3. Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 1863.Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 1863.
Ήταν το ένατο και τελευταίο παιδί γονέων από τηνΉταν το ένατο και τελευταίο παιδί γονέων από την
Κωνσταντινούπολη (Πέτρος και Χαρίκλεια Καβάφη).Κωνσταντινούπολη (Πέτρος και Χαρίκλεια Καβάφη).
H Xαρίκλεια Kαβάφη, μητέρα τουH Xαρίκλεια Kαβάφη, μητέρα του
ποιητή, στα πρώτα χρόνια του γάμουποιητή, στα πρώτα χρόνια του γάμου
της, στην Aγγλία. H φωτογραφία αυτήτης, στην Aγγλία. H φωτογραφία αυτή
βρισκόταν κορνιζαρισμένη στοβρισκόταν κορνιζαρισμένη στο
σαλόνι του Kαβάφη.σαλόνι του Kαβάφη.
4. Η οικογένειά του είχε στην ιδιοκτησία της μια εταιρείαΗ οικογένειά του είχε στην ιδιοκτησία της μια εταιρεία
εισαγωγών - εξαγωγών (βαμβακιού και υφασμάτων κυρίως)εισαγωγών - εξαγωγών (βαμβακιού και υφασμάτων κυρίως)
που ήταν ιδιαίτερα κερδοφόρα για κάποια χρόνια.που ήταν ιδιαίτερα κερδοφόρα για κάποια χρόνια.
O μικρός Kωνσταντίνος Kαβάφης, σεO μικρός Kωνσταντίνος Kαβάφης, σε
ηλικία 2 ετών, με τους αδελφούς τουηλικία 2 ετών, με τους αδελφούς του
Tζων και Παύλο. H χρονολογία στηTζων και Παύλο. H χρονολογία στη
φωτογραφία γραμμένη με το χέρι τουφωτογραφία γραμμένη με το χέρι του
ποιητή.ποιητή.
Φωτογραφία από το Σπουδαστήριο Νέου ΕλληνισμούΦωτογραφία από το Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
5. Η οικογένεια είχε εγκατασταθεί στηνΗ οικογένεια είχε εγκατασταθεί στην
Αλεξάνδρεια το 1850 (13 χρόνια πριν τηΑλεξάνδρεια το 1850 (13 χρόνια πριν τη
γέννηση του ποιητή), σε μια εποχή, κατάγέννηση του ποιητή), σε μια εποχή, κατά
την οποία η ελληνική παροικία περνούσετην οποία η ελληνική παροικία περνούσε
την περίοδο της μεγάλης οικονομικής ακμήςτην περίοδο της μεγάλης οικονομικής ακμής
της.της.
Η οικογένεια του Καβάφη ήταν ανάμεσαΗ οικογένεια του Καβάφη ήταν ανάμεσα
στις πιο σημαντικές οικονομικά καιστις πιο σημαντικές οικονομικά και
κοινωνικά οικογένειες της παροικίας. Έτσι,κοινωνικά οικογένειες της παροικίας. Έτσι,
περνά τα παιδικά του χρόνια μέσα στονπερνά τα παιδικά του χρόνια μέσα στον
πλούτο και την πολυτέλεια.πλούτο και την πολυτέλεια.
6. Όταν ο πατέρας του Πέτρος πέθανε το 1870, η οικογένειαΌταν ο πατέρας του Πέτρος πέθανε το 1870, η οικογένεια
μετακόμισε στην Αγγλία (1872) και ο μεγαλύτερος αδερφόςμετακόμισε στην Αγγλία (1872) και ο μεγαλύτερος αδερφός
του ποιητή, Γεώργιος, ανέλαβε τη διαχείριση της εταιρείας. Ητου ποιητή, Γεώργιος, ανέλαβε τη διαχείριση της εταιρείας. Η
απειρία του οδήγησε στην πτώχευση και την οικονομικήαπειρία του οδήγησε στην πτώχευση και την οικονομική
καταστροφή της οικογένειας. Επτά χρόνια μετά, το 1879 ηκαταστροφή της οικογένειας. Επτά χρόνια μετά, το 1879 η
οικογένεια επιστρέφει πάμφτωχη στην Αλεξάνδρεια.οικογένεια επιστρέφει πάμφτωχη στην Αλεξάνδρεια.
Τρεις από τους αδερφούς του ποιητή:Τρεις από τους αδερφούς του ποιητή:
Ο Ιωάννης-Κωνσταντίνος (Τζον), ο Παύλος και ο Αριστείδης.Ο Ιωάννης-Κωνσταντίνος (Τζον), ο Παύλος και ο Αριστείδης.
Φωτογραφίες από το Σπουδαστήριο Νέου ΕλληνισμούΦωτογραφίες από το Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
7. Τα 7 χρόνια (1872-1879) που ο Καβάφης έζησε στην ΑγγλίαΤα 7 χρόνια (1872-1879) που ο Καβάφης έζησε στην Αγγλία
(αρχικά στο Λίβερπουλ, στη συνέχεια στο Λονδίνο) ήταν πολύ(αρχικά στο Λίβερπουλ, στη συνέχεια στο Λονδίνο) ήταν πολύ
σημαντικά για την εκπαίδευσή του και τη διαμόρφωση τηςσημαντικά για την εκπαίδευσή του και τη διαμόρφωση της
ποιητικής του ευαισθησίας. Μαθαίνει τέλεια την αγγλικήποιητικής του ευαισθησίας. Μαθαίνει τέλεια την αγγλική
γλώσσα (στην Αγγλική κρατούσε τις προσωπικές τουγλώσσα (στην Αγγλική κρατούσε τις προσωπικές του
σημειώσεις και γράφει τους πρώτους του στίχους).σημειώσεις και γράφει τους πρώτους του στίχους).
1879: Συνεχίζει τις σπουδές του στο εμποροπρακτικό λύκειο1879: Συνεχίζει τις σπουδές του στο εμποροπρακτικό λύκειο
«Ερμής» και συγχρόνως ξεκινάει τη συγγραφή ενός ιστορικού«Ερμής» και συγχρόνως ξεκινάει τη συγγραφή ενός ιστορικού
λεξικού που θα σταματήσει στο λήμμα «Αλέξανδρος»!λεξικού που θα σταματήσει στο λήμμα «Αλέξανδρος»!
