTIN, INULIN
  • 12. MONOSAKARIDA GLUKOSA Bentuk jadi: buah-2an, jagung manis,madu. Produk pencernaan. Ada Dlm sirkulasi darah FRUKTOSA Hidrolisa dari sukrosa. Perubahan menjadi glukosa terjadi di hati. Glukosa dioksidasi menjadi energi. GALAKTOSA Hidrolisa dari gula susu (laktosa). Diubah mjd glukosa melalui proses metabolisme. Merupakan komponen lemak yg ditemukan di otak dan jaringan syaraf MANOSA Jarang terdpt di makanan. Terdpt di manna (bahan pembuat roti di gurun pasir, Israel) PENTOSA Jumlahnuya sangat kecil, shg tdk penting sbg sumber energi. Dlm bentuk riboisa dan deoksiribosa, bagian dr asam nukleat dalm inti sel. Krn dpt disintesis sendiri, maka bukan merupakan zat gizi esensial.
  • 13. OLIGOSAKARIDA DISAKARI DA SUKROSA (GULA MEJA) MOLASIS, SORGUM, SARI TEBU, BEET. PENCERNAAN: DIUBAH MJD FRUKTOSA DAN GALAKTOSA MALTOSA TDK DITEMUI BEBAS DIALAM. HASIL PENCERNAAN PATI DG BANTUAN ENZIM DIASTASE DLM BIJI2AN LAKTOSA GULA SUSU TREHALOS A SERANGGA, JAMUR KERING TRISAKARIDA BIT DAN MADU TETRASAKARIDA KACANG POLONG DAN BIT
  • 14. POLISAKARIDA PATI BIJI2AN,, UMBI2AN, BUAH YG BELUM MATANG DEKSTRIN HASIL ANTARA PENCERNAAN PATI MJD MALTOSA GLIKOGEN (ANIMAL STARCH) BENTUK GLUKOSA YG DISMPAN DLM HATI DAN JARINGAN OTOT. SELLULOSA TIDAK DAPAT DICERNA (TAHAN THD ENZIM PENCERNAAN). MENYUMBANG MASSA THD MAKANAN PEKTIN TIDAK DAPAT DICERNA. SBG PENCAHAR. SBG PENGENTAL, PENGIKAT, PEMBENTUK GEL MAKANAN INULIN PENTING BAGI PENGOBATAN DAN DIPAKAI DALAM UJI FUNGSI GINJAL
  • 15. FUNGSI KARBOHIDRAT • SUMBER ENERGI BAGI TUBUH TERUTAMA OTAK DAN SUSUNAN SYARAF • SIMPANAN ENERGI DLM BENTUK GLIKOGEN • PEMBERI RASA MANIS MAKANAN • PENGHEMAT PROTEIN • PENGATUR METABOLISME LEMAK • PENGATUR PERISTALTIK USUS DAN PEMBERI MUATAN PADA SISA MAKANAN
  • 17. MULUT BOLUS (MAKANAN YG TELAH DIKUNYAH) BERCAMPUR DG ENZIM AMILASA (DLM LUDAH). MENGUBAH PATI MJD DEKSTRIN. JIKA DIKUNYAH LAMA DEKSTRIN DPT BERUBAH MJD MALTOSA. LAMBUNG PENCERNAAN KH DI LAMBUNG TERHENTI. USUS HALUS ENZIM AMILASE (DR PANKREAS) MENCERNA PATI MJD DEKSTRIN DAN MALTOSA. SELANJUTNYA DISAKARIDA YG TERBENTUK DI HIDROLISIS O/ ENZIM2 DISAKARIDASE YG DIHASILKAN OLEH MUKOSA USUS HALUS (MALTASE, SUKROSE, LAKTASE). MALTOSA --- 2 MOL GLUKOSA SAKAROSA --- 1 MOL GLUKOSA + 1 MOL FRUKTOSA LAKTOSA --- 1 MOL GLUKOSA + 1 MOL GALAKTOSA MONOSAKARIDA YG TERBENTUK KMD DIABSORBSI OLEH SEL EPITEL USUS HALUS DAN MASUK DLM SIRKULASI DARAH --- DIBAWA KE HATI (FRUKTOSA DAN GALAKTOSA DIUBAH MJD GLUKOSA)
