SlideShare a Scribd company logo
1 of 51
GURU BIDANG STUDY BASA BALI KELOMPOK III
OLIH GURU MULOK
MEMAHAMI
PERIODISASI KASUSASTRAN
BALI
3.6 Memahami dan menanggapi kajian
Periodisasi Kasusastraan Bali
4.9 Mengabstraksi materi tentang Periodisasi
Kasusastraan Bali
PENILAIN:
INDIVIDU MIWAH KELOMPOK MANAWITA LISAN
MIWAH TULIS
KASUMANGGEMAN
2
Pakaian… NENTen
dados Bebas!
Nganutin Aturan Sekolah…
Sopan Rapi nganutin raina
3
NENTEN DADOS
NGLANJAR
Tidak Merokok
KASUMANGGEMAN
4
KERJASAMA
KASUMANGGEMAN
5
NENten Ngrumpi
(RITATKALA MALAJAH)
KASUMANGGEMAN
TETUJON MLAJAHIN KASUSASTRAAN
BALI
ANGGEN GAMBARAN INDIK BUDAYA BALI.
NGAJININ SAJERONNG USAHA PARA
PENGAWI.
ANGGEN NYALIMURANG ATI.
PERIODISASI
KASUSASTRA
AN BALI
PERIODISASI
KASUSASTRAAN
BALI
KASUSASTRAAN HINDU
Ring Zaman MAJAPAHIT abad 15 M
Kasusastraan Bali Kuna, kirang
langkung warsa 1700M
Prasasti sané pinih riin nganggén basa
Jawi Kuna kakeniang ring desa Sukabumi
(Kediri, Jawi Wétan), madaging angka
tahun 726 Saka, utawi 804 Masehi. Karya
sastra sané mawasta Candakarana. Duk
pamadegan wangsa Dharmawangsa
Teguh miwah utamanipun duk pamadegan
para ratu ring Majapahit, akéh parajana
Jawiné sané rauh ka Bali
Bali Anyar warsa 1910-NYANTOS
MANGKIN kasusastraan
sujeroring karya-karya sastra sakadi
kakawin Adiparwa, Ramayana, Arjuna
wiwaha, Bharatayuddha, miwah sané
tiosan. Basa punika taler wénten manggé
sajeroning prasasti –prasasti (piagam).
sane kakawitin antuk karya buku I
Wayan Djiwa sane majudul
“Peroempamaan, jaitoe, Beberapa
Tjerita dalam Bahasa Bali”. Kar I Wayan
I Djiwa puniki taler kasarengin olih
pengawi-pengawi sane lianan sane
Duk Jumeneng Ratu Prabu Wangsa
Warmadéwa;Tembang,gancaran miwah
palawakia,
Duk Jumeneng Ratu Dalem Samprangan utawi
rauhnyané Dangiang Nirarta ke Bali.
Duk Jumeneng Ratu Dalem ring Gélgél.
PERIODISASI
KASUSASTRAAN
BALI
PERIODISASI KASUSASTRAAN BALI
Kasusastraan Bali Tengahan, warsa
1700-1915M.
Zaman Klungkung duk punika makéh kekawi
kidung-kidung minekadi sinalih tunggil karya
sastrané kidung Pamancangah olih Ida Pedand
Gédé Rai
Kekuub Kasusastraan Bali
A.Teges Kasusastraan
Sastra “nyukat-nyikut/ngukur (mengukur),
tra “piranti (serana/alat).
Sastra : “piranti ngajahin tatwa utawi kaweruhan (ilmu).
Susastra ;“Daging sesuratan sane becik /utama.
Kasusastran ;“Palaning reriptayan Sang Kawiswara
malarapan antuk pawisik (ilham/wahyu) ngangge srana
basa sane lengut miwah kasurat ngangge aksara/latin.
Kesusastraan Bali “saluir ajah-ajahan sane becik, pakaryan
para wagmine ring Bali, sane kasurat mabasa Bali, inggian
nganggen aksara Bali miwah huruf Latin Bali.”
“KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
Kasusastraan bahasa sansekerta
Polih penganter + {ka-) + {-an}” Kasusastraan
PERIODISASI
KASUSASTRA
AN BALI
Kasusastran Bali Purwa
Kasusastran Bali Purwa piinika prasida kepah dados kalih paos manut
tata cara panglimbakanyane, inggih punika kasusastran Tutur miwah
kasusastran Sasuratan.
Kasusastran Tutur inggih punika kasusastran sané kabaosang saha nénten
kauningin kawitipun, menawi sampun wénten sadurung aksarané
kauningin. Pinaka conto: wenten saa, mantra, gegendingan, wewangsalan.
cecimpedan miwah satua-satua. Satua puniki ngranjing paos kasusastran
sané mawangun gancaran minakadi satua Siap Selem, Satua Pan Angklung
Gadang. Satua I Tuung Kuning, miwah sane lianan.
Kasusastran Sesuratan inggih punika kasusastran sané kawentenan-ipun
minab sampun wénten duk aab Bali kunané, duk pamadegan Ida Dalem
katurunan Warmadewa ring abad IX. Ring prasasti-prasasti Baliné wénten
kaunggahang indik wayang, bebanyolan, miwah reruntutanipun.
Lelampahanipun janten kanggit saking satua-satua sané sampun wénten
ring kasusastran Bali. Selanturipun Kasusastran Baliné makuéh keni
pengaruh kasusatran Kawi. Punika mawinan basa Kawiné makuéh
ngranjing ring basa Bali, ngranjing ring kasusastran Bali.
“KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
Kasusastran Bali Purwa
Manut wangunnyane kasusastraan Bali purwa
kapah dados kalih :
Kasusastraan gancaran (bebas)  satua,
cacimpedan, msl.
Kasusastraan tembang (terikat)  kidung,
kakawin, msl.
“KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
1. GANCARAN
Wenten makeh soroh gancaran ring kasusastraan
Bali purwa
sakadi ring sor puniki :
a. Satua, conto : satua Pan Belog, Pan Balang
Tamak, I Siap Selem.
b. Babad, conto : babad Dalem, Blahbatuh, msl.
c. Mitos, conto : Dewi Sri, Dalem Balingkang, msl.
d. Legenda, conto : Pura Pulaki, Tirta Empul, msl.
e. Prasasti, conto : prasasti Bebetin, Belanjong,
msl.
f. Epos, conto : Mahabharata, msl.
g. Tantri, conto : Ni Diah Tantri, msl.
h. Pralambang (Basita Paribasa), kapalih dados 16.
“KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
2. Tembang
1. SEKAR RARE
2. SEKAR ALIT
3. SEKAR MADIA
4. SEKAR AGUNG
“KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
PERIODISASI
KASUSASTRA
AN BALI
A. Sekar Rare (Gegendingan)
Gending Rare upami : juru pencar, jenggot uban,
made cenik, mati delod pasih, miwah sane lianan.
Gending Jejangeran upami : putri ayu, siap sangkur,
majejangeran, miwah sane lianan.
Gending Sangiang upami : puspa panganjali, kukus
arum, suaran kembang, miwah sane lianan.
“KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
Video gending juruVideo gending juru
penjarpenjar
Sekar Alit (Tembang Macapat)
Sekar Alit kawangun tur kaiket antuk uger – uger
pada lingsa. Padalingsa inggih punika kecap
wanda miwah wangun suara ring panguntat
sajeroning acarik lan akeh carik sajeroning
apada . uger – uger punika minakadi
– Guru Wilangan : uger – uger wanda sajeroning acarik
– Guru Dingdong : Uger – uger wangun suara ring
panguntat sajeroning acarik
– Guru Gatra : Uger – Uger katah carik sajeroning apada
“KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
Tembang macapat akehnyane
wenten roras (12) soroh makadi :
“KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
PADALINGSA
No Tembang Guruwilang Lan Guru
Dingdong
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
 1 Maskumambang  12i  6a  8i  8a            
 2  Mijil 10i  6a  10e  10i   6i  8u        
 3  Pucung  12u 6a  8i  12a             
 4  Ginanti  8u 8i  8a  8i  8a  8i         
 5  Ginada  8a  8i 8a  8u  8a   4i 8a       
 6  Sinom  8a 8i   8a  8i 8i   8u 8a  8i  4u   8a
 7  Semara dana 8i  8a  8e  8a   7a 8u   8a      
 8  Durma  12a 7i  6a  8a  8i  6a   7i      
 9  Pangkur  8a 11i  8u  7a   12u 8a   8i      
 10  Dangdang 10i   10a 8e  8u  8i  8a  8u  8a  12i  8a 
“KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
JENIS – JENIS SEKAR
RAREVideo pupuh ginantiVideo pupuh ginanti
Tembang macapat
• Tembang macapat punika sajeroning kasusastran prasida
kaanggen ngwangun Geguritan inggih punika kakawian
utawi karangan sane kawangun antuk tembang macapat.
Upami :
