نخستین کنفرانس بین المللی پژوهش های نشر- 28 اردیبهشت 1400- سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی The First International Conference on Publication Research: Translation and Cultural Development- 18 May 2021

1. ‫بینامتنیت‬ ‫اندیشه‬ ‫نقش‬
‫معنوی‬ ‫مالکیت‬ ‫حفظ‬ ‫در‬
‫دیجیتال‬ ‫نشر‬ ‫در‬
‫درخوش‬ ‫ملیحه‬
‫شناسی‬ ‫دانش‬ ‫و‬ ‫اطالعات‬ ‫علم‬ ‫دکترای‬
‫کتابخانه‬ ‫منابع‬ ‫ساماندهی‬ ‫و‬ ‫آوری‬ ‫فراهم‬ ‫اداره‬ ‫رییس‬
‫تهران‬ ‫دانشگاه‬ ‫اسناد‬ ‫مرکز‬ ‫و‬ ‫مرکزی‬
M.DORKHOSH@GMAIL.COM
‫نشر‬ ‫های‬ ‫پژوهش‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫کنفرانس‬
(
‫نخستین‬
:
1400
:
‫تهران‬
)

2. ‫چیست؟‬ ‫بینامتنیت‬

‫بینامتنیت‬
(
Intertextuality
)

‫کریستوا‬ ‫جولیا‬
(
1966
:)
‫که‬ ‫بود‬ ‫کسی‬ ‫نخستین‬
‫کار‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫بینامتنی‬ ‫اصطالح‬
‫است‬‫برده‬
.

‫هیچ‬
‫متون‬ ‫دیگر‬ ‫از‬ ‫جدا‬ ‫ای‬‫جزیره‬ ‫متنی‬
‫نیست‬
.

‫اص‬
‫ل‬
‫اساسی‬
‫نظریه‬
‫بینامتنیت‬
‫این‬
‫هست‬
‫که‬
‫هیچ‬
‫متنی‬
‫بدون‬
‫پیش‬
‫متن‬
‫نیست‬
‫و‬
‫ها‬‫متن‬
‫پیوسته‬
‫بر‬
‫اساس‬
‫های‬‫متن‬
‫گذشته‬
‫بنا‬
‫شوند‬‫می‬
.
‫هر‬
‫کسی‬
‫که‬
‫دار‬‫عهده‬
‫فهم‬
‫یک‬
‫متن‬
‫هست‬
‫بایست‬‫می‬
‫رابطه‬
‫آن‬
‫متن‬
‫با‬
‫سایر‬
‫متون‬
‫را‬
‫تعیین‬
‫کند‬
.
‫جهت‬
‫فهم‬
‫یک‬
‫متن‬
‫تنها‬
‫توجه‬
‫به‬
‫روابط‬
‫درون‬
‫متنی‬
‫کارساز‬
m.dorkhosh@gmail.com ‫نشر‬ ‫های‬ ‫پژوهش‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫کنفرانس‬
(
‫نخستین‬
:
1400
:
‫تهران‬
) 1400/02/28
2

3. ‫چیست؟‬ ‫بینامتنیت‬

‫هیچ‬
‫متنی‬
‫را‬
‫توان‬‫نمی‬
‫به‬
‫تنهایی‬
‫و‬
‫بدون‬
‫اتکا‬
‫به‬
‫متون‬
‫دیگر‬
،‫فهمید‬
‫زیرا‬
‫توان‬‫نمی‬
‫از‬
‫استفاده‬
‫کردن‬
‫لغات‬
‫و‬
‫عباراتی‬
‫که‬
‫دیگران‬
‫ا‬
‫قبال‬
‫استفاده‬
‫اند‬‫کرده‬
‫اجتناب‬
‫کرد؛‬
‫بنابراین‬
‫بینامتنیت‬
‫نشان‬
‫دهنده‬
‫آن‬
‫است‬
‫که‬
‫همه‬
‫رویدادهای‬
‫ارتباطی‬
‫به‬
‫نوعی‬
‫به‬
‫رویدادهای‬
‫پیشین‬
‫مربوط‬
‫اند‬
‫و‬
‫از‬
‫ها‬‫آن‬
‫بهره‬
‫گیرند‬‫می‬
.
‫یک‬
‫متن‬
‫را‬
‫توان‬‫می‬
‫ای‬‫حلقه‬
‫در‬
‫یک‬
‫زنجیره‬
‫بینامتنی‬
‫دانست‬
.
‫یعنی‬
‫ای‬‫مجموعه‬
‫از‬
‫متون‬
‫که‬
‫در‬
‫آن‬
‫هر‬
‫متن‬
‫عناصری‬
‫از‬
‫متن‬
‫یا‬
‫متون‬
‫دیگر‬
‫را‬
‫در‬
‫خود‬
‫تعبیه‬
‫کند‬‫می‬
.
m.dorkhosh@gmail.com ‫نشر‬ ‫های‬ ‫پژوهش‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫کنفرانس‬
(
‫نخستین‬
:
1400
:
‫تهران‬
)
1400/02/28
3