Το 1882 η οικογένεια φεύγει για την Κωνσταντινούπολη. ΗΤο 1882 η οικογένεια φεύγει για την Κωνσταντινούπολη. Η
κοινωνική θέση του παππού του τού δίνει τη δυνατότητα νακοινωνική θέση του παππού του τού δίνει τη δυνατότητα να
γνωριστεί με τους πνευματικούς κύκλους της Πόλης. Εδώγνωριστεί με τους πνευματικούς κύκλους της Πόλης. Εδώ
γνωρίζει τη ρομαντική αθηναϊκή ποίηση και κάτω από τηνγνωρίζει τη ρομαντική αθηναϊκή ποίηση και κάτω από την
επίδρασή της κάνει τις πρώτες του ποιητικές δοκιμέςεπίδρασή της κάνει τις πρώτες του ποιητικές δοκιμές
(1884/1885).(1884/1885).
8. Πίσω στην Αλεξάνδρεια το 1885. Εργάζεται για λίγο ωςΠίσω στην Αλεξάνδρεια το 1885. Εργάζεται για λίγο ως
δημοσιογράφος στην εφημερίδα «Τηλέγραφος» και στοδημοσιογράφος στην εφημερίδα «Τηλέγραφος» και στο
Αιγυπτιακό Χρηματιστήριο Βάμβακος ως βοηθός τουΑιγυπτιακό Χρηματιστήριο Βάμβακος ως βοηθός του
αδερφού του.αδερφού του.
Κάρτα εισόδου για τοΚάρτα εισόδου για το
Χρηματιστήριο της ΑλεξάνδρειαςΧρηματιστήριο της Αλεξάνδρειας
στο όνομα του Kωνσταντίνουστο όνομα του Kωνσταντίνου
Kαβάφη.Kαβάφη.
Φωτογραφία από το δικτυακό τόπο Ιθάκη - IthakaΦωτογραφία από το δικτυακό τόπο Ιθάκη - Ithaka
9. Το 1892 ο Καβάφης προσλαμβάνεται ως έκτακτος γραφέαςΤο 1892 ο Καβάφης προσλαμβάνεται ως έκτακτος γραφέας
στην υπό αγγλική διοίκηση Υπηρεσία Αρδεύσεων τηςστην υπό αγγλική διοίκηση Υπηρεσία Αρδεύσεων της
Αιγύπτου όπου και θα παραμείνει τα επόμενα 30 χρόνια. ΌλαΑιγύπτου όπου και θα παραμείνει τα επόμενα 30 χρόνια. Όλα
αυτά τα χρόνια ασχολείται εντατικά με το ποιητικό του έργο.αυτά τα χρόνια ασχολείται εντατικά με το ποιητικό του έργο.
Παραιτείται το 1922 με το βαθμό του υποτμηματάρχη…Παραιτείται το 1922 με το βαθμό του υποτμηματάρχη…
O Kωνσταντίνος Kαβάφης, σεO Kωνσταντίνος Kαβάφης, σε
φωτογραφία βγαλμένη στηνφωτογραφία βγαλμένη στην
Aλεξάνδρεια, πιθανώς το 1890.Aλεξάνδρεια, πιθανώς το 1890.
Φωτογραφία από το Σπουδαστήριο Νέου ΕλληνισμούΦωτογραφία από το Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
……και σημειώνει για το γεγονόςκαι σημειώνει για το γεγονός
««Επιτέλους ελευθερώθηκα απ’Επιτέλους ελευθερώθηκα απ’
αυτό το μισητό πράγμααυτό το μισητό πράγμα».».
10. Aν κάτι εντυπωσιάζει στη ζωή του, είναι ότι αφοσιώθηκεAν κάτι εντυπωσιάζει στη ζωή του, είναι ότι αφοσιώθηκε
απόλυτα στο έργο του. Tούτη η προσήλωση εκφράζεταιαπόλυτα στο έργο του. Tούτη η προσήλωση εκφράζεται
ποικιλότροπα –όπως λόγου χάρη, δραματικά καταγράφεταιποικιλότροπα –όπως λόγου χάρη, δραματικά καταγράφεται
στο ακόλουθο σημείωμα του ποιητή:στο ακόλουθο σημείωμα του ποιητή:
Ένας νέος ποιητής μ’ επεσκέφθηκε. Ήταν πολύ πτωχός,Ένας νέος ποιητής μ’ επεσκέφθηκε. Ήταν πολύ πτωχός,
εζούσε από την φιλολογική του εργασία, και με φαίνοντανεζούσε από την φιλολογική του εργασία, και με φαίνονταν
σαν κάπως να λυπούνταν βλέποντας το καλό σπίτι πουσαν κάπως να λυπούνταν βλέποντας το καλό σπίτι που
κατοικούσα, τον δούλο μου που τον έφερε ένα καλά σερβιτόκατοικούσα, τον δούλο μου που τον έφερε ένα καλά σερβιτό
τσάι, τα ρούχα μου τα καμωμένα σε καλό ράπτη. Eίπε·τσάι, τα ρούχα μου τα καμωμένα σε καλό ράπτη. Eίπε·
«Tι φρικτό πράγμα να έχει κανείς να παλεύει να βγάζει τα«Tι φρικτό πράγμα να έχει κανείς να παλεύει να βγάζει τα
προς το ζην, να κυνηγάς συνδρομητάς για περιοδικό σου,προς το ζην, να κυνηγάς συνδρομητάς για περιοδικό σου,
αγοραστάς για βιβλίο σου».αγοραστάς για βιβλίο σου».
11. Δεν θέλησα να τον αφήσω στην πλάνη του και τον είπαΔεν θέλησα να τον αφήσω στην πλάνη του και τον είπα
μερικά λόγια, περίπου σαν τα εξής.μερικά λόγια, περίπου σαν τα εξής.
