ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1930) Β. Η ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

1. Β. Η ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
1. H ΕΞΟΔΟΣ
Μπακάλης Κώστας : history-logotexnia.blogspot.com

2.  Το κείμενο του σχολικού βιβλίου με πλαγιότιτλους
Πηγή: http://www.venetokleio.gr/Παναγιώτης Αθανασόπουλος
Οι εθνικές βλέψεις των Ελλήνων της Μικράς Ασίας φάνηκε ότι γίνονταν
πραγματικότητα. Ελληνικός στρατός αποβιβάστηκε στη Σμύρνη στις 15
Μαΐου 1919. Σύντομα η ελληνική παρουσία επεκτάθηκε και σε άλλες
περιοχές, γύρω από την κατεχόμενη ζώνη. Τον Ιούλιο του 1920
υπογράφηκε η Συνθήκη των Σεβρών, που μεταξύ άλλων όριζε ότι η
περιοχή της Σμύρνης θα βρισκόταν υπό ελληνική διοίκηση και κατοχή για
πέντε χρόνια. Ύστερα από την περίοδο αυτή θα μπορούσαν οι κάτοικοι με
δημοψήφισμα να αποφασίσουν την προσάρτηση της περιοχής στην
Ελλάδα. Το Νοέμβριο του ίδιου χρόνου το κόμμα των Φιλελευθέρων
ηττήθηκε στις εκλογές και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος επέστρεψε στην
Ελλάδα. Αυτό έδωσε την αφορμή στους Συμμάχους να εκφράσουν
καθαρότερα την αλλαγή της στάσης τους απέναντι στην Ελλάδα.
Συγχρόνως το εθνικό κίνημα των Τούρκων με επικεφαλής τον Μουσταφά
Κεμάλ γινόταν διαρκώς ισχυρότερο τόσο στο εξωτερικό όσο και στο
εσωτερικό της Τουρκίας. Ο μικρασιατικός πόλεμος έληξε τον Αύγουστο
του 1922 με ήττα και υποχώρηση του ελληνικού στρατού. Χιλιάδες
πρόσφυγες, ακολουθώντας το στρατό, άρχισαν να φτάνουν στην Ελλάδα.
Η μικρασιατική
εκστρατεία και
καταστροφή
(1919-1922)
15 Μαΐου 1919 :
απόβαση
ελλ.στρατού στη
Σμύρνη
Ιούλιος 1920 :
Συνθήκη Σεβρών
 Νοέμβριος 1920:
εκλογές - ήττα
Φιλελευθέρων-
επιστροφή
Κωνσταντίνου-
μεταστροφή
Συμμάχων
Αύγουστος 1922:
μικρασιατική
καταστροφή

3.  Το κείμενο του σχολικού βιβλίου με πλαγιότιτλους
Πηγή: http://www.venetokleio.gr/Παναγιώτης Αθανασόπουλος
Ήδη, πριν από τον Αύγουστο του 1922, ελληνικοί πληθυσμοί της Μικράς
Ασίας (Πόντου, Κιλικίας, Καππαδοκίας) είχαν εγκαταλείψει τα σπίτια τους
και είχαν καταφύγει στη Σμύρνη ή την Ελλάδα. Μετά την καταστροφή της
Σμύρνης σειρά είχαν τα Βούρλα, το Αϊβαλί και τα Μοσχονήσια. Διώξεις
σημειώθηκαν και στη βορειοδυτική Μικρά Ασία (Προποντίδα και αλλού).
Αιχμάλωτοι στρατιώτες και ντόπιοι άνδρες 18-45 ετών συγκεντρώθηκαν
σε στρατόπεδα και σχηματίστηκαν πορείες αιχμαλώτων και ομήρων προς
το εσωτερικό της Μικράς Ασίας. Πολλοί πέθαναν από κακουχίες και ασιτία.
Στους κατοίκους της Ανατολικής Θράκης δόθηκε προθεσμία ενός μήνα για
να εκκενώσουν την περιοχή. Με αυτόν τον τρόπο είχαν τη δυνατότητα να
πάρουν μαζί τους όσα μπορούσαν να μεταφέρουν από την κινητή
περιουσία τους. Οι Έλληνες της χερσονήσου της Καλλίπολης έφυγαν
αργότερα. Συνολικά, το φθινόπωρο του 1922 έφθασαν στην Ελλάδα
περίπου 900.000 πρόσφυγες (ανάμεσα τους και 50.000 Αρμένιοι). Περίπου
200.000 Έλληνες παρέμεναν στην Καππαδοκία και γενικότερα στην
Κεντρική και Νότια Μικρά Ασία. Αυτοί μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα το 1924
και το 1925 με τη φροντίδα της Μικτής Επιτροπής.Ένα τμήμα των Ελλήνων
του Πόντου κατέφυγε στη Ρωσία.
Η οριστική
αποχώρηση
των Ελλήνων
από τη Μ. Ασία
και τηνΑν.
Θράκη
Κύματα
προσφύγων
(1922 – 1925)

4. Η ΕΞΟΔΟΣ
ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΠΟΥ ΟΔΗΓΗΣΑΝ
ΣΤΗ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
(1919-1922)

5. Οι εθνικές βλέψεις των Ελλήνων της Μικράς Ασίας
φάνηκε ότι γίνονταν πραγματικότητα.
Ελληνικός στρατός αποβιβάστηκε στη Σμύρνη στις 15 Μαΐου 1919.
 Σύντομα η ελληνική παρουσία επεκτάθηκε και σε άλλες περιοχές,
γύρω από την κατεχόμενη ζώνη
20
Μάϊου
1919,
Σμύρνη,
πανόραμα
μετά την
αποβίβαση
του
Ελληνικού
στρατού.
Πηγή:
http://apo
gonoimikra
siaton.blog
spot.gr
15 ΜΑΗ1919

6. Ποιες διαφορετικές απόψεις υπήρχαν για την αποβίβαση
ελληνικού στρατού στη Σμύρνη;
 Πηγή: http://www.museduc.gr

7.  ΤΥΦΕΚΙΟΦΟΡΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ Α' ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ ΠΑΡΕΛΕΥΝΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΚΥΜΑΙΑ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΛΙΓΟ ΜΕΤΑ
ΤΗΝ ΑΠΟΒΙΒΑΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΚΑΤΟΧΗΣ, ΤΟ ΠΡΩΪ ΤΗΣ 2ας ΜΑΪΟΥ 1919.
http://anemourion.blogspot.gr.  Στους εξώστες της προκυμαίας ποιας συμμαχικής δύναμης απουσιάζει η σημαία;

