SlideShare a Scribd company logo
1 of 57
Download to read offline
Zaburzenia okresu
dzieciństwa i
adolescencji
psycholog mgr Katarzyna Nowicka
Plan wykładu
1. Wstęp
2. Występowanie i konsekwencje zaburzeń psychicznych
3. Jak rozpoznać zburzenia psychiczne
4. Modele rozumienia zaburzeń psychicznych
5. Omówienie konkretnych zaburzeń:
• opis
• kryteria diagnostyczne
• terapia, wskazówki
Wszyscy byliśmy dziećmi…
Występowanie zaburzeń
psychicznych
Zaburzenia psychiczne dzieci i młodzieży dotykają od 15 do 22%
populacji
• lęk 6,5%
• zaburzenia zachowania 3,3%
• zaburzenia uwagi 3,3%
• zaburzenia depresyjne 2,1
Średni wiek wystąpienia zaburzeń po raz pierwszy przypada na okres ok
13 a 25 rok życia, inne zaburzenia można diagnozować przed 7 rokiem
życia.
Konsekwencje zaburzeń
psychicznych
Trudności w opanowaniu kluczowych zadań rozwojowych takich jak:
• rozwój poczucia własnej wartości
• nawiązywanie kontaktów z rówieśnikami
• rozwiązywanie konfliktów interpersonalnych
• nabywanie wiedzy szkolnej
Wczesne lata mają istotne znaczenie dla późniejszego przystosowania
się, a problemy występujące w tym okresie są zwiastunami
późniejszego przystosowania.
Jak rozpoznać zaburzenie rozwoju?
Zaburzenia wieku dziecięcego najlepiej uwidaczniają się na tle
normalnego rozwoju:
• między 3 a 5 rokiem życia - nauczenie się samokontroli, poleganie
na sobie, nawiązywanie kontaktów z rówieśnikami
• między 6 a 12 rokiem życia - zrozumienie świata społecznego
• wiek młodzieńczy - zdolność elastycznego myślenia,
uniezależnienia się i określenie swojej tożsamości
Rodzaje zaburzeń
• zaburzenia behawioralne: zaburzenia zachowania i zespół nadpobudliwości
psychoruchowej z deficytem uwagi ADHD
• zaburzenia emocjonalne: zaburzenia lękowe i depresja
• zaburzenia związane z jedzeniem
• zaburzenia związane z funkcjonowaniem intelektualnym i uczeniem się
• całościowe zaburzenia rozwoju
• tiki i zaburzenia wydalania
Teoretyczne modele zaburzeń wieku
dziecięcego
• biologiczny
• behawioralny
• poznawczy
• psychodynamiczny
• systemowy
• podatność-stres
Żaden z nich nie wyjaśnia wszelkiej psychopatologii u dzieci. Modele stanowią
ramy służące strukturalizowaniu informacji.
Symptomy zaburzeń psychicznych powodowane są przez czynniki
biologiczne.
Źródło zaburzeń to:
• uszkodzenia mózgu
• zakażenia
• zaburzenia równowagi biochemicznej
• predyspozycje genetyczne
Mózg może być odpowiedzialny za patologie na dwa różne sposoby:
pierwszy wiąże się z jego budową, drugi z przesyłaniem informacji.
Schizofrenia jest przykładem, że dziedziczenie odgrywa istotną rolę w
zaburzeniach psychicznych.
Model biologiczny (medyczny, organiczny,
biomedyczny)
Zajmuje się tym jak ludzie nabywają i uczą się nowych zachowań.
Zachowanie pojawia się, bo było wyuczone w przeszłości.
Ważne tu są:
• obserwowalne zachowanie
• czynniki środowiskowe podtrzymujące działanie
Trzy rodzaje uczenia się może pomóc z zrozumieniu
zaburzeń psychicznych:
• warunkowanie klasyczne
• warunkowanie sprawcze
• uczenie się przez obserwacje
Zaburzenia lękowe i fobie tłumaczone są przez modele behawioralne.
Model behawioralny (modele teorii uczenia się)
Opiera się na tym jak ludzie spostrzegają, rozpoznają , jak funkcjonuje ich
uwaga, jak rozumieją i jak oceniają.
Występuje:
• błędne postrzeganie sytuacji społecznych
• tendencja do negatywnego myślenia bez wystarczających podstaw
• nawykowe błędne oskarżanie siebie za niefortunne wypadki
Zniekształcenia w przekształcaniu informacji występują u
dorosłych i dzieci cierpiących na depresję i zaburzenia
lękowe.
Model poznawczy
Osobowość oraz zaburzenia psychiczne są rezultatem dynamicznej
interakcji między strukturami psychicznymi.
Myśli, postawy i zachowania wynikają z konfliktów między trzema
strukturami psychiki id, ego i superego. Jeśli ego nie radzi sobie z
rozwiązywaniem konfliktów wybuchają one i pojawia się psychopatologia.
Model psychodynamiczny
Zaburzenie nie jest umiejscowione w jednostce wyznaczonej do roli
“pacjenta”, lecz kryje się w relacjach między członkami rodziny.
Rodzice mogą wywierać wpływ na kilka sposobów:
• przez swoje zachowanie
• służąc jako modele
• selektywnie nagradzając określone rodzaje zachowań w rodzinie
• przez klimat w rodzinie, mogą być wrodzy, odrzucający lub ciepli i
akceptujący
Anoreksja rozumiana jest jako objaw istniejącego problemu w rodzice,
systemie.
Modele systemowe
Model ten zakłada, że występują interakcje miedzy genetycznymi i innymi
biologicznymi predyspozycjami a stresującymi wpływami środowiska.
U dzieci stresorami mogą być:
• szkoła
• konflikty
• utrata kochanych osób
• wypadki
• przemoc w rodzinie
• zaangażowanie się w zbyt dużą ilość aktywności
• wzięcie na siebie za dużej ilości obowiązków
Trzecim czynnikiem dodanym stosunkowo niedawno jest specyficzny
model wychowania tzw. klimat emocjonalny rodziny chorego.
Model podatność - stres
Zaburzenia
behawioralne
Zaburzenia zachowania
Zaburzenia zachowania to powtarzający się i utrwalony wzorzec
zachowania, cechujący się gwałceniem albo podstawowych praw innych
osób, albo poważniejszych norm i reguł społecznych właściwych dla wieku,
trwający co najmniej sześć miesięcy, w czasie których występują niektóre z
następujących przejawów:
• agresja w stosunku do ludzi i zwierząt (znęcanie, grożenie, zastraszanie,
bójki, fizyczne okrucieństwo)
• niszczenie mienia (podkładanie ognia, niszczenie cudzej własności)
• oszustwa lub kradzieże (włamania, kłamstwa, kradzieże)
• poważne naruszenie zasad (niewracanie na noc, wagarowanie, nocne
ucieczki z domu)
Wspólną cecha zaburzeń zachowania jest agresja fizyczna, przyjmująca
formę okrucieństwa, niszczenia własności innych lub podpaleń.
Zaburzenia z zachowaniami typu acting-out, obejmują wzory zachowań
negatywistycznych, wrogich i buntowniczych, trwających co najmniej 6
miesięcy:
• często traci panowanie nad sobą
• kłóci się z dorosłymi
• łamie ustalone zasady
• umyślnie irytuje innych
• oskarża innych o popełnienie błędów
• jest drażliwy
• rozgniewany lub urażony
• złośliwy i mściwy
Dzieci z zaburzeniami zachowania są często impulsywne, mają dużą
potrzebę stymulacji, charakteryzują się słabą empatią, niskim poziomem
rozwoju moralnego oraz mają konfliktowe relacje interpersonalne.
Zaburzenia opozycyjno - buntownicze
Zaburzenia zachowania znajdują się wśród najczęściej występujących
zaburzeń wieku dziecięcego od 2 do 9%, a w przypadku zaburzeń
opozycyjno-buntowniczych od 6 do 10%.
Przyczyny:
• indywidualne cechy dziecka
• rodzina – główny czynnik przyczynowy (dewiacja u rodziców,
odrzucenie dziecka i stosowanie środków represji przez rodzica, brak
kontroli zachowań dzieci lub brak nadzoru, konflikty w małżeństwie i
rozwód)
• wzorce interakcji między dzieckiem a rodzicem
• problemy z nauką i trudności intelektualne
Agresywne dzieci popełniają błąd atrybucji polegający na przypisywaniu
innym wrogości.
Leczenie: terapie dzieci, terapie rodzin, trening dla rodziców
Zaburzenia zachowania
„Pierwsza pomoc”
• psychologiczna opieka w przypadku zaburzeń zachowania powinna
obejmować cały system: dziecko, rodzinę, szkołę
• terapia ukierunkowana jest na rozwój i kształcenie podstawowych
umiejętności psychospołecznych, zdolności do samokontroli oraz
przyjaznych sposobów prowadzenia komunikacji
• edukacja nauczycieli pozostających w kontakcie z dzieckiem z
zaburzeniami zachowania oparta jest na behawioralnym systemie
wzmocnień: regularne nagradzanie zachowań pożądanych, dostrzeganie
wysiłku i uznanie dla pozytywnych działań
• skuteczną techniką jest stosowana z powodzeniem ekonomia żetonowa
czy punktowa
• fundamentem jest zbudowanie więzi i zdobycie zaufania młodego
człowieka, a także otoczenie go miłością. Jak wskazują studia przypadków,
najbardziej pierwotną przyczyną zaburzeń zachowania jest przekonanie
dziecka, że nie jest przez nikogo kochane
Zaburzenia zachowania
Zespół nadpobudliwości
psychoruchowej z deficytem uwagi
Ograniczona zdolność hamowania zachowań(początek przed ukończeniem 7
roku życia):
• nieuzasadniona rozwojowo nieumiejętność skupienia uwagi (nie słucha,
nie kończy zadań, przechodzi od jednej aktywności w drugą, łatwo się
dekoncentruje, nie bawi się w sposób ukierunkowany)
• impulsywność (działanie bez zastanowienia, przerywają innym, wyrzucają
z siebie odpowiedzi na pytania i nie czekają na swoją kolej)
• nadruchliwość (niespokojne, niemogące znaleźć miejsca ani spokojnie
usiedzieć
Relacje z rówieśnikami stanowią główny problem dla dzieci z ADHD,
ponieważ naruszanie norm i agresja są źle odbierane przez ich kolegów.
Przyczyny: wieloczynnikowe (genetyczne, uszkodzenia i dysfunkcje mózgu,
oraz czynniki środowiskowe)
Terapia ADHD jest wielokierunkowa. Zaangażowani powinni być rodzice,
nauczyciele i osoby przebywające z dzieckiem.
• terapia behawioralna - wyciszenie złych zachowań, wzmocnienie
dobrych
• psychoedukacja - na temat przyczyn, objawów i leczenia ADHD, żeby
zdjąć z dziecka poczucie winy, pozytywne wzmocnienia mają podwyższać
samoocenę i zwiększać motywację do pracy
• ustalenie systemu zasad oraz konsekwencji – współpraca szkoły i domu
• nauczanie wyrównawcze – dodatkowe zajęcia, które mają pomóc
wyrobić w sobie nawyki, pomagające w uczestniczeniu w zajęciach
• trening umiejętności społecznych
• terapia indywidualna – szczególnie jeśli pojawiają się objawy
depresyjne i nerwicowe
• terapia rodzinna, trening umiejętności rodzicielskich – jeśli widzimy, że
nieprawidłowe są relacje i funkcjonowanie rodziny jako całości
Zaburzenia nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem
uwagi
