Het eind augustus ingediende innovatieprogramma voor de creatieve industrie: Waarde van Creatie

1. Waarde
van Creatie
Innovatieprogramma
Creatieve Industrie

2. Executive Summary
Visie en ambitie
Nederland wil in 2018 tot de top drie van meest creatieve economieën
van de wereld behoren. Creativiteit vervult in de mondiale kennis-
economie een cruciale rol om te kunnen concurreren. De (technolo-
gische) veranderingen, voortschrijdende globalisering en toenemende
complexiteit vergen nieuwe oplossingen voor de economische en
maatschappelijke uitdagingen.
Colofon
Regiegroep: Er is een andere manier van innoveren nodig: mensgericht, empathisch,
Geleyn Meijer, Logica, voorzitter Regiegroep
Ruurd Priester, LBi Lost Boys vanuit een integrale benadering, interdisciplinair samenwerken, iteratief
Onno van der Veen, Zeeno, BNO Platform I.O.-Bureau’s
Agnes Willenborg, Media Catalyst ontwikkelen (bouwen om te leren) en met afwisseling van exploratie
Gerbrand Bas, Designlink
Lucas Hendricks, Kairos Co en specificatie. De creatieve industrie kan hier een strategische rol in
Frank Kresin, Waag Society
Robert-Jan Marringa, Brainport Development vervullen. Een van de veelbelovende methoden of filosofie die deze
Jean Gelissen, Philips Research
Bart Ahsmann, TU Delft, faculteit Industrieel Ontwerpen sector gebruikt is ‘creative thinking’. Creative thinking is aantoonbaar
Trekkers pilotprojecten voorhanden in de creatieve industrie, maar wordt onvoldoende
Hans Moonen, Logica
Matthijs van der Weg, Alliander aangewend.
Sabine Wildevuur, Waag Society
Met ondersteuning van
Frits Grotenhuis, Grotenhuis Organisatieadvies De waarde van creativiteit voor andere economische en maatschappe-
(programmamanagement)
Gitta Bartling, Fris in Communicatie (communicatie) lijke domeinen is groot. Dat de creatieve industrie hier een strategische
Marieke de Roo (grafisch ontwerp)
rol kan spelen wordt nog onvoldoende gezien, door private partijen,
En de bijdragen van vele anderen
maatschappelijke organisaties en de overheid. Ook heeft de creatieve
industrie onvoldoende slagkracht door haar kleinschaligheid. Een ander
Waarde van Creatie Innovatieprogramma Creatieve Industrie 2 Executive Summary 3

3. onderliggend probleem is het gebrek aan een integrale kennisbasis en Wat gaat het innovatieprogramma doen?
een leemte in de huidige curricula. De creatieve industrie is dus nog
onvoldoende in staat om een strategische rol bij innovatie in te nemen Het programma richt zich op:
en daarmee haar waarde aan te tonen. > Projecten (deze vormen de motor van het programma – driekwart
van het programmabudget) en
De manier om de genoemde knelpunten effectief op te lossen is het > Flankerende activiteiten (om te verduurzamen – kwart van het
opzetten en uitvoeren van projecten met de creatieve industrie in een programmabudget).
strategische rol, in combinatie met flankerende maatregelen in de
randvoorwaardelijke sfeer. Het programma maakt daarbij geen onder- De flankerende activiteiten zijn bedoeld ter ondersteuning van de
scheid tussen de disciplines binnen de creatieve industrie, maar richt projecten en om specifieke knelpunten voor de creatieve industrie
zich op die spelers, die de potentie en ambitie hebben een strategische op te heffen. Zo kan een duurzame strategische rol voor de creatieve
rol te vervullen. industrie worden gerealiseerd.
Waarom projecten? Het doen van projecten sluit aan bij hoe de De projecten
creatieve industrie werkt, bewijst de waarde van de creatieve industrie Er zullen in drie opeenvolgende tranches projecten worden geïnitieerd,
in de praktijk, smeedt nieuwe samenwerkingsverbanden en clusters en om zo gecontroleerd kennis op te kunnen bouwen en mee te kunnen
werkt als katalysator voor deelname van veel partijen, zowel binnen als geven aan de projecten in volgende tranches.
buiten de creatieve industrie.
De kennis die wordt vastgelegd vertegenwoordigt de economische
Het voorliggende Innovatieprogramma “Waarde van Creatie” zorgt betekenis van creativiteit. Ook bevat deze kennis alle praktische
wel meteen voor verduurzaming. Geleerde lessen worden verankerd, methodes en ervaring die van belang zijn bij het optimaal inzetten van
versterkt en vergroot, middels flankerende activiteiten. creativiteit in een strategische rol.
De pilotprojecten uit tranche één leveren vooral deze kennis op die
vervolgens in de projecten van de tweede tranche wordt gebruikt. Op
hun beurt leveren deze projecten verder inzichten en ervaring met
de rol van de creatieve industrie in een groter aantal toepassingsge-
Waarde van Creatie Innovatieprogramma Creatieve Industrie 4 Executive Summary 5

4. bieden. De projecten in de derde tranche gebruiken tenslotte de verza- Inter-
nationalisering
melde kennis om een verdere opschaling van de inzet van de creatieve (export)
industrie te bewerkstelligen. Alle projecten leveren de economische ROI Realisatie en
vermarkten
(branding)
op het programma en zullen op die basis worden beoordeeld.
Innovatie/
prototype
N N N
TE TE TE
Om kennis vast te leggen en over te dragen tussen de projecten in PR
OJE
C
PR
OJE
C
PR
OJE
C Kennis
Economische
G T T Haalbaarheid/ waarde en
AR LO
de drie tranches en met de kennisinstellingen waarmee wordt samen- SC
HA
LIN
C K ST PI consortium
vorming
Strategische
rol
KI
OP
gewerkt wordt een monitor functie ingericht. De kennis die wordt
Matchmaking/
vastgelegd betreft de economische betekenis van creativiteit en alle clustering
praktische kennis die een rol speelt bij het optimaal inzetten van creati- Kansrijke
combinaties CI
viteit in een strategische rol. en Maatschappij
/Economie
Monitoring
In de projecten worden oplossingen (producten, diensten of product- De pilotprojecten (tranche 1 – 3 projecten) zijn stadia 1, 2 en 3
dienstcombinaties) ontwikkeld voor grote maatschappelijke/econo- gepasseerd. Dit innovatieprogramma steunt de projecten in stadium 4
mische uitdagingen. (innovatie en prototype ontwikkeling).
