6. Endocarditis omschrijving
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
= Ontsteking van het
endocard
• Bacteriën in bloedbaan->
• Gaan zich vastzetten in
endotheel/kleppen->
• Knobbeltjes ontstaan =
vegetaties van bacteriën +
fibrine + bloedplaatjes->
• Klepaantasting
Trombusvorming en
embolen
7. Endocarditis oorzaak
Streptokok (mond) of stafylokok
(huid)
Besmetting van de risicopatiënt via
hematogene weg:
Kleine tandheelkundige ingrepen
Hartoperatie
Diagnostische procedures
Infecties elders in het lichaam
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
8. Video endocarditis Bart Wellens
http://nieuws.vtm.be/2013010811778-toestand-wellens-
verbetert
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
9. Endocarditis symptomen
1 Verspreiding van
bacteriën geven:
• Subfebriele temperatuur of
hoge koorts
• Griepsymptomen
• Anemie
• Splinterbloedinkjes
(petechieën)
• Geringe miltvergroting
• Hartgeruis
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
13. Endocarditis behandeling
• Preventief AB bij
operaties : bij
Tandheelkundige
behandelingen,
verwijdering van de neus- en
keelamandelen,
bronchoscopie,
operaties aan bijvoorbeeld de
luchtwegen, darmen….
• Curatief: langdurige AB-
therapie
penicilline-streptomycine
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
20. Myocarditis behandeling
• Oorzakelijk: AB toedienen bij reuma
• Symptomatisch: ritmestoornissen en hartfalen
behandelen
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
26. Droge pericarditis omschrijving
= ontsteking van het
hartzakje zonder
overmatige vochtvorming
= neerslag op het pericard
(schuurpapier)
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
28. Pericarditis symptomen
• Pijn op de borst toenemend
met de ademhaling
• Wrijfgeruis op de borstkas
hoorbaar soms voelbaar
• Verhoogde CVD
Casus: welke symptomen?
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
30. Droge pericarditis complicaties
• Pantserhart
Het pericard gaat verbindweefselen of zelfs
verkalken
• Hartfalen
Het hart kan niet goed uitzetten
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
31. Natte pericarditis omschrijving
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
= Ontsteking van het
hartzakje met overmatige
vochtopstapeling
Casus: welke vorm van
pericarditis?
32. Natte pericarditis symptomen
• Zelden pijnklachten
• Harttamponnade: het hart
gaat niet meer goed
uitzetten door verhoogde
vochtproductie
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
34. Natte pericarditis behandeling
• Pericardpunctie
Vocht drainage
• Pericardluik
Operatief een luikje
maken om het vocht te
draineren
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
40. Werking van de hartkleppen
http://www.e-gezondheid.be/de-werking-van-
de-kleppen/video/321
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
41. Hartklepafwijkingen omschrijving
• Stenose = hartklep vernauwd en opent niet
goed
• Insufficiëntie = hartklep sluit niet meer goed
(hartkleplekkage)
• Combinatie van beide
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
59. Evaluatie
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
1. Noem 3 hartafwijkingen
2. Noem 2 mogelijke oorzaken hoe men endocarditis kan oplopen.
3. Wat is het verschil tussen een klepstenose en klepinsufficiëntie?
4. Wat is het gevolg van een mitralisklepstenose?
5. Waarom is myocarditis gevaarlijk?(2)
6. Wat is het verschil tussen een droge en natte pericarditis? +
gevolg (2)
