Unao

1. KHẢO SÁT HÌNH ẢNH
U NÃO
Bs. Lê văn Phước
Khoa chẩn đoán hình ảnh
Bệnh viện Chợ rẫy

2. ĐẠI CƯƠNG U NÃO
U não chiếm
9% các u
nguyên phát
(>30 % u não là
di căn)

3. ĐẠI CƯƠNG U NÃO
Phân loại
Nguồn gốc xuất phát (tế bào đệm,
màng não, thần kinh..)
Vị trí (trên-dưới lều; hố yên, tuyến
tùng, góc cầu tiểu não..)
Tuổi (trẻ em-người lớn)

4. Supratentorial brain tumors, Richard J. Hicks, MD and John R. Hesselink
TẦN XUẤT U NÃO NỘI SỌ

5. LÂM SÀNG U NÃO
Lâm sàng
-Các dấu hiệu trực tiếp: co giật, dấu
hiệu thần kinh khu trú…
Các dấu hiệu gián tiếp: phù, thoát vị
não tăng áp lực sọ não

6. Lâm sàng u não LIÊN Q UAN ?
Vị trí
Kích thước
Tốc độ phát triển
Đặc tính u (lành, ác)
Dấu hiệu gián tiếp của u
LÂM SÀNG U NÃO

7. Chẩn đoán u não trên lâm sàng
phần lớn khó khăn đặc biệt
trong chẩn đoán sớm
LÂM SÀNG U NÃO

8. HÌNH ẢNH HỌC U NÃO
Các khảo sát hình ảnh học
X quang qui ước
Chụp mạch máu
CT
MRI
PET

9. Các khảo sát hình ảnh học
Hiện nay rất có giá trị trong bệnh
lý u não (chẩn đoán, lập kế hoạch
phẫu thuật, theo dõi..)
HÌNH ẢNH HỌC U NÃO

10. Nhiệm vụ khảo sát hình ảnh học
-Phát hiện bất thường
-Xác định vị trí và liên quan
-Mô tả đặc tính u
-Đặt giả thiết chẩn đoán
HÌNH ẢNH HỌC U NÃO

11. U NÃO <->HIỆU ỨNG CHOÁN CHỔ
Tổn thương gây đẩy, ép cấu trúc bình
thường nội sọ Hiệu ứng choán chổ
PHÁT HIỆN U NÃO
Foundamentals of diagnostic radiology-W E Brant

12. -Cấu trúc não (chất trắng, xám..)
-Đường giữa
-Não thất, bể não, rãnh não
-Mạch máu
PHÁT HIỆN HIỆU ỨNG CHOÁN CHỔ
Tìm các thay đổi

13. Glioblastoma [bất
thường đậm độ nhu mô
não (-->), ép não thất
bên (P), đẩy đường
giữa ( )]

14. Di căn từ
ung thư
phổi [bất
thường tín hiệu
nhu mô não,
ép não thất bên
(T)]

15. Astrocytoma[bất thường tín hiệu nhu mô
não, xoá các rãnh não trán (T)]

16. Meningioma [đồng đậm độ nhu mô não, bắt quang
mạnh, tương đối đồng nhất, xoá các rãnh não]

17. Meningioma [nhỏ, bắt Gd mạnh, rộng rãnh não lân cận

18. Lưu ý
-Tổn thương nhỏ
-Bệnh lý khác
-U não dạng thâm nhiễm
PHÁT HIỆN HIỆU ỨNG CHOÁN CHỔ

19. PHÂN TÍCH HÌNH ẢNH U NÃO
-Trên lều- Dưới lều
-Trong trục-Ngoài trục
-Tuổi bệnh nhân [trẻ em-người lớn]
Xác định

20. U NÃO TRÊN LỀU TRẺ EM
Astrocytoma
Craniopharyngioma
Choroid plexus papilloma,
Colloid cyst, Ependymoma
Meningioma
Radiology review manuel/ Wolfgang Dahnert

21. U NÃO DƯỚI LỀU TRẺ EM
Astrocytoma
Medulloblastoma
Choroid plexus papilloma, Ependymoma
Radiology review manuel/ Wolfgang Dahnert

22. U NÃO TRONG VÀ NGOÀI TRỤC
Trong trục
(intra-axial)
Ngoài trục
(extra-axial)

23. TRONG TRỤC
Vỏ não
Vùng ranh giới chất trắng-xám
Chất trắng sâu
Chất xám sâu
Trong não thất (+/-)

24. U não trong trục

25. U TRONG TRỤC
Glioma
Medulloblastoma
Hemangioblastoma
Metastases
Lymphoma
Infra-Sufratentorial masses-James G Smirniotopoulos