Van het definiëren van een probleem naar internationaal succes Bij de kickstartprojecten (tranche 2 – 15 projecten) wordt het identi-
doorlopen deze oplossingen een reeks stadia: ficeren van kansrijke gebieden en de clustering (stadia 1 en 2) door het
1. Het identificeren van kansrijke gebieden innovatieprogramma en de creatieve industrie zelf gedaan. Kansrijke
2. Matchmaking en clustering gebieden worden door middel van een laagdrempelige ondersteuning in
3. Haalbaarheid en consortiumvorming staat gesteld een haalbaarheidonderzoek uit te voeren. Via een tender
4. Innovatie en prototypen wordt een open call georganiseerd om de projecten met de grootste
5. Realisatie en vermarkten potentie te ondersteunen bij het uitwerken tot een prototype.
6. Internationaliseren
De opschalingprojecten (tranche 3 – 20 projecten) kenmerken zich
door grotere aantallen, omvang en minder ondersteuning per stuk.
Het verschil met kickstartprojecten is de grotere rol van de creatieve
Waarde van Creatie Innovatieprogramma Creatieve Industrie 6 Executive Summary 7

5. industrie zelf bij het identificeren van de kansrijke gebieden en de Hoe gaat het programma dit doen?
clustering. Via een tender worden geselecteerde projecten ondersteund
om een prototype te ontwikkelen en worden deze beoordeeld op het Governance-structuur
bereikte maatschappelijke en economische succes. De governance-structuur zorgt voor uitvoering en coördinatie van het
programma, verankering in de creatieve industrie en samenwerking
Flankerende activiteiten met bestaande programma's en initiatieven. De governance is er
De flankerende activiteiten zijn gericht op zelforganisatie, creatief leider- specifiek op gericht als katalysator te functioneren en te zorgen voor
schap, kennisontwikkeling en financiële en fiscale condities. Daarbij een duurzame structuur, ook na afloop van het innovatieprogramma.
wordt zoveel mogelijk aangesloten op bestaande ‘best practices’.
Binnen de governance-structuur draagt het programmabureau zorg
Zelforganisatie betreft de ontwikkeling van samenwerkingsverbanden voor de formering en uitvoering van de projecten en is het verantwoor-
tussen partijen uit de creatieve industrie, met als doel grotere en delijk voor de uitvoering van flankerende activiteiten.
complexere opdrachten aan te kunnen nemen.
Om haar doelstellingen te bereiken werkt het innovatieprogramma in
Onder creatief leiderschap wordt verstaan het oprichten van de Dutch het bijzonder samen met het FES CIRP programma (Creative Industry
Creative Council, die de creatieve industrie in haar strategische rol Research Program) en de onlangs opgerichte post-graduate opleiding
promoot, met als doel de markt voor deze strategische rol te ontwikkelen. THNK, die zich richten op respectievelijk onderzoek en onderwijs.
Onderscheidend aan de positionering van dit innovatieprogramma is
Kennisdeling betreft het verzamelen, verrijken en verspreiden van de dat het zich richt op de beroepspraktijk.
kennis van Creative Thinking, met als doel dat een steeds groter aantal
creatieve bureaus deze strategische rol kan spelen, ook op de lange Afstemming vindt ook plaats met andere innovatieprogramma's, zoals
termijn. het Diensteninnovatieprogramma voor de Financiële en Creatieve Sector
(SII), regionale in nationale initiatieven zoals Pieken in de Delta (PiD) en
Financiële en fiscale condities gaat over het ontwikkelen en gebruiken Dutch Design Fashion and Architecture (DDFA) en met onderzoekspro-
van beoordelingsmodellen voor financiering en het verruimen van gramma's zoals NWO RISCC, IOP IPCR en het FES COMMIT programma.
bestaande fiscale instrumenten, met als doel de gewenste groei van de
creatieve industrie te financieren en te verankeren.
Waarde van Creatie Innovatieprogramma Creatieve Industrie 8 Executive Summary 9

6. Activiteiten en budget
Inhoudsopgave
Voor de projecten en flankerende activiteiten is een programmabudget
opgesteld van 50,8 miljoen euro. Hiervan wordt circa 72% gealloceerd
voor projecten en 28% voor flankerende activiteiten. De sector inves-
Colofon 02
teert 57%. Aan de overheid wordt een bijdrage gevraagd van 43%, Executive summary 03
circa 21,7 miljoen euro. Inhoudsopgave 11
Verantwoording 13
Leeswijzer 15
Doelstellingen innovatieprogramma meetbaar
> Vitale markt
> Economische kentallen
> Bewezen waarde van Creatie Deel I Waarom? 16
Bijdrage Hoofdstuk 4:
> Effectieve clusterorganisaties Hoofdstuk 1 Visie en Ambitie 17
> (inter)nationale markt en matchmaking
> Specifieke laagdrempelige instrumenten 1.1 Situatieschets 17
> Promotie Creatief Leiderschap
1.2 Visie en Ambitie 19
Hoofdstuk 2 Knelpunten en Strategie 20
2.1 Knelpunten 20
2.2 Strategie 21
TE
N
TE
N
TE
N 2.3 Samenhang 23
C C C
O JE OJE OJE
PR PR PR
G T OT
IN AR IL
PS
CHA
L
KI
CK
ST P
Bijdrage Hoofdstuk 5: Deel II Wat? 27
O > Theorie en onderwijs via respectievelijk CIRP
en THNK Hoofdstuk 3 Projecten - Uitvoeren, leren en opnieuw uitvoeren 30
Bijdrage Hoofdstuk 3: > Juridisch, financiële en fiscale condities
> De motor van het programma 3.1 Fasering en projecttypen 30
> Uitvoeren, leren, uitvoeren in 3 tranches
> Gecontroleerde opschaling 3.2 Specificatie van de projecttypen 33
3.3 Naar een Business / Monitoring Model 39
Hoofdstuk 4 Organisatie van de sector en markt ontwikkeling 41
4.1 Opschaling door zelforganisatie 41
4.2 Creatief Leiderschap - Dutch Creative Council 43
Hoofdstuk 5 Kennis en Condities 47
5.1 Kennisontwikkeling 47
5.2 Activiteiten 48
5.3 Condities 48
Waarde van Creatie Innovatieprogramma Creatieve Industrie 10 Inhoudsopgave 11

7. Verantwoording
Deel III Hoe? 52
Hoofdstuk 6 Governance en Positionering 53
6.1 Governance 53
6.2 Positionering 56
Hoofdstuk 7 Activiteiten en budget 58 De Nederlandse creatieve industrie heeft een goede uitgangspositie keuzes maken en focus aanbrengen. Hoewel de hele waardeketen in
bij het verwerven van een duurzame voorsprong. De Nederlandse het innovatieprogramma van belang is, ligt de focus bij de bedrijven
designsector behoort anno 2010 tot de wereldtop en andere sectoren uit de beperkte definitie: de ondernemers met focus op:
Referenties 62 zoals entertainment, gaming, architectuur, mode en reclame zijn
spraakmakend, toonaangevend of vervullen zelfs een sleutelrol. > initiële creatie (het creëren van vorm, proces, betekenis of symbo-
Publicaties 62 lische waarde) en
Het eerste Innovatieplatform (IP) zag in september 2003 het levens- > het benutten van verschillende expertises (onderzoek, techno-
Websites 63
licht en wees de Creatieve Industrie in 2004 aan als één van de vier logie, design, business) om
sleutelgebieden; ‘een bundeling van bedrijvigheid en kennis (clusters > doelgericht (open, plat georganiseerd en dynamisch) samen te
van bedrijven, kennisinstellingen en overheden) die internationaal werken aan het
Bijlagen toonaangevend (kunnen) zijn en ze hebben goede perspectieven > ontwerpen en implementeren van innovatieve toepassingen (het
Bijlage > SWOT 65 waarbij innovatie van doorslaggevend belang is om duurzaam complete scala van producten, productgeoriënteerde diensten,
te kunnen concurreren op de mondiale markt’. Deze sleutelge- product-dienstcombinaties en autonome diensten).
