More Related Content
Similar to Podstawy zarzadzania - wykład 8 (2021) (11)
Podstawy zarzadzania - wykład 8 (2021)
- 1. © Krzysztof Klincewicz
© Krzysztof Klincewicz
Podstawy zarządzania
- wykład 8
Studia DSM/MSEM Wydziału Zarządzania
Uniwersytetu Warszawskiego
prof. UW dr hab. Krzysztof Klincewicz
kklincewicz@wz.uw.edu.pl
Zakład Teorii i Metod Organizacji (TiMO) WZ UW
www.timo.wz.uw.edu.pl
- 3. © Krzysztof Klincewicz
Horyzont planistyczny – okres, którego dotyczy plan
Planowanie może być:
• długoterminowe/-okresowe: zwykle >2 lat
• średnioterminowe
• krótkoterminowe: zwykle do 1-3 miesięcy
• bieżące/doraźne
- 5. © Krzysztof Klincewicz Procesy planowania i kontroli
(1) Ustalanie
lub
modyfikacja
celów
(2) Określenie
wariantów
działania
(3) Ocena
konsekwencji
(4) Wybór
wariantu
działania
(5) Wdrażanie
planu
(6) Kontrola
realizacji
Podejmowanie
decyzji
Sprzężenie
zwrotne
(ang. feedback)
- 7. © Krzysztof Klincewicz
„Stachanowiec” – przodownik pracy, osoba
przekraczająca normy przewidziane do
wykonania (w ustroju socjalistycznym)
Aleksiej Stachanow (ZSRR), Wincenty
Pstrowski (PRL), Stanisław Sołdek (PRL)
- 9. © Krzysztof Klincewicz
Planowanie gospodarcze w politykach Unii
Europejskiej: 7-letnie perspektywy finansowe,
programy operacyjne krajów
członkowskich/regionów i programy ramowe
Komisji Europejskiej oraz inicjatywy flagowe
- 10. © Krzysztof Klincewicz
Ograniczenia inżynierii społecznej
(socjotechniki) – nie wszystko da się
zaplanować, ludzie mają wolną wolę a przyszłe
zdarzenia są obarczone ryzykiem
- 11. © Krzysztof Klincewicz
Przykład kontrowersji wokół planowania
gospodarczego: polityki sektorowe
• czy rząd może zaplanować przyszły rozwój
strategicznych branż gospodarki?
• czy promować „narodowych czempionów”?
*por. szkoła austriacka w ekonomii: Ludwig von Mises,
Friedrich Hayek (katalaksja – spontaniczne procesy
rynkowe)
- 12. © Krzysztof Klincewicz
Próba pogodzenia planowania i katalaksji:
strategie inteligentnych specjalizacji w UE –
współtworzone oddolnie przez firmy, instytucje
naukowe i rządowe/samorządowe w
„procesach przedsiębiorczego odkrywania”
- 14. © Krzysztof Klincewicz
Alfred Chandler Junior
• powiązanie strategii ze strukturą: sposoby
działania są związane z organizacją pracy
• wykorzystanie historiografii w zarządzaniu:
badania firm korzystające z metod
właściwych dla nauki o historii
- 17. © Krzysztof Klincewicz
Zarządzanie przez cele (Management by
objectives) – ZPC, MBO
• system powiązanych celów na różnych
szczeblach hierarchii organizacyjnej
• cele niższego rzędu wynikają z celów
wyższego rzędu (dekompozycja celów)
• cele określanie na początku okresu i
weryfikowane na końcu
• informacja zwrotna od przełożonych
jako podstawa do wyznaczania
kolejnych celów
- 18. © Krzysztof Klincewicz
Zarządzanie przez cele (Management by
objectives) – ZPC, MBO
Cele strategiczne
dla całej firmy
Cele dla działu A
Cele dla pracownika
AB
Cele dla pracownika
AC
Cele dla działu B Cele dla działu C
- 19. © Krzysztof Klincewicz
Zarządzanie przez cele (Management by
objectives) – ZPC, MBO
Definiowanie
celów dla okresu 1
Definiowanie
celów dla okresu 2
Kontrola realizacji
celów z okresu 1 wyciąganie
wniosków
(sprzężenie
zwrotne)
Styczeń Kwiecień Lipiec
REALIZACJA CELÓW
- 20. © Krzysztof Klincewicz
Zarządzanie przez cele (Management by
objectives) – ZPC, MBO
• wyciąganie wniosków z problemów przy
realizacji celów w okresie 1 i modyfikacja
celów dla okresu 2
- 21. © Krzysztof Klincewicz
Zarządzanie przez cele (Management by
objectives) – ZPC, MBO
• znaczenie indywidualnie określonych celów
dla skutecznego motywowania pracowników
- 22. © Krzysztof Klincewicz
Zarządzanie przez cele (Management by
objectives) – ZPC, MBO
• związki pomiędzy celami
poszczególnych pracowników –
przyczynianie się do sukcesu
organizacji
- 24. © Krzysztof Klincewicz
Problemy związane z
definiowaniem celów
- Drogi panie Kiciu-Dziwaku - zaczęła raczej nieśmiało,
ponieważ nie wiedziała, czy forma ta przypadnie Kotu
do gustu - Czy nie mógłby pan mnie poinformować,
którędy powinnam pójść? - mówiła dalej.
