SlideShare a Scribd company logo
1 of 36
Download to read offline
Regulacja otwartej
edukacji i nauki


Alek Tarkowski
ICM UW / Creative Commons Polska
Regulacja na rzecz
otwartości to regulacja
na rzecz domeny
publicznej.
„Zasoby edukacyjne” to
pojęcie szerokie
Bariery i szanse dla
rozwoju OZE dotyczą
także treści naukowych,
zasobów bibliotecznych i
archiwalnych – w gruncie
rzeczy wszelkich
utworów.
We wszystkich
wypadkach istnieją te
same bariery prawne,
szanse oferowane przez
nowe technologie,
transformacje przyjętych
modeli produkcji i
dystrybucji treści.
System „tradycyjnej” regulacji
System „tradycyjnej” regulacji
System skrojony na potrzeby
czasów analogowych:
ograniczonej liczby kanałów
komunikacji i dystrybucji, oraz
ograniczonej możliwość
kopiowania.
System „tradycyjnej” regulacji
•Kluczowy mechanizm: prawo
autorskie („Wszelkie prawa
zastrzeżone”)
•Także prawo sui generis
ochrony baz danych, prawa
pokrewne (istotne dla utworów
audiowizualnych), prawo
patentowe.
System „tradycyjnej” regulacji
”Prawo autorskie”, ale:
• ograniczenia na rzecz nowej
twórczości / domeny publicznej:
np. ograniczony czas
obowiązywania, wymóg
twórczej działalności
• ograniczenia praw wyłącznych
twórców: dozwolony użytek
System „tradycyjnej” regulacji
Dozwolony użytek
Wyjątki odzwierciedlają ocenę
prawodawcy odnośnie potrzeby
korzystania przez
społeczeństwo z treści
chronionych, przeciwstawionej
ekonomicznym interesom
posiadaczy praw.
System „tradycyjnej” regulacji
• Dyrektywa w sprawie
harmonizacji określonych
aspektów prawa autorskiego i
praw pokrewnych w
społeczeństwie informacyjnym.
• Cel: dostosowanie regulacji
do zmian technologicznych.
System „tradycyjnej” regulacji
• Lucie Gibault, „Evaluating directive
2001/29/EC in the light of the digital
public domain”
„brak jasnych ram prawnych tak dla
posiadaczy praw, jak i użytkowników”
• brak harmonizacji wyjątków
• brak pewności co do
długoterminowego kształtu wyjątków
Jaka regulacja na rzecz
otwartości?
Wobec niewystarczającej
regulacji ustawowej.
Jaka regulacja na rzecz
otwartości?
Przejrzysta i dająca
pewność.
Rekonstruująca reguły
domeny publicznej.
Nauka i edukacja cyfrowa
• szeroka dystrybucja – zatarcie
tradycyjnych granic instytucji
• aktorzy inni niż aktorzy rynkowi i
instytucje publiczne
• „sieci społeczne oparte na dzieleniu
się” (social sharing)
• cele nierynkowe – dostępność
• działania z pominięciem tradycyjnych
pośredników („fast track”
• Wikipedia.
Regulacje alternatywne
• funkcjonujące w ramach
obowiązującego prawa
• dobrowolne
• mechanizmy prawne – ale także
instytucjonalne i techniczne („Code
is law”)
• odpowiadające wymogom czasów
cyfrowych – ewolucja systemu
regulacji.
Otwarte deklaracje i
mandaty
BBB
EU (FP7)
Wellcome Trust
National Institutes of Health
Ponad 30 innych instytucji dających
granty
Harvard