Bijlage > Creative Thinking 67 bieden aanpak die eind 2008 door de Commissie Scheepbouwer
werd geëvalueerd, resulteerde in een onvoldoende voor de In het bijzonder richt het programma zich op dat deel van de creatieve
Bijlage > Living Labs 71 creatieve industrie. De zogenaamde ‘gele kaart’ van de Commissie industrie waar het commerciële en bedrijfsmatige werken overheerst
Bijlage > Designing Demand 72 Scheepbouwer gaf aanleiding tot een reeks van initiatieven waarvan en dat op zoek is naar modellen en methoden om zijn bijdrage en
de ontwikkeling van dit breed gedragen Innovatieprogramma er één positie als schakel in de (creatieve) waardeketen te versterken. Het
Bijlage > Condities 73 van is. gaat om zowel kleine als grote bedrijven voor wie creativiteit, onderne-
Bijlage > Monitoring 75 merschap en een gezonde bedrijfsvoering voorop staat.
De kansen en de bedreigingen, door NL Innovatie in haar ‘Verkenning Veel creatieve bedrijven zijn onvoldoende aangesloten op de veran-
Bijlage > Stakeholders 79 Creatieve Industrie’ geïnventariseerd en door de Ministeries van EZ derende economie en marktomstandigheden en kiezen daarmee
en OCW samengevat in hun kamerbrief ‘Waarde van Creatie’, werden impliciet voor een bijrol. Het innovatieprogramma rekent het niet tot
Bijlage > Intentieverklaringen 83 door de sector ten behoeve van dit voorstel opnieuw geïnterpre- haar opdracht deze bedrijven actief te mobiliseren maar houdt deze
teerd en uitgewerkt tot dit innovatieprogramma van en voor de groep een spiegel voor en richt zich tot de innovatieve voorhoede.
creatieve industrie. De sector wordt in dit geval vertegenwoordigd
door een regiegroep en een aantal werkgroepen bestaande uit
representatieve vertegenwoordigers van een aantal grote en kleine Organisatie
creatieve bedrijven, kennis- en overheidsinstellingen en beroeps- en
brancheorganisaties. In juni 2009 werd een eerste werkgroep geformeerd welke een visie
en strategische agenda heeft ontwikkeld die aan de basis ligt van
dit innovatieprogramma creatieve industrie. Na een positief kritische
Doelgroep beoordeling door de Strategische Advies Commissie (SAC) is dit
document door een regiegroep verder uitgewerkt tot onderliggend
De creatieve industrie is het divers samengestelde cluster aan innovatieprogramma. Deze regiegroep bestaat uit vertegenwoordigers
bedrijvigheid dat zijn bestaansreden vindt in creativiteit, innovatie en van de Federatie Dutch Creative Industries, TU Delft, Logica, Lost
ondernemerschap. De verbindende factor is het vermogen om nieuwe Boys, Waag Society, Brainport Development NV, Philips Research,
concepten, ideeën en kennis te ontwikkelen, om nieuwe culturele en Platform Industrieel Ontwerpbureau’s en overig creatief MKB. De
maatschappelijke betekenis te genereren en om deze om te zetten in regiegroep betrekt zoveel mogelijk investeringsbereide partijen
economische waarde. bij de ontwikkeling van het innovatieprogramma. Daartoe is sinds
september 2009 de website www.waardevancreatie.nl in het leven
In de beleidsbrief ‘Waarde van Creatie’ worden een ruime en een geroepen. De website is verder ontwikkeld tot een interactieve NING
beperkte definitie gehanteerd. In de beperkte definitie worden alleen waarop tientallen leden van de achterban actief zijn.
bedrijven die zich op initiële creatie toeleggen tot de creatieve
industrie gerekend. In de ruime definitie worden ook de schakels Verder zijn talloze individuele gesprekken gevoerd met partijen uit
productie en distributie meegenomen. De creatieve industrie wil de breedte van de creatieve industrie en (branche) vertegenwoor-
Waarde van Creatie Innovatieprogramma Creatieve Industrie 12 Verantwoording 13

8. digers. In het verlengde van de twee brede publieke consultatie belangrijke rol in de beoogde Governance structuur
Leeswijzer
bijeenkomsten in november 2009, januari 2010 zijn in april 2010 > Met (de activiteiten binnen) dit programma worden de eerder
en juni 2010 bijeenkomsten gehouden. De opkomst was aanzienlijk door de SAC, onderkende knelpunten nader uitgewerkt en gerela-
met circa 100 deelnemers in april 2010 en 200 deelnemers in juni teerd aan de voorgestelde activiteiten.
2010. Tenslotte zijn rond de verschillende activiteiten specifieke > Ook wordt in het innovatieprogramma de relatie tussen doelen,
workshops georganiseerd. Hiermee is een breed draagvlak verkregen knelpunten en activiteiten uiteengezet.
voor dit voorstel. Het voorliggende Innovatieprogramma Creatieve
Industrie wordt nu er goedkeuring voorgelegd aan de minister van Amsterdam, 25 augustus 2010 Het innovatieprogramma creatieve industrie
Economische Zaken die zich laat adviseren door de Strategische beslaat drie delen en een achttal bijlagen.
Adviescommissie Innovatieprogramma’s.