– Geguritan Sampik Ingtai, ngangen tembang macapat campuran,
olih Ida Ketut Sari.
– Geguritan Jaya Prana, ngangen tembang macapat ginada
kewanten, olih I Ketut Putra.
– Geguritan Basur, ngangen tembang ginada kemanten, olih Ki
Dalang Tangsub.
– Geguritan Sucita miwah Subudi, ngangen tembang macapat
campuran, olih Ida Bagus Ketut Jelantik.
– Geguritan Tamtam, ngangen tembang macapat campuran, olih I
Ketut Sangging.
“KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
MAKUDANG-KUDANG TEMBANG
MACAPAT
GINANTI
PUCUNG
MASKUMAMBANGSEMARANDANA MIJIL
Pangkur
DANGDANG SINOM
GINADA
DURMA
01.__GEGURITAN_CAMPUR
“KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
Sekar Madya (Kidung utawi Tembang
Tengahan)
• Inggih punika marupa kakawian utawi karangan sane kwangun
antuk sekar madia makadi kidung Tantri, kidung Sri Tanjung, miwah
sane lianan. Kidung punika wenten sane marupa :
 Kidung sane ngangge tembang macapat. Basa sane kaanggen
marupa basa tengahan sakewanten kawangun antuk tembang
macapat makadi :
• Kidung Ranggalawe.
• Kidung Sri Tanjung.
• Kidung Pamancangah Dalem.
• Kidung Amad Muhamad.
• Kidung Kaki Tua, miwah sane lianan.
 Kidung sane nganggen kidung sujati makadi :
• Malat.
• Wargasari.
• Alis-alis Ijo.
• Tantri, miwah sane lianan.
“KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
Sekar Agung (Kekawin, Tembang
Gede utawi Wirama)
inggih punika kakawian utawi karangan sane kawangun antuk
wirama makadi:
– Kekawin Ramayana olih Empu Yogi Swara.
– Kekawin Bharata Yudha olih Empu Sedah miwah Empu
Panuluh.
– Kekawin Arjuna Wiwaha olih Empu Kanwa.
– Kekawin Sutasoma olih Empu Tantular.
– Kekawin Siwaratri Kalpa olih Empu Tanakung.
– Kekawin Semarandhana olih Empu Darmaja.
– Kekawin Gatotkaca Sraya olih Empu Panuluh.
– Kekawin Writtasancaya olih Empu Tanakung.
– Kekawin Negarakethagama olih Empu Prapanca.
– Kekawin Kresnayana olih Empu Triguna, miwah sane lianan.
“KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
Sekar Agung kabanda antuk uger –
uger
1. Guru mateges suara abot ,suara panjang ,ngilet utawi
kecap wanda ane katembangang panjang wilet.
– Guru Haswa ( G. Bawak)
– Guru Dirgha ( G. Panjang )
– Guru Pluta ( G. Panjang tur ngileg )
2. Laghu inggih punika suara ingan , suara bawak utawi
kecap wanda sane katembangang bawak
3. Wretta inggih punika kecap wanda / gabogan wanda
sajeroning acarik
4. Matra inggih punika kawangun guru lagu sajeroning
acarik
“KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
Kasusatran Bali Anyar
• Kasusatran Bali Anyar kakawitin antuk sane kakawitin antuk karya
buku I Wayan Djiwa sane majudul “Peroempamaan, jaitoe,
Beberapa Tjerita dalam Bahasa Bali”. Kar I Wayan I Djiwa puniki
taler kasarengin olih pengawi-pengawi sane lianan sane
• Selanturnyane kamanggehang duk wenten novel "Nemoe Karma".
Sane kasurat antuk I Wayan Gobiah, kamedalang antuk Balai
Pustaka, warsa 1931.
• Pepalihan kasusastran Bali Anyar makadi pateh ring pepalihan
Kasusastran Indonesiané, inggih punika marupa:
• (1) Gancaran (Prosa),
• (2) Puisi (Puisi),
• (3) Lelampahan (Drama).
Salanturipun kakawian puniki makasami nganutin panglimbakan
kasusastran Indonesia.
“KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
PERIODISASI
KASUSASTRAAN
BALI
Prosa Bali Anyar
• Prosa Bali, wangunipun marupa novel: Nemoe
Karma antuk I Wayan Gobiah. Mlancaran Ka
Sasak antuk Gede Srawana. Tresnane Lebur Ajur
Satonden Kcmbang olih Jelantik Santa.
• Sane marupa cerpen: Katemu ring Tampaksiring
antuk Made Sangra, Iwang Tiang Newek olih A.A.
Gede Jelantik, Tambeté Ngawinang Lacur antuk
Raka Sukmadi, Mangun Karsa Mangun Karya
Saluiring Urip olih Gusti Putu Antara, Pupulan
cerpen Gede Ombak Gede Angin antuk Made
Suarsa, miwah sane lianan.
“KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
PERIODISASI
KASUSASTRAAN
BALI
Puisi Bali
Puisi Bali, sampun medal makudang-kudang
kumpulan puisi:
•Galang Kangin, Kidung I Lontar Rograg,
kamedalang antuk Yayasan Saba Sastra Bali,
• Majugjag antuk Ki Dusun,
•Ang ah Ah Ang miwah Gunung Menyan Segara
Madu antuk Made Suarsa.
“KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
PERIODISASI
KASUSASTRAAN
BALI
DRAMA
• Drama inggih punika kasusastraan sane
marupa sasolahan ngundukang pratingkah
manusa saha nganggen srana basa.
• Drama Bali inggih punika kasusastraan sane
marupa sasolahan ngundukang pratingkah
manusa saha nganggen srana basa Basa Bali.
• Drama taler mateges lelampahan,paigelan
miwah sandiwara.
“KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
“KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
PERIODISASI
KASUSASTRAAN
BALI
Test 1 : sareng kelompok
• Napi sujatine kasusastraan punika?
• Napi kemanten wewidangan kasusastraan Bali
manut ring aab jagate?
• Napi pabinayan kasusastraan Bali Purwa
sareng kasusatraan Bali Anyar?
• Indayang rerehin conto makudang- kudang
reriptan kasusastraan Bali manut aab jagat!
Kunci Jawaban :
1. Kasusastraan inggih punika kawentenan ajah-ajahan sane becik utawi
luwih miwah kakawian sastra sane metu saking padma hredaya manusa
sane marupa tulisan utawi karangan sane kawentenannyane luwih,
becik tur lengut.
2. Manut ring aab jagat utawi masa kawentenannyane wenten kabaos
Sastra Bali purwa (tradisional) lan sastra Bali anyar (modern).
3. Pabinayannyane inggih punika Sastra Bali purwa (tradisional) marupa
kasusastraan sane durung keni pengaruh modern miwah sastra Bali
anyar (modern) inggih punika kasusastraan sane sampun keni pengaruh
modern.
4. Conto makudang- kudang reriptan kasusastraan Bali manut aab jagat,
luirnyane:
Contoh Prosa Bali Purwa
- Satua-Satua ( sekadi: Bawang Teken Kesuna, Siap Selem)
- Babad (sekadi: Babad Dalem, Babad Pasek, Msl.)
- Kanda (sekadi: Kanda Pat rare, Kanda Pat sari, Msl.)
- Wiracarita (sekadi: Mahabharata, Bratayudha, Ramayana, Msl.)
Contoh Puisi Bali Purwa
- Sekar rare
- Sekar alit
- Sekar madya
- Sekar agung
Contoh Prosa Bali Anyar
1. Novel / Roman
- Malancaran Ka Sasak olih I Gede Srawana
- Lan Jani olih I Made Wanda
- Msl.
2. Cerpen
- Togog olih I Made Sanggra
- Kampih di Pasisi olih Jelantik Santha
- Msl.
3. Drama
- Nang Kepod olih Ketut Aryana
- Maboros olih Putu Gede Suata
- Msl.
Contoh Puisi Bali Purwa
- Bali olih Ngurah Yupa
- Basa Bali olih Suntari Pr.
- Galang Bulan olih K. Putra
- Mati Nguda olih Putu Sedana
- Idupe Nemu Sengsara olih Made Sanggra
- Jagi Surup Suryane olih Made Taro
- Msl.
PR-Tes 2 ketrampilan
*Indayang sareng kelompok soang-soang
mangabtraksikan/ringkas periodisasi saking
dumun nyantos mangkin! Miwah patemon
jagi rauh sami maktayang ngangge power
point kaajeng kelas!
PERIODISASI
KASUSASTRAAN
BALI
KESIMPULAN
PERIODISASI
KASUSASTRA
AN BALI
KACUNDUK MALIH RING
PATEMON SANE JAGI
RAUH !
*Periodisasi kesusastraan Bali*
þ ]onÓi; ]onÓi; ]
onÓi; þ
MATUR SUKSMA
OM Shantih, Shantih, shantih OM