Deklaracja z Cape Town
Regulacje alternatywne
Melanie Dulong de Rosnay
• otwartość ekonomiczna –
dostępne za darmo
• otwartość techniczna – efektywne
wykorzystanie przez ludzi oraz
maszyny
• otwartość prawna – swoboda
wykorzystania, brak praw
zastrzeżonych
Regulacje alternatywne
4 stopnie otwartości OZE
1. Brak otwartości
2. Otwarty dostęp
3. Pewne prawa zastrzeżone
4. W pełni otwarta publikacja –
materiały dostępne w domenie
publicznej (lub na wolnej licencji)
Każdy krok redukuje część barier
występujących w tradycyjnym modelu
Regulacje alternatywne
Otwartość „mocna” i „słaba”
(„Read” - „Write”)
Jaka zapewnić „mocną”
otwartość?
Mechanizmy prawne
Otwarte licencje
Licencje Creative Commons
• „Pewne prawa zastrzeżone”
• Dobrowolna regulacja,
swoboda zawierania umów.
• Funkcjonuje w ramach
obowiązującego systemu
prawa autorskiego, jako jego
uzupełnienie
Otwarte licencje
Licencje Creative Commons
• darmowe, standardowe i
przejrzyste
• dostępne w 50 jurysdykcjach
oraz w wersji międzynarodowej
• aktualizacja i harmonizacja
licencji
• ok. 200 mln utworów w 7 lat
Otwarte licencje
Licencje Creative Commons
• Różnorodne warunki
licencyjne z myślą o
różnorodnych kontekstach /
użyciach
Otwarte licencje
Licencje Creative Commons
Otwarte licencje
Licencje Creative Commons
Otwarte licencje
Licencje Creative Commons
                            Domena
                            publiczna
                            Pewne
                            prawa
                            zastrzeżone
Otwarte licencje
Licencje Creative Commons
• Definicja „Free Cultural Works” -
określenie zasad pełnej otwartości:
   - swoboda korzystania
   - swoboda studiowania / badania
   - swoboda tworzenia i dystrybucji
kopii
   - swoboda wprowadzania zmian i
ulepszeń
Otwarte licencje
Creative Commons Zero
• mechanizm zrzeczenia się praw
autorskich (także praw chroniących
bazy danych, prywatność, itd.) w
zakresie możliwym w danej jurysdykcji
• w przypadku niemożności zrzeczenia
się – działa jak szeroko zakrojona
licencja publiczna
• rekonstrukcja domeny publicznej
Otwarte licencje
Różne normy otwartości, wyrażane
poprzez regulacje, obowiązują w
różnych środowiskach – różnice
pomiędzy otwartą edukacją, otwarty
dostępem do czasopism naukowych,
dostępem do danych, itd.
Rosnące przeświadczenie, że
niezbędna jest pełna otwartość.
“nowe modele udostępniania
dzieł, choć niepozbawiające
znaczenia przepisów prawa
autorskiego, wpłyną na ich
modyfikację i interpretację.
Chodzi tu o zmiany łagodzące
rygoryzm ochrony interesów
twórców i producentów”
prof. prof. Janusz Barta i
Ryszard Markiewicz
Bariery dla otwartości
• Niska świadomość –
niezrozumienie otwartości
• Bariery techniczne – brak
standardów
• Bariery regulacyjne
Rekomendacje
Polityka państwa powinna
wdrażać oraz wspierać
wdrażanie przez inne podmioty
wszelkich form dobrowolnej
regulacji na rzecz domeny
publicznej.
Dziękuję.



alek@creativecommons.pl
http://creativecommons.pl

More Related Content

Viewers also liked

כניסה של מנהל חדש לתפקיד פברואר 2000
כניסה של מנהל חדש לתפקיד פברואר 2000כניסה של מנהל חדש לתפקיד פברואר 2000
כניסה של מנהל חדש לתפקיד פברואר 2000
yossi koren
 
Pricing Topics For Bar Camp La
Pricing Topics For Bar Camp LaPricing Topics For Bar Camp La
Pricing Topics For Bar Camp La
factorhub
 
AdoptingForLife: Innovative Adoption Funding & Church Adoption Funds
AdoptingForLife: Innovative Adoption Funding & Church Adoption FundsAdoptingForLife: Innovative Adoption Funding & Church Adoption Funds
AdoptingForLife: Innovative Adoption Funding & Church Adoption Funds
Andy Lehman
 