4. ‫بینامتنیت‬ ‫اصلی‬ ‫ارکان‬

‫اصلی‬ ‫رکن‬ ‫سه‬
‫بینامتنیت‬

‫متن‬
‫پنهان‬

‫حاضر‬ ‫متن‬

‫روابط‬
‫بینامتنی‬
m.dorkhosh@gmail.com ‫نشر‬ ‫های‬ ‫پژوهش‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫کنفرانس‬
(
‫نخستین‬
:
1400
:
‫تهران‬
) 1400/02/28
4

5. ‫بینامتنی‬ ‫روابط‬
m.dorkhosh@gmail.com ‫نشر‬ ‫های‬ ‫پژوهش‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫کنفرانس‬
(
‫نخستین‬
:
1400
:
‫تهران‬
)
1400/02/28
5

6. ‫پرسش‬

‫دیجیتال‬ ‫نشر‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫بینامتنی‬ ‫روابط‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫چطور‬
‫گرفت؟‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫معنوی‬ ‫مالکیت‬ ‫حفظ‬ ‫برای‬
m.dorkhosh@gmail.com ‫نشر‬ ‫های‬ ‫پژوهش‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫کنفرانس‬
(
‫نخستین‬
:
1400
:
‫تهران‬
)
1400/02/28
6

7. ‫دیجیتال‬ ‫نشر‬

‫فرایند‬
‫نشر‬
‫دیجیتال‬
‫یا‬
‫الکترونیک‬
‫از‬
‫فرایند‬
‫نشر‬
‫سنتی‬
‫پیروی‬
،‫کند‬‫می‬
‫اما‬
‫از‬
‫دو‬
‫جهت‬
‫با‬
‫نشر‬
‫سنتی‬
‫تفاوت‬
‫دارد‬
:

1
.
‫برای‬
‫چاپ‬
‫محصول‬
‫نهایی‬
‫از‬
‫چاپ‬
‫افست‬
‫استفاده‬
‫کند‬‫نمی‬
.

2
.
‫نیازی‬
‫به‬
‫توزیع‬
‫فیزیکی‬
‫محصول‬
‫نیست‬
.

‫از‬
‫آنجایی‬
‫که‬
،‫محصول‬
‫الکترونیکی‬
‫است‬
‫توان‬‫می‬
‫آن‬
‫را‬
‫در‬
‫اینترنت‬
‫و‬
‫از‬
‫طریق‬
‫های‬‫کتابفروشی‬
‫الکترونیک‬
‫توزیع‬
‫کرد‬
.
‫مشتری‬
‫تواند‬‫می‬
‫کتاب‬
‫را‬
‫در‬
‫یک‬
‫وبگاه‬
‫در‬
‫تبلت‬
‫خود‬
‫بخواند‬
‫یا‬
‫در‬
‫یک‬
‫فایل‬
‫پی‬
‫دی‬
‫اف‬
‫در‬
‫رایانه‬
‫خود‬
‫بخواند‬
.
‫گاهی‬
‫اوقات‬
‫ممکن‬
‫است‬
‫خواننده‬
‫با‬
‫چاپگر‬
‫کتاب‬
‫را‬
‫چاپ‬
‫کند‬
‫یا‬
‫از‬
‫طریق‬
‫چاپ‬
‫بنا‬
‫بر‬
‫تقاضا‬
‫اقدام‬
‫به‬
m.dorkhosh@gmail.com ‫نشر‬ ‫های‬ ‫پژوهش‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫کنفرانس‬
(
‫نخستین‬
:
1400
:
‫تهران‬
)
1400/02/28
7