  • 18. USUS BESAR 1-4 JAM, PATI NON KH (SERAT) DAN PATI YG TDK DICERNA.MASUK USUS BESAR. KARBOHIDRAT YG TIDAK DICERNA O/ TUBUH, DI DALAM USUS HALUS MENGALAMI PROSES FERMENTASI MENGHASILKAN CO2, H, CH4, DAN AS LEMAK RANTAI PENDEK YG MUDAH MENGUP. 60-70% ASAM LEMAK MUDAH MENGUAP DIABSORBSI KEMBALI DAN DIGUNAKAN SBG SUMBER ENERGI. SEBAGIAN KECIL GAS HSIL FERMENTASI DIKELUARKAN MELL PARU2 ATAU ANUS (FLATUS)
  • 19. PROSES2 METABOLISME KARBOHIDRAT • GLIKOLISIS • GLIKOGENOLISIS • GLIKONEOGENOLISIS • GLIKOGENESIS • GLIKONEOGENESIS TCA CYCLE ---- 12 ATP
  • 20. KEBUTUHAN KARBOHIDRAT • WHO (1990) : 55-75% TOTAL ENERGI • PUGS : 50-60% TOTAL ENERGI SERAT : 20-30 GRAM/ HARI (LEMBAGA KANKER AMERIKA)
  • 21. POLA KONSUMSI PANGAN INDONESIA • PADI2AN (69%) • UMBI2AN (10%) • KACANG2AN/BIJI2AN (6%) • PANGAN HEWANI (5%) • LEMAK DAN MIYAK (5%) • BUAH2AN/SAYUR (2%) • GULA/SIRUP (1%) • LAIN2 (2%) (HARPER, DAETON&DRISKEEL, 1985)
  • 23. PENDAHULUAN • PENELITI --- LIPIDA MASY --- LEMAK/MINYAK • LEMAK SIFATNYA TIDAK LARUT AIR DAN MERUPAKAN SUMBER ENERGI YG PALING TINGGI. (1 GRAM = 9,3 kkal ~ 9 kkal)
  • 24. STRUKTUR KIMIA • UNSUR2 LEMAK: 1. Karbon 2. Hidrogen 3. Oksigen • RUMUS KIMIA ---- CH3 (CH2)n COOH • Lemak ---- terdiri dari bbrp asam lemak
  • 25. SIFAT FISIK • Berat jenis lemak lebih rendah dari air, o/k lemak mengapung diatas air. • Tingkat kepadatannya meningkat dg bertambahnya panjang rantai asam lemak dan tingkat kejenuhannya. lemak semakin cair jika mengandung asam lemak rantai panjang dan ikatannya tidak jenuh.
  • 26. KLASIFIKASI LEMAK Menurut komposisi kimia: • LEMAK SEDERHANA lemak netral, Ester asam lemak • LEMAK MAJEMUK fosfolipid, lipoprotein • LEMAK TURUNAN asam lemak, sterol, lain-lain
  • 27. Menurut Fungsi Biologik • Lemak simpanan Lemak yang tersimpan dlm tubuh adl TRIGLISERIDA, jg merupakan simpanan energi paling utama dlm tubuh. • Lemak sruktural terdiri fosfolipida dan kolesterol. Fungsinya sebagai ikatan struktural pd jaringan lunak spt: otak.