Knowledge about photoselective agricultural film
Knowledge about photoselective agricultural filmKnowledge about photoselective agricultural film
Knowledge about photoselective agricultural film
NSTDA THAILAND
 
Adoption funding Houston. ppt
Adoption funding Houston. pptAdoption funding Houston. ppt
Adoption funding Houston. ppt
Andy Lehman
 
δρομοι εντυπωσιακοι1
δρομοι εντυπωσιακοι1δρομοι εντυπωσιακοι1
δρομοι εντυπωσιακοι1
Kostas Tampakis
 

Viewers also liked (20)

כניסה של מנהל חדש לתפקיד פברואר 2000
כניסה של מנהל חדש לתפקיד פברואר 2000כניסה של מנהל חדש לתפקיד פברואר 2000
כניסה של מנהל חדש לתפקיד פברואר 2000
 
Pricing Topics For Bar Camp La
Pricing Topics For Bar Camp LaPricing Topics For Bar Camp La
Pricing Topics For Bar Camp La
 
Ad ural 11
Ad ural 11Ad ural 11
Ad ural 11
 
Be smart when testing your Akka code
Be smart when testing your Akka codeBe smart when testing your Akka code
Be smart when testing your Akka code
 
Elterremotodejapon2011
Elterremotodejapon2011Elterremotodejapon2011
Elterremotodejapon2011
 
Nstda annual2007
Nstda annual2007Nstda annual2007
Nstda annual2007
 
AdoptingForLife: Innovative Adoption Funding & Church Adoption Funds
AdoptingForLife: Innovative Adoption Funding & Church Adoption FundsAdoptingForLife: Innovative Adoption Funding & Church Adoption Funds
AdoptingForLife: Innovative Adoption Funding & Church Adoption Funds
 
Promi karikaturen
Promi karikaturenPromi karikaturen
Promi karikaturen
 
РИФ 2016, Как на Лабутенах: стратегия онлайн роста в люкс-сегменте
РИФ 2016, Как на Лабутенах: стратегия онлайн роста в люкс-сегментеРИФ 2016, Как на Лабутенах: стратегия онлайн роста в люкс-сегменте
РИФ 2016, Как на Лабутенах: стратегия онлайн роста в люкс-сегменте
 
Коммуникации в условия кризиса: повышение продаж от имеющихся клиентов
Коммуникации в условия кризиса: повышение продаж от имеющихся клиентовКоммуникации в условия кризиса: повышение продаж от имеющихся клиентов
Коммуникации в условия кризиса: повышение продаж от имеющихся клиентов
 
Knowledge about photoselective agricultural film
Knowledge about photoselective agricultural filmKnowledge about photoselective agricultural film
Knowledge about photoselective agricultural film
 
João Carapinha
João CarapinhaJoão Carapinha
João Carapinha
 
РИФ 2016, Ценность профстандарта и сертификации для специалистов UI/UX отрасли
РИФ 2016, Ценность профстандарта и сертификации для специалистов UI/UX отраслиРИФ 2016, Ценность профстандарта и сертификации для специалистов UI/UX отрасли
РИФ 2016, Ценность профстандарта и сертификации для специалистов UI/UX отрасли
 
Two Suns 2
Two Suns 2Two Suns 2
Two Suns 2
 
Cv 2011a
Cv 2011aCv 2011a
Cv 2011a
 
Adoption funding Houston. ppt
Adoption funding Houston. pptAdoption funding Houston. ppt
Adoption funding Houston. ppt
 
РИФ 2016, Fail storу: как бросить студию разработки, придумать крутую идею, п...
РИФ 2016, Fail storу: как бросить студию разработки, придумать крутую идею, п...РИФ 2016, Fail storу: как бросить студию разработки, придумать крутую идею, п...
РИФ 2016, Fail storу: как бросить студию разработки, придумать крутую идею, п...
 