8.  Οι επιχειρήσεις του ελληνικού
στρατού έως το καλοκαίρι του 1920
Ο ελληνικός στρατός κατέλαβε
αρχικά τα εδάφη της Μικράς Ασίας
για τα οποία είχε εντολή από την
Αντάντ. Λίγο αργότερα, ο Βενιζέλος
έλαβε από το συνέδριο του Παρισιού
άδεια επέκτασης της ελληνικής ζώνης
κατοχής. Έτσι, ο ελληνικός στρατός,
αφού κατέλαβε, την άνοιξη του 1920,
την Α. Θράκη, προέλασε, το
καλοκαίρι του 1920, σε βάθος 100-
150 χλμ. καταλαμβάνοντας μια ζώνη
εδαφών στη Μ. Ασία κατά πολύ
μεγαλύτερη από αυτή που όριζε η
συνθήκη των Σεβρών (είχε
υπογραφεί λίγο νωρίτερα). Ιστορία
Νεότερη και Σύγχρονη, γ΄ γυμνασίου,
σ. 105.

9. Τον Ιούλιο του 1920 υπογράφηκε η Συνθήκη των Σεβρών, που μεταξύ
άλλων όριζε:
 ότι η περιοχή της Σμύρνης θα βρισκόταν υπό ελληνική διοίκηση
και κατοχή για πέντε χρόνια.
Ύστερα από την περίοδο αυτή θα μπορούσαν οι κάτοικοι με
δημοψήφισμα να αποφασίσουν την προσάρτηση της περιοχής στην
Ελλάδα.
ΙΟΥΛΙΟΣ 1920
 Ο Βενιζέλος υπογράφει τα κείμενα της
Συνθήκης των Σεβρών - ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛ. Κ.
ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

10.  ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ
ΝΕΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΤΗΝ ΑΝ. ΘΡΑΚΗ ΚΑΙ ΤΟ
ΒΙΛΑΕΤΙ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΤΟ 1920
ΤΥΠΩΜΕΝΟΣ ΣΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟ ΤΟΝ ΙΔΙΟ
ΧΡΟΝΟ -ΕΘΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
http://anemourion.blogspot.gr/2015/08/2
0-1900-1910

11. Το Νοέμβριο του ίδιου χρόνου:
 το κόμμα των Φιλελευθέρων ηττήθηκε στις εκλογές
και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος επέστρεψε στην Ελλάδα.
Αυτό έδωσε την αφορμή στους Συμμάχους να εκφράσουν καθαρότερα την αλλαγή
της στάσης τους απέναντι στην Ελλάδα.
Συγχρόνως το εθνικό κίνημα των Τούρκων
με επικεφαλής τον Μουσταφά Κεμάλ
γινόταν διαρκώς ισχυρότερο
τόσο στο εξωτερικό
όσο και στο εσωτερικό τηςΤουρκίας.
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 1920
 Οι εκλογές του Νοεμβρίου του 1920 είχαν ως αποτέλεσμα
την επάνοδο του Κωνσταντίνου στην εξουσία.Φωτογραφία
από την επιστροφή του βασιλιά Κωνσταντίνου στην Ελλάδα.
Αθήνα,ΦωτογραφικόΑρχείο Πολεμικού Μουσείου. ©
Πολεμικό Μουσείο, Αθήνα.
http://www.fhw.gr/chronos/13/gr/general/gallery/domestic_p
olicy/ind001.html

12.  Γελοιογραφία της
εποχής σχετικά με την
εκλογική αναμέτρηση του
1920: Ο ψηφοφόρος
εικονίζεται να πρέπει να
επιλέξει μεταξύ Ελ.
Βενιζέλου και Δ.
Γούναρη, υπό το βλέμμα
του πολέμου
 Γελοιογραφία της
εποχής σχετικά με την
εκλογική αναμέτρηση
του 1920: Ο
ψηφοφόρος
εικονίζεται να πρέπει
να επιλέξει μεταξύ Ελ.
Βενιζέλου και Δ.
Γούναρη, υπό το
βλέμμα του πολέμου

13. Ο Κεμάλ παρουσιάζει τις αποφάσεις του συνεδρίου του Ερζερούμ (1919)
1. Όλες οι περιοχές της χώρας μας που βρίσκονται μέσα στα εθνικά όρια είναι
ενιαίες ˙ δε χωρίζονται μεταξύ τους. [...]
2. Εάν εισβάλουν οι εχθροί στα εδάφη μας και αναμειχθούν στα εσωτερικά μας,
θα προβάλλουμε αντίσταση με κάθε μέσο. [...]
3. Εάν δεν είναι αρκετή η δύναμη της κυβέρνησης της Κωνσταντινούπολης για
την προστασία και την ελευθερία της πατρίδας, καθώς και για την εξασφάλιση
της ασφάλειας που απαιτείται για την πραγματοποίηση του σκοπού, θα ιδρυθεί
μια προσωρινή κυβέρνηση. Τα μέλη αυτής της κυβέρνησης θα εκλεγούν από
συνέδριο αντιπροσώπων ολόκληρου του έθνους. [...]
4. Είναι βασικός σκοπός και αρχή να μετατρέψουμε την εθνική δύναμη σε
δύναμη επιρροής και την εθνική προσταγή σε κυρίαρχη δύναμη.
5. Δεν θα δοθούν προνόμια στις χριστιανικές μειονότητες [...].
6. Δεν γίνεται αποδεκτή η προστασία των ξένων Δυνάμεων.
7. Θα γίνουν οι αναγκαίες προεργασίες για την άμεση σύγκληση της Βουλής [ενν.
Εθνικής Συνέλευσης] και την έναρξη των εργασιών της κυβέρνησης [...].
ΚεμάλΑτατούρκ,Ομιλίες, μτφρ. Σ. Σολταρίδης,Λιβάνη, Αθήνα 1995, σ. 51-52.
 Ο Μουσταφά Κεμάλ και ο Ισμέτ Ινονού υποδέχονται το
γάλλο βουλευτή Franklin Bouillon καθώς και το
συνταγματάρχη Sarrou στο σιδηροδρομικό σταθμό του
Δορυλαίου ( Εσκί Σεχίρ) το Μάιο του 1921.