  • 28. ASAM LEMAK Lemak terdiri dari beberapa asam lemak yang menyusunnya. Jenis-jenis asam lemak antara lain: • ASAM LEMAK JENUH (Saturated Fatty Acid) mpy ikatan tunggal atom karbon. 2. ASAM LEMAK TAK JENUH TUNGGAL (Mono Unsaturated Fatty Acid/MUFA) mpy satu ikatan rangkap antara 2 atom karbon 3. ASAM LEMAK TAK JENUH GANDA (Poly Unsaturated Fatty Acid/MUFA) mpy lebih dari satu ikatan rangkap atom karbon
  • 29. ASAM LEMAK ESENSIAL (ALE) • ASAM LINOLEAT (OMEGA 6) mpy ikatan rangkap pd karbon ke-6 • ASAM LINOLENAT (OMEGA 3) mpy ikatan rangkap pd karbon ke-3 Turunan ALE: • Asam linoleat --- asam arakhidonat • Asam linolenat --- Eikosapentaenoat (EPA) dokosaheksaenoat (DHA)
  • 30. FUNGSI DAN SUMBER ALE Jenis ALE Fungsi Sumber Linoleat Berperan dlm proses oksidasi lemak. Perubahan lemak mjd energi dan pertumbuhan serta pemeliharaan jaringan tubuh. Minyak nabati tu biji2an, spt minyak jagung, myk kacang kedelai, minyak biji matahari. Linolenat Pertumbuhan, reproduksi, degenerasi sel, imunitas, pembentukan jaringan retina, membersihkan plasma dari kilomikron dan VLDL (mencegah jantung koroner) Minyak biji2an (spt diatas) jg terdapat pd minyak ikan (byg mengandung EPA dan DHA)
  • 31. TRIGLISERIDA • Sebagian besar lemak berbentuk trigliserida yi 98-99%. • Trigliserida adl ester gliserol, suatu alkohol trihidrat dan 3 asam lemak. • Gliserol + 3 asam lemak sama --- trigliserida sederhana Gliserol + 3 asam lemak berbeda --- trigliserida campuran.
  • 32. LIPIDA MAJEMUK DAN TURUNAN • Fosfolipid • Glikolipida • Sterol: kolesterol (pangan hewani) ergosterol (prekusor vitamin D) betasterol • Lipoprotein
  • 33. PENCERNAAN LEMAK Mulut Makanan bercampur dg enzim lipase lingual (dr kelenjar ludah) Lambung Lipase lingual dlm jumlah terbatas menghidrolisis trigliserida mjd digliserida dan asam lemak. Lemak susu lebih banyak dihidrolisis. Lemak dlm usus halus dicerna dlm bentuk emulsi. Lemak dielmusi o/ cairan empedu yang mengandung asam emepedu dan garam empedu. Asam empedu dibuat oleh hati dari kolesterol utk kemudian disimpan dlm kantung empedu. Pada ujung asam empedu terdapat rantai samping yg tdd asam amino (menarik air) dan ujung yg lain tdpt sterol (menarik lemak). Maka terbentuklah lemak dlm bentuk emulsi.
  • 34. PENCERNAAN LEMAK Usus Halus Bentuk emulsi lemak dihidrolisis o/ lipase mjd digliserida, monogliserida, gliserol dan asam lemak. Fosfolipase menghidrolisis fosfolipid mjd asam lemak dan fosfofogliserida. Kolesterolesterase menghidrolisis ester kolesterol. Usus besar Sedikit lemak dan kolesterol yang terikat dlm serat makanan, dikeluarkan melalui feses
  • 35. ABSORBSI (1) • Absorbsi lemak terjadi dlm usus halus. Absorbsi terjadi secara difusi pasif mell membran mukosa usus halus. • Sebelum masuk vena porta, di membran mukosa usus halus hasil pencernaan (monogliserida dan asam lemak rantai panjang) diubah mjd trigliserida. Asam lemak rantai pendek dan sedang diabsorbsi langsung o/ vena porta dan dibawa ke hati utk dioksidasi. (o/k asam lemak rantai pendek tdk mempengaruhi kadar lipid plasma dan tidak disimpan dlm jaringan lemak.