Zaburzenia lękowe
Zaburzenia lękowe
Zaburzenia lękowe są jednym z najczęstszych emocjonalnych zaburzeń
okresu dzieciństwa. Ważne znaczenie ma etap rozwoju. Różne lęki
występują w różnych latach życia dziecka:
• 8 m - 2 lata - boją się separacji od opiekuna
• 2 - 4 r.ż - więzy przywiązania nieco słabną i pojawia się lęk przed
zwierzętami i lęk przed ciemnością
• 4-6 r.ż - rozwija się wyobraźnia dziecka i tworzy wyobrażenia duchów,
półludzkich, półzwierzęcych potworów oraz niewytłumaczalnych
dźwięków pojawiających się w nocy
• po 6 roku życia dzieci boja się zranienia, śmierci i naturalnych klęsk
żywiołowych
• dziecko w wieku adolescencji boi się najczęściej, że zostanie odrzucone
przez grupę rówieśniczą
Zaburzenia lękowe charakteryzują się bardziej skrajnymi i trwałymi
reakcjami emocjonalnymi.
Symptomy :
• ból brzucha
• ból głowy
• napięcie mięśniowe
• pocenia się
• roztrzęsienie
• dławienie się
• duszenie
Lękliwe dzieci często martwią się i czują się niespokojne z powodu:
• nietrafnego odczytania wymagań środowiskowych
• niedocenienia własnych zdolności radzenia sobie z problemami.
Zaburzenia lękowe
Dzieciom można postawić diagnozę każdego z kilku zaburzeń lekowych:
• zespołu uogólnionego lęki (nierealistyczny i nadmierny lęk i niepokój,
minimum 6 miesięcy, symptomy fizyczne) ok. 4% dorosłych na nie cierpi
• zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego (obsesje: zanieczyszczenia,
zakażenia, brud, przemoc; kompulsje: mycie się, porządkowanie,
układanie)
• lękowe zaburzenie separacyjne (cierpienie i nadmierne obawy przez
rozdzieleniem z osobami)
Badacze wskazują ,że lękowe zaburzenia separacyjne są zwiastunem
wystąpienia w dorosłości zaburzeniem lękowym zwanym zespołem paniki i
agorafobią.
• fobia szkolna – lęk i unikanie środowiska szkolnego
• mutyzm wybiórczy
Zaburzenia lękowe
Przyczyny:
• predyspozycje genetyczne
• zaburzenia psychiczne rodziców
• wczesne urazy
• teorie poznawcze: lęk to wynik dysfunkcjonalnych sposobów
nadawania znaczenia światu
• teorie behawioralne: reakcja unikania, modelowanie
• czynnik rodzinny
Leczenie
• farmakoterapia
• terapia indywidualna, terapia grupowa, psychoedukacja rodziców
Zaburzenia lękowe
Zaburzenia depresyjne
Zaburzenia depresyjne
Depresja dziecięca może mieć liczne negatywne skutki takie jak:
• epizody depresji w przyszłości
• pogorszenie przystosowania społecznego
• trudności z nauką szkolną
• zwiększone ryzyko samobójstwa
Młodsze dzieci często skarżą się na objawy fizyczne i drażliwość. Kryteria
diagnostyczne są podobne do tych ustalonych dla dorosłych. Starsze dzieci
skarżą się na poczucie bezradności i pesymizm.
We wczesnym dzieciństwie występowanie zespołów depresyjnych u dzieci
wynosi od 1 do 2%. W wieku adolescencji współczynnik występowania
depresji wynosi między 4 a 8% tak jak u dorosłych.
Kryteria diagnostyczne:
• obniżony nastrój przez co najmniej 2 tygodnie
• utrata zainteresowań i zadowolenia z aktywności
• zmniejszona energia lub zwiększona męczliwość
• spadek zaufania do siebie
• nieracjonalne poczucie wyrzutów sumienia
• nawracające myśli o śmierci lub samobójstwie
• zaburzenia snu
• zaburzenia łaknienia
• zmniejszona zdolność mówienia lub skupienia się
• zmiany w aktywności psychoruchowej: pobudzenie lub zahamowanie
U 43% osób w wieku dojrzewania, u których rozpoznano depresję,
zdiagnozowano co najmniej jedno współwystępujące zaburzenie.
Współzachorowalność była najwyższa dla zaburzeń lękowych (18%),
zaburzeń związanych z używaniem substancji psychoaktywnych (14%) i
zaburzeń z zachowaniami niszczycielskimi (8%).
Zaburzenia depresyjne
Przyczyny:
Najpowszechniej akceptowany model wyjaśniający depresję to model
podatność - stres. Biologiczne i genetyczne predyspozycje współdziałają z
problemami rodzinnymi oraz zniekształceniami poznawczymi jednostki.
Do wystąpienia depresji przyczynia się stres. Depresyjni dorośli często
wspominając swoje dzieciństwo mówią o różnych problemach związanych
z rodziną, takich jak odrzucenie przez rodziców, zaniedbywanie, brak
zainteresowania, wrogość czy nadmierne kontrolowanie.
Leczenie
• leki przeciwdepresyjne
• terapie indywidualne
• terapie rodzinne
Zaburzenia depresyjne
Zaburzenia depresyjne
„Pierwsza pomoc”
• jeśli objawy depresyjne mają takie nasilenie, że utrudniają dziecku
codzienne funkcjonowanie w domu, w szkole i w grupie rówieśniczej
oraz gdy utrzymują się dłużej niż 2 tygodnie, należy zgłosić się po
fachową pomoc – najlepiej do lekarza wyspecjalizowanego
w psychiatrii dzieci i młodzieży, psychologa lub lekarza pediatry
• warto rozmawiać z dzieckiem o jego samopoczuciu. Dziecko często
samo sygnalizuje, że nie radzi sobie ze swoimi emocjami.
• sytuacją, w której należy bezwzględnie i natychmiastowo
poszukiwać pomocy lekarza psychiatry jest zagrożenie
samobójstwem
Zaburzenia
odżywiania
Zaburzenia odżywiania
Główną cechą zaburzeń karmienia i odżywiania w wieku niemowlęcym i
wczesnym dzieciństwie jest:
• uporczywa niemożność spożywania odpowiedniej ilości pokarmu
• nieprzybieraniem na wadze
• znaczącą utratą na wadze w okresie jednego miesiąca
Za pojawienie się problemów z odżywaniem odpowiadać mogą
nieprzystosowawcze wzorce interakcji rodziców z noworodkiem.
Typowym podejściem leczenia jest tu praca z rodzicem nad zmianą wzorców
zachowań związanych z karmieniem. Psychoedukacja, modelowanie
odpowiednich zachowań.
W dzieciństwie umiarkowane problemy z jedzeniem są powszechne i nie
wymagają zbytniej uwagi.
Ryzyko wystąpienia tego zaburzenia jest wysokie między 14 a 18 rokiem
życia. Zaburzenie występuje częściej u kobiet.
• spadek wagi o co najmniej 15% poniżej prawidłowej
• spadek wagi narzucony przez samego siebie
• samoocenianie siebie jako osoby otyłej, strach przed przytyciem
• zanik miesiączki utrata zainteresowania seksualnego i potencji
Rozpoznawanie wspierają następujące cechy: prowokowanie wymiotów
lub wydalania stolca, intensywne ćwiczenia fizyczne, stosowanie leków
zmniejszających łaknienie lub moczopędnych.
• typ: ograniczające i objadająco-przeczyszczający
Podejście psychodynamiczne – zaburzona relacja dziecka z matką
Podejście systemowe – rodzina anorektycznego dziecka cechuje się
uwikłaniem
Jadłowstręt psychiczny (anoreksja nervosa czyli
utrata apetytu na tle nerwowym)
Żarłoczność psychiczna (bulimia nervosa)
Bulimia cechuje się:
• szybkim zjadaniem w określonych, krótkich przedziałach czasu wielkich
ilości jedzenia
• poczuciem braku kontroli nad jedzeniem
• wywoływaniem wymiotów
• zażywaniem środków moczopędnych
• stosowaniem głodówek, intensywnych ćwiczeń zapobiegających tyciu
• bezustannym troszczeniu się o wagę ciała i sylwetkę
Bulimię rozpoznaje się jeśli minimum dwa razy w tygodniu przez co najmniej
trzy miesiące występują napady objadania się.
Terapie stosowane w leczeniu jadłowstrętu psychicznego wyróżnić można
terapię psychodynamiczną, behawioralną, poznawczą i systemową terapię
rodzin. Próbuje się także hospitalizacji, leczenia farmakologicznego i
przymusowego odżywiania. Interakcje w rodzinach bulimicznych wiązały się
z odseparowaniem się córki od rodziny.
„Pierwsza pomoc”
• nie powinno się czekać , szczególnie wtedy, gdy dziecko traci na wadze.
Takie dziecko szybko uczy się kamuflować swoje zachowania (szerokie
ubrania, nie rozbieranie się przy innych, skrytość, nieprzystępność)
• pierwszym krokiem musi być szukanie pomocy u specjalisty, najszybciej
jak to jest możliwe (lekarz rodzinny, pediatra, psycholog, terapeuta)
• rodzice wspólnie powinni powiedzieć dziecku, że powinno pójść do
lekarza czy terapeuty. Muszą okazać dziecku miłość i wsparcie, aby nie
miało ono wątpliwości, że go nie odrzucają, ale potępiają to co robi
• z dzieckiem należy rozmawiać wprost bez oskarżeń i obwiniania. Należy
mu powiedzieć, że martwi się o nie i nie chce się przechodzić obojętnie
obok tego, co się widzi. Nie należy oceniać przy tym uczuć dziecka
Zaburzenia odżywiania
Upośledzenia umysłowe i
zaburzenia uczenia się
Upośledzenia umysłowe i
zaburzenia uczenia się
Znacząco gorsze niż średnie ogólne funkcjonowanie intelektualne, któremu
towarzyszą deficyty w dziedzinie zachowań adaptacyjnych (odpowiedniego
ubierania się, dbania o wygląd zewnętrzny, wykonywanie prostej pracy)
niezbędne do niezależnego życia. Osłabienie zdolności w :
• porozumieniu się
• kompetencje społeczne/interpersonalne
• funkcjonalne umiejętności szkolne
• zdrowie
• samoobsługa
• korzystanie z infrastruktury publicznej
• praca
• bezpieczeństwo
• samodzielne mieszkanie
• samokierowanie
Początek przed 18 rokiem życia.
Przyczyny upośledzenia umysłowego są wieloczynnikowe, mają charakter
zarówno genetyczny jak i środowiskowy:
• szkodliwe czynniki w środowisku prenatalnym (palenie, picie alkoholu)
• problemy ze zdrowiem występujące u matki (infekcje, zażywanie leków)
Picie matki podczas ciąży powoduje trwałe fizyczne uszkodzenie
noworodka, znane pod nazwą płodowego zespołu alkoholowego
powoduje opóźnienie rozwoju fizycznego, opóźnienie neurologiczne i
umysłowe.
Czynniki środowiskowe takie jak skrajna deprywacja psychologiczna i
społeczna są jednymi z przyczyn upośledzenia umysłowego.
Pomoc:
• umieszczenie w placówce, terapia, edukacja
• terapie dla osób z upośledzeniem umysłowym nie leczą zaburzenia
Upośledzenie umysłowe
W procesie terapii bardzo ważne są:
• wsparcie i pomoc w rozwoju i codziennym funkcjonowaniu
• adekwatne możliwości kształcenia (zindywidualizowane programy i
metody nauczania, wspieranie rozwoju mowy)
• modyfikacja niepożądanych zachowań
• leczenie farmakologiczne w uzasadnionych sytuacjach (leczenie