РИФ 2016, Нельзя просто так взять и запустить РК
РИФ 2016, Нельзя просто так взять и запустить РКРИФ 2016, Нельзя просто так взять и запустить РК
РИФ 2016, Нельзя просто так взять и запустить РК
 
δρομοι εντυπωσιακοι1
δρομοι εντυπωσιακοι1δρομοι εντυπωσιακοι1
δρομοι εντυπωσιακοι1
 
Почему самообразование важно для тестировщика ПО?
Почему самообразование важно для тестировщика ПО?Почему самообразование важно для тестировщика ПО?
Почему самообразование важно для тестировщика ПО?
 

Similar to Regulacja otwartej edukacji i nauki

Udostępnianie on line prac naukowych
Udostępnianie on line prac naukowychUdostępnianie on line prac naukowych
Udostępnianie on line prac naukowych
marecki_wepa_1982
 
Dostęp do zasobów w internecie
Dostęp do zasobów w internecieDostęp do zasobów w internecie
Dostęp do zasobów w internecie
tajny1525
 
Creative Commons w praktyce
Creative Commons w praktyceCreative Commons w praktyce
Creative Commons w praktyce
Kamil Śliwowski
 
Open access
Open accessOpen access
Open access
KOED
 
open access możesz to zrobić lepiej niż chomik
open access   możesz to zrobić lepiej niż chomikopen access   możesz to zrobić lepiej niż chomik
open access możesz to zrobić lepiej niż chomik
Biblioteka Otwartej Nauki
 

Similar to Regulacja otwartej edukacji i nauki (20)

CC
CCCC
CC
 
Raport z badań - Nowe techonologie i prawo autorskie w ISNS UW
Raport z badań - Nowe techonologie i prawo autorskie w ISNS UWRaport z badań - Nowe techonologie i prawo autorskie w ISNS UW
Raport z badań - Nowe techonologie i prawo autorskie w ISNS UW
 
Prawo autorskie i licencje Creative Commons w bibliotece
Prawo autorskie i licencje Creative Commons w bibliotecePrawo autorskie i licencje Creative Commons w bibliotece
Prawo autorskie i licencje Creative Commons w bibliotece
 
Open Access – rewolucja w dostępie? prof. Marek Niezgódka, ICM UW
Open Access – rewolucja w dostępie? prof. Marek Niezgódka, ICM UWOpen Access – rewolucja w dostępie? prof. Marek Niezgódka, ICM UW
Open Access – rewolucja w dostępie? prof. Marek Niezgódka, ICM UW
 
Prawo autorskie i licencje Creative Commons w projekcie "Dane po warszawsku"
Prawo autorskie i licencje Creative Commons w projekcie "Dane po warszawsku"Prawo autorskie i licencje Creative Commons w projekcie "Dane po warszawsku"
Prawo autorskie i licencje Creative Commons w projekcie "Dane po warszawsku"
 
Udostępnianie on line prac naukowych
Udostępnianie on line prac naukowychUdostępnianie on line prac naukowych
Udostępnianie on line prac naukowych
 
Otwartość w nauce i edukacji
Otwartość w nauce i edukacjiOtwartość w nauce i edukacji
Otwartość w nauce i edukacji
 
Dostęp do zasobów w internecie
Dostęp do zasobów w internecieDostęp do zasobów w internecie
Dostęp do zasobów w internecie
 
Otwarte modele komunikowania w nauce i edukacji
Otwarte modele komunikowania w nauce i edukacjiOtwarte modele komunikowania w nauce i edukacji
Otwarte modele komunikowania w nauce i edukacji
 
Creative Commons w praktyce
Creative Commons w praktyceCreative Commons w praktyce
Creative Commons w praktyce
 
Otwarte zasoby i praktyki
Otwarte zasoby i praktykiOtwarte zasoby i praktyki
Otwarte zasoby i praktyki
 
Open access
Open accessOpen access
Open access
 
WHSZ-Creative-Commons
WHSZ-Creative-CommonsWHSZ-Creative-Commons
WHSZ-Creative-Commons
 
Creative
CreativeCreative
Creative
 
Kamil Śliwowski: Prawo autorskie a dzielenie się materiałami edukacyjnymi w s...
Kamil Śliwowski: Prawo autorskie a dzielenie się materiałami edukacyjnymi w s...Kamil Śliwowski: Prawo autorskie a dzielenie się materiałami edukacyjnymi w s...
Kamil Śliwowski: Prawo autorskie a dzielenie się materiałami edukacyjnymi w s...
 
dr Alek Tarkowski: Czy otwartość się opłaca?
dr Alek Tarkowski: Czy otwartość się opłaca?dr Alek Tarkowski: Czy otwartość się opłaca?
dr Alek Tarkowski: Czy otwartość się opłaca?
 
