H 7η ενότητα της γλωσσας της Ε δημοτικού

2. Ενότητα 7 : «Εγώ σε συναυλία;» ONOMA:____________________
Να κάνεις σύνταξη ( να βρεις το ρήμα, το υποκείμενο και το αντικείμενο) στις
παρακάτω προτάσεις. Έπειτα να γράψεις αν το ρήμα της πρότασης είναι
μεταβατικό ή αμετάβατο.
΢ήμερα μάθαμε τους βασικούς όρους μιας πρότασης.
: ονομάζουμε τη λέξη που μου δείχνει:
τι κάνει ,τι είναι, τι αισθάνεται ή παθαίνει κάποιος
Πχ. Ο Χρήστος τρέχει. Σι κάνει ;→ τρέχει
: ονομάζουμε τη λέξη που μου δείχνει:
ποιος ενεργεί, είναι, αισθάνεται ή παθαίνει κάτι στην πρόταση
Πχ. Η ΢τεφανία διαβάζει. Ποιος διαβάζει; →η ΢τεφανία
: ονομάζουμε τη λέξη που μου δείχνει πού πηγαίνει η ενέργεια του
ρήματος. Απαντάει στην ερώτηση τι ή ποιον.
Πχ. Η ΢οφία κοιτάζει ένα βιβλίο. Σι κοιτάζει; → Ένα βιβλίο.
Δεν παίρνουν όλα τα ρήματα αντικείμενο.
 Σα ρήματα που παίρνουν αντικείμενο τα λέμε (→ η ενέργειά τους
πηγαίνει-μεταβαίνει στο αντικείμενο).
 Σα ρήματα που δεν παίρνουν αντικείμενο τα λέμε .
Ρ Α
Πχ. Διαβάζω ένα βιβλίο. → Έχουμε αντικείμενο , άρα το ρήμα είναι μεταβατικό.
Ρ
Σρέχω. → Δεν έχουμε αντικείμενο, άρα το ρήμα είναι αμετάβατο.
Ο Γηώξγνο άλνημε ην παξάζπξν. ________________
Η Μηραέια θιείλεη ην βηβιίν._______________
Ο Αληξέαο έδεημε ην ζύλλεθν. ___________________
Η Γθηζκπέξηα θωλάδεη.__________________
Ο Αληώλεο θάζεηαη.______________________
Ο Νίθνο αιιάδεη ζειίδα.__________________
Η Χαξά γξάθεη έλα γξάκκα.____________________
Ο Σηέιηνο άξγεζε.____________________

3. Χρησιμοποιώντας το ρήμα παίζω να φτιάξεις δυο προτάσεις. Στη μια πρόταση το ρήμα πρέπει
να είναι μεταβατικό και στην άλλη αμετάβατο.
Μ. ___________________________________________________________
Α. ___________________________________________________________
Ποια ρήματα ονομάζονται μεταβατικά;
___________________________________________________________________________
Ποια ρήματα ονομάζονται αμετάβατα;
___________________________________________________________________________
Να κάνεις χρονική αντικατάσταση στα ρήματα:
Ο Νεθηάξηνο ζηνιίδεη ην δέληξν.______________
Ο Σεκπαζηηάλ ιύλεη ηελ άζθεζε._________________
Η Ειέλε δωγξαθίδεη ωξαία.________________
Η Χξηζηίλα ξωηά ηε Σηακαηία.___________________
Η Χξπζάλζε δώξηζε κηα θνύθια. ________________
Τα παηδηά παίδνπλ ζηνλ θήπν. ___________________
Ο Σνθνθιήο ηξαγνπδάεη όκνξθα.________________
Ο Μαλόιεο έραζε ην ιεωθνξείν.________________
Ο ήιηνο μεπξόβαιε. _____________________
Οη καζεηέο δηαβάδνπλ. _____________________
Εν απορείτε λούζετε κουρεύετε
Πρτ
Αορ
Εξ.μ.
Στ.μ.
Πρκ
Υπρ
Σ.μ.