More Related Content

What's hot

Kliping Tarian Adat Indonesia
Kliping Tarian Adat IndonesiaKliping Tarian Adat Indonesia
Kliping Tarian Adat Indonesia
Firdika Arini
 
Format kop kalender jemaat
Format kop kalender jemaatFormat kop kalender jemaat
Format kop kalender jemaat
gkii
 

What's hot (20)

Biografi singkat sembilan wali
Biografi singkat sembilan wali Biografi singkat sembilan wali
Biografi singkat sembilan wali
 
Kliping Tarian Adat Indonesia
Kliping Tarian Adat IndonesiaKliping Tarian Adat Indonesia
Kliping Tarian Adat Indonesia
 
Contoh proposal kegiatan tata boga
Contoh proposal kegiatan tata bogaContoh proposal kegiatan tata boga
Contoh proposal kegiatan tata boga
 
SEJARAH KEBUDAYAAN ISLAM (KERAJAAN SAMUDRA PASAI)
SEJARAH KEBUDAYAAN ISLAM (KERAJAAN SAMUDRA PASAI)SEJARAH KEBUDAYAAN ISLAM (KERAJAAN SAMUDRA PASAI)
SEJARAH KEBUDAYAAN ISLAM (KERAJAAN SAMUDRA PASAI)
 
Kasusastraan bali ... s.2
Kasusastraan bali ... s.2Kasusastraan bali ... s.2
Kasusastraan bali ... s.2
 
Kerajaan misol, sumber sejarah, letak geografis, politik dan ekonomi
Kerajaan misol, sumber sejarah, letak geografis, politik dan ekonomiKerajaan misol, sumber sejarah, letak geografis, politik dan ekonomi
Kerajaan misol, sumber sejarah, letak geografis, politik dan ekonomi
 
Kerajaan Pajang
Kerajaan PajangKerajaan Pajang
Kerajaan Pajang
 
Indonesian culture part1
Indonesian culture part1Indonesian culture part1
Indonesian culture part1
 
Anggah ungguhing lengkara BASA BALI
Anggah ungguhing lengkara BASA BALIAnggah ungguhing lengkara BASA BALI
Anggah ungguhing lengkara BASA BALI
 
BAHASA SUNDA KELAS 11
BAHASA SUNDA KELAS 11BAHASA SUNDA KELAS 11
BAHASA SUNDA KELAS 11
 
Sejarah : SUNAN DRAJAT
Sejarah : SUNAN DRAJATSejarah : SUNAN DRAJAT
Sejarah : SUNAN DRAJAT
 
