"Gebelik ve lohusalık döneminde duygudurum değişimleri" üzerine hazırlamış olduğum ve eskiden görev yaptığım hastanede defalarca gebelik eğitiminde yaptığım sunum
2. Gebelik Dönemi
• Çocuk Sahibi Olma Kararı
• Sosyal Destek
• Hormonal Değişimler ve Duygudurum
• Doğum ve Anne Olmaya Dair Kaygılar
• Vücudunuzda olan Değişimler ve Fiziksel Etkiler
• Çalışan bir Gebe olmak ve İş Stresi
• Diğer çocuğunuz/çocuklarınız
• Gebelik Döneminde Ne yapmalı?
• Gebelikte Depresyon
3. Çocuk Sahibi Olma Kararı
• Planlı gebelik
• Eşlerin ortak isteği ve kararı
– Gebenin anneliğe bakışı
– Anne olmaya hazır olması
4. Sosyal Destek
• Eşin desteği
• Ailenin desteği
(anne, baba, kardeşler
vb.)
• Arkadaş ve sosyal
çevrenin desteği
5. Hormonal Değişimler ve Duygudurum
• Ruh halinin değişkenliği
• Çabuk sinirlenme, ağlama veya gerilme
• Tahammülün azalması
6. Doğum ve Anne Olmaya Dair Kaygılar
Doğum ile ilgili düşünceler:
• Çevreden öğrenilenler/duyulanlar
• Kaygılar/korkular
• Felaket senaryoları
• Erken doğum korkusu
7. Doğum ve Anne Olmaya Dair Kaygılar
Anne Olmakla İlgili Düşünceler:
• Anne olmaya yüklenen anlam
• Sorumluluklar
• Yetersizlik kaygısı
• “İyi bir anne” olma yanılgısı
8. Vücudunuzda olan Değişimler ve
Fiziksel Etkiler
• Fiziksel görünümde değişim
• Hareketlerin kısıtlanması
– Bebeğin büyümesi ile karnın büyümesi
– Yüzde, ellerde, ayaklarda şişlik
– Bulantılar, kusmalar, baş dönmeleri
– Uyku düzeni, yeme düzeni, çabuk yorulma
9. Çalışan bir Gebe olmak ve İş Stresi
• İşi yapmada güçlük (yorulma)
• İşin devamı ve işe dönüş ile ilgili kaygılar
• İşe dönüş nasıl olacak? Doğum sonrası
problem yaşayacak mıyım?
• İşime son verilir mi?
• Süt iznimi ne şekilde
ayarlamalıyım?
10. Diğer çocuğunuz/çocuklarınız
• Çocukların yeni bebeği
kabul etmeleri
• Olumsuz tepki vermeleri
• Bebek gelince kendilerine
olan sevgi ve ilgide azalma
kaygısı
• Çocuklarla ilgilenme-
enerji ve tahammülün
azalması
11. Gebelik Döneminde Ne yapmalı?
• Gebe:
– Zorlu bir dönem olabileceğini kabul etmeli
– Zorlandığı fark ettiği durumlarda çevresinden destek
istemeli
– Yüksek düzeyde sıkıntısı var ise kesinlikle psikolojik
destek almalı.
• Eş ve Sosyal Çevre:
– Gebe ile konuşmalı ve anlamaya, empati kurmaya
çalışmalı.
– İmkanlar dahilinde yardımcı olmaya gayret göstermeli
12. Gebelikte Depresyon
• %12-36
• Gebelik depresyonu pospartum (doğum
sonrası) depresyon riskini de artırır.
• Gebeliğin erken dönemlerinde görülen
depresyon, hem gebeyi hem de fetüsü uzun
dönemde de olumsuz etkilemektedir.