Δυσάρεστη και βαριά η θέσις του –αλλά τι ακριβά που μεΔυσάρεστη και βαριά η θέσις του –αλλά τι ακριβά που με
κόστιζαν εμένα οι μικρές μου πολυτέλειες. Για να τεςκόστιζαν εμένα οι μικρές μου πολυτέλειες. Για να τες
αποκτήσω βγήκα απ’ την φυσική μου γραμμή κι έγινα έναςαποκτήσω βγήκα απ’ την φυσική μου γραμμή κι έγινα ένας
κυβερνητικός υπάλληλος (τι γελοίο), και ξοδιάζω και χάνωκυβερνητικός υπάλληλος (τι γελοίο), και ξοδιάζω και χάνω
τόσες πολύτιμες ώρες την ημέρα, στες οποίες πρέπει νατόσες πολύτιμες ώρες την ημέρα, στες οποίες πρέπει να
προστεθούν και οι ώρες καμάτου και χαυνώσεως που τεςπροστεθούν και οι ώρες καμάτου και χαυνώσεως που τες
διαδέχονται. Tι ζημιά, τι ζημιά, τι προδοσία. Eνώ εκείνος οδιαδέχονται. Tι ζημιά, τι ζημιά, τι προδοσία. Eνώ εκείνος ο
πτωχός δεν χάνει καμιά ώρα· είναι πάντα εκεί, πιστό και τουπτωχός δεν χάνει καμιά ώρα· είναι πάντα εκεί, πιστό και του
καθήκοντος παιδί της Tέχνης.καθήκοντος παιδί της Tέχνης.
12. Πόσες φορές μες στην δουλειά μου μ’ έρχεται μια ωραίαΠόσες φορές μες στην δουλειά μου μ’ έρχεται μια ωραία
ιδέα, μια σπάνια εικόνα, σαν ετοιμοκαμωμένοι αιφνίδιοιιδέα, μια σπάνια εικόνα, σαν ετοιμοκαμωμένοι αιφνίδιοι
στίχοι, και αναγκάζομαι να τα παραμελώ, διότι η υπηρεσίαστίχοι, και αναγκάζομαι να τα παραμελώ, διότι η υπηρεσία
δεν αναβάλλεται. Έπειτα σαν γυρίσω σπίτι μου, σανδεν αναβάλλεται. Έπειτα σαν γυρίσω σπίτι μου, σαν
συνέλθω κομμάτι, γυρεύω να τ’ ανακαλέσω αλλά πάνε πια.συνέλθω κομμάτι, γυρεύω να τ’ ανακαλέσω αλλά πάνε πια.
Kαι δικαίως. Mοιάζει σαν η Tέχνη να με λέγει «Kαι δικαίως. Mοιάζει σαν η Tέχνη να με λέγει «Δεν είμαι μιαΔεν είμαι μια
δούλα εγώ· για να με διώχνεις σαν έρχομαι, και ναδούλα εγώ· για να με διώχνεις σαν έρχομαι, και να
‘ρχομαι σαν θες. Eίμαι η μεγαλύτερη Kερά του κόσμου.‘ρχομαι σαν θες. Eίμαι η μεγαλύτερη Kερά του κόσμου.
Kαι αν με αρνήθηκες, προδότη και ταπεινέ, για το ελεεινόKαι αν με αρνήθηκες, προδότη και ταπεινέ, για το ελεεινό
σου καλό σπίτι, για τα ελεεινά σου καλά ρούχα, για τηνσου καλό σπίτι, για τα ελεεινά σου καλά ρούχα, για την
ελεεινή καλή κοινωνική σου θέση, αρκέσου μ’ αυτά λοιπόν,ελεεινή καλή κοινωνική σου θέση, αρκέσου μ’ αυτά λοιπόν,
(αλλά πού μπορείς ν’ αρκεσθείς) και με τες λίγες στιγμές που(αλλά πού μπορείς ν’ αρκεσθείς) και με τες λίγες στιγμές που
όταν έρχομαι συμπίπτει να είσαι έτοιμος να με δεχθείς,όταν έρχομαι συμπίπτει να είσαι έτοιμος να με δεχθείς,
βγαλμένος στην πόρτα να με περιμένεις, όπως έπρεπε ναβγαλμένος στην πόρτα να με περιμένεις, όπως έπρεπε να
είσαι κάθε μέρα».είσαι κάθε μέρα».
(Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ, ANEKΔOTA ΣHMEIΩMATA ΠOIHTIKHΣ KAI HΘIKHΣ, I΄)(Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ, ANEKΔOTA ΣHMEIΩMATA ΠOIHTIKHΣ KAI HΘIKHΣ, I΄)
13. Το 1899 η μητέρα του, Χαρίκλεια, πεθαίνει. Ο θάνατός τηςΤο 1899 η μητέρα του, Χαρίκλεια, πεθαίνει. Ο θάνατός της
επηρεάζει σημαντικά τον ψυχισμό του ευαίσθητου Καβάφη.επηρεάζει σημαντικά τον ψυχισμό του ευαίσθητου Καβάφη.
Το διαβατήριό του.Το διαβατήριό του.
Επάγγελμα: «Ποιητής»Επάγγελμα: «Ποιητής»
Φωτογραφία από το Σπουδαστήριο Νέου ΕλληνισμούΦωτογραφία από το Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
Το 1901 ταξιδεύει στην Αθήνα.Το 1901 ταξιδεύει στην Αθήνα.
14. Το 1899 η μητέρα του, Χαρίκλεια, πεθαίνει. Ο θάνατός τηςΤο 1899 η μητέρα του, Χαρίκλεια, πεθαίνει. Ο θάνατός της
επηρεάζει σημαντικά τον ψυχισμό του ευαίσθητου Καβάφη.επηρεάζει σημαντικά τον ψυχισμό του ευαίσθητου Καβάφη.
Ο Καβάφης ότανΟ Καβάφης όταν
επέστρεψε από τηνεπέστρεψε από την
Αγγλία στηνΑγγλία στην
Αλεξάνδρεια (1885)Αλεξάνδρεια (1885)
εγκατέλειψε τηνεγκατέλειψε την
αγγλική υπηκοότητα,αγγλική υπηκοότητα,
που είχε αποκτήσειπου είχε αποκτήσει
ο πατέρας του σταο πατέρας του στα
1850, πράγμα που1850, πράγμα που
δεν έκανε ηδεν έκανε η
υπόλοιπηυπόλοιπη
οικογένεια.οικογένεια.
Το 1901 ταξιδεύει στην Αθήνα.Το 1901 ταξιδεύει στην Αθήνα.