4. Μνπζηθά Όξγαλα ONOMA:_________________________
Ο δάζθαινο ηνπ Πέηξνπ είλαη πνιύ απζηεξόο.
Σα παηδηά έγηλαλ κνύζθεκα από ηε βξνρή.
Ο θαηξόο θαίλεηαη θαιόο γηα πεξπάηεκα.
Σν ηαμίδη κνπ ήηαλ πνιύ θνπξαζηηθό.
Ο θύξηνο ΢ηέθαλνο εθιέρηεθε πξόεδξνο ηνπ ζπιιόγνπ.
Σν θιεκκέλν απηνθίλεην βξέζεθε παξαηεκέλν ζε κηα αιάλα.
Ο γείηνλαο θαίλεηαη αλαζηαησκέλνο .
Ο ΢ηαύξνο ληξάπεθε , γηαηί έγηλε θαηαθόθθηλνο.
Η κακά έπιπλε ηα ηδάκηα, ώζηε λα θαίλνληαη θαζαξά.
Εθιέρηεθε πξόεδξνο, απηόο πνπ παξνπζηάζηεθε πεξηζζόηεξν.
΢ήκεξα κηιήζακε γηα ην θαηεγνξνύκελν. Καηεγνξνύκελν είλαη ε ιέμε πνπ ζπρλά
κπεξδεύνπκε κε ην αληηθείκελν. Σν θαηεγνξνύκελν είλαη ζπλήζσο, αιιά όρη πάληα,
έλα επίζεην ή κηα παζεηηθή κεηνρή πνπ βξίζθεηαη ζηελ ίδηα πηώζε, αξηζκό θαη γέλνο
κε ην ππνθείκελν θαη δίλεη έλα ραξαθηεξηζηηθό ζε απηό. Μνπ δείρλεη δειαδή πώο
είλαη ην ππνθείκελν.
Πρ. Η καζήηξηα είλαη πξνζεθηηθή. Ο ΢νθνθιήο είλαη δηαβαζκέλνο.
Καηεγνξνύκελν έρνπκε όηαλ ζηελ πξόηαζε έρνπκε θάπνην ζπλδεηηθό ξήκα όπσο ηα:
είκαη, γίλνκαη, θαίλνκαη, παξνπζηάδνκαη, βξίζθνκαη, εθιέγνκαη θ.α.

5. Υ Ρ Κ
Το ποτήρι είναι από γυαλί. Το ποτήρι είναι γυάλινο.
Το τραπέζι είναι από ξύλο. ________________________________________________
Το γλυκό έγινε με σιρόπι. _________________________________________________
Το σπίτι έγινε με πέτρα. ________________________________________________
Οι καταλήξεις
των επιθέτων
σε Ϗινος -ινη Ϗ
ινο γράφονται
με Ϗι- (γιώτα).
Ξεκίνησε η ψηωοωορία. Τα παιδιά προσπάθησαν σκληρά.
Η αίθουσα είναι ωωτεινή. Ο κατηγορούμενος είπε ψέματα.
Ο Στέωανος ωαίνεται κουρασμένος. Ο μπαμπάς μου εκλέχτηκε δήμαρχος.
Ο Φώτης βλέπει συχνά τηλεόραση. Αγόρασαν πολλές καραμέλες τα παιδιά.
ΕΝ.
ΠΡΣ.
ΑΟΡ.
ΕΞ.Μ.
΢Σ.Μ.
ΠΡΚ.
ΤΠΡ.
΢.Μ.

6. Υ Ρ Κ
Το βραχιόλι είναι από χρυσάφι. Το βραχιόλι είναι χρυσαφένιο.
Τα στολίδια είναι από γύψο. _________________________________________________
Ο ουρανός είναι με σύννεφα. ________________________________________________
Η αυλή είναι με χιόνια. ________________________________________________
Οι ωύλακες έλεγξαν την είσοδο. Τραβούσα με δύναμη το σκοινί.
Το γλυκό σου έγινε υπέροχο! Η καρέκλα είναι σπασμένη.
Σκέωτηκα να δώσω μια ευκαιρία. Η χορωδία είναι δωδεκαμελής.
Κούρεψε το χορτάρι χτες ο Παναγιώτης. Ο ωίλος μου βγήκε πρώτος.
ΕΝ.
ΠΡΣ.
ΑΟΡ.
ΕΞ.Μ.
΢Σ.Μ.
ΠΡΚ.
ΤΠΡ.
΢.Μ.
ζα έρεηε δεη,
έρνπκε αξγήζεη,
είραλ θύγεη, κέηξεζα, ,
ζα δείμσ , θξύβνπλ ,
ζα παίμεηε,
ζπλαληνύζακε ,
ζα γπξίδσ, είρεο θάλεη,
ζα έρσ πηεη,
ζα θσλάδεη, ςάξεπε,
ληξνπηάδεη ,
πξνρώξεζα , έρεη πεη