14. Ο μικρασιατικός πόλεμος έληξε τον Αύγουστο του 1922:
 με ήττα και υποχώρηση του ελληνικού στρατού.
Χιλιάδες πρόσφυγες, ακολουθώντας το στρατό, άρχισαν να
φτάνουν στην Ελλάδα.
ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 1922

16. • Πυρπολείται
ΣΜΥΡΝΗ
• Έλληνες και Αρμένιοι κάτοικοι σφαγιάζονται
ΣΦΑΓΗ
• Τέλος μικρασιατικού ελληνισμού = Προσφυγιά
ΠΡΟΣΦΥΓΙΑ
• ΞΕΡΙΖΩΜΑ ΙΩΝΙΚΗΣ ΓΗΣ
ΕΘΝΟΛΟΓΙΚΗΥΠΟΧΩΡΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

17. Στον δρόμο για την προσφυγιά
[…] Λοιπόν ούλος αυτός ο κόσμος στοιβαγμένος στο μουράγιο και πάνω σε μαούνες.
Άντροι, γέροι, γριές και γυναικόπαιδα, που είχανε παρατήσει τα καλά τους, και
ξεμείνανε στο δρόμο, και τώρα εκεί μεροβραδιάζονταν εκεί πλαγιάζανε, άλλος μ’
ένα χράμι που έφερε μαζί του, άλλος μ’ ένα πάπλωμα ή με μια μπατανία. Χείλια
τρεμοσαλεύανε από το παραμιλητό. Μάτια γουρλωμένα που αγναντεύανε τη
Δευτέρα Παρουσία, τη συντέλεια του κόσμου […] Μέρα, χαρά Θεού. Τέλη
Αυγούστου, αρχές Σεπτέμβρη με το καινούριο […]
Κοσμάς Πολίτης, Στου Χατζηφράγκου, Ερμής,Αθήνα 1990, σ. 146.
◄ Μετά την κατάληψη της Σμύρνης από τους
κεμαλικούς, Έλληνες πρόσφυγες αναζητούν με
αγωνία μέσο σωτηρίας. Πίσω τους διακρίνονται
Τούρκοι ιππείς και πυρπολημένα κτίρια.

18. Η Σμύρνημάνακαίγεται
καίγεταικαι το βιος μας
ο πόνος μας δε λέγεται
δε γράφεται ο καημός μας
Ρωμιοσύνη ρωμιοσύνη
δε θα ησυχάσεις πια
ένα χρόνο ζεις ειρήνη
και τριάντα στη φωτιά
Η Σμύρνη μάνα χάνεται
τα όνειρά μας πάνε
στα πλοία όποιος πιάνεται
κι οι φίλοιτονχτυπάνε
Ρωμιοσύνη ρωμιοσύνη
δε θα ησυχάσεις πια
ένα χρόνο ζεις ειρήνη
και τριάντα στη φωτιά
Στίχοι: Πυθαγόρας
Σε ποιους φίλους αναφέρεται ο ποιητής;

19. Έρνεστ Χέμινγουεϊ: «Στην προκυμαία
της Σμύρνης»:
«Είχαμε ρητές εντολές να μην
επέμβουμε, να μη βοηθήσουμε... Το
πλοίο μας είχε τόση δύναμη που θα
μπορούσαμε να βομβαρδίσουμε όλη τη
Σμύρνη και να σταματήσουμε το
μακελειό, αλλά η εντολή ήταν να μην
κάνουμε τίποτα...
Καθώς το καράβι έβαλε πλώρη για την Αθήνα, ο Horton έγραφε: · Μια από τις οξύτερες
εντυπώσεις που αποκόμισα από τη Σμύρνη ήταν το αίσθημα της βαθιάς ντροπής, γιατί ανήκα
στο ανθρώπινο γένος". Σύγκρινε την καταστροφή της Σμύρνης με την κατεδάφιση της
Καρχηδόνας από τους Ρωμαίους και παρατήρησε: -Στην καταστροφή της Καρχηδόνας δεν
υπήρχε στόλος χριστιανικών πολεμικών πλοίων να παρακολουθούν μια κατάσταση για την
οποία οι κυβερνήσεις τους ήταν υπεύθυνες". Διάφοροι πρόσφυγες έκτοτε μου έχουν πεί ότι
μια από τις πιο ισχυρές αναμνήσεις τους ήταν ο ήχος χορευτικής μουσικής που έφτανε στο
λιμάνι από τα συμμαχικά πολεμικά πλοία. Αυτόπτης μάρτυρας του οριστικού θανάτου της
βυζαντινής αυτοκρατορίας ο Horton συνεχίζει: · Και αυτή η παρουσία αυτών των πολεμικών
πλοίων στο λιμάνι της Σμύρνης, το Σωτήριον έτος 1922, που παρακολουθούσε ανίσχυρα τις
τελευταίες στιγμές των χριστιανών στηνΤουρκία, ήταν το πιο λυπητερό και το πιο σημαντικό
στοιχείο της όλης ιστορίας". http://users.sch.gr/mikrasia/horton.htm

20.  Η Σμύρνη καίγεται, οι χριστιανοί κάτοικοι της προσπαθούν απεγνωσμένα να σωθούν,
ενώ οι ναύτες των συμμαχικών δυνάμεων παρακολουθούν αμέτοχοι

21. Πρόσφυγες Μαρτυρίες Μικρασιατών προσφύγων για την άφιξή
τους στην Ελλάδα
Εμείς οι άλλοι περιμέναμε τρεις μέρες, ώσπου μπήκαμε σε
καΐκια και μπαρκάραμε για τη Μυτιλήνη. Ώσπου να πατήσει το
ποδάρι του ο τούρκικος στρατός στο χωριό, άραζαν καΐκια και
μας παίρναν. Πίσω-πίσω στη Μυτιλήνη δεν μας δέχουνταν. Δεν
είναι και πλούσιος τόπος. από ένα μαξούλι [=σοδειά]
περιμένει. Βασανιστήκαμε, κακοκοιμηθήκαμε, κακοφάγαμε,
μεγάλη συμφορά πάθαμε. Και ποιος δεν έκλαψε νεκρούς; Και
ποιος δεν κακοπάθησε και ποιος δεν κλαίει ακόμα; Μονάχα τα
παιδιά που γεννήθηκαν εδώ, τ’ ακούνε σαν ψεύτικα
παραμύθια.
(Μαρτυρία Απόστολου Μυκονιάτη από το παραθαλάσσιο χωριό
Ατζανός, κοντά στην Πέργαμο, απέναντι από τη Λέσβο). Η Έξοδος
(έκδοση του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών), τόμ. Α΄, σ. 142.

