Ecologisch en sociaal tuinieren

1. “Ik wil mensen
de zaligheid en het mooie
van tuinieren meegeven”
Als het over in tuinen werken gaat, worden mannen steevast in de hoofdrol
gedacht. Maar ze bestaan daadwerkelijk, die straffe tuinvrouwen. We spraken
met Ruth Michiels van Blomkål over haar kijk op anders tuinieren. Volgens haar is
een tuin meer dan alleen een plek waar je in kan ploeteren. Tuinieren ziet ze als
een vorm van ontspanning, die therapeutisch werkt en sociaal contact stimuleert.
Bovendien doet Ruth het volledig ecologisch.
Tekst: Melissa Tihange | Foto: Tine De Wilde
We ontmoetten Ruth in het bedrijven-
centrum De Punt, waar ze mo-
menteel de dakmoestuin van Roof Food
winterklaar maakt. Het stadslandbouwpro-
ject in Gent is gekoppeld aan een vegeta-
rische catering en werd in 2016 opgestart.
“Er worden hier ongeveer 71 verschillende
groenten en 30 verschillende kruiden
gekweekt. Alles daarvan wordt gebruikt in
de keuken, van de rucola tot de bloemetjes
ervan. De groenten die ze hier tekort hebben
voor de catering worden bij lokale bio-boe-
ren gehaald. Dit maakt het mogelijk om de
keten kort te houden – van dak tot bord.”
Het tuinieren bij Roof Food doet Ruth naast
tal van andere projecten die stuk voor stuk
te maken hebben met haar passie voor
tuinieren. Ze doet het alleen op haar eigen
manier. “Ik ben heel lang thuis geweest
om voor mijn kinderen te zorgen, maar
was echt op zoek naar iets om voor mezelf
te doen. Aangezien ik al van kinds af aan
graag in de tuin werkte, ben ik een op-
leiding tuinaanneming gaan volgen bij Syn-
tra. Dat was vrij traditioneel, dus heb ik ook
zelf veel opgezocht rond tuinieren. Daarna
heb ik de sprong gewaagd om zelfstandig
te worden – compleet van nul begonnen
naar mijn passie volledig nastreven.”
Mulchmateriaal
Drie jaar geleden richtte ze dan ook haar
eigen onderneming Blomkål op, waar ze in
de mate van het mogelijke aan ecologisch
groen(te)beheer doet. Dat betekent dat je
de natuur zijn gang laat gaan, en de bodem
en al wat leeft respecteert. “Momenteel ben
ik vooral bezig met tuinonderhoud en geef
ik advies hierover. Bij ecologisch tuinieren
maak je gebruik van aangepaste beplanting,
zoals inheemse planten of vaste planten in
plaats van éénjarige. Ook het materiaal is
belangrijk. Zelf gebruik ik een heggenschaar
en een grasmachine op batterijen – mijn
twee enige machines die lawaai maken. Voor
de rest probeer ik het onderhoud handmatig
te doen. Ook kringlooptuinieren, waarbij je
gerecycleerd tuinafval gaat hergebruiken,
hoort bij ecologisch tuinieren. Groenafval
kan je bijvoorbeeld perfect gebruiken als
mulchmateriaal om de bodem rondom plan-
ten en struiken te bedekken. Ook de bladeren
van bomen hoef je niet weg te doen, maar
kan je gebruiken op ploegperken of andere
onbedekte grondstukken. Mensen hebben
de neiging om een tuin zo proper mogelijk te
houden of alles kaal te snoeien, maar dat is
eigenlijk helemaal niet nodig.”
Sociale tuinhulp
“Ik wil ook heel graag het sociale aspect
integreren in tuinieren door ouderen meer
te betrekken in het proces. Momenteel
onderhoud ik vier keer per jaar de tuin van een
ouder koppel dat op pensioen is. Bij aankomst
krijg ik meteen een kop koffie of thee
aangeboden en slaan we een babbeltje. Ze
komen ook meehelpen in de tuin en vertellen
over hun problemen en ik over de mijne. Dat
is voor mij echt sociaal tuinieren en voelt
niet aan als werken. Het is eens fijn om wat
gezelschap te hebben, voor beide partijen. Als
ik naar mijn dorp Landegem kijk, zie ik heel
wat ouderen die alleen wonen en een grote
tuin hebben. Mijn oorspronkelijk idee was om
samen met die ouderen in de tuin te werken,
hem samen te onderhouden en te koken met
de groenten uit de moestuin. Mensen staan
er echter nog sceptisch tegenover. Het is dus
Ecologisch en sociaal tuinieren
30

2. ‘Mensen hebben de neiging om een tuin zo
proper mogelijk te houden of alles kaal te
snoeien, maar dat is helemaal niet nodig.’
nog een enorme zoektocht naar hoe ik hen
meer kan betrekken. Daarom heb ik recent
een cursus tuintherapie gevolgd, zodat ik via
woonzorgcentra tot bij hen kan raken.”
Mindfulness
Tuincoaching of tuintherapie zijn opko-
mende begrippen binnen de zorgwereld
waar uit wordt gegaan van therapeutische
effecten bij groenactiviteiten. Een voor-
beeld hiervan is de aanleg van een thera-
peutische tuin in de gevangenis van Leuven
Centraal voor de wat zwakkere gedetineer-
den, die minder goed functioneren tussen
anderen. Samen met de gevangenen werd
gekeken naar een interessante invulling,
van een bakoven tot groenten die eenvou-
dig ter plekke opgegeten kunnen worden.
Ook Ruth wil in de toekomst meer rond
tuintherapie werken. “Het is leuk dat het
begrip heel ruim opgevat kan worden en
niet enkel doelt op tuinieren met oude-
ren. Zowel mensen met een beperking of
dementie als gedetineerden kunnen er
voordeel uit halen. Sociaal tuinieren is op
zich ook een vorm van tuintherapie, wat
veel breder gaat dan enkel eenzaamheid bij
mensen bestrijden. Mensen die het moei-
lijk hebben de zaligheid en het mooie van
tuinieren meegeven, dat is wat ik wil doen.
Als je tuiniert is dat pure mindfulness.”
Paardenbloemen
“Je kan zelf al ecologisch tuinieren door
kleine dingen toe te passen. Bijvoorbeeld
paardenbloemen of klavers laten staan in
het gras, die hebben hun nut. Gras bespui-
ten of te veel maaien is niet goed. En wil je
in de winter een moestuin aanleggen, dan
kan je dit binnen doen. Het mag wel pas
weer buiten geplant worden als de tempe-
ratuur boven de tien graden is, anders is
de shock te groot.”
Wat zijn inheemse planten?
Planten die afkomstig zijn uit eigen land en tal van voordelen kennen. Ze
zijn onder andere beter aangepast aan onze seizoenswisselingen, beter geschikt
voor onze bodemtypes en afgesteld op de inheemse fauna.
aa Wil je beroep doen op de diensten van Ruth, of al haar avonturen en projecten volgen? Kijk dan
eens op https://www.facebook.com/ruthblomkal/ , https://blomkool.blogspot.com/
of https://blomkal.be.
31