Ιστορία γ΄ γυμνασίου

1. Ενότητα 54η (β’ μέρος):
Τα κύρια προβλήματα της μετεμφυλιακής Ελλάδας (1944-1963).
Ο κυπριακός αγώνας (1955-1960).
Μπακάλης Κώστας (history-logotexnia.blogspot.com).

2. Τα κύρια προβλήματα
της μετεμφυλιακής Ελλάδας
(1949-1963)

3. Το πολίτευμα ήταν βασιλευόμενη κοινοβουλευτική
δημοκρατία.
Οι πολίτες αριστερών φρονημάτων
στέλνονταν στις φυλακές και εξορία.
Κάποιοι
εκτελούνταν.
Το κράτος απαιτούσε
την υπογραφή
«δηλώσεων
νομιμοφροσύνης».
Το σύνταγμα του 1952, αν και
παραχωρούσε πολιτικά
δικαιώματα στις γυναίκες, ήταν
αυταρχικό και κάλυπτε, νομικά,
αυτές τις αντιδημοκρατικές
πρακτικές.
Με άλλα λόγια, το ελληνικό
πολίτευμα παρουσίαζε σοβαρές
δυσλειτουργίες.

5. ΗΠΑ: Με εδραιωμένη την επιρροή
τους μετά την ένταξη της Ελλάδας
στο ΝΑΤΟ (1952) και την
εγκατάσταση αμερικανικών
στρατιωτικών βάσεων (1953), είχαν
πρωτεύοντα ρόλο στα ελληνικά
πράγματα.
Η μοναρχία: Οι
βασιλείς
αναμειγνύονταν
διαρκώς στην
πολιτική ζωή
Το παρακράτος: Δεν
δίσταζαν να
επιτίθενται εναντίον
των πολιτικών
αντιπάλων του
καθεστώτος.
Κύρια στηρίγματα του καθεστώτος

6. ▲ Ο Παύλος Α' και η Φρειδερίκη σε
καταδρομικό των ΗΠΑ στην Αθήνα τον Μάιο
του 1947.
◄ Ο Τζον Πιουριφόυ, ή
Ιωάννης Αιμίλιος
Πιουριφόυ ήταν
Αμερικανός διπλωμάτης
που διετέλεσε βοηθός
υπουργός εξωτερικών
και πρέσβης των ΗΠΑ
στην Ελλάδα, τη
Γουατεμάλα, και την
Ταϋλάνδη, κατά την
περίοδο της έντασης του
ψυχρού πολέμου και του
μακαρθισμού
Βικιπαίδεια

7. Ο ελληνικός λαός:
1. Με την πρώτη αντιφασιστική νίκη
με τον ελληνοϊταλικό πόλεμο 1940 -
1941
2. Με τη μάχη της Κρήτης (Μάης 1941)
3. Με τη λυσσαλέα Αντίσταση και τα
σαμποτάζ απέναντι στον κατακτητή
4. Με 500.000 νεκρούς στην εμπλοκή
της στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο
Ανταμείφθηκε ανάλογα με τις θυσίες του
από τους Συμμάχους;

8. Παπάγος - Καραμανλής
στην εξουσία
(1952-1963)

11. Δεξιά
1952-1955 Πρωθυπουργός
ο στρατάρχης Αλέξανδρος
Παπάγος, επικεφαλής του
κόμματος Ελληνικός
Συναγερμός
Διάδοχός του ο Κωνσταντίνος
Καραμανλής, επιτυχημένος
υπουργός στις κυβερνήσεις
Παπάγου, που ίδρυσε το κόμμα
Εθνική Ριζοσπαστική
Ένωσις (ΕΡΕ) και κυβέρνησε
την περίοδο 1955-1963.
Κέντρο
Το Κέντρο
απέκτησε ενιαία
πολιτική έκφραση
μόλις το 1961,
μετά την ίδρυση
της Ενώσεως
Κέντρου, με
επικεφαλής τον
Γεώργιο
Παπανδρέου.
Αριστερά
Μεγαλύτερο
νόμιμο κόμμα της
Αριστεράς ήταν η
Ενιαία
Δημοκρατική
Αριστερά
(ΕΔΑ), που
ιδρύθηκε το
1951. Το ΚΚΕ
βρισκόταν εκτός
νόμου.

12. Ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης στην οκταετία
Καραμανλή (1955-1963)
Οι ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης,
παρά τα εσωτερικά πολιτικά
προβλήματα, ήταν υψηλοί.
Το 1950 ιδρύθηκε η Δημόσια
Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ).
Κατά την οκταετία Καραμανλή
έγιναν σημαντικά έργα υποδομής
(δρόμοι, γέφυρες,
εγγειοβελτιωτικά έργα) και
μεγάλες ξένες επενδύσεις.
Γεγονός σταθμός υπήρξε η έναρξη
το 1961, της διαδικασίας ένταξης
της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή
Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ).

13. Σταθμός παραγωγής
ηλεκτρικού ρεύματος στο Νέο
Φάληρο Αττικής (1957).
Μεταξύ 1955 και 1973 η
παραγωγή ηλεκτρικού
ρεύματος ενδεκαπλασιάζεται.
Συνδέω την παραγωγή ηλεκτρικού
ρεύματος με την προσπάθεια
ανασυγκρότησης της Ελλάδας στα
μεταπολεμικά χρόνια.

14. ◄ Ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος
Καραμανλής εγκαινιάζει
εργοστάσιο χημικών λιπασμάτων
στην Πτολεμαΐδα. 1960.

15. ▲ Η υπογραφή της συμφωνίας για τη σύνδεση της Ελλάδας με την
Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα. 1962.

16. ▲ Ο βασιλιάς Παύλος, η σύζυγός του Φρειδερίκη και ο γιος τους Κωνσταντίνος
(δεκαετία 1950). Ο Παύλος πέθανε το 1964 και τον διαδέχτηκε ο γιος του Κωνσταντίνος
Β΄.

17. ▲ Η κηδεία του Γρηγόρη Λαμπράκη (1963). Ο γιατρός Γρηγόρης Λαμπράκης,
βουλευτής της ΕΔΑ, δολοφονήθηκε το 1963. Οι ανακρίσεις που έγιναν
αποκάλυψαν τη δράση παρακρατικών. Οι αποκαλύψεις αυτές προκάλεσαν
κρίση, που οδήγησε στην παραίτηση της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου
Καραμανλή.

18. Εσωτερική
κι εξωτερική μετανάστευση

19. ▲ Σε ποιο φαινόμενο της μεταπολεμικής Ελλάδας αναφέρεται ο γελοιογράφος;

20. Η συγκέντρωση της
οικονομικής
δραστηριότητας στην
Αττική, αλλά κι ο φόβος
των πολιτικών
αντεκδικήσεων έφεραν
χιλιάδες ανθρώπους στην
Αθήνα, που αναπτύχθηκε
χωρίς σχέδιο.
Την ίδια στιγμή
εκατοντάδες χιλιάδες
μετανάστευαν στο
εξωτερικό. Η φυγή τους
υπήρξε μια αληθινή
αιμορραγία για την
Ελλάδα.

21. «Η Ελλάδα συρρέει στην Αθήνα - για έναΨμεροκάματο: Στην οικοδομή […], στις
φάμπρικες, […] στον ιδιωτικό τομέα, που αναπτύσσεται. […] Είναι η εποχή της
πολυκατοικίας και των θυρωρών.» Μπιρσίμη-Μαράκη Ρ., Ένας αιώνας Ελλάδα,
Καστανιώτης, Αθήνα 2000, σ. 182
Αγγελία από εφημερίδα της
εποχής (1961):
«Χωριατόπαιδο ζητείται δια
πρατήριον βενζίνης, 15-16
ετών, τίμιον και υγιές.
Παρέχονται ύπνος, ενδυμασία,
μισθός και τυχερά. Βασιλέως
Παύλου 146, Βούλα Αττικής,
τηλ. 04412.»
▲ Για ποιους λόγους πολλοί κάτοικοι της επαρχίας κατευθύνονται στην Αθήνα,
σύμφωνα με τις πηγές;
◄ Η πλατεία Ομόνοιας στην Αθήνα
κατά τη δεκαετία του 1950

22. ► Ελληνίδα μετανάστρια με τα παιδιά της, αμέσως μετά
την αποβίβασή της από το τρένο που τους έχει μεταφέρει
στη Γερμανία (δεκαετία του 1960)