22. Η ΕΞΟΔΟΣ
Η ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
ΑΠΟ ΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ,
ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΘΡΑΚΗ

23. Ήδη, πριν από τον Αύγουστο του 1922,
ελληνικοί πληθυσμοί της Μικράς Ασίας
(Πόντου,
Κιλικίας,
Καππαδοκίας)
είχαν εγκαταλείψει τα σπίτια τους
και είχαν καταφύγει στη Σμύρνη ή την Ελλάδα.
Μετά την καταστροφή της Σμύρνης
 σειρά είχαν τα Βούρλα, το Αϊβαλί και τα Μοσχονήσια.
Διώξεις σημειώθηκαν και στη βορειοδυτική Μικρά Ασία (Προποντίδα και αλλού).
Αιχμάλωτοι στρατιώτες και ντόπιοι άνδρες 18-45 ετών συγκεντρώθηκαν σε στρατόπεδα και
σχηματίστηκαν πορείες αιχμαλώτων και ομήρων προς το εσωτερικό της Μικράς Ασίας. Πολλοί
πέθαναν από κακουχίες και ασιτία.
Στους κατοίκους της Ανατολικής Θράκης
δόθηκε προθεσμία ενός μήνα για να εκκενώσουν την περιοχή.
Με αυτόν τον τρόπο είχαν τη δυνατότητα να πάρουν μαζί τους όσα μπορούσαν να μεταφέρουν
από την κινητή περιουσία τους.
Οι Έλληνες της χερσονήσου της Καλλίπολης έφυγαν αργότερα.
Συνολικά, το φθινόπωρο του 1922
 έφθασαν στην Ελλάδα περίπου 900.000 πρόσφυγες (ανάμεσα τους και 50.000 Αρμένιοι).
 Περίπου 200.000 Έλληνες παρέμεναν στην Καππαδοκία και γενικότερα στην Κεντρική και
Νότια Μικρά Ασία.
Αυτοί μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα το 1924 και το 1925 με τη φροντίδα της Μικτής Επιτροπής.
Ένα τμήμα των Ελλήνων του Πόντου κατέφυγε στη Ρωσία.

24.  Πηγή: http://www.venetokleio.gr/Παναγιώτης Αθανασόπουλος

25. ■Αφού μελετήσετε τον πίνακα 1 που
παρατίθεται στη σελ. 146 του
σχολικού βιβλίου να εξηγήσετε τις
συνθήκες κάτω από τις οποίες
δημιουργήθηκε το προσφυγικό
ρεύμα μετά την καταστροφή της
Σμύρνης.
 Ομάδα ελλήνων
αιχμαλώτων που επέστρεψαν
από τα κεμαλικά
στρατόπεδα. Αθήνα,
http://www.fhw.gr/chronos/1
3/gr/general/gallery/domest
ic_policy/ind001.html

26. Πρόσφυγες Στίχοι: Πυθαγόρας
Μουσική:Απόστολος Καρδάρας
Πάνε κι έρχονται καράβια
φορτωμένα προσφυγιά
βάψαν τα πανιά τους μαύρα
τα κατάρτια τους μαβιά
Σε ποια πέτρα σε ποιο χώμα
να ριζώσεις τώρα πια
κι απ’ το θάνατο ακόμα
πιο πικρή είσαι προσφυγιά
Πού να βρίσκεται ο πατέρας
ψάχνει η μάνα για παιδιά
μας εσκόρπισε ο αγέρας
σ’ άλλη γη σ’ άλλη στεριά
▲ Μικρασιάτες πρόσφυγες στο
κατάστρωμα πλοίου. Αθήνα,
Φωτοϊστορικό Αρχείο Δήμου Νέας
Σμύρνης.
http://www.fhw.gr/chronos/13/gr/general/
gallery/domestic_policy/ind001.html

27. ▲ ΧάρτηςτηςΑνατολικήςΘράκηςμετιςπορείεςτωνπροσφύγωνκαιταμέσααναχώρησης.
http://sitalkisking.blogspot.gr/2012/12/h-1922.html

28. ◄Ταφορτωμένακάραπερνούν
μέσααπότηνΑδριανούπολη(αρχές
Οκτωβρίου1922)
http://sitalkisking.blogspot.gr/2012/12
/h-1922.html
▲ Έλληνες πρόσφυγες εγκαταλείπουν
την ανατολική Θράκη (Νοέμβριος
1922)

29. Σύνοψη της υπόθεσης:
Βασισμένη στο βιβλίο του Ηλία Βενέζη "Το νούμερο 31328", η ταινία του Νίκου
Κούνδουρου αφηγείται μέσα από την προσωπική τραγωδία τριών προσώπων,
την Μικρασιατική καταστροφή και την μαρτυρική πορεία των Ελλήνων της
Μικράς Ασίας που συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν στο θάνατο από τα
στρατεύματα του Κεμάλ αλλά και τις ένοπλες ομάδες Μουσουλμάνων. Η γυναίκα
ενός εμπόρου, μια δασκάλα και ένας δεκαεφτάχρονος προσπαθούν να
επιβιώσουν ακολουθώντας την φάλαγγα των αιχμαλώτων στα βάθη της Μικράς
Ασίας. Η δασκάλα θα δολοφονηθεί από έναν Τούρκο, η γυναίκα του εμπόρου θα
χάσει τα λογικά της και μόνο ο νεαρός θα καταφέρει να σωθεί. Για λόγους
διπλωματικούς και πολιτικούς, η προβολή της ταινίας υπήρξε απαγορευμένη
μέχρι το 1982. http://www.tainiothiki.gr/v2/filmography/view/1/2/
1922

30. ΘΕΜΑΤΑ
ΑΠΟ ΤΟ Κ.Ε.Ε.