In Deel I worden de visie en ambitie uiteengezet in relatie tot een
De regiegroep doet voorstellen voor het inzetten van nieuwe en/of vijftal knelpunten. De belangrijkste doelstelling van dit programma is
ongebruikelijke oplossingen bij het vormgeven én realiseren van het dat Nederland in 2018 bekend staat als de meest creatieve economie
Innovatieprogramma maar doet daarvoor ook voorstellen. van Europa en behoort tot de top drie in de wereld. In het verlengde
Deel I - Waarom?
hiervan wordt een strategie voorgesteld om de knelpunten te H1 Visie en Ambitie
Bij de ontwikkeling van dit programma vond inhoudelijke afstemming reduceren en deze ambities te realiseren. H2 Knelpunten en Strategie
plaats met andere programma’s, zoals het FES onderzoeks-
programma ‘Creative Industry Research Program (CIRP), FES Deel II geeft een overzicht van de verschillende activiteiten die
COMMIT, het NWO programma Creatieve Industrie (RISCC), het worden uitgevoerd binnen dit innovatieprogramma. Het bedrijfsleven
Deel II - Wat?
Diensteninnovatieprogramma voor de Financiële en Creatieve Sector staat hierbij centraal. Het zijn juist de creatieve bedrijven die waarde H3 Projecten
(SII) en de betrokkenen bij de vele andere initiatieven die zich richten toevoegen voor economie en maatschappij. Hier worden de drie H4 Organisatie en
op de realisering van de beleidsdoelstellingen zoals verwoord in de tranches van projecten beschreven en de benodigde flankerende Business Development
beleidsbrief ‘Waarde van Creatie’. activiteiten op het gebied van zelforganisatie, creatief leiderschap,
kennisontwikkeling en financiële en fiscale condities. De projecten
H5 Kennis en Condities
vormen het voornaamste deel van het programma.
SAC Advies Deel III - Hoe?
Deel III gaat in op de organisatie van het innovatieprogramma. Hier H6 Governance en
De Strategische Advies Commissie (SAC) heeft op 31 maart 2010 wordt de Governance structuur weergegeven en hoe het programma
een positief kritisch advies gegeven op de Visie en Strategische is gepositioneerd ten opzichte van bestaande programma’s en
Positionering
Agenda, welke aan de basis ligt van dit innovatieprogramma. De initiatieven. Tevens wordt in dit deel een overzicht gegeven van alle H7 Activiteiten en Budget
suggesties om het innovatieprogramma nader uit te werken zijn als voorgestelde activiteiten in relatie tot de daarbij behorende inves-
volgt geadresseerd: tering van de sector zelf en de gevraagde bijdrage van de overheid.
Waarde van Creatie Innovatieprogramma Creatieve Industrie 16
> Er zijn meer bedrijven uit de top en waardeketen betrokken,
waarbij de nadruk ligt op (toegankelijkheid voor het) creatief
MKB.
> Samenwerking met kennisinstellingen is verder uitgewerkt in
diverse activiteiten, waaronder de relatie met THNK en via het
FES programma CIRP.
> De samenhang tussen activiteiten wordt scherp weergegeven
waarbij een majeur onderscheid kan worden gemaakt naar
projecten enerzijds en flankerend beleid anderzijds.
> Tevens wordt de positionering van dit programma ten opzicht van
andere programma’s en initiatieven uitgewerkt. Waar mogelijk en
relevant wordt in de organisatie gebruik gemaakt van bestaande
initiatieven en infrastructuur.
> Binnen de drie tranches van projecten is voor de ‘pilotpro-
jecten’ focus aangebracht naar drie relevante maatschappelijke
domeinen: energie, mobiliteit en zorg.
> De projecten staan centraal in dit innovatieprogramma, dit uit
zich tevens in commitment van (creatieve) bedrijven en een finan-
cieel accent op de projecten in relatie tot het flankerende beleid.
Bedrijven zijn bereid mede te investeren en hebben dan ook een
Waarde van Creatie Innovatieprogramma Creatieve Industrie 14 Leeswijzer 15

9. Hoofdstuk 1
Deel I - Waarom? Visie en Ambitie
H1 Visie en Ambitie
H2 Knelpunten en Strategie
Deel II - Wat?
H3 Projecten
H4 Organisatie en
Business Development Nederland wil in 2018 tot de top drie van meest creatieve
economieën van de wereld behoren. Dit willen we, omdat
staan. Tegelijkertijd wordt onze samenleving geconfronteerd met
urgente en complexe maatschappelijke uitdagingen. Economische
H5 Kennis en Condities
bij alle veranderingen en complexiteit de traditionele manier turbulentie, bedreigingen voor het milieu en een snel vergrijzende
van problemen oplossen (technologisch en op optimalisatie bevolking vormen de aanleiding voor diepgaande veranderingen in de
gericht) niet meer werkt. manier waarop we leven en werken. Bedrijfsleven en overheid hebben
moeite om te gaan met tempo en omvang van deze veranderingen.
Er is een andere manier van innoveren nodig: mensgericht, Innovatie zal zich meer en meer moeten richten op het creëren van
empathisch, vanuit een integrale benadering, interdisciplinair waardevolle ervaringen voor de eindgebruiker. Organisaties die hun
samenwerken, iteratief ontwikkelen (bouwen om te leren) klanten superieure ervaringen bieden winnen.
Deel III - Hoe?
en met afwisseling van exploratie en specificatie. Dit noemen Dit vraagt om een creatieve economie. Daarom wil Nederland in 2010
we Creative Thinking. de meest creatieve economie van Europa zijn en tot de top drie van
de wereld behoren.
H6 Governance en 1.1 Situatieschets
De ambitie
Deze nieuwe werkelijkheid vraagt om een nieuwe en andere manier
van innoveren: mensgericht, empathisch, vanuit een integrale
benadering, interdisciplinair samenwerken, iteratief ontwikkelen
Positionering
De hoofdambitie die de Creatieve Industrie zich heeft gesteld is: (bouwen om te leren) en met afwisseling van exploratie en specifi-
het benutten van de verbeelding en creativiteit van de mens als catie. Deze filosofie of methode heet ‘Creative Thinking’.
instrument bij het oplossen van de problemen en uitdagingen
waar de maatschappij en economie zich voor gesteld ziet. Voor de Het managen van netwerken wordt een kerncompetentie voor alle
H7 Activiteiten en Budget Creatieve Industrie in Nederland betekent dit dat1: in 2018 staat
Nederland bekend als de meest creatieve economie van Europa en
behoort tot de top drie van de wereld.
organisaties. Partners in deze netwerken zijn vaak afkomstig vanuit
verschillende disciplines, vanuit verschillende posities binnen de
waardeketen of zelfs vanuit verschillende industrieën. Op het snijvlak
De uitdaging
De structuur van de economie is de laatste decennia gestaag maar
radicaal veranderd met de transformatie naar een mondiale kennis- 1
Hiermee geeft dit voorstel invulling aan de door het
economie, waarin diensten, belevenissen en creativiteit centraal Innovatieplatform in 2009 gestelde ambities.
