Sneak preview. Global trends: inspiratie van Alexander Heydendael uit "Karakters op weg”. Over: Water, Klimaat, Energie, Milieu, Grondstoffen en Landbouw. Alexander Heydendael liep de Camino naar Santiago de Compostela en ging op zoek naar het waarom en hoe. De eerste hoofdstukken in zijn binnenkort te verschijnen boek gaan over de karakters. In het hoofdstuk “Een dialoog met mijzelf” gaat hij in op de global trends.

1. Sneak preview. Global trends: inspiratie van Alexander Heydendael
uit "Karakters op weg”. Over: Water, Klimaat, Energie, Milieu,
Grondstoffen en Landbouw.
Alexander Heydendael liep de Camino naar Santiago de Compostela
en ging op zoek naar het waarom en hoe. De eerste hoofdstukken in
zijn binnenkort te verschijnen boek gaan over de karakters. In het
hoofdstuk “Een dialoog met mijzelf” gaat hij in op de global trends.
Water, Klimaat, Energie, Milieu, Grondstoffen en Landbouw.
In feite observeer ik zes global trends. Ik benoem deze met hun
bedreigingen van de in totaal ruwweg twintig. Onlangs hebben wij
deze met een groep denkers op Clingendael geinventariseerd. Met
relevante vragen. Als klap op de vuurpijl kom ik al die bedreigingen
stuk voor stuk ook nog eens onderweg op mijn Camino’s tegen…
1. Water als schaars en strategisch goed vormt een fundamenteel
recht voor ieder mens. Laten we waterverspilling in zowel rijke
als arme landen ongebreideld doorgaan of maken we efficiënter
gebruik in industrie, landbouw en huishoudens door middel van
recycling en nieuwere methodieken?
Camino-ervaring: de Spaanse stuwmeren staan op 1/3 van hun
normale niveau. Uitbreiding van industrieën is vaak oorzaak.
Maar ook slurpen nieuwe wijken in steden steeds meer water op.
Bij het sproeien in droge landbouwarealen gaat veel water
verloren. Druppel-irrigatie wordt nog niet overal toegepast…
2. Klimaat verandert mede door menselijk handelen veroorzaakt.
Dit leidt tot onvoorspelbare crises. Door overmatige droogtes,
stijging van de zeespiegel plus extreme temperaturen. Dit vergt
grote aanpassingen her en der over de gehele wereld. Moeten we
dit op zijn/haar beloop laten of nemen we eindelijk adequate
acties? Doen we aan crises-beheersing of pakken we de oorzaken
aan?
Camino-ervaring: het klimaat onderweg wordt steeds grilliger.
Ook in Spanje, Frankrijk of Portugal kan het midden in de zomer
ineens hagelen. Bovendien zijn de stormen in Galicië of in
Auvergne niet mis. Of extreme temperaturen verwarmen ineens
lente of herfst. Op onverwachte momenten…

2. 3. Energie vervuilt. Waar kiezen we voor? De resterende, eindige
fossiele brandstof beter benutten of in verhoogd tempo
alternatieve energie ontwikkelen? En deze dan ook daadwerkelijk
implementeren en toepassen?
Camino-ervaring: zonnepanelen sieren menig akker op de Ruta
de la Plata. Spaanse en ook Portugese boeren investeren op
grote schaal in deze nieuwe techniek. Geëntameerd en
gesubsidieerd door hun overheden. Intussen verandert wel de
wetgeving…
4. Milieu afbraak wordt steeds meer zichtbaar. De vervuiling neemt
dermate alarmerende vormen aan, dat ‘bottom-up’ acties
noodzakelijk zijn. Of moeten we verplicht ‘duurzaam denken en
doen’ in wet- en regelgeving omzetten?
Camino-ervaring: langs bijna alle pelgrimswegen ligt overvloedig
afval. Van lege gekreukelde sigarettendoosjes tot gekleurde
condooms. Van plastic zakken tot afgedankte schoenen of
rugzakken…
5. Grondstoffen nemen zichtbaar af. De druk op eindige,
beschikbare grondstoffen neemt alsmaar toe. Moeten daarom ook
de pluspunten van landen niet beter ontwikkeld en benut worden
om afhankelijkheid van schaarse goederen te minimaliseren? Of
boren we nieuwe bronnen van vervangbare stoffen aan?
Camino-ervaring: Spanje, Portugal en Frankrijk bezitten weinig
eigen olie & gas. Daarom is Frankrijk indertijd overgestapt op
kernenergie. Ook fosfaat wordt in geheel Europa overigens een
beperkende factor in de landbouw...
6. Landbouw: de toenemende vraag naar voedsel afkomstig van
een beperkter wordend areaal vragen om meer efficiëntie. Dit
betekent aan de productiekant het zoeken naar doelmatiger
watergebruik, afbreekbare gewasbeschermingsmiddelen,
helderheid over gentechnologie en groeien naar duurzaam lokaal
produceren. Voor consumenten liggen er vragen op gebied van
dierenwelzijn, gewasbescherming en voedselveiligheid. Verder: is
de toenemende macht van grote agrarische bedrijven wel
gezond? Gaan we ons nu richten op kleinschalige landbouw in de