Walisongo : Sunan gresik ( Sejarah Kelas X )
Walisongo : Sunan gresik ( Sejarah Kelas X )Walisongo : Sunan gresik ( Sejarah Kelas X )
Walisongo : Sunan gresik ( Sejarah Kelas X )
 
Kerajaan Banten
Kerajaan BantenKerajaan Banten
Kerajaan Banten
 
kerajaan kutai
kerajaan kutaikerajaan kutai
kerajaan kutai
 
Walisongo : Sunan drajat ( Sejarah Kelas X )
Walisongo : Sunan drajat ( Sejarah Kelas X )Walisongo : Sunan drajat ( Sejarah Kelas X )
Walisongo : Sunan drajat ( Sejarah Kelas X )
 
sejarah Kerajaan bone politik ekonomi dan letak geografisnya
sejarah Kerajaan bone politik ekonomi dan letak geografisnyasejarah Kerajaan bone politik ekonomi dan letak geografisnya
sejarah Kerajaan bone politik ekonomi dan letak geografisnya
 
Format kop kalender jemaat
Format kop kalender jemaatFormat kop kalender jemaat
Format kop kalender jemaat
 
Senam Indonesia Jaya
Senam Indonesia JayaSenam Indonesia Jaya
Senam Indonesia Jaya
 
sejarah Kerajaan salawati sosial ekonomi dan politiknya
sejarah Kerajaan salawati sosial ekonomi dan politiknyasejarah Kerajaan salawati sosial ekonomi dan politiknya
sejarah Kerajaan salawati sosial ekonomi dan politiknya
 
Kerajaan mataram islam sumber sejarah kerajaan mataram islam,letak geografis ...
Kerajaan mataram islam sumber sejarah kerajaan mataram islam,letak geografis ...Kerajaan mataram islam sumber sejarah kerajaan mataram islam,letak geografis ...
Kerajaan mataram islam sumber sejarah kerajaan mataram islam,letak geografis ...
 

Similar to Periodisasi kasusastraan bali

Ilmu sosial dasar 1 ia04
Ilmu sosial dasar 1 ia04Ilmu sosial dasar 1 ia04
Ilmu sosial dasar 1 ia04
Yoga Yps
 

Similar to Periodisasi kasusastraan bali (20)

Kasusastraan tembang bali
Kasusastraan tembang baliKasusastraan tembang bali
Kasusastraan tembang bali
 
Kasusastraan tembang bali
Kasusastraan tembang baliKasusastraan tembang bali
Kasusastraan tembang bali
 
Kasusastraan bali
Kasusastraan baliKasusastraan bali
Kasusastraan bali
 
6.7.2.2.ppsx
6.7.2.2.ppsx6.7.2.2.ppsx
6.7.2.2.ppsx
 
Buku Bahasa Bali KLS x
 Buku Bahasa Bali  KLS x Buku Bahasa Bali  KLS x
Buku Bahasa Bali KLS x
 
BAHASA BALI KELASA X
BAHASA BALI KELASA XBAHASA BALI KELASA X
BAHASA BALI KELASA X
 
Tembang Macapat E-book
 Tembang Macapat E-book Tembang Macapat E-book
Tembang Macapat E-book
 
Muhamad Nauval-20-XI IPS 1 bahasa jawa.pdf
Muhamad Nauval-20-XI IPS 1 bahasa jawa.pdfMuhamad Nauval-20-XI IPS 1 bahasa jawa.pdf
Muhamad Nauval-20-XI IPS 1 bahasa jawa.pdf
 
BAHASA DAERAH BALI KLS XI
 BAHASA DAERAH  BALI KLS XI  BAHASA DAERAH  BALI KLS XI
BAHASA DAERAH BALI KLS XI
 
BAHASA BALI KELAS XI
BAHASA BALI KELAS XIBAHASA BALI KELAS XI
BAHASA BALI KELAS XI
 
Menulis lontar kls xi
Menulis lontar kls xiMenulis lontar kls xi
Menulis lontar kls xi
 
Ilmu sosial dasar 1 ia04
Ilmu sosial dasar 1 ia04Ilmu sosial dasar 1 ia04
Ilmu sosial dasar 1 ia04
 
Kitab_Primbon-Betaljemur_Adammakna.PDF
Kitab_Primbon-Betaljemur_Adammakna.PDFKitab_Primbon-Betaljemur_Adammakna.PDF
Kitab_Primbon-Betaljemur_Adammakna.PDF
 
TEMBANG MACAPAT.pdf
TEMBANG MACAPAT.pdfTEMBANG MACAPAT.pdf
TEMBANG MACAPAT.pdf
 
Ppt m4 kb 1 GEGURITAN LAN TEMBANG MACAPAT
Ppt m4 kb 1 GEGURITAN LAN TEMBANG MACAPATPpt m4 kb 1 GEGURITAN LAN TEMBANG MACAPAT
Ppt m4 kb 1 GEGURITAN LAN TEMBANG MACAPAT
 
Makalah Wayang Golek
Makalah Wayang Golek Makalah Wayang Golek
Makalah Wayang Golek
 
Kata pangante1
Kata pangante1Kata pangante1
Kata pangante1
 
ppt project T.Mandailing.pptx
ppt project T.Mandailing.pptxppt project T.Mandailing.pptx
ppt project T.Mandailing.pptx
 
Makalah Budaya Lahan Kering, Kepulauan dan Pariwisata tentang sasando (autosa...
Makalah Budaya Lahan Kering, Kepulauan dan Pariwisata tentang sasando (autosa...Makalah Budaya Lahan Kering, Kepulauan dan Pariwisata tentang sasando (autosa...
Makalah Budaya Lahan Kering, Kepulauan dan Pariwisata tentang sasando (autosa...
 
pdf_20230311_124100_0000.pdf
pdf_20230311_124100_0000.pdfpdf_20230311_124100_0000.pdf
pdf_20230311_124100_0000.pdf
 

More from SMK Negeri 2 Denpasar, Bali

More from SMK Negeri 2 Denpasar, Bali (20)

Trend baru 2020 bisnis ngopi dapat income
Trend baru 2020 bisnis ngopi dapat incomeTrend baru 2020 bisnis ngopi dapat income
Trend baru 2020 bisnis ngopi dapat income
 
Puisi bali anyar
Puisi bali anyarPuisi bali anyar
Puisi bali anyar
 
Silabus xii k 13
Silabus xii k 13Silabus xii k 13
Silabus xii k 13
 
Silabus xi kk 13
Silabus xi  kk  13Silabus xi  kk  13
Silabus xi kk 13
 
Cara pengetikan bali dj
Cara pengetikan bali djCara pengetikan bali dj
Cara pengetikan bali dj
 
S ilabus basa bali kls x k 13
S ilabus  basa bali kls x k  13S ilabus  basa bali kls x k  13
S ilabus basa bali kls x k 13
 