zaburzeń współistniejących, poważne problemy behawioralne)
• wsparcie społeczne dla rodziny chorego dziecka
Upośledzenie umysłowe
Całościowe zaburzenia
rozwojowe
Całościowe zaburzenia rozwojowe
Poważna dezorganizacja funkcjonowania w dziedzinie :
• poznawczej
• społecznej
• behawioralnej
• emocjonalnej
powodująca poważne komplikacje w procesie rozwoju dziecka.
Wyróżnić możemy:
Schizofrenię dziecięcą, Autyzm, Zespół Retta, Zespół Aspergera
Psychoza jest stanem poważnego zakłócenia różnych funkcji psychicznych:
postrzegania otoczenia i samego siebie, oceny rzeczywistości, myślenia,
przeżywania, wyrażania emocji.
Najczęściej spotykanymi objawami u dzieci są:
• omamy, urojenia
• dziecko jest bardzo mało spontaniczne
• wycofuje się i unika kontaktu z bliskimi
• bardzo mało mówi bądź nie odzywa się wcale
• myśli dziecka są dziwne, oderwane od rzeczywistości, często
niezrozumiałe
• dziecko może zbudować swój własny świat
Schizofrenię u dzieci leczy się podobnie jak u osób dorosłych: leki +
terapia.
Schizofrenia u dzieci
Niezdolność dziecka do nawiązania normalnej relacji z ludźmi,
ujawniająca się od początku życia. Zaburzenie pojawia się przed 3 rokiem
życia jego 3 charakterystyczne cechy:
• jakościowe upośledzenie interakcji społecznych
• poważne upośledzenie porozumienia się
• sztywne, powtarzające się i stereotypowe wzorce zachowania się
Występuje u ok. 5-10 na 10 000 urodzeń, częściej u chłopców.
Noworodek wygląda tak jakby nie potrzebował matki, nie uśmiecha się,
ma obniżone napięcie mięśniowe, płacze rzadko, lub jest silnie
rozdrażnione. W drugim półroczu nie wykazuje zainteresowania
zabawkami, jest nieczułe, nie ma komunikacji werbalnej i pozawerbalnej,
często występują zachowania autostymulujące jak bujanie się, kręcenie w
kółko, machanie rękami oraz zachowania autodestrukcyjne, walenie
głową, uderzanie się w ręce, gryzienie się.
Autyzm
Większość badaczy zajmujących się autyzmem, podziela pogląd że czynniki
genetyczne odgrywają istotną rolę w etiologii autyzmu. Zahamowanie
rozwoju w okolicach 30 tygodnia ciąży.
• 10 % funkcjonuje adekwatnie w zakresie językowym i społecznym, ale
utrzymują się u nich dziwaczne zachowania
• 20 % robi postępy w dziedzinie osiągnięć szkolnych i funkcjonowania
społecznego, mimo istotnej niepełnosprawności, na przykład w postaci
zubożenia mowy
• ok 70 % wykazuje ograniczone postępy i nadal cechuje się istotnym
upośledzeniem.
Niektóre programy terapeutyczne polegają na uczeniu dzieci gotowości do
uczenia się (siedzenie na krześle, słuchanie nauczyciela, patrzenie na
materiał edukacyjny) ale badania wskazują ze co najmniej ⅔ osób
autystycznych będzie w dorosłości upośledzona. Programy mają na celu:
poprawę komunikowania się, zmniejszenie zachowań destrukcyjnych i
poprawę w zakresie socjalizacji.
Autyzm
Autyzm
W leczeniu stosuje się systematyczne interwencje behawioralne (rozwój
funkcji poznawczych i umiejętności społecznych) oraz odpowiednie
metody kształcenia dzieci z autyzmem. Celem takiego leczenia jest:
• wspieranie rozwoju dziecka
• redukcja sztywnych, stereotypowych zachowań
• zmniejszenie stresu i cierpienia rodziny
• edukacja, poradnictwo i wsparcie społeczne dla opiekunów
Tiki i zaburzenia
wydalania
Tiki
Tiki to mimowolne, szybkie, powtarzające się stereotypowe ruchy ciała lub
wokalizacje. Tiki:
• ruchowe (motoryczne)
• głosowe (wokalne)
można zaklasyfikować jako przewlekłe (chroniczne), albo przejściowe, w
zależności od czasu trwania.
Powszechne tiki to szarpanie szyją, grymasy twarzy, a wokalne to
chrząkanie i przeczyszczanie gardła. Gryzienie się, wąchanie przedmiotów,
powtarzanie dźwięków wydawanych przez innych.
W wyjaśnianiu tików bierze się pod uwagę czynniki genetyczne i podaje się
leki. Konieczna jest konsultacja z neurologiem.
Według Blissa, który przez 30 lat opisywał swoją chorobę tiki to zachowania
podejmowane w celu zaspokojenia niespełnionych uczuć i pragnień.
Leczenie:
Jeśli tiki są objawem zbyt silnego napięcia u dziecka, to traktujemy je jako
objaw służący do poradzenia sobie z lękiem. Zaostrzenie tików zwykle
następuje w stresie. Rodzice często obserwują, że w momencie gdy ich
dziecko pochłonięte jest interesującą czynnością tiki ustępują. W
tym wypadku pomocna będzie psychoterapia indywidualna.
Choroba tikowa może bardzo utrudnić życie dziecku, dodatkowo dzieci są
narażone na przykre komentarze ze strony rówieśników, co w
konsekwencji może prowadzić do wykluczenia z grupy rówieśniczej i
zaniżeniu samooceny dziecka.
Terapia tików metodą behawioralną, skoncentrowana jest zmianie
zachowania. Tiki wyprowadzamy poprzez metody: odwracania tików –
czyli nauka niedopuszczania do pojawienia się tiku, poprzez świadome
napinanie mięśni dotkniętych tikiem lub zastąpienie go inną czynnością,
metodę kalendarzykową, systemy nagradzania zachowań pożądanych –
czyli pozytywne wzmacnianie momentów, w których tiki nie występują.
Tiki
Zaburzenia wydalania
Zaburzenia wydalania są zazwyczaj rozpoznawane w okresie dzieciństwa.
Moczenie mimowolne
Mimowolne zanieczyszczanie się kałem
Zdrowe pięcioletnie dziecko nie powinno już się zanieczyszczać, ani w dzień,
ani w nocy. U części dzieci zaburzenia w oddawaniu moczu są
spowodowane zaburzeniami emocjonalnymi. Dziecko moczące się
potrzebuje pomocy terapeutycznej, ale ta powinna obejmować także
wsparcie dla rodziców i opiekunów. Tylko konsekwentnie i spójnie
prowadzona terapia umożliwia rozwiązanie problemu z moczeniem się
dziennym, czy nocnym.
Problem moczenia dotyczy najczęściej dzieci:
• biernych, które nie potrafią wyrazić gniewu lub stanowczości
• lękowych
• po różnych emocjonalnych urazach
• zastraszanych
• przeżywających rozpad rodziny
• przeżywających rozłączenie z matką lub rodzicami
• rozpoczynających naukę w szkole
• tych, które zmieniły miejsce zamieszkania
• hospitalizowanych
• przeżywających pojawienie się rodzeństwa w rodzinie
Moczenie się mimowolne
„Pierwsza pomoc”
by znaleźć związek moczenia z codziennym życiem należy obserwować
dziecko. Starać się unikać sytuacji, które są powodem kłopotów.
Wytłumaczyć, że np.: wszystkie dzieci chodzą do przedszkola, że nowa pani
będzie równie miła jak poprzednia, że kocha się je tak samo jak młodszego
brata czy siostrę. Dbać o to, żeby dziecko nie czuło się niepewne czy
zestresowane. Poświęcać mu jak najwięcej czasu, czytać ulubione książki.
Jeżeli to nie przyniesie efektów, należy skorzystać z pomocy psychologa,
który dobierze odpowiednią terapię.
Upominanie i karanie nic nie daje, a może tylko nasilić moczenie nocne.
Moczenie się mimowolne
Zdrowe, pięcioletnie dziecko nie powinno już zanieczyszczać się kałem.
Powinno kontrolować oddawanie kału zarówno w dzień, jak i w nocy.
Dziecko, które się zanieczyszcza wymaga kompleksowej terapii,
obejmującej także system rodzinny. Wsparcie terapeutyczne dla
rodziców/opiekunów jest niezbędnym czynnikiem decydującym o
powodzeniu terapii.
Problem z zanieczyszczaniem się kałem występuje najczęściej w
przypadkach:
• zakłócenia stosunków między rodzicami a dzieckiem
• uporczywego przyuczania do czystości
• bardzo dużej bierności dziecka
• dzieci bardzo zamkniętych w sobie
• silnego zwrócenia na siebie uwagi rodziców w sytuacjach pojawienia się
młodszego rodzeństwa
Mimowolne zanieczyszczanie się kałem
Dwa podstawowe typy zanieczyszczania to:
• Typ regresywny – objawy występują jako wynik ostrego niepokoju lub
silnego stresu spowodowanego trudnym wydarzeniem (np. narodzenie
się rodzeństwa, choroba lub śmierć osoby bliskiej itp.). W takich
okolicznościach może dochodzi do naruszenia poczucia bezpieczeństwa i
dziecko jakby cofa się do poprzedniej fazy rozwojowej.
• Typ agresywny – jest najczęściej wyrazem poważnych problemów w
relacji między dzieckiem a rodzicem oraz dużych trudności w
funkcjonowaniu rodziny. W tym przypadku dziecko może uporczywie
oddawać kał w miejscach nieodpowiednich, czasami zaprzeczając, że
jest za to odpowiedzialne. Zdarza się również, iż dziecko odmawia
wypróżniania się przez wiele dni, czego efektem jest nadmiarowe
wypełnienie jelit i w konsekwencji nietrzymanie kału w wyniku
przepełnienia, czemu mogą towarzyszyć wtórne powikłania somatyczne.
Mimowolne zanieczyszczanie się kałem
Leczenie
• Bardzo ważne jest ustalenie spójnego i uporządkowanego sposobu
postępowania terapeutycznego na linii rodzice-lekarz-psycholog. Przy
problemie zanieczyszczania się często dochodzi do przypadkowych i
chaotycznych działań względem dziecka (np. stosowanie różnorodnych
diet, różnych środków przeczyszczających, czopków, lewatyw)
• Istotną rolę w leczeniu odgrywa psychoedukacja rodziców. W
przypadku nasilonych zaburzeń w relacjach rodzinnych wskazana jest
konsultacja i terapia rodziny, w której dąży się m.in. do tego, by
wypracować w rodzinie sposoby i kanały komunikacji umożliwiające
dziecku manifestację emocji, bez odwoływania się do objawów. Im
młodszego dziecka problem dotyczy, tym bardziej akcent kładzie się na
pracę z rodzicami
• Zbyt intensywne i nadmiarowe działania rodziców nakierowane na
usunięcie objawów, dziecko może odbierać jako atak i reagować
nasileniem oporu
Mimowolne zanieczyszczanie się kałem
• A. Kołakowski, Zaburzenia zachowania u dzieci, GWP Gdańsk 2013r.
• R. C. Carson, J. N. Butcher, S. Mineka, Psychologia zaburzeń, GWP
Gdańsk 2003r.
• P. C. Kendall, Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencja, GWP Gdańsk
2004r.
• K. Kmiecik- Baran (red.), Zaburzenia zachowania dzieci i młodzieży, Wyd.
Verlag Dashofer 2004r.
Polecana literatura
Zaburzenia psychiczne dzieci i młodzieży