  • 36. ABSORBSI (2) • Trigliserida dan lipid besar lainnya (kolesterol+fosfolipid) membentuk Kilomikron (salah satu lipoprotein). • Dlm aliran darah kilomikron dipecah mjd gliserol dan asam lemak o/ enzim lipoprotein. Asam lemak diabsorbsi o/ sel lemak dan sel tubuh yg lain digunakan sbg energi atau diubah mjd trigliserida kembali. Kolesterol dan protein yg telah terpecah dari kilomikron di metabolisme kembali o/ hati. Dan sementara itu hati jg mensintesis kolesterol dan trigliserida dari kelebihan protein dan karbohidrat.
  • 37. LIPOPROTEIN Kilomikron lipoprotein terbesar VLDL dibentuk o/ hati yg tdd trigliserida. Ketika meninggalkan hati, trigliserida di pecah dan VLDL mengikat kolesterol. Akhirnya VLDL berubah mjd LDL. LDL LDL disebut jg bad cholesterol. Kolesterol dlm LDL ditumpuk dlm dinding pembuluh darah shg terbentuk plak. HDL HDL disebut jg good cholesterol. HDL mengangkut kolesterol dan fosfolipid yg lain menuju ke hati. Utk kemudian dialirkan kembali ke aliran darah.
  • 38. KEBUTUHAN LEMAK • WHO (1990) --- 15-30% energi total • Lemak jenuh --- 10% dari total konsumsi lemak • Lemak tidak jenuh --- 3-7% dari total konsumsi lemak • Kolesterol --- ≤ 300 mg/hari.
  • 39. Makanan Sumber Lemak • Sumber utama lemak adl: minyak tumbuh2an, mentega, margarin, dan lemak hewan. • Kolesterol dlm tubuh selain dr makanan sumber lemak jg dr karbohidrat dan protein. Makanan sumber utama kolesterol adl hati, ginjal, kuning telur. Setelah itu daging, susu, keju, udang dan kerang. Ikan dan daging ayam rendah kolesterol (disarankan utk diet rendah kolesterol) • Baca pada sunita almatsier hal 73-76
  • 40. FUNGSI LEMAK • Sumber energi • Sumber asam lemak esensial • Menghemat protein • Memberi rasa kenyang dan kelezatan • Sebagai pelumas • Memelihara suhu tubuh • Pelindung organ tubuh
  • 42. PENDAHULUAN • Proteos --- yang utama atau yg didahulukan • Fungsi khas --- zat pembangun dan memelihara sel dan jaringan tubuh. • Bagian terbesar dari tubuh manusia setelah air: - 50% dalam otot - 20% dalam tulang - 10% dalam kulit - 20 % dalam jaringan tubuh lain dan cairan, enzim, hormon, dll
  • 43. STRUKTUR KIMIA • Protein tdd rantai2 asam amino yg terbentuk dlm ikatan peptida • Unsur2 protein: Karbon (C), Hidrogen (H), Oksigen (O), dan Nitrogen (N) • Nitrogen mencapai 16% dlm molekul protein • Selain itu jg terdpt: P, Fe, I, Co • Masalah gizi akibat def protein : Marasmus dan kwashiorkor.
  • 44. ASAM AMINO • Jenis protein sangat banyak, mrpk kombinasi dari bbrp asam amino • Ada 20 jenis asam amino yg saat ini diketahui. • Dibedakan atas : a. Asam amino esensial b. Asam amino non esensial c. Asam amino non esensial bersyarat
  • 45. ASAM AMINO ESENSIAL • Mrpk asam amino yang penting untuk pertumbuhan dan pemeliharaan jaringan akan tetapi tidak dapat dibentuk oleh tubuh, hanya didapat dari makanan • Jenis asam amino esensial: leusin, isoleusin, valin, triptofan, fenilalanin, metionin, treonin, lisin, histidin.