Materi aksara bali
Materi aksara baliMateri aksara bali
Materi aksara bali
 
Bisnis visioner 2016
Bisnis visioner 2016Bisnis visioner 2016
Bisnis visioner 2016
 
Malajah basa bali ring soal basa bali
Malajah basa bali ring soal basa baliMalajah basa bali ring soal basa bali
Malajah basa bali ring soal basa bali
 
Bali Simbar B
Bali Simbar BBali Simbar B
Bali Simbar B
 
Sorohan lan fungsi aksara baliné
Sorohan  lan fungsi aksara balinéSorohan  lan fungsi aksara baliné
Sorohan lan fungsi aksara baliné
 
7. model pembelajaran ,120209
7. model pembelajaran ,1202097. model pembelajaran ,120209
7. model pembelajaran ,120209
 
Metode pembelajaran
Metode pembelajaranMetode pembelajaran
Metode pembelajaran
 
Modul paribasa bali
Modul  paribasa baliModul  paribasa bali
Modul paribasa bali
 
Kisi kisi soal basa bali.pdf 2015
Kisi kisi soal basa bali.pdf 2015Kisi kisi soal basa bali.pdf 2015
Kisi kisi soal basa bali.pdf 2015
 
Soal penelitian
Soal penelitianSoal penelitian
Soal penelitian
 
Malajah Aksara Bali Sareng Juliadi
Malajah Aksara Bali Sareng JuliadiMalajah Aksara Bali Sareng Juliadi
Malajah Aksara Bali Sareng Juliadi
 
Persentasi trading
Persentasi tradingPersentasi trading
Persentasi trading
 
Persentasi trading
Persentasi tradingPersentasi trading
Persentasi trading
 
Pelajahan basa bali mendengarkan cerpen
Pelajahan basa bali mendengarkan cerpenPelajahan basa bali mendengarkan cerpen
Pelajahan basa bali mendengarkan cerpen
 

Recently uploaded

Bab 7 - Perilaku Ekonomi dan Kesejahteraan Sosial.pptx
Bab 7 - Perilaku Ekonomi dan Kesejahteraan Sosial.pptxBab 7 - Perilaku Ekonomi dan Kesejahteraan Sosial.pptx
Bab 7 - Perilaku Ekonomi dan Kesejahteraan Sosial.pptx
ssuser35630b
 
Modul 2 - Bagaimana membangun lingkungan belajar yang mendukung transisi PAUD...
Modul 2 - Bagaimana membangun lingkungan belajar yang mendukung transisi PAUD...Modul 2 - Bagaimana membangun lingkungan belajar yang mendukung transisi PAUD...
Modul 2 - Bagaimana membangun lingkungan belajar yang mendukung transisi PAUD...
pipinafindraputri1
 
HAK DAN KEWAJIBAN WARGA NEGARA ppkn i.ppt
HAK DAN KEWAJIBAN WARGA NEGARA ppkn i.pptHAK DAN KEWAJIBAN WARGA NEGARA ppkn i.ppt
HAK DAN KEWAJIBAN WARGA NEGARA ppkn i.ppt
nabilafarahdiba95
 

Recently uploaded (20)

AKSI NYATA Numerasi Meningkatkan Kompetensi Murid_compressed (1) (1).pptx
AKSI NYATA  Numerasi  Meningkatkan Kompetensi Murid_compressed (1) (1).pptxAKSI NYATA  Numerasi  Meningkatkan Kompetensi Murid_compressed (1) (1).pptx
AKSI NYATA Numerasi Meningkatkan Kompetensi Murid_compressed (1) (1).pptx
 
vIDEO kelayakan berita untuk mahasiswa.ppsx
vIDEO kelayakan berita untuk mahasiswa.ppsxvIDEO kelayakan berita untuk mahasiswa.ppsx
vIDEO kelayakan berita untuk mahasiswa.ppsx
 
Memperkasakan Dialog Prestasi Sekolah.pptx
Memperkasakan Dialog Prestasi Sekolah.pptxMemperkasakan Dialog Prestasi Sekolah.pptx
Memperkasakan Dialog Prestasi Sekolah.pptx
 
Bab 4 Persatuan dan Kesatuan di Lingkup Wilayah Kabupaten dan Kota.pptx
Bab 4 Persatuan dan Kesatuan di Lingkup Wilayah Kabupaten dan Kota.pptxBab 4 Persatuan dan Kesatuan di Lingkup Wilayah Kabupaten dan Kota.pptx
Bab 4 Persatuan dan Kesatuan di Lingkup Wilayah Kabupaten dan Kota.pptx
 
MODUL PENDIDIKAN PANCASILA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL PENDIDIKAN PANCASILA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdfMODUL PENDIDIKAN PANCASILA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL PENDIDIKAN PANCASILA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
 
Modul Ajar Bahasa Inggris - HOME SWEET HOME (Chapter 3) - Fase D.pdf
Modul Ajar Bahasa Inggris - HOME SWEET HOME (Chapter 3) - Fase D.pdfModul Ajar Bahasa Inggris - HOME SWEET HOME (Chapter 3) - Fase D.pdf
Modul Ajar Bahasa Inggris - HOME SWEET HOME (Chapter 3) - Fase D.pdf
 
RENCANA & Link2 Materi Pelatihan_ "Teknik Perhitungan TKDN, BMP, Preferensi H...
RENCANA & Link2 Materi Pelatihan_ "Teknik Perhitungan TKDN, BMP, Preferensi H...RENCANA & Link2 Materi Pelatihan_ "Teknik Perhitungan TKDN, BMP, Preferensi H...
RENCANA & Link2 Materi Pelatihan_ "Teknik Perhitungan TKDN, BMP, Preferensi H...
 
AKSI NYATA TOPIK 1 MERDEKA BELAJAR. PPTX
AKSI NYATA TOPIK 1 MERDEKA BELAJAR. PPTXAKSI NYATA TOPIK 1 MERDEKA BELAJAR. PPTX
AKSI NYATA TOPIK 1 MERDEKA BELAJAR. PPTX
 
MODUL PENDIDIKAN PANCASILA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL PENDIDIKAN PANCASILA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdfMODUL PENDIDIKAN PANCASILA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL PENDIDIKAN PANCASILA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
 
Pendidikan-Bahasa-Indonesia-di-SD MODUL 3 .pptx
Pendidikan-Bahasa-Indonesia-di-SD MODUL 3 .pptxPendidikan-Bahasa-Indonesia-di-SD MODUL 3 .pptx
Pendidikan-Bahasa-Indonesia-di-SD MODUL 3 .pptx
 
MODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdfMODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
MODUL AJAR BAHASA INDONESIA KELAS 6 KURIKULUM MERDEKA.pdf
 
