1. 1
ชุดกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
เรื่อง บรรยากาศน่ารู้
ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ส่งเสริมการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์
ชุดที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ
ตัวชี้วัด
มฐ. ว 6.1 ม.1/1 สืบค้นและอธิบายองค์ประกอบและการแบ่งชั้นบรรยากาศ
ที่ปกคลุม ผิวโลก
จุดประสงค์การเรียนรู้สู่ตัวชี้วัด
1. บอกส่วนประกอบของอากาศ อากาศแห้ง และอากาศชื้นได้
2. เปรียบเทียบความแตกต่างระหว่างอากาศแห้งและและอากาศชื้นได้
3. อธิบายความสาคัญของชั้นบรรยากาศและสาระสาคัญของชั้นบรรยากาศ
แต่ละชั้นตามเกณฑ์ต่าง ๆ ได้
ทักษะ/กระบวนการ
1. การสังเกต
2. การลงความเห็นจากข้อมูล
3. การจัดกระทาและสื่อความหมายข้อมูล
ส่วนประกอบในชุดกิจกรรมการเรียนรู้
1. บัตรคาสั่ง
2. แบบทดสอบก่อนเรียน ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ
3. ใบความรู้ที่ 1 เรื่อง ความหมาย ความสาคัญของอากาศ
4. แบบฝึกทักษะที่ 1 ความสาคัญของบรรยากาศ
5. ใบความรู้ที่ 2 เรื่อง องค์ประกอบของบรรยากาศ
6. ใบความรู้ที่ 3 เรื่อง ชั้นบรรยากาศ
7. แบบฝึกทักษะที่ 2 ชั้นบรรยากาศ
8. แบบฝึกทักษะที่ 3 แผนภูมิความคิดเรื่องชั้นบรรยากาศ
9. แบบทดสอบหลังเรียน ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ
ชุดที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ

2. 2
ชุดกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
เรื่อง บรรยากาศน่ารู้
ผังมโนทัศน์สาระการเรียนรูวิทยาศาสตร์
้
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เรื่อง บรรยากาศน่ารู้
ชุดที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ
ความสาคัญของ
ความหมายของบรรยากาศ บรรยากาศ
เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ
2 ชั่วโมง
ความหมายของอากาศ
ส่วนประกอบของอากาศแห้ง
และอากาศชื้น
ชั้นบรรยากาศ
แบ่งตามเกณฑ์ต่าง ๆ
สวัสดีจ้า...เพื่อน ๆ เราชื่อน้องตอมแตม
จะคอยอยู่เป็นเพื่อน และเรียนรู้ไปพร้อมกับ
เพือน ๆ ทุกคนคะ...
่
ถ้าพร้อมแล้วเริ่มเลยแล้วกันจ้า.....
ชุดที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ

3. 3
ชุดกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
เรื่อง บรรยากาศน่ารู้
บัตรคาสั่ง
คาชี้แจง ให้นักเรียนแต่ละคนปฏิบัติตามขั้นตอนต่อไปนี้
1. นักเรียนสามารถศึกษาเป็นรายบุคคลตามระดับความสามารถและเป็นรายกลุ่ม
ซึ่งควรมีสมาชิกประมาณกลุ่มละ 4-5 คนในแต่ละกลุ่ม (คละ เก่ง ปานกลาง อ่อน)
2. อ่านคาชี้แจงในการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้
3. ทาแบบทดสอบก่อนเรียนเป็นรายบุคคล
4. ศึกษาใบความรู้ทุกใบความรู้ด้วยความตั้งใจ
5. ศึกษาใบกิจกรรม
6. ปฏิบัติตามใบกิจกรรม
7. บันทึกผลการทากิจกรรมลงในแบบบันทึกกิจกรรม
8. ทาแบบฝึกทักษะทุกแบบฝึก
9. ทาแบบทดสอบหลังเรียนเป็นรายบุคคล
10. นักเรียนสามารถใช้ความรู้ทางเทคโนโลยี บูรณาการเพื่อการเรียนรู้ เพื่อตอบคาถาม
จากกิจกรรม คาตอบดี...มีรางวัล ทาง E-mail ได้ที่ krutaiscickw@gmail.com
11. หากนักเรียนต้องการทบทวนความรู้ สามารถยืมแผ่น CD จากครูผู้สอนเพื่อ
ทบทวนความรู้นอกเวลาได้
เวลาที่ใช้ 2 ชั่วโมง
ชุดที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ

4. 4
ชุดกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
เรื่อง บรรยากาศน่ารู้
แบบทดสอบก่อนเรียน ชุดที่ 1
เรื่อง เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ
คำชี้แจง จงเลือกคำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงคำตอบเดียว
1. ข้อใด ไม่ใช่ ประโยชน์ของบรรยากาศ 3. กาหนดให้
ก. ช่วยปรับอุณหภูมิของโลกให้เหมาะสม A คือ แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์
กับสิ่งมีชีวิต B คือ แก๊สไนโตรเจน
ข. ช่วยเสียดสีกับวัตถุภายนอกโลก ทาให้ C คือ แก๊สอาร์กอน
ลุกไหม้หมดหรือมีขนาดเล็กลงก่อนถึงผิว D คือ แก๊สออกซิเจน
โลก ข้อใดเรียงลาดับส่วนประกอบของอากาศ
ค. ช่วยในการโคจรของโลกรอบดวง แห้งจากมากไปหาน้อยได้ถูกต้อง
อาทิตย์ ก. D>B>A>C ข. B>D>C>A
ง. ช่วยดูดกลืนรังสีต่าง ๆ ไม่ใช้ผ่านสู่โลก ค. D>B>C>A ง. B>D>A>C
มากเกินไป
4. สมบัติในข้อใด ไม่ได้ ใช้ในการแบ่งชั้น
2. การกระทาของผู้ใดที่ทาให้ส่วนประกอบ บรรยกาศ
ของอากาศแตกต่างไปจากเดิม ก. ปริมาณฝุ่นละอองและรังสี
นุ่น ส่องไฟฉายให้ลาแสงผ่านไปในอากาศ ข. สมบัติทางอุตุนิยมวิทยา
นาย ทาสวนเกษตรปลูกต้นลาไย และต้น ค. อุณหภูมิ
ลาไยกาลังเจริญเติบโตเต็มสวน ง. ส่วนผสมของก๊าซ
นพ เปิดร้านขายหมูปิ้ง มีคนเข้าร้านตลอด
ทั้งวัน 5. ชั้นบรรยากาศใดที่มีผลต่อการดารง
ก. นพกับนาย ข. นุ่นกับนาย ชีวิตประจาวันของมนุษย์มากที่สุด
ค. นุ่นกับนพ ง. นุ่น นพ และนาย ก. โทรโพสเฟียร์ ข. สตราโทสเฟียร์
ค. มีโซสเฟียร์ ง. เทอร์โมสเฟียร์
ชุดที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ

5. 5
ชุดกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
เรื่อง บรรยากาศน่ารู้
6. โอโซนมีประโยชน์ต่อมนุษย์อย่างไร 9. อุกกาบาตจากนอกโลกเมื่อเคลื่อนที่เข้าสู่
ก. ช่วยในการสร้างวิตามินดีในร่างกาย แรงดึงดูดของโลก จะเริ่มลุกไหม้ใน
มนุษย์ บรรยากาศชั้นใด
ข. เป็นแหล่งผลิตออกซิเจนที่สาคัญ ก. โทรโพสเฟียร์ ข. สตราโตสเฟียร์
ค. ช่วยให้โลกอบอุ่นขึ้น ค. มีโซสเฟียร์ ง. เทอร์โมสเฟียร์
ง. ช่วยดูดกลืนรังสีอุลตราไวโอเลต
10. นักบินจะขับเครื่องบินอยู่ในบรรยากาศ
7. ข้อใดไม่เกี่ยวข้องกับบรรยากาศชั้นสตรา ชั้นใดจึงจะเหมาะสมที่สุด
โตสเฟียร์ ก. โทรโพสเฟียร์ ข. มีโซสเฟียร์
ก. มีก๊าซโอโซน ค. สตราโตสเฟียร์ ง. เทอร์โมสเฟียร์
ข. มีระดับความสูง 10-50 km
ค. มีประจุไฟฟ้าที่สามารถสะท้อน
เป็นไงบ้างคะ
คลื่นวิทยุได้
ได้คะแนนเท่าไหร่กัน
ง. ไม่มีเมฆและพายุ
8. นักอุตุนิยมวิทยานาข้อมูลจาก
ชั้นบรรยากาศชั้นใดมาใช้ในการพยากรณ์
อากาศ
ก. เทอร์โมสเฟียร์
ข. โทรโพสเฟียร์
ค. สตราโทสเฟียร์
ง. มีโซสเฟียร์
ชุดที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ

6. 6
ชุดกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
เรื่อง บรรยากาศน่ารู้
ใบความรูที่ 1
้
เรื่อง ความหมาย ความสาคัญของอากาศ
บรรยากาศ (Atmosphere) หมายถึง อากาศที่อยู่รอบตัวเราและห่อหุ้มโลกไว้ทั้งหมดโดยมี
ขอบเขตจากระดับน้าทะเลขึ้นไปประมาณ 600 กิโลเมตร
อากาศ (Weather) หมายถึง บรรยากาศบริเวณใกล้ผิวโลกและอยู่รอบตัวเราจนถึงระดับ
ความสูงจากพื้นดินประมาณ 80 กิโลเมตร
ภาพ 1.1 ภาพแสดงอากาศที่อยู่รอบตัวเรา
ภาพโดย : ขวัญกมล จางวิริยะ วันที่ 12 มิถุนายน 2555
ความสาคัญของอากาศต่อสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดล้อม
1. อากาศทาหน้าที่คล้ายผ้าห่มที่หุ้มห่อโลก จึงช่วยปรับอุณหภูมิโลกให้พอเหมาะที่
สิ่งมีชีวิตจะ ดารงชีวิตอยู่ได้ อากาศที่หุ้มห่อโลกทาให้โลกร้อนขึ้นอย่างช้าๆ ในเวลากลางวัน และ
ทาให้โลกเย็นตัวลงช้าๆ ในเวลากลางคืน
2. ถ้าไม่มีอากาศห่อหุ้มโลก ในเวลากลางวันอุณหภูมิบนพื้นโลกจะสูงประมาณ 110 oC
ในเวลากลางคืนอุณหภูมิบนโลกจะต่าประมาณ 180 oC
ชุดที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ

7. 7
ชุดกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
เรื่อง บรรยากาศน่ารู้
3. อากาศที่หุ้มห่อโลก ช่วยป้องกันอันตรายจากรังสีและอนุภาคต่างๆ ที่มาจากนอกโลก
โดยช่วยดูดกลืนรังสีอัตราไวโอเลต ทาให้รังสีอุลตราไวโอเลตลงสู่พื้นโลกในปริมาณที่ไม่เป็น
อันตรายต่อสิ่งมีชีวิต นอกจากนี้ยังทาให้อุกกาบาตลุกไหม้จนหมดไปหรือมีขนาดเล็กลงเมื่อตกถึง
พื้นโลก จึงไม่เป็นอันตรายต่อสิ่งมีชีวิต
4. ช่วยให้เกิดกระบวนการต่าง ๆ ที่จาเป็นต่อการดารงชีวิตของสิ่งมีชีวิต โดยพบว่า ก๊าซใน
บรรยากาศมีความสาคัญต่อการดารงชีวิตของสิ่งมีชีวิต เช่น พืช สามารถนาก๊าซไนโตรเจน ไปใช้ใน
การเจริญเติบโต ขณะเดียวกัน พืชก็ใช้ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในกระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสง
นอกจากนี้พืชและสัตว์ยังใช้ก๊าซออกซิเจนในกระบวนการหายใจ สาหรับไอน้าในอากาศนอกจาก
จะทาให้เกิดเมฆ หมอก และฝนแล้ว ยังช่วยลดความร้อนจากแสงอาทิตย์ที่แผ่ส่งลงมายังพื้นโลก
และดูดกลืนความร้อนที่แผ่ออกมาจากโลก ทาให้อุณหภูมิของอากาศในตอนกลางวันและกลางคืน
ไม่ต่างกันมาก
ชุดที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ

8. 8
ชุดกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
เรื่อง บรรยากาศน่ารู้
แบบฝึกทักษะที่ 1
เรื่อง ความสาคัญของบรรยากาศ
ให้นักเรียนคิดวิเคราะห์ผลที่จะเกิดขึ้นถ้ าไม่มีอากาศตามหัวข้อต่อไปนี้ (10 คะแนน)
หัวข้อ ผลที่เกิดขึ้นถ้าไม่มีอากาศ
1. วัตถุต่าง ๆ จากนอกโลก .........................................................................................................
(อุกกาบาต ดาวตก) .........................................................................................................
.........................................................................................................
2. การดารงชีวิตของพืชสีเขียว .........................................................................................................
.........................................................................................................
.........................................................................................................
3. การดารงชีวิตของสัตว์ .........................................................................................................
.........................................................................................................
.........................................................................................................
4. อุณหภูมิช่วงกลางวันและ .........................................................................................................
กลางคืน .........................................................................................................
.........................................................................................................
5. ผิวหนังของมนุษย์ .........................................................................................................
.........................................................................................................
.........................................................................................................
ไม่ยากเลยใช่ไหมจ๊ะ....
บันทึกคะแนนกันหน่อยซิ
.......................................
คะแนน
ชุดที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ

9. 9
ชุดกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
เรื่อง บรรยากาศน่ารู้
ใบความรูที่ 2
้
เรื่อง องค์ประกอบของบรรยากาศ
อากาศเป็นของผสมที่มีลักษณะเนื้อเดียว ประกอบด้วยแก๊สชนิดต่าง ๆ และไอน้า อากาศที่
ไม่มีไอน้าผสมอยู่เลย เรียกว่า อากาศแห้ง ส่วนอากาศที่มีไอน้าผสมอยู่ เรียกว่า อากาศชื้น โดยทั่วไป
ในอากาศจะมีไอน้าผสมอยู่ประมาณร้อยละ 0-4 ของอากาศทั้งหมด ไอน้ามีความสาคัญมาก เพราะ
เป็นสาเหตุที่ทาให้เกิดปรากฎการณ์ทางลมฟ้าอากาศ เช่น ฝน ลม พายุ ฟ้าแลบ ฟ้าร้อง
ส่วนประกอบของอากาศแห้ง
อากาศแห้ง คือ อากาศที่ไม่มีไอน้าผสมอยู่เลย ในอากาศแห้งส่วนใหญ่จะประกอบด้วย
แก๊สไนโตรเจนประมาณร้อยละ 78 แก๊สออกซิเจน ประมาณร้อยละ 21 และแก๊สอื่น ๆ อีกประมาณ
ร้อยละ 1 ได้แก่ แก๊สอาร์กอน ประมาณร้อยละ 0.93 แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ประมาณร้อยละ 0.03
และนอกนั้นอีกประมาณร้อยละ 0.04 เป็นแก๊สนีออน ฮีเลียม คริปตอน ซีนอน ไฮโดรเจน มีเทน
ไนตรัสออกไซด์ และเรดอน ตามปกติแล้ว จะไม่มีอากาศแห้ง เนื่องจากอากาศทั่ว ๆ ไป จะเป็น
อากาศชื้นที่มีไอน้าและแก๊สอื่น ๆ ปนอยู่ด้วย
ตาราง 1 แสดงส่วนประกอบของอากาศแห้งร้อยละโดยปริมาตร
ส่วนประกอบของอากาศ ปริมาณ (ร้อยละโดยปริมาตร)
ก๊าซไนโตรเจน (N2) 78.08
ก๊าซออกซิเจน (O2) 20.95
ก๊าซอาร์กอน (Ar) 0.93
ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) 0.03
ก๊าซอื่นๆ 0.01
ชุดที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ

10. 10
ชุดกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
เรื่อง บรรยากาศน่ารู้
แผนภูมิ 1 แสดงองค์ประกอบของอากาศ
ที่มา : http://www.il.mahidol.ac.th/e-media/ecology/chapter2/chapter2_airpolution1.htm
ส่วนประกอบของอากาศชื้น
อากาศชื้น คือ อากาศที่ไอน้าผสมอยู่ ประมาณร้อยละ 0-4 โดยมวล หมายความว่า ถ้า
อากาศชื้นมีมวล 1 กิโลกรัม (1,000 กรัม) จะมีไอน้าอยู่มากที่สุด 40 กรัม ปริมาณไอน้าในอากาศ
ทาให้ปริมาณแก๊สที่เป็นของผสมอื่น ๆ เปลี่ยนแปลงเล็กน้อย
ส่วนประกอบของอากาศชื้นจะเปลี่ยนแปลงไปตามสถานที่ เช่น ชายทะเล ภูเขา ป่าไม้
ชุมชน พื้นที่อุตสาหกรรม เช่น
- บริเวณชายทะเล ภูขา และป่าไม้ จะมีปริมาณไอน้ามาก
- บริเวณพื้นที่แห้งแล้ว จะมีปริมาณไอน้าน้อย
- บริเวณพื้นที่อุตสาหกรรม จะมีแก๊สซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ฝุ่นละออง ไนโตรเจน
ไดออกไซด์ และคาร์บอนมอนอกไซด์มาก
- บริเวณแหล่งชุมชนที่มีการจราจรคับคั่ง จะมีซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ฝุ่นละออง
ไนโตรเจนไดออกไซด์ และคาร์บอนมอนอกไซด์
ชุดที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ

11. 11
ชุดกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
เรื่อง บรรยากาศน่ารู้
ใบความรูที่ 3
้
เรื่อง การแข่งชั้นบรรยากาศ
การแบ่งชั้นบรรยากาศ
การแบ่งชั้นบรรยากาศที่ห่อหุ้มโลกอาจใช้เกณฑ์ต่าง ๆ ในการแบ่งได้หลายรูปแบบ เช่น
ใช้อุณหภูมิเป็นเกณฑ์ใช้สมบัติของแก๊สหรือส่วนผสมของแก๊สเป็นเกณฑ์หรือใช้สมบัติทาง
อุตุนิยมวิทยาเป็นเกณฑ์ซึ่งอาจมีชื่อเรียกชั้นบรรยากาศเหมือนกันหรือแตกต่างกัน ดังนี้
1. การแบ่งชั้นบรรยากาศโดยใช้อุณหภูมิเป็นเกณฑ์ แบ่งได้เป็น 5 ชั้น ดังนี้
1. โทรโพสเฟียร์ (Troposphere) วัดได้จากพื้นดินสูงขึ้นไปประมาณ 10 กิโลเมตรขอบเขต
ของบรรยากาศชั้นนี้ในแต่ละแห่งของโลกจะไม่เท่ากัน เช่น บริเวณเส้นศูนย์สูตรบรรยากาศชั้นนี้จะ
สูงจากพื้นดินขึ้นไปประมาณ 16-17 กิโลเมตร ส่วนบริเวณขั้วโลกจะมีระยะสูงจากพื้นดินขึ้นไป
ประมาณ 8-10 กิโลเมตร บรรยากาศชั้นโทรโพสเฟียร์ มีลักษณะดังนี้
ภาพ 1.2 แสดงชั้นบรรยากาศโดยใช้อุณหภูมิเป็นเกณฑ์
ที่มา : http://ohm-energy.blogspot.com/2010/12
ชุดที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ

12. 12
ชุดกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
เรื่อง บรรยากาศน่ารู้
1. อุณหภูมิจะลดลงตามระดับความสูงที่เพิ่มขึ้นโดยเฉลี่ยจะลดลงประมาณ 6.5°C ต่อ
1 km. สุดเขตของบรรยากาศชั้นเรียกว่า โทรโพพอส (Tropopause) มีอุณหภูมิต่า มาก เช่น ใน
บริเวณเส้นศูนย์สูตร อุณหภูมิประมาณ –80°C และในบริเวณขั้วโลก ประมาณ –55°C
2. บรรยากาศชั้นนี้มีความแปรปรวนมากเนื่องจากเป็นบริเวณที่มีไอน้าเมฆฝนพายุ
ต่าง ๆ ฟ้าแลบ ฟ้าร้องและฟ้าผ่า
2. สตราโสเฟียร์ (Stratosphere) มีความสูงจากพื้นดินตั้งแต่ 10-50 กิโลเมตร มีอากาศ
เบาบาง มีเมฆน้อยมาก เนื่องจากมีปริมาณไอน้าน้อยอากาศไม่แปรปรวน นักบินจึงนาเครื่องบินบิน
อยู่ในชั้นนี้ บรรยากาศชั้นนี้มีแก๊สโอโซนมาก ซึ่งอยู่ที่ความสูงประมาณ 25 กิโลเมตร แก๊สโอโซน
นี้จะช่วยดูดกลืนรังสีอัลตราไวโอเลตจากดวงอาทิตย์ไว้บางส่วน เพื่อไม่ให้รังสีอัลตราไวโอเลตผ่าน
ลงมาสู่พื้นผิวโลกมากเกินไป อุณหภูมิของบรรยากาศชั้นนี้จะเพิ่มขึ้นตามระดับความสูงที่เพิ่มขึ้น
สุดเขตของบรรยากาศชั้นนี้เรียกว่า สตราโตพอส (Stratospause)
3. มีโซสเฟียร์ (Mesosphere) อยู่สูงจากพื้นดินประมาณ 50-80 กิโลเมตร บรรยากาศชั้นนี้
อุณหภูมิจะลดลงตามระดับความสูงเพิ่มขึ้นสุดเขตของบรรยากาศชั้นนี้เรียกว่า มีโซพอส
( Mesopause) ซึ่งมีอุณหภูมิประมาณ –140°C เป็นบรรยากาศชั้นที่ส่งดาวเทียมขึ้นไปโคจรรอบโลก
4. เทอร์โมสเฟียร์ (Thermosphere) บรรยากาศชั้นนี้อยู่สูงจากพื้นดินประมาณ 80-500
กิโลเมตร ดาวตกและอุกกาบาตจะเริ่มลุกไหม้ ในบรรยากาศชั้นนี้ อุณหภูมิของบรรยากาศชั้นนี้
จะสูงขึ้นอย่างรวดเร็วในช่วง 80-100 km จากนั้นอัตราการสูงขึ้นของอุณหภูมิจะค่อย ๆ ลดลง .
โดยทั่วไปอุณหภูมิจะอยู่ในช่วง 227- 1727°C บรรยากาศชั้นนี้มีความหนาแน่นของอนุภาคต่าง ๆ
จางมาก แต่แก๊สต่างๆ ในชั้นนี้ จะอยู่ในลักษณะที่เป็นอนุภาคที่เป็นประจุไฟฟ้าเรียกว่า ไอออน
สามารถสะท้อนคลื่นวิทยุบางความถี่ได้ ดังนั้นบรรยากาศชั้นนี้จึงมีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า
ไอโอโนสเฟียร์ (Ionosphere)
5. เอกโซสเฟียร์ (Exosphere) คือบรรยากาศที่อยู่ใน ระดับความสูงจากผิวโลก 500
กิโลเมตรขึ้นไปไม่ มีแรงดึงดูดของโลก ดาวตกและอุกกาบาตจะไม่ลุกไหม้ในชั้นนี้ เนื่องจากมีแก๊ส
เบาบางมาก จนไม่ถือว่าเป็นส่วนหนึ่งของบรรยากาศ
ชุดที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ

13. 13
ชุดกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
เรื่อง บรรยากาศน่ารู้
2. การแบ่งชั้นบรรยากาศโดยใช้สมบัติทางอุตุนิยมวิทยาเป็นเกณฑ์
1. บริเวณที่มีอิทธิพลของความฝืด อยู่สูงจากผิวโลกประมาณ 2 กิโลเมตร บริเวณนี้
การไหลเวียนของมวลอากาศได้รับอิทธิจากความฝืดและจากลักษณะของพื้นผิวโลกนั้น ๆ
โครงสร้างในชั้นนี้จะแปรเปลี่ยนตามความสัมพันธ์ของการ ถ่ายเทความร้อนระหว่างผิวของโลกกับ
อากาศในบริเวณนั้น ๆ ซึ่งการเปลี่ยนแปลงของโครงสร้างบรรยากาศขึ้นอยู่กับ ละติจูดและภูมิ
ประเทศเป็นสาคัญ
2. โทรโพสเฟียร์ชั้นกลางและชั้นบน อุณหภูมิชั้นนี้จะลดลงอย่างสม่าเสมอตาม
ระดับความสูงที่เพิ่มขึ้น
3. โทรโพสพอส อยู่ระหว่างโทรโพสเฟียร์และสตราโทสเฟียร์ เป็นเขตของบรรยากาศ
ที่แบ่งชี้นที่มีไอน้าและไม่มีไอน้า
4. สตราโตสเฟียร์ มีลักษณะอากาศเหมือนกับสตราโทสเฟียร์ที่แบ่งโดยใช้อุณหภูมิ
เป็นเกณฑ์
5. บรรยากาศชั้นสูง เป็นชั้นที่อยู่เหนือสตราโตสเฟียร์ถึงขอบนอกสุดของบรรยากาศ
3. การแบ่งชั้นบรรยากาศโดยใช้สมบัติของแก๊สหรือส่วนผสมของแก๊สเป็นเกณฑ์
แบ่งได้เป็น 4 ชั้น ตามตารางต่อไปนี้
ชั้นบรรยากาศ ความสูง(km) ส่วนผสมบรรยากาศที่สาคัญ
1.โทรโพสเฟียร์ (troposphere) 0-10 ไอน้า
2.โอโซโนสเฟียร์ (ozonosphere) 10-55 โอโซน
3.ชั้นไอโอโนสเฟียร์ (ionosphere) 80-600 อากาศแตกตัวเป็นไอออน (Ion)
4.ชั้นเอกโซสเฟียร์ (exosphere) 600ขึ้นไป ความหนาแน่นของอะตอมต่างๆ
มีค่าน้อยลง
1. โทรโพสเฟียร์ (Troposphere) เป็นชั้นบรรยากาศที่อยู่ติดกับผิวโลกขึ้นไปถึงระดับ
ความสูง ประมาณ 12 km. ส่วนผสมของอากาศที่สาคัญในชั้นนี้คือ ไอน้า จึงเป็นชั้นที่มี
ปรากฎการณ์ต่าง ๆ ทางธรรมชาติเกิดขึ้นมาก
ชุดที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ

14. 14
ชุดกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
เรื่อง บรรยากาศน่ารู้
2.โอโซโนสเฟียร์ (ozonosphere) เป็นชั้นบรรยากาศที่อยู่เหนือชั้นโทรโพสเฟียร์ขึ้นไป
จนถึงระดับความสูงประมาณ 50-55 km. ส่วนผสมที่สาคัญของอากาศในชั้นนี้ คือ แก๊สโอโซน ซึ่งมี
ปริมาณมากกว่าบรรยากาศชั้นอื่น ๆ
3. ไอโอโนสเฟียร์ (ionosphere) เป็นชั้นบรรยากาศที่อยู่เหนือชั้นโอโซโนสเฟียร์ ขึ้นไปถึง
ระดับความสูงประมาณ 600 km. อากาศในชั้นนี้จะมีอยู่น้อยมาก และเกิดการแตกตัวเป็นประจุ
ไฟฟ้า ที่เรียกว่า ไอออน ทาให้บรรยากาศชั้นนี้มีสมบัติทางไฟฟ้าซึ่งช่วยในการสื่อสารวิทยุ โดย
สะท้อนคลื่นวิทยุกลับลงมายังผิวโลก ทาให้มนุษย์สามารถส่งคลื่นวิทยุไปยังส่วนต่าง ๆ ของโลกได้
เป็นระยะทางไกล ๆ
4. เอกโซสเฟียร์ (exosphere) เป็นบรรยากาศชั้นนอกสุดที่ห่อหุ้มโลกมีระดับความสูง
ตั้งแต่ 600 km.ขึ้นไป บรรยากาศในชั้นนี้จะค่อย ๆ กลืนกับอวกาศจนยากจะกาหนดลงไปได้ว่ามี
ขอบเขตเท่าใด บรรยากาศชั้นนี้มีโมเลกุลของแก๊สน้อยมาก และเป็นแก๊สที่เบา เช่น แก๊สไฮโดรเจน
และแก๊สฮีเลียม
ชุดที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ

15. 15
ชุดกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
เรื่อง บรรยากาศน่ารู้
แบบฝึกทักษะที่ 2
เรื่อง ชั้นบรรยากาศ
ให้นักเรียนพิจารณาข้อความที่กาหนดให้ และเขียนเครื่องหมาย  หน้าข้อความที่ถูกต้อง และ
เขียนเครื่องหมาย X หน้าข้อความที่ไม่ถูกต้อง (10 คะแนน)
.............1. ชั้นโทรโพสเฟียร์มีความสาคัญต่อสิ่งมีชีวิตทั้งพืชและสัตว์
.............2. สตราโตสเฟียร์ เป็นชั้นบรรยากาศที่สามารถสะท้อนคลื่นวิทยุได้
.............3. แก๊สโอโซนมีอยู่มากในบรรยากาศชั้นเทอร์โมสเฟียร์
.............4. เครื่องบินโดยสารระหว่างประเทศ มักจะบินอยู่ในบรรยากาศชั้นโทรโพสเฟียร์
.............5. บรรยากาศชั้นมีโซสเฟียร์ มีเมฆ หมอก ฝน ลมและพายุ มากที่สุด
.............6. แก๊สไฮโดรเจน และแก๊สฮีเลียมพบมากในบรรยากาศชั้นเอกโซสเฟียร์
.............7. ไอน้า พบมากที่สุดในบรรยากาศชั้นโอโซโนสเฟียร์
.............8. ไอออนที่สามารถสะท้อนคลื่นวิทยุได้นั้นพบในชั้นไอโอโนสเฟียร์
.............9. โทรโพสพอส อยู่ระหว่างโทรโพสเฟียร์และสตราโทสเฟียร์
.............10. บรรยากาศชั้นเอกโซสเฟียร์จะพบอากาศอยู่เป็นจานวนมาก เนื่องจากอยู่ใกล้กับอวกาศ
ทาถูกกันกี่ข้อคะ...
บันทึกคะแนนกันหน่อยซิ................คะแนน
ชุดที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ

16. 16
ชุดกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
เรื่อง บรรยากาศน่ารู้
แบบฝึกทักษะที่ 3
เรื่อง ผังความคิดเกี่ยวกับชั้นบรรยากาศ
ให้นักเรียนเขียนผังความคิด (Mind mapping) เกี่ยวกับชั้นบรรยากาศโดยใช้เกณฑ์ต่าง ๆ
ลงในพื้นที่ที่กาหนดให้และตกแต่งให้สวยงาม (10 คะแนน)
ชุดที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ

17. 17
ชุดกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
เรื่อง บรรยากาศน่ารู้
กิจกรรมบูรณาการการใช้เทคโนโลยีเพื่อการเรียนรู้
กิจกรรมคาตอบดี...มีรางวัล
บัตรกิจกรรม
สวัสดีคะ เพื่อนๆ วันนี้ตอมแตมมีกิจกรรมน่าสนใจมาฝากเพื่อนเพื่อน ที่มีความ
สนใจเข้าร่วมกิจกรรมเพิ่มพูนทักษะรับคะแนนเพิ่มเติม
โดยกิจกรรมของเราวันนี้มีหัวข้อว่า
“บรรยากาศมีความสาคัญต่อมนุษย์และสิ่งมีชีวิตบนโลกมากน้อยเพียงใด”
ให้นักเรียนให้เขียนความเรียง ขนาดความยาวไม่น้อยกว่า 100 คา พร้อมให้
เหตุผลประกอบการเขียน และส่งมาที่ E-mail : krutaiscickw@gmail.com
กิจกรรมนี้ใครเรียนเสร็จแล้วจะมีคะแนนพิเศษให้
และจะมีการนาผลงานของนักเรียนมาจัดบอร์ดหน้าห้องเรียนสาหรับ
ผู้ที่เขียนได้ดีอีกด้วยจ้า.....
ชุดที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ

18. 18
ชุดกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
เรื่อง บรรยากาศน่ารู้
แบบทดสอบหลังเรียน ชุดที่ 1
เรื่อง เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ
คำชี้แจง จงเลือกคำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงคำตอบเดียว
1. ข้อใด ไม่ใช่ ประโยชน์ของบรรยากาศ 3. กาหนดให้
ก. ช่วยปรับอุณหภูมิของโลกให้เหมาะสม A คือ แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์
กับสิ่งมีชีวิต B คือ แก๊สไนโตรเจน
ข. ช่วยเสียดสีกับวัตถุภายนอกโลก ทาให้ C คือ แก๊สอาร์กอน
ลุกไหม้หมดหรือมีขนาดเล็กลงก่อนถึงผิว D คือ แก๊สออกซิเจน
โลก ข้อใดเรียงลาดับส่วนประกอบของอากาศ
ค. ช่วยในการโคจรของโลกรอบดวง แห้งจากมากไปหาน้อยได้ถูกต้อง
อาทิตย์ ก. D>B>A>C ข. B>D>C>A
ง. ช่วยดูดกลืนรังสีต่าง ๆ ไม่ใช้ผ่านสู่โลก ค. D>B>C>A ง. B>D>A>C
มากเกินไป
4. สมบัติในข้อใด ไม่ได้ ใช้ในการแบ่งชั้น
2. การกระทาของผู้ใดที่ทาให้ส่วนประกอบ บรรยกาศ
ของอากาศแตกต่างไปจากเดิม ก. ปริมาณฝุ่นละอองและรังสี
นุ่น ส่องไฟฉายให้ลาแสงผ่านไปในอากาศ ข. สมบัติทางอุตุนิยมวิทยา
นาย ทาสวนเกษตรปลูกต้นลาไย และต้น ค. อุณหภูมิ
ลาไยกาลังเจริญเติบโตเต็มสวน ง. ส่วนผสมของก๊าซ
นพ เปิดร้านขายหมูปิ้ง มีคนเข้าร้านตลอด
ทั้งวัน 5. ชั้นบรรยากาศใดที่มีผลต่อการดารง
ก. นพกับนาย ข. นุ่นกับนาย ชีวิตประจาวันของมนุษย์มากที่สุด
ค. นุ่นกับนพ ง. นุ่น นพ และนาย ก. โทรโพสเฟียร์ ข. สตราโทสเฟียร์
ค. มีโซสเฟียร์ ง. เทอร์โมสเฟียร์
ชุดที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ

19. 19
ชุดกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
เรื่อง บรรยากาศน่ารู้
6. โอโซนมีประโยชน์ต่อมนุษย์อย่างไร 9. อุกกาบาตจากนอกโลกเมื่อเคลื่อนที่เข้าสู่
ก. ช่วยในการสร้างวิตามินดีในร่างกาย แรงดึงดูดของโลก จะเริ่มลุกไหม้ใน
มนุษย์ บรรยากาศชั้นใด
ข. เป็นแหล่งผลิตออกซิเจนที่สาคั ญ ก. โทรโพสเฟียร์ ข. สตราโตสเฟียร์
ค. ช่วยให้โลกอบอุ่นขึ้น ค. มีโซสเฟียร์ ง. เทอร์โมสเฟียร์
ง. ช่วยดูดกลืนรังสีอุลตราไวโอเลต
10. นักบินจะขับเครื่องบินอยู่ในบรรยากาศ
7. ข้อใดไม่เกี่ยวข้องกับบรรยากาศชั้นสตรา ชั้นใดจึงจะเหมาะสมที่สุด
โตสเฟียร์ ก. โทรโพสเฟียร์ ข. มีโซสเฟียร์
ก. มีก๊าซโอโซน ค. สตราโตสเฟียร์ ง. เทอร์โมสเฟียร์
ข. มีระดับความสูง 10-50 km
ค. มีประจุไฟฟ้าที่สามารถสะท้อน
คลื่นวิทยุได้
ง. ไม่มีเมฆและพายุ
8. นักอุตุนิยมวิทยานาข้อมูลจาก
ชั้นบรรยากาศชั้นใดมาใช้ในการพยากรณ์
อากาศ
ก. เทอร์โมสเฟียร์
ข. โทรโพสเฟียร์
ค. สตราโทสเฟียร์
ง. มีโซสเฟียร์
ชุดที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ

20. 20
ชุดกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
เรื่อง บรรยากาศน่ารู้
บรรณานุกรม
ถนัด ศรีบุญเรืองและคณะ. สื่อสาระการเรียนรู้พื้นฐาน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
ม.1 เล่ม 2. กรุงเทพมหานคร : อักษรเจริญทัศน์, 2547.
บัญชา แสนทวี. หนังสือเรียนวิทยาศาสตร์ เล่ม 2. ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1. กรุงเทพมหานคร :
วัฒนาพาณิช, 2546.
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กระทรวงศึกษาธิการ. หนังสือเรียนสาระ
การเรียนรู้พื้นฐาน สารและสมบัติของสาร กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1. กรุงเทพมหานคร : คุรุสภาลาดพร้าว, 2546.
_______. คู่มือการวัดผลประเมินผลวิทยาศาสตร์. กรุงเทพมหานคร : คุรุสภาลาดพร้าว, 2546.
สุพจน์ แสงมณีและคณะ. กิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1. กรุงเทพ. : โรงพิมพ์
ประสานมิตร จากัด, 2546.
เสียง เชษฐศิริพงศ์. ตะลุยโจทย์วิทยาศาสตร์ ม.1. กรุงเทพมหานคร : เพิ่มทรัพย์ การพิมพ์, 2549.
ชุดที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ

21. 21
ชุดกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
เรื่อง บรรยากาศน่ารู้
ประวัติผู้จัดทา
ชื่อ-สกุล นางขวัญกมล จางวิริยะ
วัน เดือน ปีเกิด 22 กุมภาพันธ์ 2519
ที่อยู่ปัจจุบัน 218/5 หมู่ 8 ตาบลหย่วน อาเภอเชียงคา จังหวัดพะเยา
ประวัติการศึกษา
พ.ศ. 2537 มัธยมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนเชียงคาวิทยาคม
อาเภอเชียงคา จังหวัดพะเยา
พ.ศ. 2541 ครุศาสตรบัณฑิต (เกียรตินิยมอันดับ 2)
วิชาเอก วิทยาศาสตร์ทั่วไป โครงการคุรุทายาท
สถาบันราชภัฎเชียงราย อาเภอเมือง จังหวัดเชียงราย
พ.ศ. 2545 การศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต
สาขาวิชาวิทยาศาสตร์ศึกษา (เน้นเคมี)
มหาวิทยาลัยนเรศวร อาเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก
ประวัติการทางาน
พ.ศ. 2542 อาจารย์ 1 โรงเรียนนางัวราษฎร์รังสรรค์
อาเภอนาหว้า จังหวัดนครพนม
พ.ศ. 2543 อาจารย์ 1 โรงเรียนราชประชานุเคราะห์ 24
อาเภอจุน จังหวัดพะเยา
พ.ศ. 2546 อาจารย์ 2 โรงเรียนราชประชานุเคราะห์ 24
อาเภอจุน จังหวัดพะเยา
พ.ศ. 2549 – ปัจจุบัน ครู วิทยะฐานะชานาญการ โรงเรียนเชียงคาวิทยาคม
อาเภอเชียงคา จังหวัดพะเยา
ชุดที่ 1 เรียนรู้ชั้นบรรยากาศ