More Related Content

What's hot

Psychologia emocji i motywacji 1 2
Psychologia emocji i motywacji 1 2Psychologia emocji i motywacji 1 2
Psychologia emocji i motywacji 1 2Pola Honorata
 
Stres Prezentacja
Stres PrezentacjaStres Prezentacja
Stres Prezentacjaguest1aeee8
 
Jak pomoc dziecku radzic sobie ze stresem prezentacja 2015
Jak pomoc dziecku radzic sobie ze stresem prezentacja 2015Jak pomoc dziecku radzic sobie ze stresem prezentacja 2015
Jak pomoc dziecku radzic sobie ze stresem prezentacja 2015Uniwersytet Dzieci
 
Stres pojęcie podstawowe
Stres pojęcie podstawoweStres pojęcie podstawowe
Stres pojęcie podstawoweDariusz Dahm
 
Emocje i motywacje prezentacja
Emocje i motywacje prezentacjaEmocje i motywacje prezentacja
Emocje i motywacje prezentacjaPola Honorata
 
Zaburzenia lękowe u dzieci
Zaburzenia lękowe u dzieciZaburzenia lękowe u dzieci
Zaburzenia lękowe u dziecisp20wek
 
podstawowe techniki diagnostyczne w psychologii i pedagogice
podstawowe techniki diagnostyczne w psychologii i pedagogicepodstawowe techniki diagnostyczne w psychologii i pedagogice
podstawowe techniki diagnostyczne w psychologii i pedagogiceŻaneta Kozubek
 
Etapy rozwoju człowieka
Etapy rozwoju człowiekaEtapy rozwoju człowieka
Etapy rozwoju człowiekamalbor25
 
Wiek przedszkolny prezentacja
Wiek przedszkolny prezentacjaWiek przedszkolny prezentacja
Wiek przedszkolny prezentacjaAnna Zięty
 
Psychologia emocji i motywacji 5 6
Psychologia emocji i motywacji 5 6Psychologia emocji i motywacji 5 6
Psychologia emocji i motywacji 5 6Pola Honorata
 
Psychologia w emocje i motywacje prezentacja 2
Psychologia w emocje i motywacje prezentacja 2Psychologia w emocje i motywacje prezentacja 2
Psychologia w emocje i motywacje prezentacja 2Pola Honorata
 
Psychologia emocji i motywacji 3 4
Psychologia emocji i motywacji 3 4Psychologia emocji i motywacji 3 4
Psychologia emocji i motywacji 3 4Pola Honorata
 
spostrzeganie
spostrzeganiespostrzeganie
spostrzeganiemalbor25
 
techniki projekcyjne w diagnozowaniu sytuacji rodzinnej i szkolnej
techniki projekcyjne w diagnozowaniu sytuacji rodzinnej i szkolnejtechniki projekcyjne w diagnozowaniu sytuacji rodzinnej i szkolnej
techniki projekcyjne w diagnozowaniu sytuacji rodzinnej i szkolnejŻaneta Kozubek
 

What's hot (20)

Psychologia emocji i motywacji 1 2
Psychologia emocji i motywacji 1 2Psychologia emocji i motywacji 1 2
Psychologia emocji i motywacji 1 2
 
Stres Prezentacja
Stres PrezentacjaStres Prezentacja
Stres Prezentacja
 
Stres
StresStres
Stres
 
Jak pomoc dziecku radzic sobie ze stresem prezentacja 2015
Jak pomoc dziecku radzic sobie ze stresem prezentacja 2015Jak pomoc dziecku radzic sobie ze stresem prezentacja 2015
Jak pomoc dziecku radzic sobie ze stresem prezentacja 2015
 
Stres pojęcie podstawowe
Stres pojęcie podstawoweStres pojęcie podstawowe
Stres pojęcie podstawowe
 
Techniki radzenia sobie ze stresem
Techniki radzenia sobie ze stresemTechniki radzenia sobie ze stresem
Techniki radzenia sobie ze stresem
 
Emocje i motywacje prezentacja
Emocje i motywacje prezentacjaEmocje i motywacje prezentacja
Emocje i motywacje prezentacja
 
Zaburzenia lękowe u dzieci
Zaburzenia lękowe u dzieciZaburzenia lękowe u dzieci
Zaburzenia lękowe u dzieci
 
Emocje
EmocjeEmocje
Emocje
 
podstawowe techniki diagnostyczne w psychologii i pedagogice
podstawowe techniki diagnostyczne w psychologii i pedagogicepodstawowe techniki diagnostyczne w psychologii i pedagogice
podstawowe techniki diagnostyczne w psychologii i pedagogice
 
Etapy rozwoju człowieka
Etapy rozwoju człowiekaEtapy rozwoju człowieka
Etapy rozwoju człowieka
 
Wiek przedszkolny prezentacja
Wiek przedszkolny prezentacjaWiek przedszkolny prezentacja
Wiek przedszkolny prezentacja
 
Zaburzenia psychiczne osób dorosłych
Zaburzenia psychiczne osób dorosłychZaburzenia psychiczne osób dorosłych
Zaburzenia psychiczne osób dorosłych
 
Psychologia emocji i motywacji 5 6
Psychologia emocji i motywacji 5 6Psychologia emocji i motywacji 5 6
Psychologia emocji i motywacji 5 6
 
Prezentacja emocje
Prezentacja emocjePrezentacja emocje
Prezentacja emocje
 
Psychologia w emocje i motywacje prezentacja 2
Psychologia w emocje i motywacje prezentacja 2Psychologia w emocje i motywacje prezentacja 2
Psychologia w emocje i motywacje prezentacja 2
 
Prezentacja
Prezentacja Prezentacja
Prezentacja
 
Psychologia emocji i motywacji 3 4
Psychologia emocji i motywacji 3 4Psychologia emocji i motywacji 3 4
Psychologia emocji i motywacji 3 4
 
spostrzeganie
spostrzeganiespostrzeganie
spostrzeganie
 
techniki projekcyjne w diagnozowaniu sytuacji rodzinnej i szkolnej
techniki projekcyjne w diagnozowaniu sytuacji rodzinnej i szkolnejtechniki projekcyjne w diagnozowaniu sytuacji rodzinnej i szkolnej
techniki projekcyjne w diagnozowaniu sytuacji rodzinnej i szkolnej
 

Viewers also liked

Dzieci z zaburzeniami w szkole charakterystyka i wybrane metody terapii
Dzieci z zaburzeniami w szkole charakterystyka i wybrane metody terapiiDzieci z zaburzeniami w szkole charakterystyka i wybrane metody terapii
Dzieci z zaburzeniami w szkole charakterystyka i wybrane metody terapiiAlicja Wujec Kaczmarek
 
Prezentacja twórczość
Prezentacja twórczośćPrezentacja twórczość
Prezentacja twórczośćsandra26091990
 
Projekt edukacyjny. JAK ROZPOZNAĆ SEKTĘ?
Projekt edukacyjny. JAK ROZPOZNAĆ SEKTĘ?Projekt edukacyjny. JAK ROZPOZNAĆ SEKTĘ?
Projekt edukacyjny. JAK ROZPOZNAĆ SEKTĘ?marekbiesiada
 
Subkultury MłOdzieżOwe
Subkultury MłOdzieżOweSubkultury MłOdzieżOwe
Subkultury MłOdzieżOwemarzen
 
Psychologia - opracowanie
Psychologia - opracowaniePsychologia - opracowanie
Psychologia - opracowanieknbb_mat
 

Viewers also liked (11)

Dzieci z zaburzeniami w szkole charakterystyka i wybrane metody terapii
Dzieci z zaburzeniami w szkole charakterystyka i wybrane metody terapiiDzieci z zaburzeniami w szkole charakterystyka i wybrane metody terapii
Dzieci z zaburzeniami w szkole charakterystyka i wybrane metody terapii
 
Prezentacja twórczość
Prezentacja twórczośćPrezentacja twórczość
Prezentacja twórczość
 
Stres - jak się przejawia i jak sobie z nim radzić?
Stres - jak się przejawia i jak sobie z nim radzić?Stres - jak się przejawia i jak sobie z nim radzić?
Stres - jak się przejawia i jak sobie z nim radzić?
 
Konsekwencje przynależności do sekt
Konsekwencje przynależności do sektKonsekwencje przynależności do sekt
Konsekwencje przynależności do sekt
 
Projekt edukacyjny. JAK ROZPOZNAĆ SEKTĘ?
Projekt edukacyjny. JAK ROZPOZNAĆ SEKTĘ?Projekt edukacyjny. JAK ROZPOZNAĆ SEKTĘ?
Projekt edukacyjny. JAK ROZPOZNAĆ SEKTĘ?
 