15. Το 1932 και μετά απόΤο 1932 και μετά από
αρκετά μακροχρόνιααρκετά μακροχρόνια
ασθένεια, οι γιατροίασθένεια, οι γιατροί
διέγνωσαν καρκίνο στοδιέγνωσαν καρκίνο στο
λάρυγγα. Χειρουργείταιλάρυγγα. Χειρουργείται
στην Αθήνα και επιστρέφειστην Αθήνα και επιστρέφει
στην Αλεξάνδρεια, όμως ηστην Αλεξάνδρεια, όμως η
υγεία του σταδιακάυγεία του σταδιακά
επιδεινώνεται.επιδεινώνεται.
Ο Καβάφης σε σχέδιο τηςΟ Καβάφης σε σχέδιο της
Θάλειας Φλωρά Καραβία (1926)Θάλειας Φλωρά Καραβία (1926)
Το 1922 παραιτείται απόΤο 1922 παραιτείται από
την Υπηρεσία Αρδεύσεων.την Υπηρεσία Αρδεύσεων.
Το 1923 ο Καβάφης γράφειΤο 1923 ο Καβάφης γράφει
τη διαθήκη του και διορίζειτη διαθήκη του και διορίζει
εκτελεστή και κύριοεκτελεστή και κύριο
κληρονόμο του τον Αλέκοκληρονόμο του τον Αλέκο
Σεγκόπουλο.Σεγκόπουλο.
16. Πεθαίνει στην ηλικία τωνΠεθαίνει στην ηλικία των
70 ετών το Σάββατο, 2970 ετών το Σάββατο, 29
Απριλίου 1933, ημέρα τωνΑπριλίου 1933, ημέρα των
γενεθλίων του, μετά απόγενεθλίων του, μετά από
συμφόρηση.συμφόρηση.
Το διαμέρισμά του, στηνΤο διαμέρισμά του, στην
οδό Λέψιους στηνοδό Λέψιους στην
Αλεξάνδρεια, είναι τώραΑλεξάνδρεια, είναι τώρα
μουσείο...μουσείο...
18. Κέντρο της ζωής τουΚέντρο της ζωής του
Καβάφη υπήρξε η ποίηση.Καβάφη υπήρξε η ποίηση.
Ο Καβάφης δεν ήταν απόΟ Καβάφης δεν ήταν από
τους ποιητές πουτους ποιητές που
ξεκίνησαν την καλλιτεχνικήξεκίνησαν την καλλιτεχνική
τους πορείατους πορεία
ολοκληρωμένοι.ολοκληρωμένοι.
Χρειάστηκε αρκετό δρόμοΧρειάστηκε αρκετό δρόμο
και χρόνο ώσπου ο ίδιοςκαι χρόνο ώσπου ο ίδιος
να μπορέσει να βρει τηνα μπορέσει να βρει τη
δική του προσωπικήδική του προσωπική
φωνή.φωνή.
Πολλοί μελετητέςΠολλοί μελετητές
παρατήρησαν ότι οπαρατήρησαν ότι ο
Καβάφης ξεκίνησε χωρίςΚαβάφης ξεκίνησε χωρίς
ταλέντο.ταλέντο.
19. Μπορούμε να διακρίνουμε τρεις περιόδους στην ποιητικήΜπορούμε να διακρίνουμε τρεις περιόδους στην ποιητική
του δημιουργία:του δημιουργία:
α. Πριν το 1900: περίοδος αναζήτησης για το δικό τουα. Πριν το 1900: περίοδος αναζήτησης για το δικό του
λογοτεχνικό δρόμολογοτεχνικό δρόμο
Ο Καβάφης κάνει τις πρώτες του ποιητικέςΟ Καβάφης κάνει τις πρώτες του ποιητικές
προσπάθειεςπροσπάθειες
στην Κωνσταντινούπολη (1882-1885) και τις πρώτες τουστην Κωνσταντινούπολη (1882-1885) και τις πρώτες του
δημοσιεύσεις (1886,1891).δημοσιεύσεις (1886,1891).
Αρχικά είναι επηρεασμένος από το ρεύμα τουΑρχικά είναι επηρεασμένος από το ρεύμα του
ρομαντισμούρομαντισμού της Αθηναϊκής Σχολής (απαισιοδοξία,της Αθηναϊκής Σχολής (απαισιοδοξία,
καθαρεύουσα), ενώ στη συνέχεια στρέφεται προς τονκαθαρεύουσα), ενώ στη συνέχεια στρέφεται προς τον
παρνασσισμό και τοπαρνασσισμό και το συμβολισμό.συμβολισμό.
Ποιήματα δεκαετίας 1890 (π.χ.Ποιήματα δεκαετίας 1890 (π.χ. Κεριά, Περιμένοντας τουςΚεριά, Περιμένοντας τους
Βαρβάρους, Πόλις, Τείχη, ΠαράθυραΒαρβάρους, Πόλις, Τείχη, Παράθυρα):):
Ταλαντεύεται ανάμεσα στο ρομαντισμό και στοΤαλαντεύεται ανάμεσα στο ρομαντισμό και στο
συμβολισμόσυμβολισμό και παρνασσισμό / κυριαρχείκαι παρνασσισμό / κυριαρχεί
ατμόσφαιρα μελαγχολίαςατμόσφαιρα μελαγχολίας
20. β. Δεκαετία 1900-1910: περίοδος αναθεώρησης καιβ. Δεκαετία 1900-1910: περίοδος αναθεώρησης και
κατασταλάγματοςκατασταλάγματος
Το μεταίχμιο του 19ου – 20ου αιώνα αποτελείΤο μεταίχμιο του 19ου – 20ου αιώνα αποτελεί
ορόσημο για την ποίηση του Καβάφη. Υποχωρεί ηορόσημο για την ποίηση του Καβάφη. Υποχωρεί η
ρομαντική τάση, παραμένει η συμβολιστική,ρομαντική τάση, παραμένει η συμβολιστική,
παρνασσιστική.παρνασσιστική.
Εδώ αρχίζει η φάση της ωριμότητας του ποιητή.Εδώ αρχίζει η φάση της ωριμότητας του ποιητή.
Κατασταλάζει σ' ένα τρόπο γραφής και στις κύριεςΚατασταλάζει σ' ένα τρόπο γραφής και στις κύριες
θέσεις της βιοθεωρίας του (τα περισσότεραθέσεις της βιοθεωρίας του (τα περισσότερα
βιοθεωρητικά/ φιλοσοφικά του ποιήματα γράφονταιβιοθεωρητικά/ φιλοσοφικά του ποιήματα γράφονται
αυτή την περίοδο, απαισιόδοξα ποιήματα, στωικήαυτή την περίοδο, απαισιόδοξα ποιήματα, στωική
σειρά ποιημάτων με αποκορύφωμα τιςσειρά ποιημάτων με αποκορύφωμα τις ΘερμοπύλεςΘερμοπύλες).).