„Polskie repozytoria naukowe – wyzwania i szanse” - warsztaty, 27 kwietnia 20...
„Polskie repozytoria naukowe – wyzwania i szanse” - warsztaty, 27 kwietnia 20...„Polskie repozytoria naukowe – wyzwania i szanse” - warsztaty, 27 kwietnia 20...
„Polskie repozytoria naukowe – wyzwania i szanse” - warsztaty, 27 kwietnia 20...
 
open access możesz to zrobić lepiej niż chomik
open access   możesz to zrobić lepiej niż chomikopen access   możesz to zrobić lepiej niż chomik
open access możesz to zrobić lepiej niż chomik
 
Presentation by Alek Tarkowski- Open Model of Education
Presentation by Alek Tarkowski- Open Model of EducationPresentation by Alek Tarkowski- Open Model of Education
Presentation by Alek Tarkowski- Open Model of Education
 
Power Point 45+
Power Point 45+Power Point 45+
Power Point 45+
 

More from KOED

Domena publiczna
Domena publicznaDomena publiczna
Domena publiczna
KOED
 

More from KOED (11)

Domena publiczna
Domena publicznaDomena publiczna
Domena publiczna
 
Domena Publiczna a misja GLAM
Domena Publiczna a misja GLAMDomena Publiczna a misja GLAM
Domena Publiczna a misja GLAM
 
Otwarte zabytki
Otwarte zabytkiOtwarte zabytki
Otwarte zabytki
 
Turniej Elektrybałtow
Turniej ElektrybałtowTurniej Elektrybałtow
Turniej Elektrybałtow
 
Uzasadnienie Domeny Publicznej w filozofii
Uzasadnienie Domeny Publicznej w filozofiiUzasadnienie Domeny Publicznej w filozofii
Uzasadnienie Domeny Publicznej w filozofii
 
Otwarty dostęp do treści publicznych i problemy z tym związane
Otwarty dostęp do treści publicznych i problemy z tym związaneOtwarty dostęp do treści publicznych i problemy z tym związane
Otwarty dostęp do treści publicznych i problemy z tym związane
 
Ruch Otwartej Edukacji: Współczesne podejście do nauczania i uczenia się
Ruch Otwartej Edukacji: Współczesne podejście  do nauczania i uczenia sięRuch Otwartej Edukacji: Współczesne podejście  do nauczania i uczenia się
Ruch Otwartej Edukacji: Współczesne podejście do nauczania i uczenia się
 
Otwarte zasoby edukacyjne: zbudujmy kulturę dzielenia się
Otwarte zasoby edukacyjne: zbudujmy kulturę dzielenia sięOtwarte zasoby edukacyjne: zbudujmy kulturę dzielenia się
Otwarte zasoby edukacyjne: zbudujmy kulturę dzielenia się
 
Open Educational Resources. Building a Culture of Sharing
Open Educational Resources. Building a Culture of SharingOpen Educational Resources. Building a Culture of Sharing
Open Educational Resources. Building a Culture of Sharing
 
Otwarty dostęp do treści publicznych i problemy z tym związane
Otwarty dostęp do treści publicznych i problemy z tym związaneOtwarty dostęp do treści publicznych i problemy z tym związane
Otwarty dostęp do treści publicznych i problemy z tym związane
 
Open Education. A Modern Approach to Teaching and Learning
Open Education. A Modern Approach to Teaching and LearningOpen Education. A Modern Approach to Teaching and Learning
Open Education. A Modern Approach to Teaching and Learning
 

Regulacja otwartej edukacji i nauki