Waarde van Creatie Innovatieprogramma Creatieve Industrie 16 Deel I - Waarom? Hoofdstuk 1 Visie en Ambitie 17

10. tussen die disciplines ontstaat innovatie. Door co-creatie en crowd ook de bijdrage van de creatieve industrie aan export groeiend en Nederland heeft zo een uitstekende uitgangspositie om in 2018 die De creatieve industrie wil haar potentie om bij te dragen aan de
sourcing wordt de creativiteit van de massa’s ontsloten. Tegelijkertijd veelbelovend8. meest creatieve economie van Europa te zijn. Nederland heeft met groei van de Nederlandse economie graag verwezenlijken en tegelijk
zorgt de door het Internet radicaal toegenomen transparantie voor haar hoogwaardige creatieve industrie, haar creatieve onderwijs en bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke en economische
een steeds duidelijker onderscheid tussen hobbyisme en excellentie. Nederland staat internationaal goed op de kaart waar het gaat om haar open economie en samenleving, korte machtsafstanden en vraagstukken. Daarbij is innovatie juist voor handen in cross-sectorale
Mensen gebruiken steeds meer digitale kanalen en fysieke en digitale creativiteit en de creatieve industrie. Dit heeft zeker ook te maken feminiteit9 maar ook door ‘Dutch heritage’ en ‘Dutch signature’ bij het samenwerking, die resulteert in zogenaamde ‘neue combinationen’.
oplossingen versmelten. Als gevolg daarvan ontstaan ook nieuwe met de belangrijke grote culturele historie van Nederland die inter- realiseren van die ambities een goede uitgangspositie. De ontwikke- Om de kracht van de creatieve industrie optimaal te kunnen benutten
specialisaties en disciplines. nationaal ook nog steeds zeer aansprekend is. Deze ‘Dutch heritage’ lingen in het buitenland geven noodzaak tot grootschalige innovatie. is echter een snelle professionalisering van zowel aanbod- als vraag-
word ook nu van een verdere lading voorzien. Wat betreft haar Dit is de context waarbinnen de creatieve industrie bouwt aan interna- zijde van doorslaggevend belang:
Bestaande oplossingen en oplossingsgerichte strategieën voldoen opleidingen speelt Nederland ook mee op wereldniveau: de Mode tionale excellentie.
niet langer, radicaal nieuw denken is noodzakelijk. De creatieve Academie in Arnhem, de Design Academy Eindhoven, een aantal > De creatieve industrie organiseert zich, wil intensiever en beter
industrie beschikt over methoden en technieken om vraagstukken faculteiten van de TU Delft en Eindhoven, de Rietveldacademie en samenwerken, meer en structureel aan kennisontwikkeling en
anders te benaderen en alternatieven snel zicht- en tastbaar te Rijksacademie Beeldende Kunsten zijn daar uitstekende voorbeelden 1.2 Visie en Ambitie onderhoud doen, intensiever communiceren en zich in de waarde-
maken. Deze denk- en visualisatiekracht draagt niet alleen bij aan het van. keten beter positioneren en die positie ook borgen.
tot stand komen van nieuwe producten en diensten voor consu- De creatieve industrie moet een strategische rol gaan > De creatieve industrie wil zich in een meer strategische rol
menten en zakelijke gebruikers, maar ook aan het realiseren van Nederland kent ook bedrijven en personen die als zeer invloedrijk vervullen bij innovatie. De creatieve industrie heeft profileren als partner dan als uitbesteder van bedrijven en de
nieuwe oplossingen voor urgente maatschappelijke uitdagingen. beschouwd worden. Philips Design, TomTom, Endemol, Bugaboo, hiervoor een goede uitgangspositie, maar er is grote overheid. Creativiteit dient niet alleen anders te worden gemobili-
G-star, Rem Koolhaas, Droog, Viktor & Rolf en Marcel Wanders staan urgentie vanwege de sterke internationale concurrentie. seerd en ingezet maar ook anders te worden gewaardeerd en de
De Nederlandse creatieve industrie vaak in de aandacht van de wereldpers. Het conceptueel denken en Deze bedreigt niet alleen de creatieve industrie, maar de effecten dienen anders te worden gemeten.
De Nederlandse creatieve industrie neemt in omvang en betekenis het pragmatisch handelen worden vaak aangehaald. Vanwege hun Nederlandse economie als geheel. > Kennis- en onderwijsinstellingen dienen bij te dragen aan
toe en heeft internationaal een uitstekende reputatie. De sector is kleinschaligheid en specialisatie worden bedrijven uit Nederland creatieve kennisontwikkeling en -overdracht en deze kennis
compleet en op subsector niveau goed georganiseerd, goed aange- gevraagd voor internationale opdrachten. De snelheid van opereren, Creative Thinking als methode of filosofie is aantoonbaar anders en sneller beschikbaar te stellen en te implementeren.
sloten op internationale ontwikkelingen en bestaat uit een grote evenals de al eerder genoemde conceptuele kijk en pragmatisme zijn voorhanden in de creatieve industrie, maar wordt onvol-
hoeveelheid kleine bedrijven en zzp-ers waarvan een aantal behoren daarbij onderscheidend. Hoe moeilijk ook te claimen, maar er bestaat doende aangewend. Dan kan de Nederlandse creatieve industrie versneld verder groeien,
tot de absolute wereldtop op hun gebied2. zoiets als een ‘Dutch signature’. haar reputatie in het buitenland verder versterken, meer exporteren
De creatieve industrie moet een strategische rol gaan vervullen bij en sterker bijdragen aan innovatie. Als resultaat zal ook de werkgele-
De creatieve industrie (o.a. media, entertainment, vormgeving, Nederland is ook een aantrekkelijke vestigingsplaats voor bedrijven innovatie. De sector heeft hiervoor een goede uitgangspositie, maar genheid groeien en de ‘reguliere’ economie fors worden gestimuleerd.
architectuur, mode, industrieel ontwerp, computergames, reclame) is uit de creatieve industrie. In Amsterdam in het bijzonder vestigen deze wordt vooralsnog onvoldoende benut. Er bestaat echter grote
het divers samengestelde cluster aan bedrijvigheid dat zijn bestaans- zich de laatste jaren steeds meer internationale ‘creative agencies’, urgentie vanwege de sterke en toenemende internationale concur- Om Nederland in 2018 de meest creatieve economie van Europa te
reden vindt in creativiteit, innovatie en ondernemerschap. Het zijn modebedrijven, multimediabedrijven en marketingafdelingen van rentie. Creativiteit is niet het exclusieve domein van Nederland of laten zijn stelt de creatieve industrie een innovatieprogramma voor.