Όμως, ο ποιητής δεν έχει φτάσει ακόμη στηνΌμως, ο ποιητής δεν έχει φτάσει ακόμη στην
ποιητική του ολοκλήρωση.ποιητική του ολοκλήρωση.
21. Ο ποιητής αυτή τη δεκαετία νιώθει την ανάγκη ναΟ ποιητής αυτή τη δεκαετία νιώθει την ανάγκη να
αναθεωρήσει όσα είχε γράψει καιαναθεωρήσει όσα είχε γράψει και είτε απορρίπτει είτεείτε απορρίπτει είτε
επεξεργάζεταιεπεξεργάζεται ό,τι δεν ανταποκρίνεται στα κριτήριάό,τι δεν ανταποκρίνεται στα κριτήριά
του (π.χ. ρομαντικές συναισθηματικές υπερβολές/του (π.χ. ρομαντικές συναισθηματικές υπερβολές/
αλλαγή στη γλώσσα από καθαρεύουσα σε δημοτική,αλλαγή στη γλώσσα από καθαρεύουσα σε δημοτική,
αν και διατηρεί αρκετά στοιχεία από την πρώτη).αν και διατηρεί αρκετά στοιχεία από την πρώτη).
Ως αποτέλεσμα της αναθεώρησης και τηςΩς αποτέλεσμα της αναθεώρησης και της
επεξεργασίας 27 δημιοσιευμένα ποιήματαεπεξεργασίας 27 δημιοσιευμένα ποιήματα
αποκηρύσσονται από τον ποιητή (τααποκηρύσσονται από τον ποιητή (τα
“αποκηρυγμένα”) ενώ τα υπόλοιπα 14 θα τα“αποκηρυγμένα”) ενώ τα υπόλοιπα 14 θα τα
δημοσιεύσει το 1904. Το 1910 επαναλαμβάνει αυτήδημοσιεύσει το 1904. Το 1910 επαναλαμβάνει αυτή
την έκδοση προσθέτοντας άλλα 7 ποιήματα.την έκδοση προσθέτοντας άλλα 7 ποιήματα.
22. γ. 1910 και εξής: η περίοδος της φτασμένης πιαγ. 1910 και εξής: η περίοδος της φτασμένης πια
ωριμότητας, της ποιητικής ολοκλήρωσης του ποιητήωριμότητας, της ποιητικής ολοκλήρωσης του ποιητή
Ο ίδιος ο ποιητής θεώρησε το 1911 ορόσημο στηνΟ ίδιος ο ποιητής θεώρησε το 1911 ορόσημο στην
ποιητική του δημιουργία, γι' αυτό και έκανε τηποιητική του δημιουργία, γι' αυτό και έκανε τη
διάκριση των ποιημάτων σε “Προ του 1911”.διάκριση των ποιημάτων σε “Προ του 1911”.
Στα πενήντα του χρόνια, έχοντας ήδη ολοκληρώσειΣτα πενήντα του χρόνια, έχοντας ήδη ολοκληρώσει
την αναθεώρηση όλης της ποιητικής παραγωγής καιτην αναθεώρηση όλης της ποιητικής παραγωγής και
τις κύριες θέσεις της βιοθεωρίας του:τις κύριες θέσεις της βιοθεωρίας του:
●
Εγκαταλείπει τα σύμβολα και η ποίησή του γίνεταιΕγκαταλείπει τα σύμβολα και η ποίησή του γίνεται
πιο αποκαλυπτικήπιο αποκαλυπτική
23. ●
Στρέφεται στην Αλεξάνδρεια και το παρελθόν τηςΣτρέφεται στην Αλεξάνδρεια και το παρελθόν της
αναζητώντας ένα αρχαίο μοντέλο για να μπορέσειαναζητώντας ένα αρχαίο μοντέλο για να μπορέσει
μέσω αυτού να εκφράσει τις απόψεις του για τομέσω αυτού να εκφράσει τις απόψεις του για το
σύγχρονο κόσμο (π.χ.σύγχρονο κόσμο (π.χ. Απολείπειν ο θεός Αντώνιον,Απολείπειν ο θεός Αντώνιον,
Αλεξανδρινοί ΒασιλείςΑλεξανδρινοί Βασιλείς).).
●
Το ερωτικό στοιχείο μετουσιώνεται σε ποίηση κυρίωςΤο ερωτικό στοιχείο μετουσιώνεται σε ποίηση κυρίως
μέσω της προσωπικής μνήμης ή με την αναγωγή τουμέσω της προσωπικής μνήμης ή με την αναγωγή του
στην ελληνιστική ιστορική πραγματικότηταστην ελληνιστική ιστορική πραγματικότητα
●
Εκμεταλλεύεται ποιητικά την ιστορία με πιο άμεσοΕκμεταλλεύεται ποιητικά την ιστορία με πιο άμεσο
τρόπο (τρόπο (Καισαρίων, Αλεξανδρινοί ΒασιλείςΚαισαρίων, Αλεξανδρινοί Βασιλείς))
24. Γιώργος Σεφέρης, 1900-1971Γιώργος Σεφέρης, 1900-1971
Σύμφωνα με τονΣύμφωνα με τον
Σεφέρη το καβαφικόΣεφέρη το καβαφικό
έργο μετά το 1910έργο μετά το 1910
πρέπει ναπρέπει να
διαβάζεται σανδιαβάζεται σαν έναένα
ποίημα “εν προόδω”ποίημα “εν προόδω”
(work in process),(work in process),
εννοώντας πως θαεννοώντας πως θα
πρέπει να βλέπουμεπρέπει να βλέπουμε
το έργο του Καβάφητο έργο του Καβάφη
ως ενότητα και όχιως ενότητα και όχι
αποσπασματικά.αποσπασματικά.
25. Έκδοση του έργου τουΈκδοση του έργου του
Ο Καβάφης, όσο ζούσε, δενΟ Καβάφης, όσο ζούσε, δεν
εξέδωσε ποτέ ολόκληρο το ποιητικόεξέδωσε ποτέ ολόκληρο το ποιητικό
του έργο, το οποίο, άλλωστε,του έργο, το οποίο, άλλωστε,
συμπλήρωνε ως την τελευταίασυμπλήρωνε ως την τελευταία
στιγμή της ζωής του.στιγμή της ζωής του.