8. ‫دیجیتال‬ ‫نشر‬ ‫مزایای‬

‫پایین‬ ‫انتشار‬ ‫هزینه‬

‫اثر‬ ‫تکثیر‬ ‫برای‬ ‫کم‬ ‫زمان‬

‫باال‬ ‫توزیع‬ ‫و‬ ‫انتشار‬ ‫سرعت‬

‫امکان‬
‫بازخورد‬ ‫و‬ ‫نقدها‬ ‫سریع‬ ‫دریافت‬

‫دور‬ ‫نقاط‬ ‫از‬ ‫دسترسی‬ ‫امکان‬

‫امکانپذیری‬
‫پیش‬
‫بینی‬
‫سریع‬ ‫کاوش‬ ‫ابزارهای‬ ‫گنجاندن‬ ‫و‬
‫اثر‬ ‫در‬

‫خواننده‬ ‫نظر‬ ‫براساس‬ ‫بندی‬‫طبقه‬ ‫امکان‬
m.dorkhosh@gmail.com ‫نشر‬ ‫های‬ ‫پژوهش‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫کنفرانس‬
(
‫نخستین‬
:
1400
:
‫تهران‬
)
1400/02/28
8

9. ‫دیجیتال‬ ‫نشر‬ ‫معایب‬

‫سهولت‬
‫عدم‬ ‫و‬ ‫غیرمجاز‬ ‫برداری‬ ‫کپی‬
‫قانون‬ ‫رعایت‬
‫رایت‬ ‫کپی‬
(
‫اثر‬ ‫صاحب‬ ‫معنوی‬ ‫و‬ ‫مادی‬ ‫حقوق‬ ‫حفظ‬
)

‫واسطه‬ ‫ابزارهای‬ ‫به‬ ‫عموم‬ ‫دسترسی‬ ‫عدم‬
(
‫همانند‬
‫رایانه‬
)

‫استفاده‬ ‫روش‬ ‫از‬ ‫مخاطبان‬ ‫کلیه‬ ‫کافی‬ ‫اطالعات‬ ‫عدم‬
‫نشریات‬ ‫از‬
‫الکترونیکی‬

‫مختلف‬ ‫های‬ ‫زمان‬ ‫در‬ ‫متون‬ ‫ویرایش‬ ‫امکان‬
m.dorkhosh@gmail.com ‫نشر‬ ‫های‬ ‫پژوهش‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫کنفرانس‬
(
‫نخستین‬
:
1400
:
‫تهران‬
) 1400/02/28
9

10. ‫امکانات‬
‫نشر‬
‫دیجیتال‬
‫و‬
‫ارتباط‬
‫متون‬

‫وب‬
1

‫سال‬ ‫در‬ ‫گوتنبرگ‬ ‫پروژه‬
1971
‫در‬ ‫هارت‬ ‫مایکل‬ ‫توسط‬
‫ایلینویز‬ ‫دانشگاه‬

‫فرامتنی‬ ‫ارتباطات‬
(
‫کارگرفته‬ ‫به‬ ‫ایده‬ ‫با‬ ‫ارتباط‬ ‫حفظ‬
‫پنهان‬ ‫متون‬ ‫از‬ ‫شده‬
)

‫فرامتن‬ ‫ایجاد‬
(
Hypertext
)

‫دیجیتال‬ ‫نشر‬

‫وبی‬ ‫نشر‬

‫دیگر‬ ‫متون‬ ‫با‬ ‫فرامتنی‬ ‫ارتباط‬ ‫ایجاد‬
(
‫متون‬ ‫با‬ ‫ارتباط‬
‫پنهان‬
)

‫همزمان‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫پنهان‬ ‫متون‬ ‫به‬ ‫دسترسی‬ ‫ایجاد‬ ‫امکان‬

‫پنهان‬ ‫متون‬ ‫به‬ ‫دسترسی‬ ‫ایجاد‬ ‫فرهنگ‬
m.dorkhosh@gmail.com ‫نشر‬ ‫های‬ ‫پژوهش‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫کنفرانس‬
(
‫نخستین‬
:
1400
:
‫تهران‬
) 1400/02/28
10