31. Αφού μελετήσετε τις παραπάνω πηγές να αιτιολογήσετε την αλλαγή στάσης των
Συμμάχων απέναντι στην Ελλάδα μετά την εκλογική ήττα του Βενιζέλου το Νοέμβριο
του 1920
ΠΗΓΗ 1
Το Δημοψήφισμα της 22ας Νοεμβρίου 1920 και η επάνοδος του Κωνσταντίνου
Οι εξελίξεις αυτές ωστόσο δεν μπορούσαν να είναι ούτε άμεσα ορατές ούτε εγγυημένες για τις
Δυτικοευρωπαϊκές δυνάμεις το Νοέμβριο του 1920. Το νέο καθεστώς αντιπροσώπευε για την
Entente στη χειρότερη περίπτωση, κάποια πιθανή μελλοντική απειλή και, στην καλύτερη, έναν
παράγοντα αστάθμητο. Οι πρώτες αντιδράσεις της κοινής γνώμης στην Αγγλία και ιδιαίτερα στη
Γαλλία, όπου το όνομα του Κωνσταντίνου εξακολουθούσε να είναι σχεδόν εξίσου μισητό με αυτό
του Γερμανού Κάιζερ, ενίσχυσαν τη στάση εχθρικής αναμονής (απλής αναμονής στην περίπτωση
της Αγγλίας), που υιοθέτησαν συνολικά οι Συμμαχικές κυβερνήσεις απέναντι στην Ελλάδα μετά την
ήττα του Βενιζέλου.
Ι.Ε.Ε., τόμ. ΙΕ΄, σ. 150
ΠΗΓΗ 2
Στην πρώτη μετά τις ελληνικές εκλογές από τις περιοδικές διασυμμαχικές συνδιασκέψεις που άρχισε στο Λονδίνο
στις 13/26 Νοεμβρίου, η κυβερνητική αλλαγή στην Ελλάδα και η πιθανή επιστροφή του Κωνσταντίνου αποτέλεσε
ένα από τα κεντρικά θέματα. Ο λόρδος Curzon, υπουργός εξωτερικών της Αγγλίας, κυκλοφόρησε στη
Συνδιάσκεψη ένα εμπιστευτικό μνημόνιο, βάση για τη συζήτηση του Ελληνικού θέματος. Σύμφωνα με την
αγγλική πρόταση, αν η ελληνική κυβέρνηση, όπως δήλωνε, ήταν διατεθειμένη να συνεχίσει το Μικρασιατικό
πόλεμο, οι δυνάμεις της Entente είχαν συμφέρον να ενισχύσουν την Ελλάδα στην προσπάθειά της να επιβάλει με
στρατιωτικά μέσα τη Συνθήκη των Σεβρών, φτάνοντας μέχρι το σημείο να αναγνωρίσουν τον Κωνσταντίνο, κάτω
από ορισμένες προϋποθέσεις.
Ι.Ε.Ε., τόμ. ΙΕ΄, σ. 150
ΘΕΜΑ 1

32. ΠΗΓΗ 3
Η Γαλλία και η Ιταλία όμως δεν είχαν την ίδια γνώμη. Ο Γάλλος πρωθυπουργός Leygues πρότεινε
να σταλεί στην ελληνική κυβέρνηση σαφής προειδοποίηση ότι τυχόν επιστροφή του
Κωνσταντίνου θα σήμαινε παραδοχή της πολιτικής του κατά τη διάρκεια του πολέμου και
ανασύσταση ενός καθεστώτος εχθρικού προς τους Συμμάχους. Στην περίπτωση αυτή θα έπρεπε η
Ελλάδα να γνωρίζει ότι οι Σύμμαχοι δεν ήταν σε θέση να εμπιστευθούν σημαντικά στρατηγικά
σημεία στη Μικρά Ασία σε μια μη φιλική κυβέρνηση. Με άλλα λόγια, επιστροφή του Κωνσταντίνου
θα σήμαινε αναθεώρηση, από τις Δυνάμεις, της Συνθήκης των Σεβρών. Το τελικό κείμενο, που
υιοθετήθηκε από τη Συμμαχική Συνδιάσκεψη του Λονδίνου και επιδόθηκε στην κυβέρνηση Ράλλη,
στις 20 Νοεμβρίου / 3 Δεκεμβρίου, αποτελούσε, τυπικά, συμβιβασμό ανάμεσα στις δύο απόψεις με
ουσιαστική παραδοχή των γαλλικών θέσεων. Δεν έθετε θέμα αναθεωρήσεως της Συνθήκης, αλλά
τόνιζε ότι οι δυνάμεις της Entente θα θεωρούσαν την τυχόν επιστροφή του Κωνσταντίνου στον
ελληνικό θρόνο σαν μια μη φιλική ενέργεια που θα τους έδινε το δικαίωμα να επανεξετάσουν
ολόκληρη την πολιτική τους στην Εγγύς Ανατολή χωρίς καμιά δέσμευση· χωρίς, δηλαδή, να
δεσμεύονται από τη Συνθήκη των Σεβρών. Η Ελλάδα θα έπαυε να θεωρείται σύμμαχος -
εντολοδόχος της Entente στη Μικρά Ασία. Στις 21 Νοεμβρίου / 4 Δεκεμβρίου, μία μέρα πριν από το
Δημοψήφισμα για την επιστροφή του Κωνσταντίνου, οι πρεσβευτές της Αγγλίας, Γαλλίας και
Ιταλίας εξουσιοδοτήθηκαν να γνωστοποιήσουν στην ελληνική κυβέρνηση, ότι οι Σύμμαχοι θα
διέκοπταν κάθε οικονομική υποστήριξη προς την Ελλάδα αν ξαναγύριζε ο εξόριστος μονάρχης.
Ι.Ε.Ε., τόμ. ΙΕ΄, σ. 150
ΠΗΓΗ 4
Με την επιστροφή του Κωνσταντίνου ολοκληρώθηκε η αλλαγή. Η αλλαγή αυτή δημιούργησε νέα
κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας και στο μικρασιατικό μέτωπο και, το κυριότερο, οδήγησε
στην εκδήλωση ανοιχτής στροφής της γαλλικής και ιταλικής πολιτικής απέναντι στην Ελλάδα,
καθώς και στη δημιουργία νέου κλίματος στις αγγλοελληνικές σχέσεις. Από την άποψη αυτή θα
μπορούσε να χαρακτηριστεί τομή στην πορεία των γεγονότων.