Jak działa sekta
Jak działa sektaJak działa sekta
Jak działa sekta
 
4.1 fryzjer
4.1 fryzjer4.1 fryzjer
4.1 fryzjer
 
Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego
Miejscowy Plan Zagospodarowania PrzestrzennegoMiejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego
Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego
 
Subkultury MłOdzieżOwe
Subkultury MłOdzieżOweSubkultury MłOdzieżOwe
Subkultury MłOdzieżOwe
 
Zadania rozwojowe
Zadania rozwojoweZadania rozwojowe
Zadania rozwojowe
 
Psychologia - opracowanie
Psychologia - opracowaniePsychologia - opracowanie
Psychologia - opracowanie
 

Similar to Zaburzenia psychiczne dzieci i młodzieży

Konspekt bloga
Konspekt blogaKonspekt bloga
Konspekt blogaAneta1707
 
6. psychiatria modzie owa
6. psychiatria modzie owa6. psychiatria modzie owa
6. psychiatria modzie owaMrtinez86
 
Praca z dziećmi nadpobudliwymi
Praca z dziećmi nadpobudliwymiPraca z dziećmi nadpobudliwymi
Praca z dziećmi nadpobudliwymicrisma61
 
Prezentacja
PrezentacjaPrezentacja
Prezentacjanetka07
 
Wychowanie chłopców niedostosowanych społecznie
Wychowanie chłopców niedostosowanych społecznieWychowanie chłopców niedostosowanych społecznie
Wychowanie chłopców niedostosowanych społeczniepaulinakaa113
 
Teoria do bloga
Teoria do blogaTeoria do bloga
Teoria do blogaAneta1707
 
Społeczna psychologia rozwoju dzieci i młodzieży 5
Społeczna psychologia rozwoju dzieci i młodzieży 5Społeczna psychologia rozwoju dzieci i młodzieży 5
Społeczna psychologia rozwoju dzieci i młodzieży 5Martinez1986pl
 
Rodzina w procesie przemiany w terapii.ppsx
Rodzina w procesie przemiany w terapii.ppsxRodzina w procesie przemiany w terapii.ppsx
Rodzina w procesie przemiany w terapii.ppsxAGRADO1
 
Praca korekcyjno wychowawcza
Praca korekcyjno wychowawczaPraca korekcyjno wychowawcza
Praca korekcyjno wychowawczacrisma61
 
Prezentacja uzal internet konferencja szkola bezpieczna w sieci 27.11.13
Prezentacja uzal internet konferencja szkola bezpieczna w sieci 27.11.13Prezentacja uzal internet konferencja szkola bezpieczna w sieci 27.11.13
Prezentacja uzal internet konferencja szkola bezpieczna w sieci 27.11.13KIPSIEMACHA
 
Co to jest psychologia?
Co to jest psychologia?Co to jest psychologia?
Co to jest psychologia?Paula Pilarska
 
Uniwersytet dzieci wykład -jak dorastanie dzieci wpływa na życie rodziny
Uniwersytet dzieci   wykład -jak dorastanie dzieci wpływa na życie rodzinyUniwersytet dzieci   wykład -jak dorastanie dzieci wpływa na życie rodziny
Uniwersytet dzieci wykład -jak dorastanie dzieci wpływa na życie rodzinymilenam23
 
Teoria do bloga
Teoria do blogaTeoria do bloga
Teoria do blogaAneta1707
 
Metodyka pracy z nieletnimi w instytucjach izolacyjnych
Metodyka pracy z nieletnimi w instytucjach izolacyjnychMetodyka pracy z nieletnimi w instytucjach izolacyjnych
Metodyka pracy z nieletnimi w instytucjach izolacyjnychKatarzyna Borys
 
Teoria do bloga
Teoria do blogaTeoria do bloga
Teoria do blogaAneta1707
 

Similar to Zaburzenia psychiczne dzieci i młodzieży (20)

Konspekt bloga
Konspekt blogaKonspekt bloga
Konspekt bloga
 
6. psychiatria modzie owa
6. psychiatria modzie owa6. psychiatria modzie owa
6. psychiatria modzie owa
 
Praca z dziećmi nadpobudliwymi
Praca z dziećmi nadpobudliwymiPraca z dziećmi nadpobudliwymi
Praca z dziećmi nadpobudliwymi
 
Prezentacja
PrezentacjaPrezentacja
Prezentacja
 
Wychowanie chłopców niedostosowanych społecznie
Wychowanie chłopców niedostosowanych społecznieWychowanie chłopców niedostosowanych społecznie
Wychowanie chłopców niedostosowanych społecznie
 
nadpobudliwość czy ADHD
nadpobudliwość czy ADHDnadpobudliwość czy ADHD
nadpobudliwość czy ADHD
 
Nadpobudliwość czy ADHD
Nadpobudliwość czy ADHDNadpobudliwość czy ADHD
Nadpobudliwość czy ADHD
 
Nadpobudliwość Czy Adhd
Nadpobudliwość Czy AdhdNadpobudliwość Czy Adhd
Nadpobudliwość Czy Adhd
 
Teoria do bloga
Teoria do blogaTeoria do bloga
Teoria do bloga
 
Społeczna psychologia rozwoju dzieci i młodzieży 5
Społeczna psychologia rozwoju dzieci i młodzieży 5Społeczna psychologia rozwoju dzieci i młodzieży 5
Społeczna psychologia rozwoju dzieci i młodzieży 5
 
Rodzina w procesie przemiany w terapii.ppsx
Rodzina w procesie przemiany w terapii.ppsxRodzina w procesie przemiany w terapii.ppsx
Rodzina w procesie przemiany w terapii.ppsx
 
Praca korekcyjno wychowawcza
Praca korekcyjno wychowawczaPraca korekcyjno wychowawcza
Praca korekcyjno wychowawcza
 
Praca z dzieckiem autystycznym - metodyka
Praca z dzieckiem autystycznym - metodykaPraca z dzieckiem autystycznym - metodyka
Praca z dzieckiem autystycznym - metodyka
 
Autyzm
AutyzmAutyzm
Autyzm
 
Prezentacja uzal internet konferencja szkola bezpieczna w sieci 27.11.13
Prezentacja uzal internet konferencja szkola bezpieczna w sieci 27.11.13Prezentacja uzal internet konferencja szkola bezpieczna w sieci 27.11.13
Prezentacja uzal internet konferencja szkola bezpieczna w sieci 27.11.13
 
Co to jest psychologia?
Co to jest psychologia?Co to jest psychologia?
Co to jest psychologia?
 
Uniwersytet dzieci wykład -jak dorastanie dzieci wpływa na życie rodziny
Uniwersytet dzieci   wykład -jak dorastanie dzieci wpływa na życie rodzinyUniwersytet dzieci   wykład -jak dorastanie dzieci wpływa na życie rodziny
Uniwersytet dzieci wykład -jak dorastanie dzieci wpływa na życie rodziny
 
Teoria do bloga
Teoria do blogaTeoria do bloga
Teoria do bloga
 
Metodyka pracy z nieletnimi w instytucjach izolacyjnych
Metodyka pracy z nieletnimi w instytucjach izolacyjnychMetodyka pracy z nieletnimi w instytucjach izolacyjnych
Metodyka pracy z nieletnimi w instytucjach izolacyjnych
 
Teoria do bloga
Teoria do blogaTeoria do bloga
Teoria do bloga
 

More from Consilia Centrum Wsparcia Rodziny

Jak rozpoznać i jak radzić sobie z przemocą seksualną u dzieci
Jak rozpoznać i jak radzić sobie z przemocą seksualną u dzieciJak rozpoznać i jak radzić sobie z przemocą seksualną u dzieci
Jak rozpoznać i jak radzić sobie z przemocą seksualną u dzieciConsilia Centrum Wsparcia Rodziny
 
Rozwój osobisty nauczyciela edukacji przedszkolnej - komunikacja i asertywność
Rozwój osobisty nauczyciela edukacji przedszkolnej - komunikacja i asertywnośćRozwój osobisty nauczyciela edukacji przedszkolnej - komunikacja i asertywność
Rozwój osobisty nauczyciela edukacji przedszkolnej - komunikacja i asertywnośćConsilia Centrum Wsparcia Rodziny
 
Grupy różnowiekowe w przedszkolu - jak efektywnie pracować
Grupy różnowiekowe w przedszkolu - jak efektywnie pracowaćGrupy różnowiekowe w przedszkolu - jak efektywnie pracować
Grupy różnowiekowe w przedszkolu - jak efektywnie pracowaćConsilia Centrum Wsparcia Rodziny
 
Jakie są konsekwencje przemocy - czyli o tym co doświadcza agresor, ofiara i ...
Jakie są konsekwencje przemocy - czyli o tym co doświadcza agresor, ofiara i ...Jakie są konsekwencje przemocy - czyli o tym co doświadcza agresor, ofiara i ...
Jakie są konsekwencje przemocy - czyli o tym co doświadcza agresor, ofiara i ...Consilia Centrum Wsparcia Rodziny
 

More from Consilia Centrum Wsparcia Rodziny (6)

Rozwój osobisty nauczyciela edukacji przedszkolnej stres
Rozwój osobisty nauczyciela edukacji przedszkolnej   stresRozwój osobisty nauczyciela edukacji przedszkolnej   stres
Rozwój osobisty nauczyciela edukacji przedszkolnej stres
 
Jak rozpoznać i jak radzić sobie z przemocą seksualną u dzieci
Jak rozpoznać i jak radzić sobie z przemocą seksualną u dzieciJak rozpoznać i jak radzić sobie z przemocą seksualną u dzieci
Jak rozpoznać i jak radzić sobie z przemocą seksualną u dzieci
 
Rozwój osobisty nauczyciela edukacji przedszkolnej - komunikacja i asertywność
Rozwój osobisty nauczyciela edukacji przedszkolnej - komunikacja i asertywnośćRozwój osobisty nauczyciela edukacji przedszkolnej - komunikacja i asertywność
Rozwój osobisty nauczyciela edukacji przedszkolnej - komunikacja i asertywność
 
Grupy różnowiekowe w przedszkolu - jak efektywnie pracować
Grupy różnowiekowe w przedszkolu - jak efektywnie pracowaćGrupy różnowiekowe w przedszkolu - jak efektywnie pracować
Grupy różnowiekowe w przedszkolu - jak efektywnie pracować
 
Jakie są konsekwencje przemocy - czyli o tym co doświadcza agresor, ofiara i ...
Jakie są konsekwencje przemocy - czyli o tym co doświadcza agresor, ofiara i ...Jakie są konsekwencje przemocy - czyli o tym co doświadcza agresor, ofiara i ...
Jakie są konsekwencje przemocy - czyli o tym co doświadcza agresor, ofiara i ...
 
