First Grade in Greek schools: How to help your child, what to expect and the fisrt signs of learning difficulties

1. πΗ ρώτη τάξη του Μεγάλου
.Σχολείου
π μ μ .Τα ρώτα βή ατα στη άθηση
Βλασσοπούλου Κλεονίκη,
Φιλόλογος - Ειδική Παιδαγωγός
Υπεύθυνη Τμήματος Μαθησιακών Δυσκολιών

2. Τα βιβλία
●Η ανάγνωση και η γραφή εξυπηρετούν επικοινωνιακές
ανάγκες
●Αναπτύσσονται μέσα από τον αναδυόμενο
γραμματισμό: όσο περισσότερα ερεθίσματα έχει το
παιδί τόσο πιο εύκολα θα μάθει να διαβάζει και να
γράφει.
●Ξεκινάμε με την ολική αναγνώριση – ανάγνωση
ονομάτων
●Συνεχίζουμε με απλά γλωσσικά στοιχεία με αυτοτελές
νόημα : Α, α (επιφώνημα), τα τα τα (ήχος όταν
χτυπάμε ένα τύμπανο – κουβαδάκι)

3. Τα βιβλία
●Συζητάμε με το παιδί την εικόνα. Αναγνωρίζουμε τα
αντικείμενα και τα καταγράφουμε σε μία λίστα. Λέμε
φωναχτά τις συλλαβές που γράφουμε. ‘’Κοίτα, γράφω
α-χι-νός’’
●Ζητάμε από το παιδί να αναγνωρίσει όποια λέξη
μπορεί. ‘’Πού γράφει αχινός;’’
●Μετά ρωτάμε το παιδί: ‘’Τι λέει ο Άρης;’’, ‘’Τι λέει το
παπάκι;’’
●Διαβάζουμε εμείς αργά ενώ δείχνουμε τις λέξεις με το
δάχτυλο. Μετά διαβάζει το παιδί.

4. Τα βιβλία
●Από τη σελίδα 22 και μετά περνάμε σε επεξεργασία
των γραμμάτων.
●Σημαντικό ρόλο παίζουν οι εικόνες που αποτελούν το
αφηγηματικό πλαίσιο της ιστορίας και βοηθούν στην
πρόβλεψη του περιεχομένου.
●Στις διάφορες μορφές κειμένων που απεικονίζονται
(αφίσες, ταμπέλες κτλ) ζητάμε από τα παιδιά να
αναγνωρίσουν το γράμμα που διδάσκονται.
●Στο κυρίως κείμενο επισημαίνονται με χρωματισμό
αυτά που πρέπει να ξέρουν να διαβάζουν τα παιδιά.

5. Τα βιβλία
●Προσοχή!
Μαθαίνουμε τις φωνές των γραμμάτων και
όχι τα ονόματά τους.
α και όχι άλφα
β και όχι βήτα

6. Τα βιβλία
●Στο τέλος κάθε κεφαλαίου υπάρχει ένα δευτερεύον
κείμενο. Αυτό δεν απαιτείται να διαβαστεί από τον
μαθητή. Μαθαίνουμε την ομοιοκαταληξία (λέξεις που
τελειώνουν με τον ίδιο τρόπο).
●Οι λέξεις τι, έχει, και, όχι, είναι διδάσκονται ολικά.
Αναγνωρίζουμε ολόκληρη τη λέξη.

7. Δραστηριότητες που ενισχύουν την
εκμάθηση της ανάγνωσης – γραφής:
●Ζητήστε από τα παιδιά να ερμηνεύσουν και να υποθέσουν
το περιεχόμενο πινακίδων και επιγραφών
●Δείξτε τα παιδιά απλά κείμενα της καθημερινότητας
(τηλεφωνικούς καταλόγους, τηλεκάρτες, λογαριασμούς,
διαφημιστικά φυλλάδια). Μιλήστε τους για τη χρήση τους
και προτρέψτε τα να αναγνωρίσουν γράμματα που
γνωρίζουν.
●Διαβάστε παραμύθια και ιστορίες δείχνοντας τη λέξη που
διαβάζετε με το δάχτυλό σας.
●Δείξτε το εξώφυλλο ενός παραμυθιού και αφήστε τα να
κάνουν υποθέσεις για το περιεχόμενο.
●Μιλήστε τους για το εξώφυλλο και τον συγγραφέα.