- To zależy w dużej mierze od tego, dokąd pragnęłabyś
zajść - odparł Kot-Dziwak.
- Właściwie wszystko mi jedno.
- W takim razie również wszystko jedno, którędy
pójdziesz.
- Chciałabym tylko dostać się dokądś -
dodała Alicja w formie wyjaśnienia.
- Ach, na pewno tam się dostaniesz, jeśli
tylko będziesz szła dość długo.
Lewis Carroll „Alicja w Krainie Czarów”
- 28. © Krzysztof Klincewicz
Definiowanie celu – technika SMART
S
M
A
R
T
• Specific Określony
• Measurable Mierzalny
• Attainable Osiągalny
• Results-focused Zorientowany
na wyniki
• Time-related Ograniczony w
czasie
- 29. © Krzysztof Klincewicz
(S) Określony + (M) Mierzalny + (A) Osiągalny
+ (R) Zorientowany na wyniki
+ (T) Ograniczony w czasie
„Chcę do końca czerwca 20... roku zdać
na pozytywną ocenę resortowy egzamin
polskiego MSZ z języka tureckiego”
- 30. © Krzysztof Klincewicz
(S) Określony + (M) Mierzalny + (A) Osiągalny
+ (R) Zorientowany na wyniki
+ (T) Ograniczony w czasie
„Chcę do końca września 20... roku
obronić pracę licencjacką na studiach …
Wydziału … Uniwersytetu…, pisaną na
temat … pod kierunkiem …”
- 31. © Krzysztof Klincewicz
(S) Określony + (M) Mierzalny + (A) Osiągalny
+ (R) Zorientowany na wyniki
+ (T) Ograniczony w czasie
„Chcę być w życiu szczęśliwy”
- 32. © Krzysztof Klincewicz
(S) Określony + (M) Mierzalny + (A) Osiągalny
+ (R) Zorientowany na wyniki
+ (T) Ograniczony w czasie
„Chcę w ciągu 2 lat wziąć ślub i mieć
dziecko”
- 33. © Krzysztof Klincewicz
(S) Określony + (M) Mierzalny + (A) Osiągalny
+ (R) Zorientowany na wyniki
+ (T) Ograniczony w czasie
„Chcę w najbliższym czasie zbudować
nowy dom”
- 34. © Krzysztof Klincewicz
(S) Określony + (M) Mierzalny + (A) Osiągalny
+ (R) Zorientowany na wyniki
+ (T) Ograniczony w czasie
„Wdrożony do 23 marca 20... roku system
komputerowy powinien być przyjazny dla
użytkownika”
- 35. © Krzysztof Klincewicz
(S) Określony + (M) Mierzalny + (A) Osiągalny
+ (R) Zorientowany na wyniki
+ (T) Ograniczony w czasie
„Firma […] do końca 20... roku osiągnie
przychody ze sprzedaży na poziomie co
najmniej […] zł”
„Produkt […] w okresie pomiędzy
styczniem a grudniem 20... roku zostanie
zakupiony przez co najmniej […] klientów”
- 36. © Krzysztof Klincewicz
Cele powinny być wzajemnie powiązane
• poziom strategiczny i operacyjny
• cele dla firmy, działu i pracownika
• wykorzystanie gotowych modeli – np.