13. DSM IV’e göre Major Depresyon Tanı
Ölçütleri
2 hafta süren 5 veya daha fazla semptom: (depresif duygudurum ya da
ilgi kaybı ya da artık zevk alamama ile birlikte)
• (1) Depresif duygudurum
• (2) Etkinliklerin çoğuna karşı ilgide belirgin azalma
• (3) Önemli derecede kilo kaybı/alımı ya da iştahının
azalması/artması
• (4) Uykusuzluk /aşırı uyku
• (5) Psikomotor ajitasyon/retardasyonun (başkalarınca da
gözlenebilir)
• (6) Yorgunluk-bitkinlik/enerji kaybı
• (7) Değersizlik, aşırı ve uygun olmayan suçluluk duygusu
• (8) Düşünme ve odaklanmada güçlük
• (9) Yineleyen ölüm düşünceleri, intihar girişimi ya da intihar etmek
üzere plan yapma
14. Gebelikte Depresyon için Tedavi
Seçenekleri
• Psikoterapi ***
• İlaçla tedavi (bu dönemde tercih edilmemekle
beraber yüksek risk durumlarında)
• Diğer yöntemler (yoga, meditasyon vb.)
***En çok tercih edilen ve faydası görülen uygulama.
Özellikle Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) etkin
bulunmuştur.
15. Lohusalık Dönemi
• Anneliğe Geçişi Kabullenmek
• Düzenin Değişimi
• Emzirme
• Sosyal Destek
• Lohusalık Döneminde Ne
yapmalı?
• Postpartum (Doğum sonrası)
Depresyon
• Lohusalık Hüznü
16. Anneliğe Geçişi Kabullenmek
• Gebeliğin nasıl geçtiği
• Anneliğe yüklenen anlam
• Kendini nasıl algıladığı
– Yeterli/yetersiz
– Başarılı/başarısız
• Mükemmelliyetçilik
17. Düzenin Değişimi
• Eş rolü + anne-baba rolü
• Bebeğin bakımına dair sorumluluklar
• Zamanda kısıtlama
– Kendine veya çift olarak ilişkiye zaman ayırma
• Diğer çocukların düzene uyumu
• Geniş ailenin (anne-babaların) yardıma
gelmesi
19. Sosyal Destek
• Anne-baba olan çiftin
duruma adaptasyonu ve
birbirine destek olması
• Çevrenin yeni ebeveynlere
destek olması/yardımcı
olurken yük olmaması
20. Lohusalık Döneminde Ne yapmalı?
• Lohusa ve Eş:
– Ebeveyn oldukları bu dönemde birbirine destek olmalı.
Konuşup duygularını ve düşüncelerini paylaşmalı
– Babalar, lohusa olan eşlerine karşı daha anlayışlı olmaya
çalışmalı, empati kurmalı
– Psikolojik destek almaktan kaçınmamalı, bu dönemi
önemsemeli
• Sosyal Çevre:
– Yardım istediklerinde yardıma hazır olduğunuzu belirtip
kararı çifte bırakmak
21. Postpartum Depresyon
• Doğumdan sonraki 4 hafta içinde ortaya çıkar
• Atipik depresyon
• Lohusalık/Annelik hüznü’nden farklı
22. Lohusalık Hüznü
• 1-2 günden 1-2 haftaya kadar hafif düzeyde
sıkıntılar
• %50-85
• 2 haftadan uzun sürerse psikolojik
değerlendirme ve destek gerekli!
23. Postpartum (Doğum sonrası)
Depresyon
• kendini değersiz hissetme, yetersizlik ve kendine güvensizlik, kendini
çaresiz hissetme – içe kapanma
• anksiyete ve panik ataklar,
• suçluluk hissi, ağlamaklı hal ve kontrolsüzce ağlama,
• hareket ve konuşmada yavaşlık/ ajitasyon veya hiperaktivite
• İştah bozuklukları (çok az veya fazla yeme), uyku bozuklukları,
düşüncelerde karışıklık ve unutkanlık,
• duygusal dengesizlik, öfke hissi, düşmanlık
• umutsuzluk ve yetersizlik hissi, ölüm ve intiharla ilgili düşünceler,
• konsantrasyon ve karar verme yeteneğinde azalma, keder,
• enerji ve motivasyon kaybı, yoğun umutsuzluk, yalnızlık, korku, kayıp,
kontrol kaybı ya da çıldırma korkusu, yaşamı anlamsız bulma,
• cinsel isteksizlik, bebeğe karşı ilgisizlik, bebeği için aşırı endişelenme,
bebeğe zarar vermekle ilgili düşünceler
24. Postpartum Depresyon Tedavisi
• Gebelikte depresyon tedavisi ile benzer
• Psikoterapi
• İlaç ile tedavi (emzirmeye uygun şekilde
ayarlanır)
• Diğer yöntemler