11. ‫امکانات‬
‫نشر‬
‫دیجیتال‬
‫و‬
‫ارتباط‬
‫متون‬

‫وب‬
2

‫کاربر‬ ‫با‬ ‫تعامل‬ ‫ایجاد‬

‫کاربران‬ ،‫نویسنده‬ ،‫ناشر‬ ‫توسط‬ ‫متون‬ ‫ویرایش‬ ‫امکان‬

‫افرادی‬ ‫توسط‬ ‫دیگر‬ ‫متون‬ ‫با‬ ‫متن‬ ‫ارتباط‬ ‫ایجاد‬ ‫امکان‬
‫اصلی‬ ‫نویسنده‬ ‫از‬ ‫غیر‬

‫ها‬ ‫ای‬ ‫چندرسانه‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫امکان‬

‫پنهان‬ ‫متون‬ ‫مثابه‬ ‫به‬ ‫ها‬ ‫ای‬ ‫چندرسانه‬

‫چندرسانه‬ ‫به‬ ‫دسترسی‬ ‫از‬ ‫حاضر‬ ‫متن‬ ‫خواننده‬ ‫استفاده‬
‫حاضر‬ ‫متن‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫های‬ ‫ای‬

‫توسط‬ ‫متن‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫منابع‬ ‫ارائه‬ ‫و‬ ‫یادداشت‬ ‫ایجاد‬
‫مخاطب‬

‫ها‬ ‫ابرمتن‬ ‫یا‬ ‫سوپرتکست‬ ‫ایجاد‬
(
supertext
)
m.dorkhosh@gmail.com ‫نشر‬ ‫های‬ ‫پژوهش‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫کنفرانس‬
(
‫نخستین‬
:
1400
:
‫تهران‬
)
1400/02/28
11

12. ‫ارتباط‬ ‫و‬ ‫دیجیتال‬ ‫نشر‬ ‫امکانات‬
‫متون‬

‫وب‬
3

‫متون‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫واژه‬ ‫برای‬ ‫مفاهیم‬ ‫ایجاد‬

‫در‬ ‫مفاهیم‬ ‫ایجاد‬ ‫در‬ ‫ها‬ ‫شناسی‬ ‫هستی‬ ‫از‬ ‫استفاده‬
‫مانند‬ ‫دانش‬ ‫منابع‬ ‫با‬ ‫ارتباط‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫متن‬
‫و‬ ‫ها‬ ‫المعارف‬ ‫دایره‬ ،‫فرهنگها‬
...

‫مضمون‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫و‬ ‫بینامتنی‬ ‫روابط‬
(
‫بر‬ ‫مبتنی‬
‫پنهان‬ ‫متون‬ ‫در‬ ‫مطرح‬ ‫ایده‬ ‫حفظ‬
)
m.dorkhosh@gmail.com ‫نشر‬ ‫های‬ ‫پژوهش‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫کنفرانس‬
(
‫نخستین‬
:
1400
:
‫تهران‬
)
1400/02/28
12

13. ‫مسایل‬
‫نشر‬
‫دیجیتال‬
‫در‬
‫ایجاد‬
‫روابط‬
‫بینامتنی‬

‫دیجیتال‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫متون‬ ‫برخی‬ ‫به‬ ‫دسترسی‬ ‫عدم‬

‫منابع‬ ‫و‬ ‫متون‬ ‫وبی‬ ‫های‬ ‫نشانی‬ ‫برخی‬ ‫ناپایداری‬
‫اطالعاتی‬
(
‫در‬ ‫موجود‬ ‫ایده‬ ‫معنوی‬ ‫مالکیت‬ ‫حفظ‬ ‫عدم‬
‫پنهان‬ ‫متون‬
)