7. ONOMA:________________________ HMEPOMHNIA______________
:
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
1. Να κάνεις σύνταξη στις παρακάτω προτάσεις
Ο ΢ηέθαλνο παίδεη ληξακο.
Έθαγαλ ηα γιπθά νη επηζθέπηεο.
Κνίηαμε ν ΢σηήξεο ηνλ νπξαλό.
Η θόηα έθαλε απγό.
2. Ποια ρήματα ονομάζονται :
 Μεηαβαηηθά:_____________________________________________________
 Ακεηάβαηα:______________________________________________________
3. Στις παρακάτω προτάσεις να γράψεις Μ αν το ρήμα είναι μεταβατικό και Α αν
.το ρήμα είναι αμετάβατο
Ο ΢ίκνο έθιεηζε ηελ πόξηα . ( ) Η Μαξγαξίηα ηξαγνπδά. ( )
Σν κσξό θιαίεη γνεξά. ( ) ηα παηδηά κάδεςαλ ρξήκαηα. ( )
4. Τι ρωτάω για να βρω τον:
 Παξαηαηηθό;_____________________________________________________
 ΢ηηγκηαίν Μέιινληα;_______________________________________________
 Παξαθείκελν;____________________________________________________

8. 5. Να κάνεις χρονική αντικατάσταση:
Εν. θαζαξίδεη θνξηώλνπλ
Πρτ.
Αορ.
Εξ.μ.
΢τ.μ.
Πρκ.
Τπρ.
΢.μ.
Λ Ε Ξ Ι Λ Ο Γ Ι Ο:
Τι σημαίνουν οι παρακάτω λέξεις;
Ρίκα:____________________________________________________________
Πόζην:___________________________________________________________
΢όιν:____________________________________________________________
Κάιινο:__________________________________________________________

9. ONOMA:_______________________
΢ήμερα μάθαμε την ορθογραφία των λέξεων που τελειώνουν σε –ια ή –εια καθώς και τους
κανόνες που ακολουθούν.
Γράφονται με –εια :
 Όσες λέξεις προέρχονται από ρήματα σε –ευω
π.χ. δουλεύω –δουλειά , νηστεύω –νηστεία
 Όσες λέξεις τονίζονται στην τρίτη συλλαβή από το τέλος (προπαροξύτονες ) και
προέρχονται από ρήματα σε –ώ
π.χ. προσπαθώ –προσπάθεια (εξαιρείται το αγνοώ-άγνοια)
 Σα θηλυκά που προέρχονται από τα επίθετα σε –ης
π.χ. ευγενής – ευγένεια
Γράφονται με –ια :
 Όλα όσα τονίζονται στο ά , εκτός από αυτά που προέρχονται από ρήματα σε –εύω
π.χ. σπηλιά
 Αυτά που τονίζονται στο –ι- και προέρχονται από αρσενικά ουσιαστικά και επίθετα σε
–ος
π.χ. οδηγός –οδηγία, εύκολος –ευκολία
 Όσα τονίζονται στο –ι- και προέρχονται από ρήμα σε –ώ
π.χ. ομολογώ-ομολογία
 Όλα όσα προέρχονται από αρσενικά ουσιαστικά σε –της και τονίζονται στην 3η
συλλαβή από το τέλος
π.χ. μαθητής –μαθήτρια
 τα ονόματα όλων των επιστημών και μαθημάτων
π.χ. ψυχολογία, φιλοσοφία
Να συμπληρώσεις με το σωστό θηλυκό ουσιαστικό που παράγεται από τις παρακάτω
λέξεις .
ενεργώ:________________ επιθυμώ:__________________
βοηθώ:_________________ βαθμολογώ:_________________
καλλιεργώ:_______________ φορολογώ:__________________
προσπαθώ:_______________ αδικώ:_________________
δουλεύω:________________ θεραπεύω:_________________
λατρεύω:________________ νοσηλεύω:_________________
μαντεύω:________________ ληστεύω:__________________
βασιλεύω:________________ περιοδεύω:_________________
σοφός :_________________ ειλικρινής :_________________
δύσκολος:_______________ συνήθης:__________________
άξιος :_________________ διαρκής :___________________
ΜΥΣΤΙΚΟ:
Αν τονίζεται το –
ι- θα το γράψεις
με –ι-. Αν δεν
τονίζεται θα το
γράψεις με –ει-.
Όταν βλέπω –ος
γιώτα ( ι )θα
βάζω συνεχώς,
μόλις όμως –ης
θα δω έψιλον
γιώτα (ει) στο
λεπτό!
Ρήμα σε –ευω
το –ει γυρεύω.