de bedrijven die leven van de capaciteit van mensen om nieuwe ‘brandbedrijven’. Amsterdam werd onlangs door de New York Times zelfs de westerse economieën. Andere Europese landen en in het
concepten, ideeën en kennis om te zetten in economische waarde. ook benoemd tot de ‘coolest town of the world’. Eindhoven werd bijzonder het Verenigd Koninkrijk en Finland investeren fors in hun
onlangs 2e in de competitie met 47 kandidaat steden voor World creatieve economie. Ook in Azië wordt steeds meer geïnvesteerd
Er bestaan diverse definities van de creatieve industrie. De creatieve Design Capital 2012. in de creatieve economie. De internationale concurrentie in zowel
industrie kan worden gedefinieerd als “een uiteenlopende verzameling bedrijven als opleidingen wordt alleen maar groter. Wat opvalt, is dat
sectoren, waarin creativiteit centraal staat”. De initiële creatie - het de focus steeds meer komt te liggen op de integratie van creativiteit,
creëren van vorm, betekenis of symbolische waarde - is de kern van ondernemerschap en technologie. Het Greater Britain programma,
de activiteiten van deze sectoren. Maar ook productie en distributie het gezamenlijke opleidings- en researchprogramma van Economie,
zijn belangrijke schakels in de waardeketen3. 2
Zie voor een gedetailleerde beschrijving van de creatieve industrie Kunst en Design in Helsinki direct gerelateerd aan ondernemingen
bijlage 1 en het creatieve innovatieprogramma van Singapore zijn daar goede
Wanneer wordt uitgegaan van de ‘enge’ definitie die de Ministeries 3
Ministerie EZ, en Ministerie OCW, Waarde van Creatie: Brief voorbeelden van. Singapore stelt: ‘For over four decades, Singapore
van EZ en OCW hanteren voor de creatieve industrie dan is ruim Cultuur en Economie, 2009 has prospered through an investment-led economic strategy focused
3% (een kleine 300.000 mensen) van de Nederlandse beroepsbe- 4
Analyse LISA cijfers 2008 door Roland Berger i.h.k.v. on traditional manufacturing and services industries. As we transit
volking werkzaam in de creatieve industrie4. Daarbij wordt dat deel FES-aanvraag Programma Creatieve Clusters, o.b.v. meest into an innovation-fuelled economy, the driving force in the next
meegeteld dat de initiële creatie vormt. Wanneer ook de productie actuele gegevens en ruime definitie uit Kamerbrief Ons creatieve phase of our development will be the imaginative and creative
en distributie zouden worden meegeteld ligt de bijdrage fors hoger. vermogen (2005) capacity of our people.’
Volgens Florida’s definitie bedraagt de bijdrage van de creatieve 5
Florida, R. en I. Tinagli, Europe in the Creative Age, Carnegie
industrie circa 25%5. Mellon Software Industry Center, 2004 Als de Nederlandse creatieve industrie niet investeert in haar eigen
6
J.Poort en G. Marlet: werkgelegenheid in creatieve bedrijfstakken vernieuwing en innovatie, zal zij haar internationale positie niet
De jaarlijkse groei van de creatieve industrie is het afgelopen blijft harder groeien dat economie. SEO Economisch Onderzoek/ kunnen handhaven. Andere economieën zullen creatiever en innova-
decennium fors hoger geweest dan voor andere economische Atlas voor Gemeenten, 2008, o.b.v. LISA cijfers tiever worden. Creative thinking als nieuwe benadering van innovatie
sectoren6. Met een toegevoegde waarde van 16,9 miljard euro draagt 7
Berenschot, Foto sleutelgebieden, in opdracht van het is nodig om de Nederlandse economie naar de top te brengen van 9
Hofstede (1966), Een van Nederlands cultuurdimensies; feminiteit:
de creatieve industrie voor meer dan 3% bij aan het BBP7. Met een Innovatieplatform, 2008 meest creatieve economieën ter wereld. Deze methode of filosofie het vermogen om te gunnen – staat tegenover Angelsaksische
geschatte 7 miljard euro (circa 1,7% van het Nederlandse totaal) is 8
UNCTAD, Creative Economy Report, 2008 wordt dusver nog onvoldoende aangewend. claimcultuur; ‘what’s in it for me’
Waarde van Creatie Innovatieprogramma Creatieve Industrie 18 Deel I - Waarom? Hoofdstuk 1 Visie en Ambitie 19

11. Hoofdstuk 2 de overwegend kleinschalige bedrijven in de creatieve industrie. industrie, samen met maatschappelijke en economische gebieden,
Knelpunten en Strategie Het beschikbare instrumentarium is als gevolg van juridische
kaders, regelgeving en implementatie overwegend te complex
voor de creatieve industrie. Het beschikbare instrumentarium is
met de creatieve industrie in een strategische rol. De werkwijze is:
van de uitvoering te leren en opnieuw nieuwe projecten aangaan.
Uitvoeren, leren en opnieuw uitvoeren.
tevens onvoldoende toegesneden op de specifieke behoeften:
creatief ondernemerschap en (internationaal) opschalen. Het programma maakt dan ook geen onderscheidt tussen de disci-
plines binnen de creatieve industrie zoals: architectuur, webdesign,
4. Ontbreken kennisbase: Door het ontbreken van een probleem- grafisch ontwerpen, industrieel ontwerpen of gaming. Het richt zich
eigenaar ontbreekt een gedeelde kennisbasis. Kennis en ervaring juist op spelers die de potentie en ambitie hebben een strategische
rond methoden, technieken en ‘best practices’ wordt in kwanti- rol te vervullen. Het programma richt zich daarmee op de ‘willers’ en
tatieve en kwalitatieve zin onvoldoende geborgd en verspreid. de ‘kunners’ in de creatieve industrie die een voortrekkersrol kunnen
Als gevolg daarvan wordt het wiel vaak opnieuw uitgevonden en vervullen en een bredere groep spelers in de creatieve industrie
blijft de ontwikkeling van waardecreatie achter. Dit geldt specifiek kunnen inspireren om zelf te innoveren.
met betrekking tot de snelheid en duurzaamheid van de waarde-
creatie. Door het ontbreken van een probleemeigenaar wordt een De aanpak om in clusters projecten te doen sluit naadloos aan bij de
krachtige ontwikkeling van kennis en ervaring, en daarmee een werkwijze van de Creatieve Industrie zelf en laat daarmee in praktijk
natuurlijk platform voor netwerken en allianties, niet gerealiseerd. zien hoe uitdagingen kunnen worden aangepakt. Nieuwe samenwer-
kingsverbanden (de ‘neue kombinationen’ waarover Schumpeter
5. Leemte in curricula: Als gevolg van het verkokerde onderwijs spreekt) komen het best tot stand door samen concreet aan de slag
ontbreekt ‘integraal creatief probleemoplossen’ in curricula. te gaan. Projecten smeden op die manier nieuwe samenwerkingsver-
De creatieve leiders, de zogenaamde ‘futuremakers’, die over banden en clusters. Het gekozen model voor opschaling zorgt ervoor
disciplines heen creativiteit, business sense, ondernemerschap, dat een groot aantal bedrijven wordt betrokken. De projecten werken
technologie en wetenschap omzetten in innovatie, doen dat zo als katalysator voor deelname van veel partijen.