23. ◄ Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΓΕΙΤΟΝΑΣ:
Παραγωγή: Γερμανική Σκηνοθεσ
ία: Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ.
Εκπληκτική αποτύπωση των
αντιδράσεων του μικρόκοσμου
μιας δυτικογερμανικής
πολυκατοικίας απέναντι στην
έλευση ενός «ακοινώνητου»
έλληνα μετανάστη. Λεπτομερειακή
καταγραφή του περάσματος των
περισσότερων ενοίκων από την
αρχική υπεροπτική περιέργεια στη
σταδιακή ξενοφοβία και, τελικά,
στο ανοιχτά ρατσιστικό
ξέσπασμα. Η δεύτερη και
πολυβραβευμένη ταινία του
Φασμπίντερ, της οποίας τα
γυρίσματα διήρκησαν μόλις εννέα
ημέρες.

24. Ο Κυπριακός Αγώνας
(1955-1960)

25. Οι
προσπάθειες
των Κυπρίων
για
ανεξαρτησία
κορυφώθηκα
ν μετά το Β’
Παγκόσμιο
πόλεμο και
μάλιστα από
το 1955
άρχισε στην
Κύπρο
ένοπλος
αγώνας
εναντίον της
αγγλικής
κυριαρχίας.
Οι αγγλικές
αρχές
αντέδρασαν με
συλλήψεις και
απαγχονισμούς
(Μιχάλης
Καραολής,
Ανδρέας
Δημητρίου,
Ευαγόρας
Παλληκαρίδης
κ.α.).
Παράλληλα,
στην Ελλάδα
γίνονταν
μαζικά και
ενθουσιώδη
συλλαλητήρια
υποστήριξης
του αγώνα
των Κυπρίων.
Το 1959, οι
συνθήκες της
Ζυρίχης και
του Λονδίνου
αναγνώρισαν
την
ανεξαρτησία
της Κύπρου
ορίζοντας
εγγυήτριες
δυνάμεις την
Ελλάδα, την
Τουρκία και
την Βρετανία.

26. ▲ Γρηγόρης Αυξεντίου. Ήρωας του ελληνοκυπριακού αγώνα κατά των άγγλων
δυναστών στη μεγαλόνησο.
ΠΗΓΗ: http://www.sansimera.gr/biographies/230#ixzz30SMfuyjS

28. Τα φυλακισμένα από τους Άγγλους μνήματα

30. Πρόσθετο υποστηρικτικό υλικό

31. ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΜΑΤΙΑ
ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ...
...διαβάστε λογοτεχνία
•Π. Χάρης, Μέρες οργής (1978).
Παρουσίαση της εποχής των
Δεκεμβριανών.
•Ρ. Αποστολίδης, Πυραμίδα 67 (1950).
Μια παρουσίαση του Εμφυλίου μέσα από
την καταγραφή των θέσεων των δύο
παρατάξεων.
•Μ. Λουντέμης, Οδός Αβύσσου αριθμός
0. Αρκετά ρεαλιστική περιγραφή της ζωής
των κρατουμένων στη Μακρόνησο.
•Α. Φραγκιάς, Λοιμός (1972). Αλληγορική
παρουσίαση της ζωής των πολιτικών
κρατουμένων στη Μακρόνησο.
•Ά. Αλεξάνδρου, Το κιβώτιο (1975). Ένα
από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα
της νεοελληνικής λογοτεχνίας,
αποτύπωση των διαψεύσεων του
Εμφυλίου και της μετεμφυλιακής εποχής.
•Β. Βασιλικός, Ζ (1966). Λογοτεχνική
μετάπλαση της δολοφονίας του
Λαμπράκη και των όσων ακολούθησαν.
...δείτε στον κινηματογράφο
•Κ. Γαβράς, Ζ (1969). Ταινία βασισμένη
στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Β.
Βασιλικού.
•Π. Βούλγαρης, Χάπι ντέι (1976). Η ζωή
στο στρατόπεδο της Μακρονήσου.
•Ν. Τζήμας, Ο άνθρωπος με το
γαρίφαλο(1980). Η δίκη και η εκτέλεση
του Νίκου Μπελογιάννη.
•Π. Βούλγαρης, Πέτρινα χρόνια (1985).
Οι πολιτικές διώξεις στην Ελλάδα του
Εμφυλίου και των μετεμφυλιακών
χρόνων.