33. Ωστόσο, η πραγματική έκταση και σημασία αυτής της τομής δεν μπορεί να εκτιμηθεί χωρίς
αναφορά - με κέντρο το Μικρασιατικό πρόβλημα - στην εξέλιξη των σχέσεων της Ελλάδας με την
Entente, στις σχέσεις των Συμμάχων μεταξύ τους και στην εσωτερική κατάσταση της ηττημένης
οθωμανικής αυτοκρατορίας μέχρι τη στιγμή της αλλαγής του Νοεμβρίου 1920, χωρίς αναφορά
δηλαδή στις δυσκολίες και στις εύθραυστες ισορροπίες, πάνω στις οποίες στηρίχτηκε η υπογραφή
της Συνθήκης των Σεβρών. Τα παραπάνω ζητήματα, ούτε ο Βενιζέλος, που συγκριτικά με την
αντιπολίτευση ήταν σε θέση να γνωρίζει ακόμα περισσότερες διαστάσεις τους, ούτε οι αντίπαλοί
του, για τον ίδιο γενικά λόγο, θεώρησαν σκόπιμο να τα θέσουν στο εκλογικό σώμα το 1920 - ή
αργότερα. Και ο κύριος λόγος ήταν - με εξαίρεση τα θέματα εκείνα που είχαν άμεση ή έμμεση
σχέση με τρέχοντες διπλωματικούς χειρισμούς - ο ακαταμάχητος πειρασμός της οποιασδήποτε,
μέχρι τότε, ελληνικής πολιτικής ηγεσίας να καρπωθεί κύρος και άμεσα ή μακροπρόθεσμα πολιτικά
οφέλη από την εγγυημένη δημοτικότητα της Μεγάλης Ιδέας.
Οι πολλαπλές αντιδράσεις που αντιμετώπισε ο Βενιζέλος, στην επιδίωξή του να κατοχυρώσει τις
ελληνικές διεκδικήσεις στη Μικρά Ασία μέχρι την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών,
εξετάστηκαν σε προηγούμενο κεφάλαιο. Οι λόγοι που δημιούργησαν τις αντιδράσεις αυτές δεν
έπαψαν να ισχύουν μετά την υπογραφή της Συνθήκης. Αντίθετα, σε συνδυασμό με τις διεθνείς
εξελίξεις από τον Αύγουστο του 1920 μέχρι τη Νοεμβριανή αλλαγή στην Ελλάδα, οι
ενδοσυμμαχικές διαφωνίες οξύνθηκαν και η ενδοαγγλική αντιπολίτευση στους «φιλελληνικούς»
προσανατολισμούς του Λόυδ Τζωρτζ ισχυροποιήθηκε, με αποτέλεσμα να εκδηλωθούν, μετά την
εκλογική ήττα του Βενιζέλου, ανοιχτά σχεδόν - για πρώτη φορά - οι περισσότερες από αυτές τις
διαφωνίες. Δε θα ήταν άσκοπο λοιπόν να συνοψίσουμε εδώ τους κυριότερους από τους
παράγοντες εκείνους που είχαν αρνητική, αποσταθεροποιητική επίδραση πάνω στις ελληνικές
επιδιώξεις μέχρι την αλλαγή του Νοεμβρίου 1920.
Ι.Ε.Ε., τόμ. ΙΕ΄, σσ. 150-151

34. Αφού μελετήσετε τις παρακάτω πηγές και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις να αναφερθείτε
στην τύχη του ανδρικού πληθυσμού μετά την καταστροφή της Σμύρνης.
ΠΗΓΗ 1
Οι πορείες των αιχμαλώτων και των ομήρων προς το εσωτερικό
Οι Τούρκοι, μετά την κατάληψη της Σμύρνης, άρχισαν τη συγκέντρωση όλου του άρρενα
πληθυσμού από 18 έως 45 ετών, όπως αναφερόταν στη σχετική διαταγή του Νουρεντίν. Στην
πραγματικότητα όμως συλλαμβάνονταν και κάτω από 18 ετών ή πάνω από 45. Μέσα σε λίγες ώρες
συνελήφθησαν περίπου 10.000 άντρες, που κλείστηκαν σε στρατώνες της Σμύρνης, και οι
περισσότεροι εξοντώθηκαν, όπως γράφει ο Χρ. Σολομωνίδης. Η διαταγή του Νουρεντίν όριζε τη
17η Σεπτεμβρίου σαν τελευταία μέρα για την αναγκαστική αναχώρηση όλου του υπόλοιπου
ελληνικού πληθυσμού· κατά την επιβίβαση όμως των προσφύγων στα πλοία, οι Τούρκοι που
έκαναν έλεγχο συνέλαβαν και πάμπολλους άλλους για να τους οδηγήσουν σε στρατόπεδα στο
εσωτερικό. Πολλοί τότε κατάφεραν να διαφύγουν μεταμφιεσμένοι, αλλά αυτοί ήταν οι εξαιρέσεις.
Οι υπόλοιποι σχηματίζοντας μεγάλες φάλαγγες πήραν το δρόμο για το εσωτερικό. Ο Αγγελομάτης
αναφέρει ότι πάνω από 150.000 χριστιανοί από τη Σμύρνη και τα περίχωρα οδηγήθηκαν σε
στρατόπεδα. Τις πρώτες κιόλας μέρες του εκτοπισμού αναφέρεται ότι εξοντώθηκαν περίπου 3.000
Έλληνες κοντά στο προάστιο της Σμύρνης Μπουνάρμπασι, ενώ από μια άλλη φάλαγγα 5.000
αιχμαλώτων σκοτώθηκαν περίπου χίλιοι, στα ανατολικά του Μπουρνόβα. Άλλοι τόσοι
σκοτώθηκαν μόλις έφτασαν στη Μαγνησία. Οι εκτοπιζόμενοι είχαν χωριστεί σε τρεις ομάδες προς
τον Κασαμπά, τη Μαγνησία και τη Φιλαδέλφεια (Αλά Σεχίρ), όπου από τους χίλιους περίπου που
περιλάμβανε η ομάδα σκοτώθηκαν οι μισοί.
...........................................................................................................................
ΘΕΜΑ 2