Bab 7 - Perilaku Ekonomi dan Kesejahteraan Sosial.pptx
Bab 7 - Perilaku Ekonomi dan Kesejahteraan Sosial.pptxBab 7 - Perilaku Ekonomi dan Kesejahteraan Sosial.pptx
Bab 7 - Perilaku Ekonomi dan Kesejahteraan Sosial.pptx
 
Aksi Nyata PMM Topik Refleksi Diri (1).pdf
Aksi Nyata PMM Topik Refleksi Diri (1).pdfAksi Nyata PMM Topik Refleksi Diri (1).pdf
Aksi Nyata PMM Topik Refleksi Diri (1).pdf
 
PPT Mean Median Modus data tunggal .pptx
PPT Mean Median Modus data tunggal .pptxPPT Mean Median Modus data tunggal .pptx
PPT Mean Median Modus data tunggal .pptx
 
Prov.Jabar_1504_Pengumuman Seleksi Tahap 2_CGP A11 (2).pdf
Prov.Jabar_1504_Pengumuman Seleksi Tahap 2_CGP A11 (2).pdfProv.Jabar_1504_Pengumuman Seleksi Tahap 2_CGP A11 (2).pdf
Prov.Jabar_1504_Pengumuman Seleksi Tahap 2_CGP A11 (2).pdf
 
Modul 2 - Bagaimana membangun lingkungan belajar yang mendukung transisi PAUD...
Modul 2 - Bagaimana membangun lingkungan belajar yang mendukung transisi PAUD...Modul 2 - Bagaimana membangun lingkungan belajar yang mendukung transisi PAUD...
Modul 2 - Bagaimana membangun lingkungan belajar yang mendukung transisi PAUD...
 
KELAS 10 PERUBAHAN LINGKUNGAN SMA KURIKULUM MERDEKA
KELAS 10 PERUBAHAN LINGKUNGAN SMA KURIKULUM MERDEKAKELAS 10 PERUBAHAN LINGKUNGAN SMA KURIKULUM MERDEKA
KELAS 10 PERUBAHAN LINGKUNGAN SMA KURIKULUM MERDEKA
 
HAK DAN KEWAJIBAN WARGA NEGARA ppkn i.ppt
HAK DAN KEWAJIBAN WARGA NEGARA ppkn i.pptHAK DAN KEWAJIBAN WARGA NEGARA ppkn i.ppt
HAK DAN KEWAJIBAN WARGA NEGARA ppkn i.ppt
 
SOAL PUBLIC SPEAKING UNTUK PEMULA PG & ESSAY
SOAL PUBLIC SPEAKING UNTUK PEMULA PG & ESSAYSOAL PUBLIC SPEAKING UNTUK PEMULA PG & ESSAY
SOAL PUBLIC SPEAKING UNTUK PEMULA PG & ESSAY
 
Aksi Nyata Disiplin Positif Keyakinan Kelas untuk SMK
Aksi Nyata Disiplin Positif Keyakinan Kelas untuk SMKAksi Nyata Disiplin Positif Keyakinan Kelas untuk SMK
Aksi Nyata Disiplin Positif Keyakinan Kelas untuk SMK
 

