ARALING PANLIPUNAN 10 MGA ISYU AT HAMON SA PAGKAMAMAMAYAN IKAAPAT NA MARKAHA...
Kontribusyon ng tsina sa sinaunang kabihasnan
1.
2. Tinagurian ang Tsina na isa sa mga dakilang bansa
dahil sa kanyangkabihasnan at nakasulat na
kasaysayan sa loob ng apat na libong taon. Kilala
angTsina sa katawagang “Natutulog na Higante”
dahil sa matagal na panahong hindi
nitopakikisalamuha sa ibang kultura at ang
pagsasara ng lupain nito sa mga
dayuhan.Diumano, nagkaroon ngxenophobia
o pagkatakot sa mga dayuhan ang mga Tsinokaya
ipininid nito ang kanyang mga pintuan sa mga
dayuhan.
3. Ilog Huang Ho
Makikita sa China ang lambak-ilog ng
Huang Ho.
Ang Huang Ho ay nagdadala ng loess o
dilaw na lupa.Dahil sa madilaw na kulay ng
tubig dahilan kung ito ay tinawag na Huang
Ho o Yellow River.
4. ILOG YANGTZE
Ang Ilog Yangtze (tinatawag na Chang Jiang)
naman ay higit na mahaba kaysa sa
IlogHuang Ho.
Makapal din ang banlik na dala ng
agos nito. Mga 400 miyong tonelada ng banlik
taun-taon ang ibinubuhos nito sa may dagat
Tsina.
Ang banlik na ito, kapag nagtipon, ay siyang
nakapagpapalaki sa sukat ng lupa
ng Shanghai.
5.
6. Ang dinastiya ay ang pagpapamana o
pagsasalin-salin ng kapangyarihan ng
namumuno mula din sa loob ng kanilang
pamilya o angkan.
7. Paggamit ng tanso.
Paggamit ng elepante at karwaheng hila ng
mga kabayo bilang mga sasakyang
pandigma.
Sistemang irigasyon at pagkontrol sa tubig
baha.
8. Pagkaimbento ng kalendaryong lunar
na sampong araw ang pinakamalaki-anim na tigsasampung araw ang
bumubuo ng 360 araw sa loob ng isang
taon. Ito ay karaniwang ginagamit sa
mga relihiyosong layunin.
12. b.3 Mencius
May akda ng Doctrine of
Mean, naniniwalang may
karapatan ang mga
mamamayang gumamit ng
dahas ngunit dapat sikaping
manatili ang kapayapaan
dahil walang mabuting
maidudulot ang digmaan.
13. Pagpapagawa ng mga irigasyon at dike
laban sa pagbaha ng Huang Ho.
Pagkaimbento ng bakal na araro.
Pagpapagawa ng mga kalsada at
pagsulong ng kalakalan.
Pagkakaimbento ng sandatang
crossbow at pagkakabuo ng hukbong
nakakabayo sa pakikipagdigma .
14. Binibigyan diin ng kagandahang-asal at
etika ng Taoismo ang Tatlong Hiyas ng Tao:
pagkahabag, patitimpi, at kababaang-loob.
Pangkalahatang nakatuon ang kaisipang
Taoista sa kalikasan, kaisahan ng mga taokosmos , kalusugan, mahabang
buhay, kalayaan, kawalang-kamatayan at
pagka-kusang-loob.
15. *CONFUCIANISM
Itinuturo nito n ang tao ay sadyang itinulak ng
tadhana upang makisalamuha sa kapwa tao sa
lipunan. Kaya ang mga abnormal lamang at ang hindi
"natural" na tao ang namumuhay sa labas ng mga
pamayanan. Ang pakikisalamuha sa kapwa tao ang
pinakamahalaga upang mabuhay sapagkat sa lipunan
lamang malalaman ng tao ang tinatawag na "jen".
Ipinaliwanag ang salitang ito bilang "pagiging mabuti
at mapagbigay sa
nangangailangan", "simpatya", "pusong makatao" at
"makatuwid na kaugalian".
Kasama sa jen ang "pagnanais na makatulong sa iba na
maabot nila ang kanilang hangarin'
16.
17.
18. Great Wall of China- may
habang 2,414 kilometro
, taas na 7 metro at lapad
na 6 metro. May tore ito
sa bawat 9 metro.
Bumabaybay ito mula
silangan ng Hopei
hanggang kanluran ng
Kansu.
Tinatayang isang milyong
katao ang ngsilbi upang
mabuo ito.
19. Sa panahon ring ito , si Shi Huang Di
na pinuno ng dinastiyang Qin ay
pumili ng mga iskolar ng Legalism
bilang kanyang mga tagapayo. Ayon sa
Legalism, kailangang malulupit na
batas at mabibigat na parusa upang
maabot ang kaayusan.
20.
21. Pagkaimbento ng papel noong 105 A.D.
Pagkalathala ng lexicon o diksyunaryo dulot na rin
ng pagkaimbento ng papel.
24. Sistema ng pamamahala.
K’aihuang code-naging modelo ng Kodigo
Tang, ang pinakamaimpluwensyang
kalipunan ng mga batas sa ilang bansa sa
silangan.
Pagkakatayo ng Grand Canal na
nagdudugtong sa Huang Ho at Yangtze
River.
Pagkakaayos ng dating kapital ng Han, ang
Chang An.
31. Ito ang sadyang pagbabali ng arko ng paa
upang hindi ito lumaki ng normal.
Tinatawag ang ganitong klaseng mga paa na
lotus feet o lily feet..4-6 inches lamang ang
sukat ng isang lotus feet.
-Sinasabing isa itong pamantayan ng
kagandahan para sa mga sinaunang Tsino. Isa
rin daw pagtugon sa kahilingang pangerotiko ng lalaki ang footbinding sa China.
-Ito rin nagpapatunay na nasa bahay
lamang ang babae at kaya siyang suportahan
ng kanyang asawa.
32. Paglitaw ng Neo-Confucianism na binuo ni
Zhuxi. Tumutukoy ito sa tradisyunal na
pamana ng mga dalubhasa.
33. Sa lawak ng sakop ng imperyo, naging
madali ang pakikipagpalitan ng mga ideya
at imbensyon sa pagitan ng Tsina, Europa
at ibang bahagi ng Asya sa pamamagitan
ng Silk Road o Ruta ng Seda.
34. Sa panahong ito, napalawak ang kalakalang
pandagat sa pamamagitan ng pamumuno
ni Zhenghe.
Nalinang ang kalakaran, sining at
industriya.
Mapakabisado ng mga Tsino sa paggawa ng
mamahaling seramika na naging
pangunahing kalakal sa daigdig.
Sa kabuuan, umunlad ang kulturang Tsino
at lumago ang ekonomiya.
35. Ito ay nagmula sa Manchuria, hilaga ng
Tsina.
Sa panahong ito, parami ng parami ang
maga taong naninirahan dito at parang
naging isang hinog na melon na
gustong paghati-hatian ng mga
dayuhan.