35. Στρατόπεδα αιχμαλώτων σχηματίστηκαν και σε πολλές άλλες πόλεις του εσωτερικού· στο Τάλας
της Καισάρειας, στο χωριό Κουπλιά, στα περίχωρα της Νικομήδειας (Ισμίτ), όπου τους υποχρέωναν
σε αγγαρείες, στο Αφιόν-Καραχισάρ, στην Άγκυρα στο Κιρ Σεχίρ και αλλού. Οι περιγραφές των
αιχμαλώτων για τις απάνθρωπες συνθήκες που επικρατούσαν στα στρατόπεδα συμπίπτουν·
αντίθετα οι αριθμοί που αναφέρονται για το πόσοι σώθηκαν και επέστρεψαν αργότερα στην
Ελλάδα ποικίλλουν. Γεγονός πάντως παραμένει ότι μικρό μόνο μέρος από αυτούς επέζησε. Ο
Πεντζόπουλος αναφέρει ότι μόνο 15.000 επέστρεψαν αργότερα στο ελληνικό έδαφος, σύμφωνα με
την πληροφορία του C. A. Macartney.
Ι.Ε.Ε., τόμ. ΙΕ΄, σσ. 243-244
ΠΗΓΗ 2
Την Κυριακή 17 Σεπτεμβρίου κυκλοφόρησε η διαταγή του στρατηγού Νουρεντίν να συλλάβουν όλο
τον ανδρικό πληθυσμό από δεκαοκτώ μέχρι σαράντα πέντε ετών. Αντίθετα με την εξήγηση που
έδωσαν εκ των υστέρων οι Τούρκοι, δεν επρόκειτο παρά για άνδρες που υπετίθετο ότι είχαν
αγωνιστεί στο πλευρό του ελληνικού στρατού. Στην πράξη συνέλαβαν όλους τους άνδρες με
ρωμαλέο παρουσιαστικό από δεκαπέντε μέχρι πενήντα πέντε ετών. Γι’ αυτές τις συλλήψεις ένας
μάρτυρας αφηγείται τα ακόλουθα:
«Δεν μπορούσε να υπάρξει πιο σπαρακτικό θέαμα· οι γυναίκες είχαν χωριστεί από τους άνδρες
τους, οι μανάδες από τους γιους τους, οι αδελφές από τους αδελφούς τους. Όλοι όσοι είχαν
συλληφθεί με τον τρόπο αυτό, είχαν σταλεί σε στρατόπεδα συγκέντρωσης ad hoc και, όταν
συγκεντρώθηκαν όλοι εκεί, έπεσαν θύματα ληστείας των Τούρκων στρατιωτών. Δεν τους έκλεψαν
μόνο τα χρήματα που είχαν, αλλά και τα ρούχα και τα παπούτσια τους. Για να γλιτώσουν την τέλεια
απογύμνωση, πολλοί απ’ αυτούς έσκιζαν οι ίδιοι τα ρούχα τους, γιατί οι Τούρκοι βλέποντας
κουρέλια και μόνο, δεν τους τα έβγαζαν καθόλου».
Από αυτά τα στρατόπεδα συγκέντρωσης οι Τούρκοι έστελναν καθημερινά προς την ενδοχώρα
περίπου χίλιους χριστιανούς, κατά φάλαγγες, αποσπώντας τους από τον αριθμό εκείνων που είχαν
συλληφθεί με αυτό τον τρόπο.

36. Σύμφωνα με αφηγήσεις όσων κατάφεραν να διαφύγουν κατά τη διάρκεια των πρώτων ημερών
αυτών των εκτοπίσεων προς την ενδοχώρα, τρεις χιλιάδες περίπου από τους αιχμαλώτους
φονεύθηκαν έξω από το χωριό Μπουνάρμπασι, σε απόσταση δέκα χιλιομέτρων από τη Σμύρνη. Οι
τελευταίες φάλαγγες οδηγήθηκαν στην ενδοχώρα χωρίς ρούχα και παπούτσια, γιατί τους είχαν
κλέψει τα πάντα. Πολλοί από αυτούς έπεσαν καθοδόν και επειδή ήταν αδύνατο να υπακούσουν
στις διαταγές των Τούρκων ιππέων και να προχωρήσουν, φονεύθηκαν επί τόπου. Ο αριθμός αυτών
των κατοίκων της Σμύρνης και της ενδοχώρας (ηλικίας από δεκαοχτώ μέχρι σαράντα πέντε ετών),
που συνελήφθησαν έτσι και οδηγήθηκαν από τους Τούρκους προς την ενδοχώρα, θα πρέπει να
υπολογιστεί στις 150.000.
René Puaux, Οι τελευταίες ημέρες της Σμύρνης, εκδ. Ιστορητής, Αθήνα 1993, σσ. 82-83
ΠΗΓΗ 3
Μια εβδομάδα μετά την είσοδο των τουρκικών δυνάμεων στη Σμύρνη, το Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου
1922 ή 16-9-1338 του τουρκικού ημερολογίου, δημοσιεύτηκε η παρακάτω προκήρυξη:
Αρ. 5 / 16-9-38
«Αον) Όλοι οι έλληνες και αρμένιοι από του 18ου έτους μέχρι του 45ου, οι ευρισκόμενοι εις τα
απελευθερωθέντα εδάφη από τον στρατόν μας, καθώς και οι έλληνες και αρμένιοι οι
μεταφερθέντες από τον ελληνικόν στρατόν εις τα παράλια προς επιβίβασιν και εγκαταλειφθέντες
κατόπιν της ακατασχέτου καταδιώξεως του στρατού μας πρέπει να παραδοθούν πάραυτα. Θα
κρατηθούν ως αιχμάλωτοι μέχρι πέρατος των εχθροπραξιών. Το μέτρον τούτο λαμβάνεται
εναντίον των διότι έλαβον επισήμως τα όπλα εναντίον της πατρίδος, διότι κατετάγησαν εις τον
εχθρικόν στρατόν, διότι τελευταίως ακόμη επυρπόλησαν πόλεις και χωρία και διέπραξαν
ανηκούστους ωμότητας εναντίον του ειρηνικού πληθυσμού και δια να μη προσέλθουν, εάν
αφεθούν ελεύθεροι, να ενισχύσουν τον εχθρικόν στρατόν. Βον) Όλοι εκείνοι τους οποίους δεν
αφορά το πρώτον άρθρον και γενικώς, όλαι αι σμυρναϊκαί οικογένειαι ή έλληνες και αρμένιοι
πρόσφυγες, δύνανται να μεταναστεύσουν μέχρι της 30ης Σεπτεμβρίου 1338.

37. Όσοι, παρελθούσης της προθεσμίας ταύτης, δεν θα έχουν εγκαταλείψει την χώραν και θα κριθούν
ύποπτοι απειλής κατά της ασφαλείας του στρατού και της δημοσίας τάξεως, θα οδηγηθούν εκτός
της πολεμικής ζώνης.
Γον) Επειδή η Μεγάλη Εθνοσυνέλευσις έλαβε μέτρα δια την εκκαθάρισιν από τα λείψανα του
ελληνικού στρατού και εκμηδένισιν των καταστρεπτικών οργανώσεων του εχθρού, όλοι οι
κάτοικοι άνευ διακρίσεως φυλής και θρησκείας οφείλουν να επιστρέψουν εις τας εστίας των και
επαναλάβουν τας ειρηνικάς εργασίας των.
Ο διοικητής του στρατού
ΝΟΥΡΕΝΤΙΝ»
Ι.Ε.Ε., τόμ. ΙΕ΄, σ. 237
ΠΗΓΗ 4
Ο Κεμάλ είχε εκδώσει μια διαταγή που καθόριζε ακριβώς την κατάσταση. Όλοι οι άρρενες Έλληνες
και Αρμένιοι, από 17 έως 45 ετών (η δρ. Λάβτζοϊ λέει από 15 ως 50, αλλά νομίζω ότι κάνει λάθος), θα
εκτοπίζονταν στο εσωτερικό για να υπηρετήσουν σε τουρκικές ομάδες εργασίας. Αυτό σήμαινε
απλώς παράταση του μαρτυρίου ακολουθούμενη από το θάνατο. Κατόπιν, όλοι οι υπόλοιποι
πρόσφυγες, που δεν ανήκαν στην παραπάνω κατηγορία, θα στέλνονταν στις ομάδες εργασίας
άσχετα από το φύλο και την ηλικία τους. Στη συνέχεια, ύστερα από έκκληση της Νίαρ Ιστ Ριλίφ και
άλλων, δόθηκε παράταση για τη δεύτερη κατηγορία ως τις 8 Οκτωβρίου και εκδόθηκε μια άλλη
διαταγή, σύμφωνα με την οποία όλοι οι χριστιανοί έπρεπε να έχουν φύγει από την Ανατολία μέσα
σε 30 ημέρες. Επρόκειτο για μια ολοκληρωτική εκκαθάριση.