Periodisasi kasusastraan bali

  • 1. GURU BIDANG STUDY BASA BALI KELOMPOK III OLIH GURU MULOK MEMAHAMI PERIODISASI KASUSASTRAN BALI 3.6 Memahami dan menanggapi kajian Periodisasi Kasusastraan Bali 4.9 Mengabstraksi materi tentang Periodisasi Kasusastraan Bali PENILAIN: INDIVIDU MIWAH KELOMPOK MANAWITA LISAN MIWAH TULIS
  • 2. KASUMANGGEMAN 2 Pakaian… NENTen dados Bebas! Nganutin Aturan Sekolah… Sopan Rapi nganutin raina
  • 6. TETUJON MLAJAHIN KASUSASTRAAN BALI ANGGEN GAMBARAN INDIK BUDAYA BALI. NGAJININ SAJERONNG USAHA PARA PENGAWI. ANGGEN NYALIMURANG ATI. PERIODISASI KASUSASTRA AN BALI
  • 8. KASUSASTRAAN HINDU Ring Zaman MAJAPAHIT abad 15 M Kasusastraan Bali Kuna, kirang langkung warsa 1700M Prasasti sané pinih riin nganggén basa Jawi Kuna kakeniang ring desa Sukabumi (Kediri, Jawi Wétan), madaging angka tahun 726 Saka, utawi 804 Masehi. Karya sastra sané mawasta Candakarana. Duk pamadegan wangsa Dharmawangsa Teguh miwah utamanipun duk pamadegan para ratu ring Majapahit, akéh parajana Jawiné sané rauh ka Bali Bali Anyar warsa 1910-NYANTOS MANGKIN kasusastraan sujeroring karya-karya sastra sakadi kakawin Adiparwa, Ramayana, Arjuna wiwaha, Bharatayuddha, miwah sané tiosan. Basa punika taler wénten manggé sajeroning prasasti –prasasti (piagam). sane kakawitin antuk karya buku I Wayan Djiwa sane majudul “Peroempamaan, jaitoe, Beberapa Tjerita dalam Bahasa Bali”. Kar I Wayan I Djiwa puniki taler kasarengin olih pengawi-pengawi sane lianan sane Duk Jumeneng Ratu Prabu Wangsa Warmadéwa;Tembang,gancaran miwah palawakia, Duk Jumeneng Ratu Dalem Samprangan utawi rauhnyané Dangiang Nirarta ke Bali. Duk Jumeneng Ratu Dalem ring Gélgél. PERIODISASI KASUSASTRAAN BALI PERIODISASI KASUSASTRAAN BALI Kasusastraan Bali Tengahan, warsa 1700-1915M. Zaman Klungkung duk punika makéh kekawi kidung-kidung minekadi sinalih tunggil karya sastrané kidung Pamancangah olih Ida Pedand Gédé Rai
  • 9.
  • 10.
  • 11.
  • 12.
  • 13.
  • 14.
  • 15.
  • 16.
  • 17.
  • 18.
  • 19.
  • 20.
  • 22. A.Teges Kasusastraan Sastra “nyukat-nyikut/ngukur (mengukur), tra “piranti (serana/alat). Sastra : “piranti ngajahin tatwa utawi kaweruhan (ilmu). Susastra ;“Daging sesuratan sane becik /utama. Kasusastran ;“Palaning reriptayan Sang Kawiswara malarapan antuk pawisik (ilham/wahyu) ngangge srana basa sane lengut miwah kasurat ngangge aksara/latin. Kesusastraan Bali “saluir ajah-ajahan sane becik, pakaryan para wagmine ring Bali, sane kasurat mabasa Bali, inggian nganggen aksara Bali miwah huruf Latin Bali.” “KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd” Kasusastraan bahasa sansekerta Polih penganter + {ka-) + {-an}” Kasusastraan PERIODISASI KASUSASTRA AN BALI
  • 23. Kasusastran Bali Purwa Kasusastran Bali Purwa piinika prasida kepah dados kalih paos manut tata cara panglimbakanyane, inggih punika kasusastran Tutur miwah kasusastran Sasuratan. Kasusastran Tutur inggih punika kasusastran sané kabaosang saha nénten kauningin kawitipun, menawi sampun wénten sadurung aksarané kauningin. Pinaka conto: wenten saa, mantra, gegendingan, wewangsalan. cecimpedan miwah satua-satua. Satua puniki ngranjing paos kasusastran sané mawangun gancaran minakadi satua Siap Selem, Satua Pan Angklung Gadang. Satua I Tuung Kuning, miwah sane lianan. Kasusastran Sesuratan inggih punika kasusastran sané kawentenan-ipun minab sampun wénten duk aab Bali kunané, duk pamadegan Ida Dalem katurunan Warmadewa ring abad IX. Ring prasasti-prasasti Baliné wénten kaunggahang indik wayang, bebanyolan, miwah reruntutanipun. Lelampahanipun janten kanggit saking satua-satua sané sampun wénten ring kasusastran Bali. Selanturipun Kasusastran Baliné makuéh keni pengaruh kasusatran Kawi. Punika mawinan basa Kawiné makuéh ngranjing ring basa Bali, ngranjing ring kasusastran Bali. “KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
  • 24. Kasusastran Bali Purwa Manut wangunnyane kasusastraan Bali purwa kapah dados kalih : Kasusastraan gancaran (bebas)  satua, cacimpedan, msl. Kasusastraan tembang (terikat)  kidung, kakawin, msl. “KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
  • 25. 1. GANCARAN Wenten makeh soroh gancaran ring kasusastraan Bali purwa sakadi ring sor puniki : a. Satua, conto : satua Pan Belog, Pan Balang Tamak, I Siap Selem. b. Babad, conto : babad Dalem, Blahbatuh, msl. c. Mitos, conto : Dewi Sri, Dalem Balingkang, msl. d. Legenda, conto : Pura Pulaki, Tirta Empul, msl. e. Prasasti, conto : prasasti Bebetin, Belanjong, msl. f. Epos, conto : Mahabharata, msl. g. Tantri, conto : Ni Diah Tantri, msl. h. Pralambang (Basita Paribasa), kapalih dados 16. “KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
  • 26. 2. Tembang 1. SEKAR RARE 2. SEKAR ALIT 3. SEKAR MADIA 4. SEKAR AGUNG “KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd” PERIODISASI KASUSASTRA AN BALI
  • 27. A. Sekar Rare (Gegendingan) Gending Rare upami : juru pencar, jenggot uban, made cenik, mati delod pasih, miwah sane lianan. Gending Jejangeran upami : putri ayu, siap sangkur, majejangeran, miwah sane lianan. Gending Sangiang upami : puspa panganjali, kukus arum, suaran kembang, miwah sane lianan. “KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
  • 28. Video gending juruVideo gending juru penjarpenjar
  • 29. Sekar Alit (Tembang Macapat) Sekar Alit kawangun tur kaiket antuk uger – uger pada lingsa. Padalingsa inggih punika kecap wanda miwah wangun suara ring panguntat sajeroning acarik lan akeh carik sajeroning apada . uger – uger punika minakadi – Guru Wilangan : uger – uger wanda sajeroning acarik – Guru Dingdong : Uger – uger wangun suara ring panguntat sajeroning acarik – Guru Gatra : Uger – Uger katah carik sajeroning apada “KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
  • 30. Tembang macapat akehnyane wenten roras (12) soroh makadi : “KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
  • 31. PADALINGSA No Tembang Guruwilang Lan Guru Dingdong 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10  1 Maskumambang  12i  6a  8i  8a              2  Mijil 10i  6a  10e  10i   6i  8u          3  Pucung  12u 6a  8i  12a               4  Ginanti  8u 8i  8a  8i  8a  8i           5  Ginada  8a  8i 8a  8u  8a   4i 8a         6  Sinom  8a 8i   8a  8i 8i   8u 8a  8i  4u   8a  7  Semara dana 8i  8a  8e  8a   7a 8u   8a        8  Durma  12a 7i  6a  8a  8i  6a   7i        9  Pangkur  8a 11i  8u  7a   12u 8a   8i        10  Dangdang 10i   10a 8e  8u  8i  8a  8u  8a  12i  8a  “KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
  • 32. JENIS – JENIS SEKAR RAREVideo pupuh ginantiVideo pupuh ginanti