3. anders ontwikkelde wereld of willen we grootschalige landbouw
met gesubsidieerde export verder doorzetten?
Camino-ervaring: kunnen gefragmenteerde familiebedrijven wel
blijven renderen in Spanje of Portugal? Kunnen zij wel
concurreren met de grootschalige Franse akkerbouw? De
Landbouwsubsidies uit Brussel nemen bovendien af. Daar komt
een keer een eind aan. Zijn deze sectoren wel voldoende
levensvatbaar zonder extra gelden?
-----------------------------------------
Respons Ron Brouwer MA, docent aan de opleiding Facility Management,
onderdeel van de faculteit Management & Organisatie van de Haagse
Hogeschool.
Global trends
Koos Groenewoud presenteert het gedachtegoed van Alexander
Heydendael op de hem vertrouwende wijze, waarbij hij het geluid van
Heydendael, die luidkeels alarm slaat waar het water, klimaat, milieu,
energie, grondstoffen en landbouw aangaat - de wezenlijke bronnen voor
een duurzaam beheer van de blauwe planeet - versterkt herhaalt. Het is
allang geen twee voor twaalf meer: de wijzers geven bijna het noorden
aan en dan is het te laat... Juist een ingetogen wandeling als de Camino
naar Santiago de Compostela biedt alle ruimte om gedachten de vrije loop
te laten en de blik naar binnen te richten en dat levert vaak heldere
inzichten en een diep besef van zijn op, die Heydendael in zijn boek en in
zijn blog Groenewoud hier treffend debiteren. Zij zijn niet de eersten en
zullen niet de laatsten zijn. Wel behoren zij nog altijd tot de helaas relatief
weinigen die beseffen dat de mensheid (al sinds het aanbreken van de
industriële revolutie in de eerste helft van de negentiende eeuw) de
planeet aan het uitputten is, die dan ook niet voor niets krachtig
protesteert in de vorm van extreem weer en vulkaanuitbarstingen
(klimaatverandering, onlangs barstte de Cotopaxi in Ecuador, waar ik op
dat moment was, voor het eerst in 75 jaar weer uit), overstromingen
(klimaatverandering, milieu), aardbevingen (energie - en niet alleen ver
van ons bed; in Groningen heeft de gaswinning veel schade en leed
veroorzaakt, zoals Folkert Buiter in zijn binnenkort te verschijnen roman
'Te Laat' schetst), de voortschrijdende vervuiling en wanbeheer van de
energievoorraad (fijnstof door verkeer en computers en printers; er
worden weer kolen gedolven om elektriciteit mee op te wekken en de
filters ten spijt spuien de schoorstenen weer roet als vanouds, terwijl de

4. mogelijkheden om energie uit wind, zon en water en kinetische bronnen te
winnen nauwelijks worden benut) en waar het landbouw betreft wordt
dagelijks onder het mom van duurzame landbouw een forse oppervlakte
aan regenwoud neergemaaid ten gunste van soya-aanplant - van de
genetisch gemanipuleerde variant die in de meest uiteenlopende
voedingsmiddelen wordt verwerkt: de longen van de aarde worden
dichtgeknepen en de bevolking ongemerkt vergiftigd. En intussen strijden
grote groepen religieuze fanatiekelingen, die de dodelijke combinatie van
religieuze en politieke overtuiging aan de wereld willen opdringen, voor
een onmogelijk ideaal, waar ze begrijpelijkerwijs op felle weerstand
stuiten van andere grote groepen die zich niet laten indoctrineren door
een overtuiging die niet van hen is - en het liefst ook met rust willen
worden gelaten. Waar moet dit heen? 'Leven en laten leven' zou naar mijn
mening leven en doen leven' moeten zijn - en actief en globaal
nagestreefd. Het zal voorlopig wel een illusie blijven...
Koos Groenewoud. Lelystad 27 september 2015
AAA (Triple A) Van Management naar (NIEUW) Leiderschap / AAA Total Facility Management
Contact: 0031 6 2900 8353 Koos.Groenewoud@AAA-TFM.nl
Mijn WEBSITE: http://www.aaa-tfm.nl/
Mijn PROFIEL: http://www.aaa-tfm.nl/profielkoosgroenewoud.pdf
Mijn KANTELmomenten: http://www.kantelboek.nl/mijn-eigen-reis.html
Mijn GREENpaper:
http://www.slideshare.net/KoosGroenewoud/whitegreen-paper-aaa-triple-a-juli-2015