38. Η ακριβής ιστορία των 160.000 ανδρών που χωρίστηκαν από τις οικογένειές τους και
οδηγήθηκαν στο εσωτερικό υπό την επιτήρηση των Τούρκων δε θα γίνει ποτέ γνωστή. Το
παραπέτασμα που την καλύπτει ανασηκώνεται προς στιγμή για να αποκαλύψει ένα τάγμα
εργασίας μακριά στα βουνά, στο δρόμο από τη Σμύρνη προς την Καισάρεια, να προχωράει
αφήνοντας στην πορεία του μια μακριά σειρά από νεκρούς, με τους άντρες του αρρώστους,
συχνά τραυματισμένους, μισόγυμνους και λιμοκτονούντες να σπρώχνονται αλύπητα από τα
τουρκικά μαστίγια μέχρι να πέσουν και οι τελευταίοι, καλωσορίζοντας την ανακούφιση που τους
πρόσφερε ο θάνατος ή τα κατάλοιπα μιας τέτοιας συνοδείας, να φτάνουν στον τελικό προορισμό
τους, έχοντας ελαττωθεί από χιλιάδες σε εκατοντάδες. Αρκεί μόνο να πούμε ότι το μαρτύριό
τους ήταν μακροχρόνιο και ότι πέθαναν αυτοί που αποτελούσαν το άνθος του άρρενα
πληθυσμού των χριστιανικών μειονοτήτων. Σκοπός της τουρκικής πολιτικής ήταν απλώς η
εξόντωσή τους. Αυτή η πολιτική ακολουθήθηκε με συνέπεια.
Edward Hale Bierstadt, Η Μεγάλη Προδοσία, ό.π., σσ. 78-79

39. ΘΕΜΑ 3

40.  Θέματα
Νεότερης
ΚαιΣύγχρονης
Ιστορίας
από τις πηγές, Γ΄
Λυκείου,1991,
σ.σ. 397,398.

41.  Θέματα Νεότερης
Και Σύγχρονης Ιστορίας
από τις πηγές, Γ΄
Λυκείου,1991, σ. 430

42. ΘΕΜΑ 4

45.  Θέματα
Νεότερης
ΚαιΣύγχρονης
Ιστορίας
από τις πηγές, Γ΄
Λυκείου,1991,
σ.σ. 399 – 404 .

46. ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
1. Η έξοδος 1919 15 Μαΐου Απόβαση ελληνικού στρατού στη Σμύρνη
1920 Ιούλιος
Νοέμβριος
Συνθήκη Σεβρών
Ήττα Φιλελευθέρων στις εκλογές
1922 Πριν τον
Αύγουστο
Αύγουστος
Φθινόπωρο
Ελληνικοί πληθυσμοί Μ. Ασίας (Πόντου,
Κιλικίας, Καππαδοκίας) στη Σμύρνη-Ελλάδα
Μικρασιατική καταστροφή και έξοδος
900.000 πρόσφυγες στην Ελλάδα
1924-1925 200.000 πρόσφυγες από Καππαδοκία –
κεντρική και νότια Μ. Ασία στην Ελλάδα
με φροντίδα Μικτής επιτροπής
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
 Ποια στρατιωτικά και διπλωματικά γεγονότα συνετέλεσαν ώστε να γίνουν πραγματικότητα οι
εθνικές βλέψεις των Ελλήνων της Μ. Ασίας;
Τι προέβλεπε η συνθήκη των Σεβρών σχετικά με την ελληνική παρουσία στη μικρασιατική ακτή;
 Ποιες υπήρξαν οι πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα και στην Τουρκία μετά την υπογραφή της
Συνθήκης των Σεβρών και ποια υπήρξε η αντίδραση των συμμάχων της Ελλάδας;
 Να αναφέρετε τα γεγονότα που οδήγησαν στη μικρασιατική καταστροφή και την έξοδο των
προσφύγων προς την Ελλάδα.
 Από ποιες περιοχές και κάτω από ποιες συνθήκες εγκατέλειψαν τις εστίες τους οι Έλληνες της
Μ.Ασίας και της Αν. Θράκης μετά την μικρασιατική καταστροφή;

47.  Επτά Ημέρες Καθημερινή, 18 Ιουνίου 1995

48. 13 Σεπτεμβρίου 2015. Δεν είμαι ΑΕΚ αλλά… Σε μια πρωτοφανή κίνηση για τα ελληνικά ποδοσφαιρικά δεδομένα
προχώρησε η ORIGINAL21 που συνηθίζει να ξεχωρίζει και να πρωτοτυπεί αφού ναύλωσε πούλμαν και έφερε στο
ΟΑΚΑ περισσότερους από 50 πρόσφυγες, τους οποίους έβαλε στην κερκίδα δίπλα από το πέταλο.
Στην εξέδρα των οργανωμένων υπάρχει ένα τεράστιο πανό που αναφέρει «ΑΕΚ ΜΑΝΑ ΟΛΩΝ ΤΩΝ
ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ» και ένα στα αγγλικά με το μήνυμα «We are all refugees». Οπως ήταν γνωστό από τις προηγούμενες
μέρες με μια ακόμη πρωτοβουλία της ORIGINAL21 συγκεντρώνονται είδη πρώτης ανάγκης μέχρι και την
ολοκλήρωση του ματς με τον ΠΑΣ Γιάννινα, για να παραδοθούν στη συνέχεια στους πρόσφυγες.
Διάβασε περισσότερα στο: Πρόσφυγες στοΟΑΚΑ μέσω ORIGINAL21! (pics) | Superleague & ΑΕΚ | gazzetta.gr