  • 46. ASAM AMINO NON ESENSIAL • Asam amino yang dapat disintesis oleh tubuh sendiri, jika tubuh cukup mengandung nitrogen. • Nitrogen dpt berasal dari; asam amino esensial dan non esensial yg tdk digunakan • 11 Jenis asam amino non esensial: Prolin, serin, arginin, tirosin, arginin, sistein, trionin, glisin, glutamat, alanin, aspartat, glutamin. • Dari 11 jenis asam amino ada yg mengkelompokkannya dlm asam amino non esensial bersyarat.
  • 47. ASAM AMINO NON ESENSIAL BERSYARAT • Mrpk jenis asam non amino esensial yg dpt dibentuk oleh tubuh dari asam amino lain (prekusor asam amino) • Asam amino tidak esensial hanya dibentuk mell proses transaminase (aminase reduktif asam keton) Asam amino Prekusor Sistein Metionin serin Tirosin fenilalainin Arginin Glutamin aspartat Prolin Glutamat Histidin adenin, glutamat Glisin Serin, kolin
  • 48. KLASIFIKASI PROTEIN • PROTEIN SERABUT daya larut rendah,tahan thd enzim pencernaan jenis: kolagen, elastin, keratin, miosin. Banyak terdpt pd jaringan tubuh. • PROTEIN GLOBULAR mudah mengalami denaturasi krn pengaruh pH dan suhu. Jenis: Albumin, Globulin, Histon, Protamin. Banyak terdpt pd cairan tubuh. • PROTEIN KONJUGASI protein sederhana yg terikat dg bahan2 non asam amino. Jenis: Nukleoprotein, Lipoprotein, Fosfoprotein, Metaloprotein, hemoprotein dan flavoprotein.
  • 49. PENCERNAAN, ABSORBSI DAN SEKRESI PROTEIN Lambung Hidrolisis protein oleh: •Protease lambung dan HCl •pepsinogen diubah o/ HCl mjd pepsin Mjd campuran polipeptida, protease dan pepton Usus halus Hidrolisis protein berlanjut oleh: •Protease pankreas •Enzim2 proteolitik : tripsin, kimotyripsin, karboksipeptidase dan elastase aktif. Menjadi ikatan yg lebih sederhana; tripeptida, dipeptida, peptida, asam amino
  • 50. Mukosa usus halus Mukosa mengeluarkan enzim amino peptidase utk memecah polipeptida mjd asam amino bebas. Enzim ini membutuhkan Mn++ dan Mg++ utk menjalankan fungsinya setelah terbentuk asam amino bebas, bentuk ini dapat diserap oleh tubuh mell pembuluh darah 15 menit setelah makan. Sebagian besar asam amino dpt diabsorbsi dg baik, hanya sekitar 1% yg ditemukan di feses. Hal ini disebabkan o/: Bbrp jenis protein struktur fisika atau kimianya tidak dpt dicerna, infeksi saluran cerna, dan adanya zat antigizi spt lesitin atau protein pencegah terbentuknya tripsin.
  • 51. FUNGSI PROTEIN • Pertumbuhan dan pemeliharaan jaringan tubuh • Mengatur keseimbangan cairan tubuh • Pembentukan ikatan2 esensial tubuh (hormon, hemoglobin) • Memelihara netralitas tubuh • Pembentukan antibodi • Mengangkut zat-zat gizi • Sumber energi
  • 52. CARA PENGUKURAN MUTU PROTEIN • NILAI BIOLOGIK pengukuran jumlah nitrogen (N yg ditahan/N yg diabsorbsi) • NET PROTEIN UTILIZATION (NPU) selain mengukur protein yg ditahan jg jumnlah yg dicernakan • PROTEIN EFFICIENCY RATIO (PER) mengukur kemampuan protein utk pertumbuhan (uji coba pd tikus, dg mengamati penambahan BB) • SKOR ASAM AMINO membandingkan skor asam amino esensial makanan dg skor asam amino protein ideal (misal: telur)