10. Να συμπληρώσεις τη σωστή κατάληξη στις παρακάτω προτάσεις.( -ια ή –εια) και να
γράψεις στην παρένθεση από ποια λέξη προέρχονται.
Χτες το βράδυ έγινε ληστ στο διπλανό διαμέρισμα. ( )
Η σημερινή βραδ_____ είναι πολύ όμορφη. (_________________)
΢την Κάλυμνο πολλοί κάτοικοι ασχολούνται με την αλι_____. (_________________)
Μόνο μέσα από σωστή εκπαίδευση μπορεί να αλλάξει η κοινων______.(_________________)
Ο δήμαρχος μας επισκέφτηκε με τη συνοδ______ της συζύγου του. (_________________)
Όταν επικράτησε ο χριστιανισμός , η λατρ______ των άλλων θεών εξαφανίστηκε σιγά σιγά.
(_________________)
Να κλίνεις τα παρακάτω θηλυκά ουσιαστικά: η φτώχεια , η καλλιέργεια , η χορωδία
ΕΝΙΚΟ΢ ΑΡΙΘΜΟ΢ ΠΛΗΘΤΝΣΙΚΟ΢ ΑΡΙΘΜΟ΢
ΟΝ.
ΓΕΝ.
ΑΙΣ.
ΚΛ.
ΕΝΙΚΟ΢ ΑΡΙΘΜΟ΢ ΠΛΗΘΤΝΣΙΚΟ΢ ΑΡΙΘΜΟ΢
ΟΝ.
ΓΕΝ.
ΑΙΣ.
ΚΛ.
ΕΝΙΚΟ΢ ΑΡΙΘΜΟ΢ ΠΛΗΘΤΝΣΙΚΟ΢ ΑΡΙΘΜΟ΢
ΟΝ.
ΓΕΝ.
ΑΙΣ.
ΚΛ.

11. Η Σοωία έδεσε την κορδέλα της. Η καμπάνα χτύπησε.
Τα πουλιά κελαηδούν . Ο Θανάσης διαβάζει εωημερίδα.
Οι ελαιοχρωματιστές βάωουν το σπίτι. Ο Αντώνης έρχεται.
Ο ήλιος λάμπει. Ο παππούς αγαπά τα λουλούδια του.
Ακούστηκε δυνατή μουσική. Η Καλλιόπη άναψε ένα κερί.
Τα παιδιά χάρηκαν πολύ. Ο ουρανός συννέωιασε.
Ο Θεολόγης κάθεται. Οι καμπάνες χτύπησαν.
Το ποντίκι κρύωτηκε. Η Ασημίνα παίζει βιολί.
Εν
Πρτ
Αορ
Εξ.μ.
΢τ.μ.
Πρκ
Τπρ
΢.μ.
Η Μαριάννα έσκισε το χαρτί. Ο ΢άββας έφυγε, γιατί είχε δουλειές.
Σο μωρό έκλαιγε δυνατά. Οι φίλοι αποχαιρετίστηκαν.
Ένα παιδί έτρεξε σε μένα. Σο κορίτσι άνοιξε προσεκτικά το δώρο.