Ούτε, φυσικά, πραγματοποίησεΟύτε, φυσικά, πραγματοποίησε
ποτέ μια κανονικά εμπορικήποτέ μια κανονικά εμπορική
έκδοση. Ακολούθησε ένα δικό του,έκδοση. Ακολούθησε ένα δικό του,
ιδιόρρυθμο σύστημα έκδοσης καιιδιόρρυθμο σύστημα έκδοσης και
κυκλοφορίας του έργου. Υπήρξανκυκλοφορίας του έργου. Υπήρξαν
τρία διαφορετικά στάδια εκδοτικήςτρία διαφορετικά στάδια εκδοτικής
τακτικής, σετακτικής, σε «μονόφυλλα»«μονόφυλλα»,,
«τεύχη»«τεύχη» καικαι «συλλογές».«συλλογές».
Πολύ σπάνια δημοσιεύει ποιήματάΠολύ σπάνια δημοσιεύει ποιήματά
του σε περιοδικά.του σε περιοδικά.
Φωτογραφία και βιογραφικό σημείωμα του Καβάφη από το «Ημερολόγιον 1899».Φωτογραφία και βιογραφικό σημείωμα του Καβάφη από το «Ημερολόγιον 1899».
Φωτογραφία από το Σπουδαστήριο Νέου ΕλληνισμούΦωτογραφία από το Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
26. Τα ποιήματά του είναι χωρισμέναΤα ποιήματά του είναι χωρισμένα
σε 4 (εκδοτικές) κατηγορίες:σε 4 (εκδοτικές) κατηγορίες:
τατα «αναγνωρισμένα»,«αναγνωρισμένα»,
τατα «ανέκδοτα»,«ανέκδοτα»,
τατα «αποκηρυγμένα»«αποκηρυγμένα» καικαι
τατα «ατελή».«ατελή».
Όλα τα ποιήματά του ο ΚαβάφηςΌλα τα ποιήματά του ο Καβάφης
τα έγραψε στην ελληνική, με τηντα έγραψε στην ελληνική, με την
εξαίρεση ελαχίστων από τα μέχριεξαίρεση ελαχίστων από τα μέχρι
το 1968 ανεκδότων ποιημάτωντο 1968 ανεκδότων ποιημάτων
του.του.
Ο Καβάφης σε φωτογραφία βγαλμένη στην Αλεξάνδρεια, χρονολογημένη διστακτικάΟ Καβάφης σε φωτογραφία βγαλμένη στην Αλεξάνδρεια, χρονολογημένη διστακτικά
από τον ίδιο «1901 ή 1903».από τον ίδιο «1901 ή 1903».
Φωτογραφία από το Σπουδαστήριο Νέου ΕλληνισμούΦωτογραφία από το Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
27. Η Ρίκα Σεγκοπούλου εξέδωσε γιαΗ Ρίκα Σεγκοπούλου εξέδωσε για
πρώτη φορά ολόκληρο το σώμαπρώτη φορά ολόκληρο το σώμα
της αναγνωρισμένης καβαφικήςτης αναγνωρισμένης καβαφικής
ποίησης το 1935, αλλά ήταν ο Γ.Π.ποίησης το 1935, αλλά ήταν ο Γ.Π.
Σαββίδης που το 1968 εξέδωσεΣαββίδης που το 1968 εξέδωσε
συλλογές τωνσυλλογές των αναγνωρισμένωναναγνωρισμένων,,
τωντων ανέκδοτωνανέκδοτων (κρυμμένων)(κρυμμένων) καικαι
τωντων αποκηρυγμένωναποκηρυγμένων ποιημάτωνποιημάτων
του.του.
Συνολικά τα ποιήματα που έγραψεΣυνολικά τα ποιήματα που έγραψε
ο Καβάφης είναιο Καβάφης είναι 154154. Άλλα. Άλλα 7575
παρέμειναν ανέκδοτα έως το 1968παρέμειναν ανέκδοτα έως το 1968
και τα οποία βρέθηκαν στο αρχείοκαι τα οποία βρέθηκαν στο αρχείο
του ή σε χέρια φίλων του και άλλατου ή σε χέρια φίλων του και άλλα
2727 ποιήματα δημοσίευσε ο ίδιοςποιήματα δημοσίευσε ο ίδιος
μεταξύ 1886 και 1898 αλλά ταμεταξύ 1886 και 1898 αλλά τα
αποκήρυξε αργότερα.αποκήρυξε αργότερα.
Ο Καβάφης σε αχρονολόγητοΟ Καβάφης σε αχρονολόγητο
σχέδιο από τον Γιάννη Κεφαληνόσχέδιο από τον Γιάννη Κεφαληνό
Εικόνα από το Σπουδαστήριο Νέου ΕλληνισμούΕικόνα από το Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
28. Σύμφωνα με υποδείξεις του ποιητή,Σύμφωνα με υποδείξεις του ποιητή,
τα ποιήματά του κατατάσσονται σετα ποιήματά του κατατάσσονται σε
τρεις κατηγορίες:τρεις κατηγορίες: τα «τα «ιστορικάιστορικά», τα», τα
««φιλοσοφικάφιλοσοφικά» και τα «» και τα «ηδονικάηδονικά» ή» ή
««αισθησιακάαισθησιακά».».
Σκίτσο του LevinΣκίτσο του Levin
Εικόνα από το περ. Χάρτης, Απρ. 1983Εικόνα από το περ. Χάρτης, Απρ. 1983
29. ΙστορικάΙστορικά
Ποιήματα σχετικά με περιστατικά των ελληνιστικών κυρίωςΠοιήματα σχετικά με περιστατικά των ελληνιστικών κυρίως
χρόνων (αλλά και της κλασικής αρχαιότητας, τωνχρόνων (αλλά και της κλασικής αρχαιότητας, των
ρωμαϊκών και βυζαντινών χρόνων) ή με πλαστάρωμαϊκών και βυζαντινών χρόνων) ή με πλαστά
περιστατικά τοποθετημένα σε ιστορικό περιβάλλονπεριστατικά τοποθετημένα σε ιστορικό περιβάλλον
(ψευδοϊστορικά), που εκφράζουν συνήθως σύγχρονες(ψευδοϊστορικά), που εκφράζουν συνήθως σύγχρονες
καταστάσεις.καταστάσεις.