8. Φωνολογική Επίγνωση
● Απαραίτητη για την ανάπτυξη της ανάγνωσης και της γραφής
● Ικανότητα να χειρίζεται τα επιμέρους κομμάτια του λόγου
(προφορικός λόγος)
● Να αναγνωρίζει την ομοιοκαταληξία
● Να παράγει ομοιοκαταληξία
● Να ανακαλεί λέξει που ξεκινούν από ένα φώνημα (π.χ. από α,
από κ κτλ)
● Να μπορεί να απαντήσει αν μία λέξη ξεκινά με το φώνημα που
του λέμε: π.χ. η λέξη καράβι αρχίζει από λ;
● Να αναγνωρίζει λέξεις που ξεκινούν με το ίδιο φώνημα.
● Να αναγνωρίζει το τελικό φώνημα.

9. Φωνολογική Επίγνωση
●Να μπορεί να κόψει τις λέξεις σε κομματάκια.
Ξεκινάμε με λέξεις με απλή συλλαβή : σύμφωνο –
φωνήεν, δισύλλαβες, τρισύλλαβες και μετά
μεγαλύτερες. Κάθε κομματάκι είναι ένα παλαμάκι.
●Να μπορεί να μετρήσει πόσα κομματάκια έχουν οι
λέξεις.
●Να μπορεί να ‘’αφαιρεί’’ και να ‘’προσθέτει’’ τα
κομματάκια των λέξεων (π.χ. Έχω τη λέξη ποτήρι… τι
θα έχω αν βγάλω το πο;)
●Να ενώνει τις φωνές για να φτιάξει μία λέξη (π.χ.
Μάντεψε ποια λέξη λέω: ε – ν – α = ένα )

10. Ο χώρος μελέτης
●Είναι αποκλειστικά δικός του
●Αν τον μοιράζεται να ξέρει ακριβώς πότε είναι η σειρά
του να διαβάσει
●Του εξασφαλίζει ησυχία, ηρεμία και όσο το δυνατό
λιγότερα ερεθίσματα
●Βολική, άνετη καρέκλα που δεν στριφογυρίζει.
●Έχει σωστό φωτισμό.

11. Οργάνωση μελέτης
● Να γνωρίζει το παιδί το πρόγραμμά του και η τήρηση του
προγράμματος να είναι σταθερή.
● Ξεκινάμε διάβασμα καθορισμένη ώρα κάθε μέρα.
● Πιο παραγωγικές ώρες είναι αμέσως μετά το σχολείο. Όσο βραδιάζει η
παραγωγικότητα και η ικανότητα του μικρού παιδιού να αφομοιώσει
γνώσεις μειώνεται.
● Η τηλεόραση πριν τη μελέτη δεν βοηθάει.
● Αν το παιδί κοιμηθεί θα πρέπει να περιμένει λίγο αφού ξυπνήσει για να
ξεκινήσει διάβασμα.
● Πρώτα τελειώνω τα μαθήματά μου και μετά έχω πολύ χρόνο για
παιχνίδι! Το σχολείο έχει προτεραιότητα!
● Λίστες οργάνωσης μελέτης βοηθούν το παιδί να διαχειριστεί και το
χρόνο αλλά και την αγωνία του για το πότε θα παίξει.
● Κάποια παιδιά χρειάζονται εικονοποιημένο πρόγραμμα εβδομάδας -
ημέρας

12. Οργάνωση μελέτης
Λίστα καθημερινών υποχρεώσεων
Ναι, το έκανα
Ανάγνωση __________________
Αντιγραφή __________________
Ορθογραφία __________________
Τετράδιο Εργασιών____________
Μαθηματικά________________