Oferta szkoleniowa - Consilia Centrum Wsparcia Rodziny
Oferta szkoleniowa - Consilia Centrum Wsparcia RodzinyOferta szkoleniowa - Consilia Centrum Wsparcia Rodziny
Oferta szkoleniowa - Consilia Centrum Wsparcia Rodziny
 

Zaburzenia psychiczne dzieci i młodzieży

  • 2. Plan wykładu 1. Wstęp 2. Występowanie i konsekwencje zaburzeń psychicznych 3. Jak rozpoznać zburzenia psychiczne 4. Modele rozumienia zaburzeń psychicznych 5. Omówienie konkretnych zaburzeń: • opis • kryteria diagnostyczne • terapia, wskazówki
  • 4. Występowanie zaburzeń psychicznych Zaburzenia psychiczne dzieci i młodzieży dotykają od 15 do 22% populacji • lęk 6,5% • zaburzenia zachowania 3,3% • zaburzenia uwagi 3,3% • zaburzenia depresyjne 2,1 Średni wiek wystąpienia zaburzeń po raz pierwszy przypada na okres ok 13 a 25 rok życia, inne zaburzenia można diagnozować przed 7 rokiem życia.
  • 5. Konsekwencje zaburzeń psychicznych Trudności w opanowaniu kluczowych zadań rozwojowych takich jak: • rozwój poczucia własnej wartości • nawiązywanie kontaktów z rówieśnikami • rozwiązywanie konfliktów interpersonalnych • nabywanie wiedzy szkolnej Wczesne lata mają istotne znaczenie dla późniejszego przystosowania się, a problemy występujące w tym okresie są zwiastunami późniejszego przystosowania.
  • 6. Jak rozpoznać zaburzenie rozwoju? Zaburzenia wieku dziecięcego najlepiej uwidaczniają się na tle normalnego rozwoju: • między 3 a 5 rokiem życia - nauczenie się samokontroli, poleganie na sobie, nawiązywanie kontaktów z rówieśnikami • między 6 a 12 rokiem życia - zrozumienie świata społecznego • wiek młodzieńczy - zdolność elastycznego myślenia, uniezależnienia się i określenie swojej tożsamości
  • 7. Rodzaje zaburzeń • zaburzenia behawioralne: zaburzenia zachowania i zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi ADHD • zaburzenia emocjonalne: zaburzenia lękowe i depresja • zaburzenia związane z jedzeniem • zaburzenia związane z funkcjonowaniem intelektualnym i uczeniem się • całościowe zaburzenia rozwoju • tiki i zaburzenia wydalania
  • 8. Teoretyczne modele zaburzeń wieku dziecięcego • biologiczny • behawioralny • poznawczy • psychodynamiczny • systemowy • podatność-stres Żaden z nich nie wyjaśnia wszelkiej psychopatologii u dzieci. Modele stanowią ramy służące strukturalizowaniu informacji.
  • 9. Symptomy zaburzeń psychicznych powodowane są przez czynniki biologiczne. Źródło zaburzeń to: • uszkodzenia mózgu • zakażenia • zaburzenia równowagi biochemicznej • predyspozycje genetyczne Mózg może być odpowiedzialny za patologie na dwa różne sposoby: pierwszy wiąże się z jego budową, drugi z przesyłaniem informacji. Schizofrenia jest przykładem, że dziedziczenie odgrywa istotną rolę w zaburzeniach psychicznych. Model biologiczny (medyczny, organiczny, biomedyczny)
  • 10. Zajmuje się tym jak ludzie nabywają i uczą się nowych zachowań. Zachowanie pojawia się, bo było wyuczone w przeszłości. Ważne tu są: • obserwowalne zachowanie • czynniki środowiskowe podtrzymujące działanie Trzy rodzaje uczenia się może pomóc z zrozumieniu zaburzeń psychicznych: • warunkowanie klasyczne • warunkowanie sprawcze • uczenie się przez obserwacje Zaburzenia lękowe i fobie tłumaczone są przez modele behawioralne. Model behawioralny (modele teorii uczenia się)
  • 11. Opiera się na tym jak ludzie spostrzegają, rozpoznają , jak funkcjonuje ich uwaga, jak rozumieją i jak oceniają. Występuje: • błędne postrzeganie sytuacji społecznych • tendencja do negatywnego myślenia bez wystarczających podstaw • nawykowe błędne oskarżanie siebie za niefortunne wypadki Zniekształcenia w przekształcaniu informacji występują u dorosłych i dzieci cierpiących na depresję i zaburzenia lękowe. Model poznawczy
  • 12. Osobowość oraz zaburzenia psychiczne są rezultatem dynamicznej interakcji między strukturami psychicznymi. Myśli, postawy i zachowania wynikają z konfliktów między trzema strukturami psychiki id, ego i superego. Jeśli ego nie radzi sobie z rozwiązywaniem konfliktów wybuchają one i pojawia się psychopatologia. Model psychodynamiczny
  • 13. Zaburzenie nie jest umiejscowione w jednostce wyznaczonej do roli “pacjenta”, lecz kryje się w relacjach między członkami rodziny. Rodzice mogą wywierać wpływ na kilka sposobów: • przez swoje zachowanie • służąc jako modele • selektywnie nagradzając określone rodzaje zachowań w rodzinie • przez klimat w rodzinie, mogą być wrodzy, odrzucający lub ciepli i akceptujący Anoreksja rozumiana jest jako objaw istniejącego problemu w rodzice, systemie. Modele systemowe
  • 14. Model ten zakłada, że występują interakcje miedzy genetycznymi i innymi biologicznymi predyspozycjami a stresującymi wpływami środowiska. U dzieci stresorami mogą być: • szkoła • konflikty • utrata kochanych osób • wypadki • przemoc w rodzinie • zaangażowanie się w zbyt dużą ilość aktywności • wzięcie na siebie za dużej ilości obowiązków Trzecim czynnikiem dodanym stosunkowo niedawno jest specyficzny model wychowania tzw. klimat emocjonalny rodziny chorego. Model podatność - stres
  • 16. Zaburzenia zachowania Zaburzenia zachowania to powtarzający się i utrwalony wzorzec zachowania, cechujący się gwałceniem albo podstawowych praw innych osób, albo poważniejszych norm i reguł społecznych właściwych dla wieku, trwający co najmniej sześć miesięcy, w czasie których występują niektóre z następujących przejawów: • agresja w stosunku do ludzi i zwierząt (znęcanie, grożenie, zastraszanie, bójki, fizyczne okrucieństwo) • niszczenie mienia (podkładanie ognia, niszczenie cudzej własności) • oszustwa lub kradzieże (włamania, kłamstwa, kradzieże) • poważne naruszenie zasad (niewracanie na noc, wagarowanie, nocne ucieczki z domu) Wspólną cecha zaburzeń zachowania jest agresja fizyczna, przyjmująca formę okrucieństwa, niszczenia własności innych lub podpaleń.
  • 17. Zaburzenia z zachowaniami typu acting-out, obejmują wzory zachowań negatywistycznych, wrogich i buntowniczych, trwających co najmniej 6 miesięcy: • często traci panowanie nad sobą • kłóci się z dorosłymi • łamie ustalone zasady • umyślnie irytuje innych • oskarża innych o popełnienie błędów • jest drażliwy • rozgniewany lub urażony • złośliwy i mściwy Dzieci z zaburzeniami zachowania są często impulsywne, mają dużą potrzebę stymulacji, charakteryzują się słabą empatią, niskim poziomem rozwoju moralnego oraz mają konfliktowe relacje interpersonalne. Zaburzenia opozycyjno - buntownicze
  • 18. Zaburzenia zachowania znajdują się wśród najczęściej występujących zaburzeń wieku dziecięcego od 2 do 9%, a w przypadku zaburzeń opozycyjno-buntowniczych od 6 do 10%. Przyczyny: • indywidualne cechy dziecka • rodzina – główny czynnik przyczynowy (dewiacja u rodziców, odrzucenie dziecka i stosowanie środków represji przez rodzica, brak kontroli zachowań dzieci lub brak nadzoru, konflikty w małżeństwie i rozwód) • wzorce interakcji między dzieckiem a rodzicem • problemy z nauką i trudności intelektualne Agresywne dzieci popełniają błąd atrybucji polegający na przypisywaniu innym wrogości. Leczenie: terapie dzieci, terapie rodzin, trening dla rodziców Zaburzenia zachowania
  • 19. „Pierwsza pomoc” • psychologiczna opieka w przypadku zaburzeń zachowania powinna obejmować cały system: dziecko, rodzinę, szkołę • terapia ukierunkowana jest na rozwój i kształcenie podstawowych umiejętności psychospołecznych, zdolności do samokontroli oraz przyjaznych sposobów prowadzenia komunikacji • edukacja nauczycieli pozostających w kontakcie z dzieckiem z zaburzeniami zachowania oparta jest na behawioralnym systemie wzmocnień: regularne nagradzanie zachowań pożądanych, dostrzeganie wysiłku i uznanie dla pozytywnych działań • skuteczną techniką jest stosowana z powodzeniem ekonomia żetonowa czy punktowa • fundamentem jest zbudowanie więzi i zdobycie zaufania młodego człowieka, a także otoczenie go miłością. Jak wskazują studia przypadków, najbardziej pierwotną przyczyną zaburzeń zachowania jest przekonanie dziecka, że nie jest przez nikogo kochane Zaburzenia zachowania
  • 20. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi Ograniczona zdolność hamowania zachowań(początek przed ukończeniem 7 roku życia): • nieuzasadniona rozwojowo nieumiejętność skupienia uwagi (nie słucha, nie kończy zadań, przechodzi od jednej aktywności w drugą, łatwo się dekoncentruje, nie bawi się w sposób ukierunkowany) • impulsywność (działanie bez zastanowienia, przerywają innym, wyrzucają z siebie odpowiedzi na pytania i nie czekają na swoją kolej) • nadruchliwość (niespokojne, niemogące znaleźć miejsca ani spokojnie usiedzieć Relacje z rówieśnikami stanowią główny problem dla dzieci z ADHD, ponieważ naruszanie norm i agresja są źle odbierane przez ich kolegów. Przyczyny: wieloczynnikowe (genetyczne, uszkodzenia i dysfunkcje mózgu, oraz czynniki środowiskowe)
  • 21. Terapia ADHD jest wielokierunkowa. Zaangażowani powinni być rodzice, nauczyciele i osoby przebywające z dzieckiem. • terapia behawioralna - wyciszenie złych zachowań, wzmocnienie dobrych • psychoedukacja - na temat przyczyn, objawów i leczenia ADHD, żeby zdjąć z dziecka poczucie winy, pozytywne wzmocnienia mają podwyższać samoocenę i zwiększać motywację do pracy • ustalenie systemu zasad oraz konsekwencji – współpraca szkoły i domu • nauczanie wyrównawcze – dodatkowe zajęcia, które mają pomóc wyrobić w sobie nawyki, pomagające w uczestniczeniu w zajęciach • trening umiejętności społecznych • terapia indywidualna – szczególnie jeśli pojawiają się objawy depresyjne i nerwicowe • terapia rodzinna, trening umiejętności rodzicielskich – jeśli widzimy, że nieprawidłowe są relacje i funkcjonowanie rodziny jako całości Zaburzenia nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi
  • 23. Zaburzenia lękowe Zaburzenia lękowe są jednym z najczęstszych emocjonalnych zaburzeń okresu dzieciństwa. Ważne znaczenie ma etap rozwoju. Różne lęki występują w różnych latach życia dziecka: • 8 m - 2 lata - boją się separacji od opiekuna • 2 - 4 r.ż - więzy przywiązania nieco słabną i pojawia się lęk przed zwierzętami i lęk przed ciemnością • 4-6 r.ż - rozwija się wyobraźnia dziecka i tworzy wyobrażenia duchów, półludzkich, półzwierzęcych potworów oraz niewytłumaczalnych dźwięków pojawiających się w nocy • po 6 roku życia dzieci boja się zranienia, śmierci i naturalnych klęsk żywiołowych • dziecko w wieku adolescencji boi się najczęściej, że zostanie odrzucone przez grupę rówieśniczą
  • 24. Zaburzenia lękowe charakteryzują się bardziej skrajnymi i trwałymi reakcjami emocjonalnymi. Symptomy : • ból brzucha • ból głowy • napięcie mięśniowe • pocenia się • roztrzęsienie • dławienie się • duszenie Lękliwe dzieci często martwią się i czują się niespokojne z powodu: • nietrafnego odczytania wymagań środowiskowych • niedocenienia własnych zdolności radzenia sobie z problemami. Zaburzenia lękowe
  • 25. Dzieciom można postawić diagnozę każdego z kilku zaburzeń lekowych: • zespołu uogólnionego lęki (nierealistyczny i nadmierny lęk i niepokój, minimum 6 miesięcy, symptomy fizyczne) ok. 4% dorosłych na nie cierpi • zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego (obsesje: zanieczyszczenia, zakażenia, brud, przemoc; kompulsje: mycie się, porządkowanie, układanie) • lękowe zaburzenie separacyjne (cierpienie i nadmierne obawy przez rozdzieleniem z osobami) Badacze wskazują ,że lękowe zaburzenia separacyjne są zwiastunem wystąpienia w dorosłości zaburzeniem lękowym zwanym zespołem paniki i agorafobią. • fobia szkolna – lęk i unikanie środowiska szkolnego • mutyzm wybiórczy Zaburzenia lękowe
  • 26. Przyczyny: • predyspozycje genetyczne • zaburzenia psychiczne rodziców • wczesne urazy • teorie poznawcze: lęk to wynik dysfunkcjonalnych sposobów nadawania znaczenia światu • teorie behawioralne: reakcja unikania, modelowanie • czynnik rodzinny Leczenie • farmakoterapia • terapia indywidualna, terapia grupowa, psychoedukacja rodziców Zaburzenia lękowe
  • 28. Zaburzenia depresyjne Depresja dziecięca może mieć liczne negatywne skutki takie jak: • epizody depresji w przyszłości • pogorszenie przystosowania społecznego • trudności z nauką szkolną • zwiększone ryzyko samobójstwa Młodsze dzieci często skarżą się na objawy fizyczne i drażliwość. Kryteria diagnostyczne są podobne do tych ustalonych dla dorosłych. Starsze dzieci skarżą się na poczucie bezradności i pesymizm. We wczesnym dzieciństwie występowanie zespołów depresyjnych u dzieci wynosi od 1 do 2%. W wieku adolescencji współczynnik występowania depresji wynosi między 4 a 8% tak jak u dorosłych.
  • 29. Kryteria diagnostyczne: • obniżony nastrój przez co najmniej 2 tygodnie • utrata zainteresowań i zadowolenia z aktywności • zmniejszona energia lub zwiększona męczliwość • spadek zaufania do siebie • nieracjonalne poczucie wyrzutów sumienia • nawracające myśli o śmierci lub samobójstwie • zaburzenia snu • zaburzenia łaknienia • zmniejszona zdolność mówienia lub skupienia się • zmiany w aktywności psychoruchowej: pobudzenie lub zahamowanie U 43% osób w wieku dojrzewania, u których rozpoznano depresję, zdiagnozowano co najmniej jedno współwystępujące zaburzenie. Współzachorowalność była najwyższa dla zaburzeń lękowych (18%), zaburzeń związanych z używaniem substancji psychoaktywnych (14%) i zaburzeń z zachowaniami niszczycielskimi (8%). Zaburzenia depresyjne
  • 30. Przyczyny: Najpowszechniej akceptowany model wyjaśniający depresję to model podatność - stres. Biologiczne i genetyczne predyspozycje współdziałają z problemami rodzinnymi oraz zniekształceniami poznawczymi jednostki. Do wystąpienia depresji przyczynia się stres. Depresyjni dorośli często wspominając swoje dzieciństwo mówią o różnych problemach związanych z rodziną, takich jak odrzucenie przez rodziców, zaniedbywanie, brak zainteresowania, wrogość czy nadmierne kontrolowanie. Leczenie • leki przeciwdepresyjne • terapie indywidualne • terapie rodzinne Zaburzenia depresyjne
  • 31. Zaburzenia depresyjne „Pierwsza pomoc” • jeśli objawy depresyjne mają takie nasilenie, że utrudniają dziecku codzienne funkcjonowanie w domu, w szkole i w grupie rówieśniczej oraz gdy utrzymują się dłużej niż 2 tygodnie, należy zgłosić się po fachową pomoc – najlepiej do lekarza wyspecjalizowanego w psychiatrii dzieci i młodzieży, psychologa lub lekarza pediatry • warto rozmawiać z dzieckiem o jego samopoczuciu. Dziecko często samo sygnalizuje, że nie radzi sobie ze swoimi emocjami. • sytuacją, w której należy bezwzględnie i natychmiastowo poszukiwać pomocy lekarza psychiatry jest zagrożenie samobójstwem