26. NGOÀI TRỤC
Khoang dưới nhện
Khoang dưới màng cứng
Khoang ngoài màng cứng
Hộp sọ
Da đầu

27. Meningioma có
dày màng cứng
cạnh u (dấu đuôi màng
cứng/ Dural tail)

28. U NGOÀI TRỤC
Meningioma
Pituitary adenoma
Craniopharyngioma
Schwannoma
Chordoma, Dermoid, epidermoid cyst
Germ cell tumor, Lymphoma
Infra-Sufratentorial masses-James G Smirniotopoulos

29. Trong trục
Liên tục màng cứng - +
Thay đổi xương - +
Ranh giới trắng-xám,
mạch máu vỏ não gần xương xa xương
Dịch não tuỷ bên cạnh hẹp rộng
Tăng quang màng cứng - +
Ngoài trục
Phân biệt TỔN THƯƠNG

30. Meningioma có
dày màng cứng
cạnh u (dấu đuôi màng
cứng/ Dural tail)

31. Schwannoma làm rộng nhẹ ống tai trong
(P)[thay đổi xương]

32. Epidermoid cyst [đẩy vỏ não, ranh giới chất
trắng-xám xa xương]

33. 1-U màng não (ngoài trục) 2-Glioblastoma
(trong trục) [rộng khoảng chất trắng dưới cuộn vỏ não trong
2 và hẹp trong 1]
1 2

34. Epidermoid cyst [làm rộng khoang dịch não tuỷ
cạnh tổn thương]

35. U NÃO TRẺ EM VÀ NGƯỜI LỚN
Astrocytoma
Medulloblastoma
Ependymoma
70 % dưới lều
Metastases
Hemangioblastoma
Astrocytoma, Lymphoma
70% trên lều
Trẻ em Người lớn
Primer of Diagnostic imaging-Ralph Weissleder
Foundamentals of diagnostic radiology-W E Brant

36. PHÂN TÍCH HÌNH ẢNH U NÃO (1)
-Vị trí (trong trục-ngoài trục; trên
dưới lều)
-Hình dáng, kích thước, số lượng
-Bờ của tổn thương (vùng xa nhất
bắt thuốc tương phản)*
Foundamentals of diagnostic radiology-W E Brant

37. Di căn từ ung
thư phổi [đa ổ]

38. Glioblastoma (ranh giới u và phù quanh u trên hình ảnh học)

39. -Đặc tính u não trên hình ảnh học
(đậm độ, tín hiệu..)
-Đồng nhất hay không đồng nhất
-Mức độ thay đổi sau dùng thuốc
tương phản, kiểu dạng thay đổi
Foundamentals of diagnostic radiology-W E Brant
PHÂN TÍCH HÌNH ẢNH U NÃO (2)

40. Meningioma [đồng đậm độ nhu mô não, bắt
quang mạnh, tương đối đồng nhất]

41. Oligodendroglioma [không đồng nhất]

42. -Liên quan cấu trúc lân cận (các vùng
chức năng não, cấu trúc quan trọng..)
-Dấu hiệu gián tiếp [Xem phần triệu
chứng học CT]:
+Phù não
+Thoát vị não
Foundamentals of diagnostic radiology-W E Brant
PHÂN TÍCH HÌNH ẢNH U NÃO (3)

43. PHÂN TÍCH HÌNH ẢNH U NÃO
LIÊN QUAN
-Hình ảnh học: đồng nhất-không
đồng nhất, mức độ tăng quang
nhiều-ít..
-Giải phẫu bệnh: Grade cao, thấp
-Phẫu thuật: Cắt bỏ, không cắt bỏ
-Tiên lượng: Tốt, xấu

44. MỘT SỐ U NÃO
THƯỜNG GẶP

45. Astrocytoma grade thấp và cao

46. Astrocytoma grade thấp và cao (GBM)

47. Hemangioblastoma

48. Di căn não

49. Di căn màng não

50. NH Lymphoma

51. Meningioma

52. U tuyến yên

53. Schwannoma

54. Germ cell tumor

55. Nang thượng bì

56. Nang keo (colloid)

57. Hình ảnh học (CT, MRI) có vai trò
rất quan trọng trong bệnh lý u
não (chẩn đoán, lập kế hoạch phẫu
thuật, theo dõi..)
KẾT LUẬN

58. XIN CÁM ƠN