‫عموم‬ ‫دسترسی‬ ‫عدم‬
‫به‬ ‫مخاطبان‬
‫فضای‬ ‫در‬ ‫متون‬ ‫برخی‬
‫وب‬

‫در‬ ‫تغییر‬ ‫و‬ ‫مختلف‬ ‫افراد‬ ‫توسط‬ ‫متون‬ ‫ویرایش‬ ‫امکان‬
‫اولیه‬ ‫متن‬ ‫ساختار‬ ‫و‬ ‫مفاهیم‬
(
‫اولیه‬ ‫ایده‬ ‫حفظ‬ ‫عدم‬
‫اصلی‬ ‫نویسنده‬
)
m.dorkhosh@gmail.com ‫نشر‬ ‫های‬ ‫پژوهش‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫کنفرانس‬
(
‫نخستین‬
:
1400
:
‫تهران‬
)
1400/02/28
13

14. ‫سخن‬
‫پایانی‬
‫نشر‬
،‫دیجیتال‬
‫امکان‬
‫ایجاد‬
‫ارتباط‬
‫بینامتنی‬
‫را‬
‫افزایش‬
‫داده‬
‫و‬
‫دسترسی‬
‫به‬
‫متون‬
‫مرتبط‬
‫در‬
‫فضای‬
‫دیجیتال‬
‫برای‬
‫مخاطبان‬
‫بیشتری‬
‫امکان‬
‫پذیر‬
‫است‬
.
‫امکان‬
‫ارائه‬
‫متون‬
‫در‬
‫نسخه‬
‫های‬
‫مختلف‬
‫به‬
‫فراخور‬
‫مخاطبان‬
‫متنوع‬
‫فضای‬
‫دیجیتال‬
‫و‬
‫نیز‬
‫ایجاد‬
‫پیوند‬
‫با‬
‫متون‬
‫و‬
‫نیز‬
‫منابع‬
‫وبی‬
‫و‬
‫چندرسانه‬
‫ای‬
‫می‬
‫تواند‬
‫به‬
‫درک‬
‫روابط‬
‫بینامتنی‬
‫در‬
‫ذهن‬
‫خواننده‬
‫متن‬
‫کمک‬
‫نماید‬
.
‫اگر‬
‫مسایلی‬
‫مانند‬
‫عدم‬
‫پایداری‬
‫دسترسی‬
‫در‬
‫محیط‬
‫دیجیتال‬
‫و‬
‫ویرایش‬
‫های‬ 1400/02/28
m.dorkhosh@gmail.com ‫نشر‬ ‫های‬ ‫پژوهش‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫کنفرانس‬
(
‫نخستین‬
:
1400
:
‫تهران‬
)
14

15. ‫منابع‬

،‫اصغر‬ ‫علی‬ ‫سید‬ ،‫سلطانی‬
1384
،
،‫زبان‬ ‫و‬ ‫گفتمان‬ ،‫قدرت‬
‫اسالمی‬ ‫جمهوری‬ ‫در‬ ‫قدرت‬ ‫جریان‬ ‫سازوکارهای‬
‫ایران‬
.
‫نی‬ ‫نشر‬ ،‫تهران‬
.

‫بهمن‬ ،‫مطلق‬ ‫نامور‬
( .
1390
.)
‫بینامتنیت‬ ‫بر‬ ‫درآمدی‬
:
‫کاربردها‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫نظریه‬
.
‫تهران‬
:
،‫سخن‬
1390
.
 Coffee, Neil & et al. (2020). Intertextuality in the Digital Age. Transactions of the American
Philological Association. 142. pp.383–422
 Schubert, Charlotte. (2019). Intertextuality and Digital Humanities. Information Technology.
December. pp.1-7.
 Molitor, Paul & Ritter, Jorg. (2020). Digital methods for intertextuality studies. Information
Technology 2020; 62(2). pp. 49–51.
 Wikipedia. (2021). Electronic publishing. Available at :
https://en.wikipedia.org/wiki/Electronic_publishing
m.dorkhosh@gmail.com ‫نشر‬ ‫های‬ ‫پژوهش‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫کنفرانس‬
(
‫نخستین‬
:
1400
:
‫تهران‬
) 1400/02/28
15

16. ‫شما‬ ‫توجه‬ ‫از‬ ‫سپاس‬
1400/02/28
m.dorkhosh@gmail.com ‫نشر‬ ‫های‬ ‫پژوهش‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫کنفرانس‬
(
‫نخستین‬
:
1400
:
‫تهران‬
)
16