Management by Objectives, Balanced
Scorecard
- 38. © Krzysztof Klincewicz
KPI – Key Performance Indicator
• Wskaźnik pozwalający na pomiar stopnia
realizacji działań istotnych dla organizacji
• Najlepiej: dający się wyrazić w formie
liczbowej, powiązany z celami SMART
- 39. © Krzysztof Klincewicz
KPI – Key Performance Indicators
• jeśli są poprawnie zdefiniowane i
wykorzystywane, mogą być podstawą dla
procesów planowania i kontroli w firmie
- 40. © Krzysztof Klincewicz
„Wskaźnikologia”
• wykorzystywanie zbyt wielu wskaźników
• koncentracja na mało istotnych wskaźnikach
• pomiar niewłaściwych zjawisk
• podporządkowanie działania wyłącznie
uzyskaniu określonych wartości wskaźników
- 42. © Krzysztof Klincewicz
Wybór wskaźników i sposobów ich pomiaru
może być wynikiem pracy zespołowej i
konsultacji z pracownikami niższych szczebli
organizacji
- 43. © Krzysztof Klincewicz
Zjawiska podlegające kontroli są wzajemnie
powiązane – trzeba brać to pod uwagę przy
konstruowaniu wskaźników i interpretacji
wyniku pomiarów
- 44. © Krzysztof Klincewicz
Wykorzystanie systemu informacji
kierowniczej – regularnie gromadzonych
danych/wskaźników i prowadzonych
analiz/raportów, również przy pomocy
rozwiązań informatycznych
- 47. © Krzysztof Klincewicz
Zarządzanie przez „przechadzanie się” (ang.
Management by Wandering Around, MBWA) –
aktywne komunikowanie się zarządzających z
podwładnymi, spontaniczne rozmowy,
przyjazna atmosfera pracy
- 50. © Krzysztof Klincewicz
Teoria gier – dział matematyki, zajmujący się
analizami konfliktów i współpracy pomiędzy
aktorami społecznymi
• Przydatny jako wsparcie dla planowania
- 53. © Krzysztof Klincewicz
Wynik procesu planowania:
plan (dokument planistyczny)
• np. plan strategiczny, plan marketingowy,
plan rozwoju produktu, plan wprowadzania
na rynek produktu, plan ekspansji
zagranicznej, plan eksportu, plan produkcji,
plan zakupów, plan działalności badawczo-
rozwojowej
- 54. © Krzysztof Klincewicz
Planowanie finansowe – szczególnie
istotne we współczesnych organizacjach
(w tym: coroczne budżety dla firmy i
działów, plany finansowe inwestycji)
- 55. © Krzysztof Klincewicz
• Planowanie kadrowe (planowanie
zapotrzebowania na personel, planowanie
zatrudnienia)
• Planowanie karier
• Planowanie sukcesji
- 56. © Krzysztof Klincewicz
Biznesplan (ang. business plan) – dokument
planistyczny tworzony dla nowej firmy lub jako
podstawa do wnioskowania o dodatkowy
kapitał dla firmy (od inwestora lub instytucji
finansowej)
- 57. © Krzysztof Klincewicz
Planowanie w projektach – harmonogramy
(plan wykorzystania zasobów ludzkich i
dostępnego czasu pracy) i kosztorysy (plan
wykorzystania środków finansowych)
- 64. © Krzysztof Klincewicz
Krytycy podejścia planistycznego w
zarządzaniu: nie wszystko da się
przewidzieć, nie warto poświęcać zbyt
dużo uwagi dokumentom planistycznym,
konieczna jest elastyczność
- 67. © Krzysztof Klincewicz
Zalety wykorzystywania pracy zespołów i
wiedzy pracowników z różnych szczebli
organizacji oraz zachowania
elastyczności – szybkiego reagowania
na zmiany w otoczeniu
- 68. © Krzysztof Klincewicz
Przykład narzędzia planistycznego –
macierz Ansoffa (macierz produkt-rynek)
RYNEK
PRODUKT
obecny
obecny
nowy
nowy
PENETRACJA
RYNKU
ROZWÓJ
RYNKU
ROZWÓJ
PRODUKTU
DYWERSYFIKACJA
- 75. © Krzysztof Klincewicz
Przykłady narzędzi planistycznych –
modele portfelowe proponowane przez
firmy doradcze(uproszczenie decyzji do
dwóch wymiarów, czterech opcji)