12. Ο ταχυδρόμος χτύπησε την πόρτα. Ο κύριος λυπήθηκε, επειδή έχασε το πορτοφόλι του.
Ο υδραυλικός επισκευάζει τη βρύση. Ο λαγός είναι γρήγορος.
Ο χειμώνας είναι βροχερός. Η ΢ταυρούλα φαίνεται χαρούμενη.
Σα παιδιά γράφουν διαγώνισμα στην Ιστορία. Ο Γρηγόρης ρώτησε αν θα φύγουμε.
Η μητέρα φροντίζει τα παιδιά της. Ο Μάρκος είπε να φύγεις.
Η Φανή γράφει μια επιστολή. Η Γιάννα φώναξε τον Αριστείδη.
ωυτεύω ……………………………λατρεύω …………………………αδικώ …………………………
ομιλώ ……………………………μαθητής…………………………… νηστεύω ………………………
συνεπής …………………………ομολογώ ……………………………βασιλεύω ………………………
αλιεύω …………………………προσπαθώ ……………………………αντλώ …………………
αμελής ……………………… συνήθης ……………………………δουλεύω …………………………
παντρεύω ………………………βοηθώ ……………………………κατηγορώ ………………………
παράξενος ………………………διαωανής …………………………καλλιεργώ ………………………
επικοινωνώ ………………………οδηγός…………………………… δύσκολος ………………………
ρίμα   μες στα μάτια
σόλο   παίξιμο ενός μόνο οργάνου
αισιόδοξος   συγκέντρωση πολλών ανθρώπων/πραγμάτων σε ένα σημείο
πόστο   επιδεικτικό ύφος
ανέμελος   ομορφιά
κατάματα   ομοιοκαταληξία
στόμφος   αυτός που βλέπει θετικά τη ζωή
μπλόκο   αυτός που δεν έχει έγνοιες
απαισιόδοξος   θέση
κάλλος   αυτός που βλέπει αρνητικά τη ζωή

13. ONOMA:____________________ HMEPOMHNIA:________________
Δίπλα σε κάθε πρόταση να υπογραμμίσεις το ρήμα να βρεις το
υποκείμενο και να γράψεις δίπλα αν το ρήμα είναι μεταβατικό (Μ) ή
αμετάβατο (Α).
Ο Σεραφείμ έκοψε το χαρτόνι. Ο Χάρης ξύπνησε.
Τα παιδιά παίζουν . Η Νάντια διαβάζει ιστορία.
Οι πυροσβέστες σβήνουν τη φωτιά. Η καταιγίδα πλησιάζει.
Το ποτάμι φούσκωσε. Η μαμά ετοιμάζει το τραπέζι.
Να κάνεις πλήρη σύνταξη στις παρακάτω προτάσεις (κύριες ,
δευτερεύουσες, Ρ, Τ, Α, Κ)
Η Σοφία χτύπησε το κουδούνι.
Τα λουλούδια μύρισε η Κατερίνα.
Οι φίλοι σου είναι απίθανοι.
Μια πεταλούδα πέταξε.
Ο πατέρας του Σίμου εκλέχτηκε δήμαρχος .
Το αηδόνι μπορεί να πετάξει.
Ο φάκελος φάνηκε ανοιγμένος .
Ενδιαφέρον φαίνεται το σεμινάριο.
Παράγω θηλυκά ουσιαστικά σε -εια, -εία, - ειά, - ια, -ία, -ιά:
ομιλώ ……………………………μαθητής…………………………… νηστεύω ………………………
παράξενος ………………………διαφανής …………………………καλλιεργώ ………………………
επικοινωνώ ………………………οδηγός…………………………… δύσκολος ………………………
συνεπής …………………………ομολογώ ……………………………βασιλεύω ………………………

14. αλιεύω …………………………προσπαθώ ……………………………αντλώ …………………………
αμελής ……………………… συνήθης ……………………………δουλεύω …………………………
φυτεύω ……………………………λατρεύω …………………………αδικώ …………………………
παντρεύω ………………………βοηθώ ……………………………κατηγορώ ………………………
Να κάνεις χρονική αντικατάσταση
Εν παξεγνξνύλ θσλάδεηε αδηθώ
Πρτ
Αορ
Εξ.μ.
Στ.μ.
Πρκ
Υπρ
Σ.μ.
Αντιστοίχισε τις λέξεις με τις ερμηνείες τους :
ρίμα   μες στα μάτια
σόλο   παίξιμο ενός μόνο οργάνου
αισιόδοξος   συγκέντρωση πολλών ανθρώπων /πραγμάτων σε ένα σημείο
πόστο   επιδεικτικό ύφος
ανέμελος   ομορφιά
κατάματα   ομοιοκαταληξία
στόμφος   αυτός που βλέπει θετικά τη ζωή
μπλόκο   αυτός που δεν έχει έγνοιες
απαισιόδοξος   θέση
κάλλος   αυτός που βλέπει αρνητικά τη ζωή

15. GRAPHICS