13. Οργάνωση μελέτης
● Μαθαίνουμε στο παιδί να βάζει δίπλα του τα βιβλία και τα τετράδια
που θα χρειαστεί (και μόνο αυτά!) με τη σειρά που θα τα χρειαστεί.
● Ξεκινάμε από το πιο δύσκολο μάθημα και προχωράμε στα πιο εύκολα.
● Ενισχύουμε την αυτονομία, εξασφαλίζοντας στο παιδί τη
συναισθηματική ασφάλεια ότι είμαστε δίπλα του όταν μας χρειαστεί.
● Σταδιακά απομακρυνόμαστε από το χώρο μελέτης αλλά διατηρούμε
τον έλεγχο μετά την ολοκλήρωση της δραστηριότητας.
● Επιβραβεύουμε το παιδί τις ημέρες που τηρεί το πρόγραμμα και
ολοκληρώνει τις ασκήσεις του.
● Αρχικά μας ενδιαφέρει να μάθει το παιδί να ολοκληρώνει τη δουλειά
του και αργότερα εστιάζουμε στο να γίνεται η άσκηση όσο πιο σωστά
γίνεται.
● Δεν τιμωρούμε, ούτε φωνάζουμε στα παιδιά όταν κάνουν λάθος. Τους
διδάσκουμε ότι ‘’από τα λάθη μαθαίνουμε!’’
● Λίγο πριν κοιμηθεί μία πολύ σύντομη επανάληψη κυρίως της
ορθογραφίας και της ανάγνωσης μπορεί να βοηθήσει.

14. Παιχνίδια ορθογραφίας
● Γράφει η μαμά τη λέξη σε μία καρτέλα (διαφορετικό χρώμα για κάθε συλλαβή)
● Το παιδί με το ψαλίδι κόβει τη λέξη κομματάκια. Αν τα καταφέρει κόβει τις
συλλαβές σε φωνούλες.
● Τις βάζει πάλι στη σειρά.
● Γράφει τη λέξη παντού στο σπίτι με το δάχτυλό μου:
στον τοίχο
στο τραπέζι
στην κουβέρτα
στο χαλί
στην πλάτη της μαμάς
στην πλάτη του μπαμπά
● Παίρνει μαγνητικά γράμματα και τα βάζει στη σειρά για να γράψει τις λεξούλες
που ξέρει.
● Φτιάχνει κάθε Κυριακή ένα χαρτόνι στο οποίο γράφει με χρώματα τις λέξεις
που ξέρει να γράφει ορθογραφία και το κολλάει στον τοίχο του

15. Μελέτη ορθογραφίας
●Προσοχή!
Όταν λέμε ορθογραφία στο πρώτο 6μηνο της Α΄
Δημοτικού εννοούμε γραφή λέξης και όχι την
ορθογραφία των δύσκολων φωνηέντων! Μας
ενδιαφέρει το παιδί να γράφει όλα τα κομμάτια
της λέξης χωρίς παραλείψεις, αντιστροφές,
αντικαταστάσεις.
Όταν κατακτήσει το στάδιο της γραφής
μπορούμε να απαιτήσουμε την ορθογραφία.

16. Μελέτη ανάγνωσης
●Η ανάγνωση είναι πάντα ‘’φωναχτή’’!
●Τα μάτια του παιδιού πάντα στη λέξη που διαβάζει.
Δάχτυλο – μάτι – στόμα πρέπει να είναι στο ίδιο σημείο.
●Μέχρι και την ολοκλήρωση της ενότητας ‘’Μια παράσταση
στην πλατεία’’ καλό θα είναι η ανάγνωση να δουλεύεται
πρώτα με καρτέλες (Καρτέλες πρώτης ανάγνωσης και
γραφής) και μετά να περνάει το παιδί στην ανάγνωση του
βιβλίου.
●Προσοχή! Αν καταλάβετε ότι το παιδί μαθαίνει απ’ έξω το
κείμενο δείξτε του τυχαίες λέξεις να σας διαβάσει μέσα στο
κείμενο για να καταλάβετε αν πραγματικά διαβάζει ή
μαντεύει!