in hun praktijk. Deze ontwikkeling loopt voor op het onderwijs
waar integratie van deze perspectieven en kennisdomeinen nog Het innovatieprogramma zorgt wel meteen voor verduurzaming. Alles
Dat de creatieve industrie deze strategische rol kan spelen door het ontbreken van overtuigend bewijs van de waarde ervan niet plaatsvindt. Er bestaat op alle onderwijsniveau’s een grote wat wordt geleerd wordt verankerd, versterkt en vergroot, middels
wordt nog onvoldoende gezien door private organisaties, onvoldoende benut. Steeds vaker wordt onderkend dat de traditi- behoefte aan excellent interdisciplinair creatief-geïnspireerd en flankerende activiteiten.
maatschappelijke partijen en de overheid. Er is onvoldoende onele engineering-aanpak niet het antwoord is op de complexiteit ondernemend onderwijs, met een structurele betrokkenheid van
slagkracht door kleinschaligheid. Onderliggend probleem van actuele maatschappelijke en economische uitdagingen. de creatieve leiders. Uitwerking van de strategie
is ook onvoldoende kennisuitwisseling en een leemte in Steeds vaker wordt gerefereerd aan het creatieve ontwerpproces Het programma richt zich op: projecten (de motor van het
curricula. als aanvulling en als alternatief. Toch verloopt adoptie van deze programma – driekwart van het programmabudget) en
aanpak traag. Dit komt hoofdzakelijk omdat er onvoldoende 2.2 Strategie flankerende activiteiten (om te verduurzamen – kwart van
feitelijke en overtuigende kennis is over de maatschappelijke en het programmabudget).
2.1 Knelpunten economische waarde van creativiteit. Daarnaast is er onvol- Centraal in de strategie om deze knelpunten effectief op te
doende inzicht in de wijze waarop creativiteit optimaal kan lossen is het doen van projecten met de creatieve industrie Op basis van de aanzet tot het innovatieprogramma (januari 2010) en
In consultatie met de sector en op basis van onderzoek van de worden ingezet. in een strategische rol. Het programma maakt dan ook de aanbevelingen van de SAC (maart 2010) is er in samenspraak met
overheid en de sector- en brancheorganisaties zijn de knelpunten geen onderscheid tussen de disciplines binnen de creatieve de sector voor gekozen het programma voornamelijk te richten op
in kaart gebracht die voorkomen dat de creatieve industrie een 2. Beperkt speelveld: De creatieve industrie ontbreekt als gevolg industrie, maar richt zich op die spelers, die de potentie en de uitvoering van projecten (drie kwart van het programmabudget).
strategische positie inneemt in innovatieprocessen. In de eerdere van haar overwegende kleinschaligheid als strategische partner in ambitie hebben een strategische rol te vervullen. De projecten vormen het leeuwendeel van het programma, waarbij
evaluatie door de Strategische Advies Commissie (SAC) werden deze (internationale) consortia. De creatieve industrie kent een grote drie projecttranches worden onderscheiden, te weten pilotprojecten,
knelpunten onderkend. verscheidenheid van, met name, kleinschalige ondernemingen. Waarom projecten? Het doen van projecten sluit aan bij kick-startprojecten en opschalingsprojecten. Daarnaast worden
Het ontbreekt aan kennis en ervaring voor het succesvol aangaan hoe de creatieve industrie werkt, bewijst de waarde van de flankerende activiteiten gestart enerzijds ter ondersteuning van de
We richten ons in dit programma alleen op die knelpunten die een van (tijdelijke) allianties en zogenaamde ‘neue kombinationen’. Dit creatieve industrie in de praktijk, smeedt nieuwe samenwer- projecten, anderzijds om de strategische rol van creatieve industrie
sectoroverstijgend karakter hebben en die niet door inspanning van geldt vooral bij internationale samenwerkingsvormen en de acqui- kingsverbanden en clusters en werkt als katalysator voor duurzaam te verankeren (kwart van het programma budget).
industrie, MKB, kennisinstellingen of hun allianties zelf kunnen worden sitiefase van programma’s en projecten. Daarnaast ontbreekt een deelname van veel partijen.
weggenomen. De belangrijkste knelpunten zijn dat de potentie van platform voor internationale bedrijven die in Nederland creatieve Succesfactoren
de creatieve industrie nog onvoldoende wordt gezien door private partners zoeken. Het programma zorgt wel meteen voor verduurzaming. In de dialoog fase van de het afgelopen halfjaar is zijn de volgende
organisaties, marktpartijen en de overheid (1) en er is onvoldoende Geleerde lessen worden verankerd, versterkt en vergroot, kritische succesfactoren geïdentificeerd die in de strategie centraal
slagkracht door kleinschaligheid (2,3). Andere onderliggende 3. Onvoldoende opschaling: Door gebrek aan risicokapitaal en middels flankerende activiteiten. staan:
knelpunten zijn een ontoereikende kennisbasis (4) en een leemte in een te complex instrumentarium komt opschaling van kansrijke
onderwijscurricula (5). innovaties onvoldoende tot stand. Kapitaalverstrekking ten 1. Projecten worden vormgegeven door de creatieve industrie
behoeve van het opschalen van kansrijke innovaties sluit onvol- Centraal in de strategie om de knelpunten effectief op te lossen staat zelf
1. Onderbenutting creativiteit: De kracht van creativiteit wordt doende aan bij het verdienmodel en de strategische horizon van het uitvoeren van gemeenschappelijke projecten van de creatieve Het innovatieprogramma brengt en manifesteert zich als een
Waarde van Creatie Innovatieprogramma Creatieve Industrie 20 Deel I - Waarom? Hoofdstuk 2 Knelpunten en Strategie 21

12. community met een uitdagende missie. Vraagstellingen en mogelijke Project aanpak Flankerende activiteiten
oplossingsrichtingen worden vanuit de community zelf aangedragen
en projecten worden uitgevoerd door spelers uit de creatieve Het opstellen van projectvoorstellen en de selectie ervan wordt door De flankerende activiteiten zijn gericht op zelforganisatie, creatief
industrie die daarin leiderschap, originaliteit en ondernemerschap de creatieve industrie zelf gestuurd. Via de dialoog van de afgelopen leiderschap, kennisontwikkeling en financiële en fiscale condities.