  • 33. Zaburzenia odżywiania Główną cechą zaburzeń karmienia i odżywiania w wieku niemowlęcym i wczesnym dzieciństwie jest: • uporczywa niemożność spożywania odpowiedniej ilości pokarmu • nieprzybieraniem na wadze • znaczącą utratą na wadze w okresie jednego miesiąca Za pojawienie się problemów z odżywaniem odpowiadać mogą nieprzystosowawcze wzorce interakcji rodziców z noworodkiem. Typowym podejściem leczenia jest tu praca z rodzicem nad zmianą wzorców zachowań związanych z karmieniem. Psychoedukacja, modelowanie odpowiednich zachowań. W dzieciństwie umiarkowane problemy z jedzeniem są powszechne i nie wymagają zbytniej uwagi.
  • 34. Ryzyko wystąpienia tego zaburzenia jest wysokie między 14 a 18 rokiem życia. Zaburzenie występuje częściej u kobiet. • spadek wagi o co najmniej 15% poniżej prawidłowej • spadek wagi narzucony przez samego siebie • samoocenianie siebie jako osoby otyłej, strach przed przytyciem • zanik miesiączki utrata zainteresowania seksualnego i potencji Rozpoznawanie wspierają następujące cechy: prowokowanie wymiotów lub wydalania stolca, intensywne ćwiczenia fizyczne, stosowanie leków zmniejszających łaknienie lub moczopędnych. • typ: ograniczające i objadająco-przeczyszczający Podejście psychodynamiczne – zaburzona relacja dziecka z matką Podejście systemowe – rodzina anorektycznego dziecka cechuje się uwikłaniem Jadłowstręt psychiczny (anoreksja nervosa czyli utrata apetytu na tle nerwowym)
  • 35. Żarłoczność psychiczna (bulimia nervosa) Bulimia cechuje się: • szybkim zjadaniem w określonych, krótkich przedziałach czasu wielkich ilości jedzenia • poczuciem braku kontroli nad jedzeniem • wywoływaniem wymiotów • zażywaniem środków moczopędnych • stosowaniem głodówek, intensywnych ćwiczeń zapobiegających tyciu • bezustannym troszczeniu się o wagę ciała i sylwetkę Bulimię rozpoznaje się jeśli minimum dwa razy w tygodniu przez co najmniej trzy miesiące występują napady objadania się. Terapie stosowane w leczeniu jadłowstrętu psychicznego wyróżnić można terapię psychodynamiczną, behawioralną, poznawczą i systemową terapię rodzin. Próbuje się także hospitalizacji, leczenia farmakologicznego i przymusowego odżywiania. Interakcje w rodzinach bulimicznych wiązały się z odseparowaniem się córki od rodziny.
  • 36. „Pierwsza pomoc” • nie powinno się czekać , szczególnie wtedy, gdy dziecko traci na wadze. Takie dziecko szybko uczy się kamuflować swoje zachowania (szerokie ubrania, nie rozbieranie się przy innych, skrytość, nieprzystępność) • pierwszym krokiem musi być szukanie pomocy u specjalisty, najszybciej jak to jest możliwe (lekarz rodzinny, pediatra, psycholog, terapeuta) • rodzice wspólnie powinni powiedzieć dziecku, że powinno pójść do lekarza czy terapeuty. Muszą okazać dziecku miłość i wsparcie, aby nie miało ono wątpliwości, że go nie odrzucają, ale potępiają to co robi • z dzieckiem należy rozmawiać wprost bez oskarżeń i obwiniania. Należy mu powiedzieć, że martwi się o nie i nie chce się przechodzić obojętnie obok tego, co się widzi. Nie należy oceniać przy tym uczuć dziecka Zaburzenia odżywiania
  • 38. Upośledzenia umysłowe i zaburzenia uczenia się Znacząco gorsze niż średnie ogólne funkcjonowanie intelektualne, któremu towarzyszą deficyty w dziedzinie zachowań adaptacyjnych (odpowiedniego ubierania się, dbania o wygląd zewnętrzny, wykonywanie prostej pracy) niezbędne do niezależnego życia. Osłabienie zdolności w : • porozumieniu się • kompetencje społeczne/interpersonalne • funkcjonalne umiejętności szkolne • zdrowie • samoobsługa • korzystanie z infrastruktury publicznej • praca • bezpieczeństwo • samodzielne mieszkanie • samokierowanie Początek przed 18 rokiem życia.
  • 39. Przyczyny upośledzenia umysłowego są wieloczynnikowe, mają charakter zarówno genetyczny jak i środowiskowy: • szkodliwe czynniki w środowisku prenatalnym (palenie, picie alkoholu) • problemy ze zdrowiem występujące u matki (infekcje, zażywanie leków) Picie matki podczas ciąży powoduje trwałe fizyczne uszkodzenie noworodka, znane pod nazwą płodowego zespołu alkoholowego powoduje opóźnienie rozwoju fizycznego, opóźnienie neurologiczne i umysłowe. Czynniki środowiskowe takie jak skrajna deprywacja psychologiczna i społeczna są jednymi z przyczyn upośledzenia umysłowego. Pomoc: • umieszczenie w placówce, terapia, edukacja • terapie dla osób z upośledzeniem umysłowym nie leczą zaburzenia Upośledzenie umysłowe
  • 40. W procesie terapii bardzo ważne są: • wsparcie i pomoc w rozwoju i codziennym funkcjonowaniu • adekwatne możliwości kształcenia (zindywidualizowane programy i metody nauczania, wspieranie rozwoju mowy) • modyfikacja niepożądanych zachowań • leczenie farmakologiczne w uzasadnionych sytuacjach (leczenie zaburzeń współistniejących, poważne problemy behawioralne) • wsparcie społeczne dla rodziny chorego dziecka Upośledzenie umysłowe
  • 42. Całościowe zaburzenia rozwojowe Poważna dezorganizacja funkcjonowania w dziedzinie : • poznawczej • społecznej • behawioralnej • emocjonalnej powodująca poważne komplikacje w procesie rozwoju dziecka. Wyróżnić możemy: Schizofrenię dziecięcą, Autyzm, Zespół Retta, Zespół Aspergera
  • 43. Psychoza jest stanem poważnego zakłócenia różnych funkcji psychicznych: postrzegania otoczenia i samego siebie, oceny rzeczywistości, myślenia, przeżywania, wyrażania emocji. Najczęściej spotykanymi objawami u dzieci są: • omamy, urojenia • dziecko jest bardzo mało spontaniczne • wycofuje się i unika kontaktu z bliskimi • bardzo mało mówi bądź nie odzywa się wcale • myśli dziecka są dziwne, oderwane od rzeczywistości, często niezrozumiałe • dziecko może zbudować swój własny świat Schizofrenię u dzieci leczy się podobnie jak u osób dorosłych: leki + terapia. Schizofrenia u dzieci
  • 44. Niezdolność dziecka do nawiązania normalnej relacji z ludźmi, ujawniająca się od początku życia. Zaburzenie pojawia się przed 3 rokiem życia jego 3 charakterystyczne cechy: • jakościowe upośledzenie interakcji społecznych • poważne upośledzenie porozumienia się • sztywne, powtarzające się i stereotypowe wzorce zachowania się Występuje u ok. 5-10 na 10 000 urodzeń, częściej u chłopców. Noworodek wygląda tak jakby nie potrzebował matki, nie uśmiecha się, ma obniżone napięcie mięśniowe, płacze rzadko, lub jest silnie rozdrażnione. W drugim półroczu nie wykazuje zainteresowania zabawkami, jest nieczułe, nie ma komunikacji werbalnej i pozawerbalnej, często występują zachowania autostymulujące jak bujanie się, kręcenie w kółko, machanie rękami oraz zachowania autodestrukcyjne, walenie głową, uderzanie się w ręce, gryzienie się. Autyzm
  • 45. Większość badaczy zajmujących się autyzmem, podziela pogląd że czynniki genetyczne odgrywają istotną rolę w etiologii autyzmu. Zahamowanie rozwoju w okolicach 30 tygodnia ciąży. • 10 % funkcjonuje adekwatnie w zakresie językowym i społecznym, ale utrzymują się u nich dziwaczne zachowania • 20 % robi postępy w dziedzinie osiągnięć szkolnych i funkcjonowania społecznego, mimo istotnej niepełnosprawności, na przykład w postaci zubożenia mowy • ok 70 % wykazuje ograniczone postępy i nadal cechuje się istotnym upośledzeniem. Niektóre programy terapeutyczne polegają na uczeniu dzieci gotowości do uczenia się (siedzenie na krześle, słuchanie nauczyciela, patrzenie na materiał edukacyjny) ale badania wskazują ze co najmniej ⅔ osób autystycznych będzie w dorosłości upośledzona. Programy mają na celu: poprawę komunikowania się, zmniejszenie zachowań destrukcyjnych i poprawę w zakresie socjalizacji. Autyzm
  • 46. Autyzm W leczeniu stosuje się systematyczne interwencje behawioralne (rozwój funkcji poznawczych i umiejętności społecznych) oraz odpowiednie metody kształcenia dzieci z autyzmem. Celem takiego leczenia jest: • wspieranie rozwoju dziecka • redukcja sztywnych, stereotypowych zachowań • zmniejszenie stresu i cierpienia rodziny • edukacja, poradnictwo i wsparcie społeczne dla opiekunów
  • 48. Tiki Tiki to mimowolne, szybkie, powtarzające się stereotypowe ruchy ciała lub wokalizacje. Tiki: • ruchowe (motoryczne) • głosowe (wokalne) można zaklasyfikować jako przewlekłe (chroniczne), albo przejściowe, w zależności od czasu trwania. Powszechne tiki to szarpanie szyją, grymasy twarzy, a wokalne to chrząkanie i przeczyszczanie gardła. Gryzienie się, wąchanie przedmiotów, powtarzanie dźwięków wydawanych przez innych. W wyjaśnianiu tików bierze się pod uwagę czynniki genetyczne i podaje się leki. Konieczna jest konsultacja z neurologiem. Według Blissa, który przez 30 lat opisywał swoją chorobę tiki to zachowania podejmowane w celu zaspokojenia niespełnionych uczuć i pragnień.
  • 49. Leczenie: Jeśli tiki są objawem zbyt silnego napięcia u dziecka, to traktujemy je jako objaw służący do poradzenia sobie z lękiem. Zaostrzenie tików zwykle następuje w stresie. Rodzice często obserwują, że w momencie gdy ich dziecko pochłonięte jest interesującą czynnością tiki ustępują. W tym wypadku pomocna będzie psychoterapia indywidualna. Choroba tikowa może bardzo utrudnić życie dziecku, dodatkowo dzieci są narażone na przykre komentarze ze strony rówieśników, co w konsekwencji może prowadzić do wykluczenia z grupy rówieśniczej i zaniżeniu samooceny dziecka. Terapia tików metodą behawioralną, skoncentrowana jest zmianie zachowania. Tiki wyprowadzamy poprzez metody: odwracania tików – czyli nauka niedopuszczania do pojawienia się tiku, poprzez świadome napinanie mięśni dotkniętych tikiem lub zastąpienie go inną czynnością, metodę kalendarzykową, systemy nagradzania zachowań pożądanych – czyli pozytywne wzmacnianie momentów, w których tiki nie występują. Tiki
  • 50. Zaburzenia wydalania Zaburzenia wydalania są zazwyczaj rozpoznawane w okresie dzieciństwa. Moczenie mimowolne Mimowolne zanieczyszczanie się kałem Zdrowe pięcioletnie dziecko nie powinno już się zanieczyszczać, ani w dzień, ani w nocy. U części dzieci zaburzenia w oddawaniu moczu są spowodowane zaburzeniami emocjonalnymi. Dziecko moczące się potrzebuje pomocy terapeutycznej, ale ta powinna obejmować także wsparcie dla rodziców i opiekunów. Tylko konsekwentnie i spójnie prowadzona terapia umożliwia rozwiązanie problemu z moczeniem się dziennym, czy nocnym.
  • 51. Problem moczenia dotyczy najczęściej dzieci: • biernych, które nie potrafią wyrazić gniewu lub stanowczości • lękowych • po różnych emocjonalnych urazach • zastraszanych • przeżywających rozpad rodziny • przeżywających rozłączenie z matką lub rodzicami • rozpoczynających naukę w szkole • tych, które zmieniły miejsce zamieszkania • hospitalizowanych • przeżywających pojawienie się rodzeństwa w rodzinie Moczenie się mimowolne
  • 52. „Pierwsza pomoc” by znaleźć związek moczenia z codziennym życiem należy obserwować dziecko. Starać się unikać sytuacji, które są powodem kłopotów. Wytłumaczyć, że np.: wszystkie dzieci chodzą do przedszkola, że nowa pani będzie równie miła jak poprzednia, że kocha się je tak samo jak młodszego brata czy siostrę. Dbać o to, żeby dziecko nie czuło się niepewne czy zestresowane. Poświęcać mu jak najwięcej czasu, czytać ulubione książki. Jeżeli to nie przyniesie efektów, należy skorzystać z pomocy psychologa, który dobierze odpowiednią terapię. Upominanie i karanie nic nie daje, a może tylko nasilić moczenie nocne. Moczenie się mimowolne
  • 53. Zdrowe, pięcioletnie dziecko nie powinno już zanieczyszczać się kałem. Powinno kontrolować oddawanie kału zarówno w dzień, jak i w nocy. Dziecko, które się zanieczyszcza wymaga kompleksowej terapii, obejmującej także system rodzinny. Wsparcie terapeutyczne dla rodziców/opiekunów jest niezbędnym czynnikiem decydującym o powodzeniu terapii. Problem z zanieczyszczaniem się kałem występuje najczęściej w przypadkach: • zakłócenia stosunków między rodzicami a dzieckiem • uporczywego przyuczania do czystości • bardzo dużej bierności dziecka • dzieci bardzo zamkniętych w sobie • silnego zwrócenia na siebie uwagi rodziców w sytuacjach pojawienia się młodszego rodzeństwa Mimowolne zanieczyszczanie się kałem
  • 54. Dwa podstawowe typy zanieczyszczania to: • Typ regresywny – objawy występują jako wynik ostrego niepokoju lub silnego stresu spowodowanego trudnym wydarzeniem (np. narodzenie się rodzeństwa, choroba lub śmierć osoby bliskiej itp.). W takich okolicznościach może dochodzi do naruszenia poczucia bezpieczeństwa i dziecko jakby cofa się do poprzedniej fazy rozwojowej. • Typ agresywny – jest najczęściej wyrazem poważnych problemów w relacji między dzieckiem a rodzicem oraz dużych trudności w funkcjonowaniu rodziny. W tym przypadku dziecko może uporczywie oddawać kał w miejscach nieodpowiednich, czasami zaprzeczając, że jest za to odpowiedzialne. Zdarza się również, iż dziecko odmawia wypróżniania się przez wiele dni, czego efektem jest nadmiarowe wypełnienie jelit i w konsekwencji nietrzymanie kału w wyniku przepełnienia, czemu mogą towarzyszyć wtórne powikłania somatyczne. Mimowolne zanieczyszczanie się kałem
  • 55. Leczenie • Bardzo ważne jest ustalenie spójnego i uporządkowanego sposobu postępowania terapeutycznego na linii rodzice-lekarz-psycholog. Przy problemie zanieczyszczania się często dochodzi do przypadkowych i chaotycznych działań względem dziecka (np. stosowanie różnorodnych diet, różnych środków przeczyszczających, czopków, lewatyw) • Istotną rolę w leczeniu odgrywa psychoedukacja rodziców. W przypadku nasilonych zaburzeń w relacjach rodzinnych wskazana jest konsultacja i terapia rodziny, w której dąży się m.in. do tego, by wypracować w rodzinie sposoby i kanały komunikacji umożliwiające dziecku manifestację emocji, bez odwoływania się do objawów. Im młodszego dziecka problem dotyczy, tym bardziej akcent kładzie się na pracę z rodzicami • Zbyt intensywne i nadmiarowe działania rodziców nakierowane na usunięcie objawów, dziecko może odbierać jako atak i reagować nasileniem oporu Mimowolne zanieczyszczanie się kałem
  • 56. • A. Kołakowski, Zaburzenia zachowania u dzieci, GWP Gdańsk 2013r. • R. C. Carson, J. N. Butcher, S. Mineka, Psychologia zaburzeń, GWP Gdańsk 2003r. • P. C. Kendall, Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencja, GWP Gdańsk 2004r. • K. Kmiecik- Baran (red.), Zaburzenia zachowania dzieci i młodzieży, Wyd. Verlag Dashofer 2004r. Polecana literatura