ΦιλοσοφικάΦιλοσοφικά
ΕρωτικάΕρωτικά
154 εκδοθέντα ποιήματα154 εκδοθέντα ποιήματα + 75 ανέκδοτα+ 75 ανέκδοτα + 27 αποκηρυγμένα+ 27 αποκηρυγμένα
Ποιήματα βιοθεωρίας με διδακτικό τόνοΠοιήματα βιοθεωρίας με διδακτικό τόνο
Ηδονισμός και αισθητισμός.Ηδονισμός και αισθητισμός.
30. Ο Καβάφης έχειΟ Καβάφης έχει
χαρακτηριστεί μεχαρακτηριστεί με
πάρα πολλά επίθεταπάρα πολλά επίθετα
που δηλώνουν τοπου δηλώνουν το
είδος της ποίησής του:είδος της ποίησής του:
ερωτικός,ερωτικός,
αισθησιακός,αισθησιακός,
ιστορικός,ιστορικός,
φιλοσοφικός,φιλοσοφικός,
διδακτικός, πολιτικός,διδακτικός, πολιτικός,
λυρικός κλπ.λυρικός κλπ.
Όλες αυτές οιΌλες αυτές οι
διαστάσειςδιαστάσεις
συνυπάρχουν στηνσυνυπάρχουν στην
ποίησή τουποίησή του
31. Η αποδοχή του έργουΗ αποδοχή του έργου
τουτου
Ο δρόμος προς την αναγνώρισηΟ δρόμος προς την αναγνώριση
υπήρξε μακρύς.υπήρξε μακρύς.
•Ο Καβάφης κατάφερε ναΟ Καβάφης κατάφερε να
επιβληθεί στην Αλεξάνδρειαεπιβληθεί στην Αλεξάνδρεια
κυρίως μετά το 1911, ότανκυρίως μετά το 1911, όταν
άρχισε να δημοσιεύει τακτικά ταάρχισε να δημοσιεύει τακτικά τα
ποιήματά του.ποιήματά του.
•Στην Αθήνα, όμως, άργησε ναΣτην Αθήνα, όμως, άργησε να
γίνει γνωστός και να καθιερωθείγίνει γνωστός και να καθιερωθεί
στους λογοτεχνικούς κύκλουςστους λογοτεχνικούς κύκλους
της.της.
Σκίτσο του LevinΣκίτσο του Levin
Εικόνα από το περ. Χάρτης, Απρ. 1983Εικόνα από το περ. Χάρτης, Απρ. 1983
32. Οι λόγοι γι’ αυτό είναι ακριβώς οι ίδιοι για τουςΟι λόγοι γι’ αυτό είναι ακριβώς οι ίδιοι για τους
οποίους ο Καβάφης σήμερα θεωρείται ως ένας απόοποίους ο Καβάφης σήμερα θεωρείται ως ένας από
τους σημαντικότερους ποιητές της σύγχρονηςτους σημαντικότερους ποιητές της σύγχρονης
Ελλάδας με παγκόσμια επιρροή:Ελλάδας με παγκόσμια επιρροή:
- Ο αντικομφορμισμός του και η αντίστασή του στα- Ο αντικομφορμισμός του και η αντίστασή του στα
ρητορικά σχήματα που είχαν καθιερωθεί στην ποίησηρητορικά σχήματα που είχαν καθιερωθεί στην ποίηση
της Ελλάδαςτης Ελλάδας
-Η ιδιομορφία του έργου του (φαινομενική πεζολογία,-Η ιδιομορφία του έργου του (φαινομενική πεζολογία,
γλωσσικές και στιχουργικές καινοτομίες, τα θέματα τηςγλωσσικές και στιχουργικές καινοτομίες, τα θέματα της
ποίησής του και ο τρόπος που τα πραγματεύεται κ.ά.)ποίησής του και ο τρόπος που τα πραγματεύεται κ.ά.)
-Η διαρκής επιδίωξη της αισθητικής τελειότητας...Η διαρκής επιδίωξη της αισθητικής τελειότητας...
-«Καραγκιόζης της δημοτικής» (Ψυχάρης, 1924)«Καραγκιόζης της δημοτικής» (Ψυχάρης, 1924)
33. Κωστής ΠαλαμάςΚωστής Παλαμάς
Μάλιστα, ο Κωστής Παλαμάς, ηγετικήΜάλιστα, ο Κωστής Παλαμάς, ηγετική
φυσιογνωμίαφυσιογνωμία
της Β΄ Αθηναϊκής Σχολής, χαρακτήρισετης Β΄ Αθηναϊκής Σχολής, χαρακτήρισε
τα ποιήματάτα ποιήματά
του ωςτου ως
««άτεχνα στιχουργήματαάτεχνα στιχουργήματα»»
και τον στίχο του “και τον στίχο του “ξεχαρβαλωμένο”ξεχαρβαλωμένο”
34. Γρηγόριος ΞενόπουλοςΓρηγόριος Ξενόπουλος
• Στην Αθήνα, πρώτος τονΣτην Αθήνα, πρώτος τον
παρουσίασε ο Ξενόπουλος, οπαρουσίασε ο Ξενόπουλος, ο
οποίος θα κάνει γνωστό το έργο τουοποίος θα κάνει γνωστό το έργο του
Καβάφη στην Ελλάδα με τοΚαβάφη στην Ελλάδα με το
περίφημο άρθρο του «Έναςπερίφημο άρθρο του «Ένας
Ποιητής» (Ποιητής» (ΠαναθήναιαΠαναθήναια,, 1903)1903)
Γνωριμία με τον Ε. Μ. ΦόρστερΓνωριμία με τον Ε. Μ. Φόρστερ
συνέβαλε στη φήμη του έργου τουσυνέβαλε στη φήμη του έργου του
έξω από τα ελληνικά σύνορα- 1916έξω από τα ελληνικά σύνορα- 1916
35. Για αρκετά χρόνια, όμως, λογοτέχνες και αναγνωστικόΓια αρκετά χρόνια, όμως, λογοτέχνες και αναγνωστικό
κοινό– με ελάχιστες εξαιρέσεις -στάθηκαν εχθρικοίκοινό– με ελάχιστες εξαιρέσεις -στάθηκαν εχθρικοί
απέναντι στον ποιητή.απέναντι στον ποιητή.