tonen. maanden en de platformen die daarvoor zijn opgezet, is een begin
De interactie verloopt via een online-platform, en maakt gebruik gemaakt met dit proces en daarmee feitelijk een start van het Zelforganisatie betreft de ontwikkeling van samenwerkingsver-
van open netwerken en ‘social media’. Workshops, congressen en innovatieprogramma. banden tussen partijen uit de Creatieve industrie, met als doel grotere
symposia zijn vormgegeven als experience via zogenaamde ‘inspira- Om te zorgen voor samenhang in de projecten en te zorgen dat en complexere opdrachten aan te kunnen nemen. Door cluster-
tional testbeds’. Er wordt intensief en doelmatig ingezet op interactie, een bijdrage wordt geleverd aan gemeenschappelijke kennis die vorming te stimuleren ontstaan duurzame relaties welke ook internati-
open netwerken, digitale kanalen, sociale media en co-creatie. Zo weer gedeeld kan worden, zullen alle projecten aan tenminste twee onale expansie mogelijk maken .
borgen we draagvlak en een brede betrokkenheid door de sector en voorwaarden voldoen in hun aanpak:
komen de meest kansrijke projecten tot stand. > het toepassen van Creative Thinking als rode draad voor de aanpak Onder creatief leiderschap wordt verstaan het stimuleren van een
> het gebruik van een Testbed benadering voor toetsing en andere leiderschapsstijl. Het oprichten van de Dutch Creative Council,
2. Showcases co-creatie. die de creatieve industrie in haar strategische rol promoot, vormt
Het communiceren van inspirerende en representatieve busines- hiertoe het organisatie vehikel.
scases is een belangrijk onderdeel van het programma. De focus ligt Creative Thinking is een visie op innovatie en een aanpak voor het op
op de combinatie van maatschappelijke relevantie en commerciële praktische en creatieve wijze oplossen van problemen of realiseren Kennisdeling betreft het verzamelen, combineren, verrijken en
betekenis. Er wordt samengewerkt met maatschappelijke innova- van radicale verbeteringen. verspreiden van de kennis van over onder meer creative thinking
tiegebieden en andere sleutelgebieden. In samenwerking met de Centraal staat het combineren van creativiteit, empathie en rationa- en nieuwe business modellen. Uiteindelijk doel daarachter is dat
overheid worden maatschappelijke maar ook economische vraag- liteit, ten einde optimaal tegemoet te komen aan zowel de wensen een steeds groter aantal creatieve bureaus een strategische rol kan
stukken ingezet als thema’s. Deze voorbeelden worden gedocumen- van toekomstige gebruikers als de succesfactoren voor organisaties. spelen bij innovatie.
teerd, gearchiveerd en ontsloten via een platform dat binnen de
context van dit programma tot stand komt. Zo laten we zien wat we Principes in de visie van Creative Thinking: Financiële en fiscale condities gaat over het ontwikkelen van
kunnen bereiken met de creatieve industrie in een strategische rol en > Mensgericht en empathisch (versus productgericht) beoordelingsmodellen voor financiering en het verruimen van fiscale
tonen we de waarde aan van de Creative Thinking benadering. > Integrale benadering (versus focus op specifiek onderdeel van instrumenten, met als doel de gewenste groei van de creatieve
systeem) industrie te financieren en te verankeren.
3. Inspirational Testbeds > Interdisciplinair samenwerken (versus traditioneel watervalproces)
Belangrijk bij het tot stand brengen van genoemde showcases is de > Iteratief ontwikkelen; bouwen om te leren (versus eerst specifi- Hoewel het zwaartepunt van het programma ligt bij de uitvoering van
zogenaamde ‘claim validation’: het zo vroeg mogelijk in het proces ceren en dan bouwen) de projecten, zijn er flankerende activiteiten nodig om de strategische
bewijzen dat de middels creative thinking voorgestelde aanpak ook > Afwisseling van divergentie/exploratie en convergentie/ rol van de creatieve industrie te verduurzamen, te verankeren, te
werkelijk gaat leiden tot oplossingen binnen de genoemde thema’s. specificatie versterken en te vergroten. De flankerende activiteiten worden in de
Binnen de context van dit programma zal, met name voor de > Bestuderen van emergent gedrag in het veld bij de interactie met hoofdstukken 4 en 5 nader uitgewerkt.
genoemde showcases, een aantal ‘inspirational testbeds’ worden nieuwe proposities (experience research)
gerealiseerd waar de creatieve bedrijven samen met stakeholders en > Bewijsvoering, reeds vroeg in het proces, met behulp van speciaal
het afnemende veld kunnen experimenteren met nieuw te creëren hiervoor gecreëerde ‘inspirational testbeds’ (claim validation). 2.3 Samenhang
waarde proposities. Ook kunnen in het afnemend veld gezamenlijk
nieuwe, emergente, patronen worden bestudeerd (experience Deze benadering is niet exclusief het domein van de creatieve In deze paragraaf wordt de samenhang tussen de missie, doelen,
research). Zo bewijzen we deze aanpak in de praktijk. industrie, maar vormt de interface tussen de creatieve industrie en de knelpunten en activiteiten weergegeven. Centrale ambitie is het
‘reguliere’ economie. versterken van de strategische positie van de creatieve industrie in de
4. Match making to the max Deze Creative Thinking benadering vormt een belangrijke rode draad waardeketen. Dit draagt enerzijds bij aan de verschillende sector-
Samenwerking tussen creatieve bedrijven is een flexibel alternatief in het programma en stelt de creatieve industrie in staat de beoogde doelstellingen. Anderzijds wordt daarmee een aantal knelpunten
voor schaalvergroting en wordt nadrukkelijk gestimuleerd. Het strategische rol bij innovatie op te nemen. geadresseerd.
innovatieprogramma inventariseert knelpunten, biedt concrete oplos-
singen en leert daarvan. Cross-over allianties worden aangemoedigd In de methodiek van ‘Inspirational Testbeds’ of Living Labs of staat
of krijgen een voorkeursbehandeling. Goed opdrachtgeverschap het emergente gedrag van de gebruikers in interactie met de nieuw
behoort tot de belangrijkste succesfactoren van het programma en gecreëerde proposities centraal en wordt zo min mogelijk gewerkt
wordt gestimuleerd en beloond. De opgedane ervaringen worden in gecontroleerde laboratorium omgevingen, maar juist ‘in-vivo’
gedocumenteerd, gearchiveerd, ontsloten en actief gedeeld via het omgevingen. Denk aan contexten als hotels, ziekenhuizen, stadions
platform. Zo bereiken we de benodigde slagkracht en schaalgrootte. en dergelijke welke de proeftuinen vormen voor de projecten. Op
deze wijze kunnen gebruikers in hun eigen omgeving meedenken,
mee ontwerpen en feedback geven gedurende het gehele proces van
idee tot product of dienst.
Waarde van Creatie Innovatieprogramma Creatieve Industrie 22 Deel I - Waarom? Hoofdstuk 2 Knelpunten en Strategie 23