  • 33. Tembang macapat • Tembang macapat punika sajeroning kasusastran prasida kaanggen ngwangun Geguritan inggih punika kakawian utawi karangan sane kawangun antuk tembang macapat. Upami : – Geguritan Sampik Ingtai, ngangen tembang macapat campuran, olih Ida Ketut Sari. – Geguritan Jaya Prana, ngangen tembang macapat ginada kewanten, olih I Ketut Putra. – Geguritan Basur, ngangen tembang ginada kemanten, olih Ki Dalang Tangsub. – Geguritan Sucita miwah Subudi, ngangen tembang macapat campuran, olih Ida Bagus Ketut Jelantik. – Geguritan Tamtam, ngangen tembang macapat campuran, olih I Ketut Sangging. “KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
  • 34. MAKUDANG-KUDANG TEMBANG MACAPAT GINANTI PUCUNG MASKUMAMBANGSEMARANDANA MIJIL Pangkur DANGDANG SINOM GINADA DURMA 01.__GEGURITAN_CAMPUR “KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
  • 35. Sekar Madya (Kidung utawi Tembang Tengahan) • Inggih punika marupa kakawian utawi karangan sane kwangun antuk sekar madia makadi kidung Tantri, kidung Sri Tanjung, miwah sane lianan. Kidung punika wenten sane marupa :  Kidung sane ngangge tembang macapat. Basa sane kaanggen marupa basa tengahan sakewanten kawangun antuk tembang macapat makadi : • Kidung Ranggalawe. • Kidung Sri Tanjung. • Kidung Pamancangah Dalem. • Kidung Amad Muhamad. • Kidung Kaki Tua, miwah sane lianan.  Kidung sane nganggen kidung sujati makadi : • Malat. • Wargasari. • Alis-alis Ijo. • Tantri, miwah sane lianan. “KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
  • 36. Sekar Agung (Kekawin, Tembang Gede utawi Wirama) inggih punika kakawian utawi karangan sane kawangun antuk wirama makadi: – Kekawin Ramayana olih Empu Yogi Swara. – Kekawin Bharata Yudha olih Empu Sedah miwah Empu Panuluh. – Kekawin Arjuna Wiwaha olih Empu Kanwa. – Kekawin Sutasoma olih Empu Tantular. – Kekawin Siwaratri Kalpa olih Empu Tanakung. – Kekawin Semarandhana olih Empu Darmaja. – Kekawin Gatotkaca Sraya olih Empu Panuluh. – Kekawin Writtasancaya olih Empu Tanakung. – Kekawin Negarakethagama olih Empu Prapanca. – Kekawin Kresnayana olih Empu Triguna, miwah sane lianan. “KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
  • 37. Sekar Agung kabanda antuk uger – uger 1. Guru mateges suara abot ,suara panjang ,ngilet utawi kecap wanda ane katembangang panjang wilet. – Guru Haswa ( G. Bawak) – Guru Dirgha ( G. Panjang ) – Guru Pluta ( G. Panjang tur ngileg ) 2. Laghu inggih punika suara ingan , suara bawak utawi kecap wanda sane katembangang bawak 3. Wretta inggih punika kecap wanda / gabogan wanda sajeroning acarik 4. Matra inggih punika kawangun guru lagu sajeroning acarik “KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd”
  • 38. Kasusatran Bali Anyar • Kasusatran Bali Anyar kakawitin antuk sane kakawitin antuk karya buku I Wayan Djiwa sane majudul “Peroempamaan, jaitoe, Beberapa Tjerita dalam Bahasa Bali”. Kar I Wayan I Djiwa puniki taler kasarengin olih pengawi-pengawi sane lianan sane • Selanturnyane kamanggehang duk wenten novel "Nemoe Karma". Sane kasurat antuk I Wayan Gobiah, kamedalang antuk Balai Pustaka, warsa 1931. • Pepalihan kasusastran Bali Anyar makadi pateh ring pepalihan Kasusastran Indonesiané, inggih punika marupa: • (1) Gancaran (Prosa), • (2) Puisi (Puisi), • (3) Lelampahan (Drama). Salanturipun kakawian puniki makasami nganutin panglimbakan kasusastran Indonesia. “KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd” PERIODISASI KASUSASTRAAN BALI
  • 39. Prosa Bali Anyar • Prosa Bali, wangunipun marupa novel: Nemoe Karma antuk I Wayan Gobiah. Mlancaran Ka Sasak antuk Gede Srawana. Tresnane Lebur Ajur Satonden Kcmbang olih Jelantik Santa. • Sane marupa cerpen: Katemu ring Tampaksiring antuk Made Sangra, Iwang Tiang Newek olih A.A. Gede Jelantik, Tambeté Ngawinang Lacur antuk Raka Sukmadi, Mangun Karsa Mangun Karya Saluiring Urip olih Gusti Putu Antara, Pupulan cerpen Gede Ombak Gede Angin antuk Made Suarsa, miwah sane lianan. “KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd” PERIODISASI KASUSASTRAAN BALI
  • 40. Puisi Bali Puisi Bali, sampun medal makudang-kudang kumpulan puisi: •Galang Kangin, Kidung I Lontar Rograg, kamedalang antuk Yayasan Saba Sastra Bali, • Majugjag antuk Ki Dusun, •Ang ah Ah Ang miwah Gunung Menyan Segara Madu antuk Made Suarsa. “KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd” PERIODISASI KASUSASTRAAN BALI
  • 41. DRAMA • Drama inggih punika kasusastraan sane marupa sasolahan ngundukang pratingkah manusa saha nganggen srana basa. • Drama Bali inggih punika kasusastraan sane marupa sasolahan ngundukang pratingkah manusa saha nganggen srana basa Basa Bali. • Drama taler mateges lelampahan,paigelan miwah sandiwara. “KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd” “KASUSASTRAAN BALI *GURU BIDANG STUDY BASA BALI I MADE JULIADI SUPADI,S.Pd” PERIODISASI KASUSASTRAAN BALI
  • 42.
  • 43. Test 1 : sareng kelompok • Napi sujatine kasusastraan punika? • Napi kemanten wewidangan kasusastraan Bali manut ring aab jagate? • Napi pabinayan kasusastraan Bali Purwa sareng kasusatraan Bali Anyar? • Indayang rerehin conto makudang- kudang reriptan kasusastraan Bali manut aab jagat!
  • 44. Kunci Jawaban : 1. Kasusastraan inggih punika kawentenan ajah-ajahan sane becik utawi luwih miwah kakawian sastra sane metu saking padma hredaya manusa sane marupa tulisan utawi karangan sane kawentenannyane luwih, becik tur lengut. 2. Manut ring aab jagat utawi masa kawentenannyane wenten kabaos Sastra Bali purwa (tradisional) lan sastra Bali anyar (modern). 3. Pabinayannyane inggih punika Sastra Bali purwa (tradisional) marupa kasusastraan sane durung keni pengaruh modern miwah sastra Bali anyar (modern) inggih punika kasusastraan sane sampun keni pengaruh modern. 4. Conto makudang- kudang reriptan kasusastraan Bali manut aab jagat, luirnyane: Contoh Prosa Bali Purwa - Satua-Satua ( sekadi: Bawang Teken Kesuna, Siap Selem) - Babad (sekadi: Babad Dalem, Babad Pasek, Msl.) - Kanda (sekadi: Kanda Pat rare, Kanda Pat sari, Msl.) - Wiracarita (sekadi: Mahabharata, Bratayudha, Ramayana, Msl.)
  • 45. Contoh Puisi Bali Purwa - Sekar rare - Sekar alit - Sekar madya - Sekar agung Contoh Prosa Bali Anyar 1. Novel / Roman - Malancaran Ka Sasak olih I Gede Srawana - Lan Jani olih I Made Wanda - Msl. 2. Cerpen - Togog olih I Made Sanggra - Kampih di Pasisi olih Jelantik Santha - Msl. 3. Drama - Nang Kepod olih Ketut Aryana - Maboros olih Putu Gede Suata - Msl.
  • 46. Contoh Puisi Bali Purwa - Bali olih Ngurah Yupa - Basa Bali olih Suntari Pr. - Galang Bulan olih K. Putra - Mati Nguda olih Putu Sedana - Idupe Nemu Sengsara olih Made Sanggra - Jagi Surup Suryane olih Made Taro - Msl.
  • 47. PR-Tes 2 ketrampilan *Indayang sareng kelompok soang-soang mangabtraksikan/ringkas periodisasi saking dumun nyantos mangkin! Miwah patemon jagi rauh sami maktayang ngangge power point kaajeng kelas! PERIODISASI KASUSASTRAAN BALI
  • 49. KACUNDUK MALIH RING PATEMON SANE JAGI RAUH ! *Periodisasi kesusastraan Bali*
  • 50.
  • 51. þ ]onÓi; ]onÓi; ] onÓi; þ MATUR SUKSMA OM Shantih, Shantih, shantih OM

Editor's Notes

  1. HARI I