Editor's Notes

  1. W ciągu mniej niż dekady dzieci przechodzą od stanu ograniczonego rozumienia emocji do stanu, kiedy stają się złożoną istotą emocjonalną. Z wiekiem rośnie liczba i złożoność emocjonalnych doświadczeń, rosną też wymagania co do modulacji ekspresji emocjonalnej. Niektóre dzieci czuja się przytłoczone tymi trudnościami i cierpią na zaburzenia emocjonalne. Dzieci mogą się bać kiedy są wywołane do odpowiedzi w klasie, kiedy są namawiane do udziału w rywalizacji, kiedy prosi się je o wystąpienie przed publicznością. Takie reakcje są normalne.
  2. Moczenie mimowolne to moczenie się niespowodowane chorobami urologicznymi  lub neurologicznego, może być źródłem niepokoju dla rodziców dziecka w wieku 3-5 lat lub starszego. Aż 20 % 5-latków moczy się w łóżko na tyle często, że dzieci te można zakwalifikować jako cierpiące na moczenie mimowolne. 2% dzieci w wieku 12-14 lat. Starsi chłopcy częściej niż dziewczynki. ok 2%-3% dzieci diagnozuje się zanieczyszczanie się kałem od 3 do 5 lat.   10 - 12 lat na zaburzenie to cierpi ok 1% dzieci.