Μετά το 1920, όμως, η καβαφική ποίηση κατακτά κριτικούςΜετά το 1920, όμως, η καβαφική ποίηση κατακτά κριτικούς
και ποιητές και αρχίζει να καθιερώνεται πλατύτερα.και ποιητές και αρχίζει να καθιερώνεται πλατύτερα.
Το 1926 του απονέμεται το παράσημο του Φοίνικος απόΤο 1926 του απονέμεται το παράσημο του Φοίνικος από
το δικτάτορα Πάγκαλο. Γίνεται αποδέκτης πολλώντο δικτάτορα Πάγκαλο. Γίνεται αποδέκτης πολλών
αρνητικών κριτικών για την αποδοχή του μεταλλίου.αρνητικών κριτικών για την αποδοχή του μεταλλίου.
Βραβεύεται ένας ποιητής που υμνούσε τα γυμνά σώματα,Βραβεύεται ένας ποιητής που υμνούσε τα γυμνά σώματα,
από έναν δικτάτορα που μέτραγε το μήκος της φούσταςαπό έναν δικτάτορα που μέτραγε το μήκος της φούστας
στις γυναίκες!στις γυναίκες!
36. Η σημασία του έργου του άρχισεΗ σημασία του έργου του άρχισε
να αναγνωρίζεται μόνον μετάνα αναγνωρίζεται μόνον μετά
θάνατον, όμως σήμερα θεωρείταιθάνατον, όμως σήμερα θεωρείται
ένας από τους σημαντικότερουςένας από τους σημαντικότερους
ποιητές της σύγχρονης Ελλάδας μεποιητές της σύγχρονης Ελλάδας με
παγκόσμια επιρροή και, παρόλοπαγκόσμια επιρροή και, παρόλο
που χρονολογικά είναι έναςπου χρονολογικά είναι ένας
παλαιός ποιητής, διαβάζεταιπαλαιός ποιητής, διαβάζεται
σήμερα με την αμεσότητα ενόςσήμερα με την αμεσότητα ενός
σύγχρονου ποιητήσύγχρονου ποιητή
Η γοητεία που ασκεί η καβαφικήΗ γοητεία που ασκεί η καβαφική
ποίηση αιχμαλωτίζει διαρκώς καιποίηση αιχμαλωτίζει διαρκώς και
περισσότερους αναγνώστεςπερισσότερους αναγνώστες
παγκοσμίως.παγκοσμίως.
Σκίτσο του Γ. ΔήμουΣκίτσο του Γ. Δήμου
Εικόνα από το περ. Χάρτης, Απρ. 1983Εικόνα από το περ. Χάρτης, Απρ. 1983
37. Ποιήματά του έχουν μεταφραστείΠοιήματά του έχουν μεταφραστεί
στα γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά,στα γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά,
ιταλικά, ισπανικά, ολλανδικά,ιταλικά, ισπανικά, ολλανδικά,
αραβικά, ιαπωνικά, αρμενικά,αραβικά, ιαπωνικά, αρμενικά,
ινδικά, σλαβικές γλώσσες και σεινδικά, σλαβικές γλώσσες και σε
πολλές άλλες γλώσσες.πολλές άλλες γλώσσες.
Κάθε χρόνο και σ’ όλο τον κόσμοΚάθε χρόνο και σ’ όλο τον κόσμο
παρουσιάζονται και εκδίδονταιπαρουσιάζονται και εκδίδονται
νέες μελέτες, δοκίμια, άρθρα,νέες μελέτες, δοκίμια, άρθρα,
μονογραφίες, συλλογές και άλλεςμονογραφίες, συλλογές και άλλες
εκδόσεις πάνω στο έργο του καιεκδόσεις πάνω στο έργο του και
τη ζωή του.τη ζωή του.
Σκίτσο του Τ. ΚαλμούχουΣκίτσο του Τ. Καλμούχου
Εικόνα από το περ. Χάρτης, Απρ. 1983Εικόνα από το περ. Χάρτης, Απρ. 1983
38. Μερικές ποιητικές εκφράσεις του ΚαβάφηΜερικές ποιητικές εκφράσεις του Καβάφη
που έχουν περάσει στην καθημερινότηταπου έχουν περάσει στην καθημερινότητα
Σαν έτοιμος καιρό…Σαν έτοιμος καιρό…
Αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια…Αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια…
Καινούργιους τόπους δε θα βρεις...Καινούργιους τόπους δε θα βρεις...
Δε έχει πλοίο για σε...Δε έχει πλοίο για σε...
Εδώ που έφθασες, λίγο δεν είναιΕδώ που έφθασες, λίγο δεν είναι
Τι θα γένουμε δίχως βαρβάρους;Τι θα γένουμε δίχως βαρβάρους;
39. Κανένας άλλος ποιητής δενΚανένας άλλος ποιητής δεν
ήταν καλύτερος κριτικόςήταν καλύτερος κριτικός
αναγνώστης του έργου τουαναγνώστης του έργου του
από τον ίδιο τον Καβάφη.από τον ίδιο τον Καβάφη.
Η φράση τουΗ φράση του «Ο Καβάφης«Ο Καβάφης
είναι ποιητής τουείναι ποιητής του
μέλλοντος»μέλλοντος»
(«Αυτοεγκώμιο», 1930)(«Αυτοεγκώμιο», 1930)
υπαγορευόταν λιγότερο απόυπαγορευόταν λιγότερο από
ματαιοδοξία καιματαιοδοξία και
περισσότερο από τηνπερισσότερο από την
επίγνωση ότι θα ερχότανεπίγνωση ότι θα ερχόταν
μια εποχή που η ασύμβατημια εποχή που η ασύμβατη
με τα ποιητικά δεδομένα τουμε τα ποιητικά δεδομένα του
καιρού του ποίησή του θακαιρού του ποίησή του θα
επιβαλλόταν ως μεγάληεπιβαλλόταν ως μεγάλη
ποίηση.ποίηση.
Λιθογραφία του Δ. ΜυταράΛιθογραφία του Δ. Μυταρά
Εικόνα από το περ. Χάρτης, Απρ. 1983Εικόνα από το περ. Χάρτης, Απρ. 1983