63. Afwijkingen in het
prikkelgeleidingssysteem
1 Ontstaan van ritmestoornissen
2 Diagnosestelling van ritmestoornissen
3 Hoe beoordeel je een EKG?
4 Soorten hartritmestoornissen
5 Behandeling van ritmestoornissen
Voorkennis opfrissen
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
67. EKG definitie
• Elektrocardiogram
• Grafische weergave van de
elektrische activiteit van de
hartspiercellen
• Transport van elektrisch
geladen ionen veroorzaakt
elektrische activiteit en het
hart trekt samen
• Ritmestoornissen,
geleidingsstoornissen en
angor/infarct vaststellen
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
69. EKG betekenis
• R
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
1 hartslag = 1 PQRST
RR interval
70. EKG betekenis
• P-golf
Boezems
0,2 sec of 5
De sinusknoop naar de
ventrikels wordt voortgeleid
• QRS-complex
Kamers
0,12 sec of 3
• T-top
Ontspanning of repolarisatie
van de ventrikels
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
1 hartslag = 1 PQRST
79. Afwijkingen in het
prikkelgeleidingssysteem
1 Ontstaan van ritmestoornissen
2 Diagnosestelling van ritmestoornissen
3 Hoe beoordeel je een EKG?
4 Soorten hartritmestoornissen
5 Behandeling van ritmestoornissen
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
80. Ontstaan van ritmestoornissen
Normaal sinusritme
• Herhaaldelijk P-toppen,
QRS-complexen en T-
toppen
• Toppen voldoen aan
bepaalde grootte en vorm
• Hartfrequentie 60 -100 sl/’
Abnormaal ritme
• Als de frequentie of vorm
PQRST afwijkend zijn
• Plaats van ontstaan:
Sinusknoop
Boezems
AV-knoop
Ventrikels
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
88. Sinustachycardie oorzaken
• Angst, spanning of inspanning
• Hyperthyroïdie
• Koorts
• Anemie
• Nevenwerking van Dynatra® (dopamine)
• Shock
• Pijn
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
89. Sinustachycardie symptomen
• Angst
• Duizeligheid
• Hartkloppingen
• Kortademigheid
• Bij shock is dit ritme
compensatoir (=…)
• Bij pijn op de borst is dit
niet compensatoir
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
90. Sinustachycardie behandeling
• Afhankelijk van de oorzaak en de ernst ervan
• Anti-arythmica
• Plasma-expanders bij vaatondervulling
• Pijnbehandeling bij pijn
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
91. Extrasystole
• Of vroegtijdige
contractie
• De prikkel ontstaat niet
in de sinusknoop
• Kan zowel in het atrium
(VKES) als in de
ventrikel (VES) ontstaan
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
96. VES ventriculaire extrasystole
• Ritme: compensatoire pauze
• P-toppen: voor de VES geen p-top, wel P-top voor de normale QRS-
complexen
• Geleiding: rechtstreekse activatie van de ventrikel
voor en na VES normale QRS-complexen
• QRS-complex: verbreed en vervormd
• Frequentie: normaal
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
98. VES ventriculaire extrasystole
Oorzaken
• Koffie
• Nicotine
• Stress
• Hartinfarct
Symptomen
• Hartkloppingen
• Hartoverslag
Ves als gevolg van een
hartaandoening kunnen
gevaarlijke ritmestoornissen tot
gevolg hebben
• VT
• VF
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
99. VES behandeling
• Geen behandeling als het een gevolg is van
koffie, nervositeit en roken
• Wel behandeling als het een gevolg is van een
hartaandoening of van geneesmiddelen
• Anti-aritmica
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
100. VKF voorkamerfibrillatie
• Prikkels ontstaan in de
atria
• De boezems trillen snel
en ongecoördineerd
• Een deel prikkels naar
de ventrikels
• Ventrikels trekken te
snel en onregelmatig
samen
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
107. VKF gevolgen
• De kamers zijn bij elke hartslag anders gevuld
• Abnormale verwijding van de boezems
• Embolie kan leiden tot hersen/longembolen
• Bij hartfalen: angor en bewustzijnsdaling
• Vermindering cardiac output
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
110. VT ventrikeltachycardie
• Prikkel ontstaat in de
ventrikel
• Ventrikels trekken snel
en ongecoödineerd
samen
• Weinig O2 rijk bloed
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
111. VT
• Ritme: regelmatig
• P-toppen: opgenomen in QRS-complexen, zelden zichtbaar
• Geleiding: prikkels in de ventrikel
contractie van de ventrikel onafh van de boezems
• QRS: verbrede gegolfde complexen
• Frequentie: 140-200 sl/’
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
117. VF ventrikelfibrillatie
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
• Ventrikels trillen ongecoördineerd en zeer snel
• Het hart pompt niet meer
• Patiënt valt na enige seconden bewusteloos
• Overlijden binnen enkele minuten
118. VF
Oorzaken
• Myocardinfarct
• Aangeboren lange QT-tijd
• Brugadasyndroom
• VT
• Meer dan 10 VES/’
Symptomen
• Bewusteloosheid
• Apnoe
• Geen voelbare pols
Gevolgen
• Circulatoire stilstand
• Ademhalingsstilstand
• Plotse dood
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
120. Video CPR en AED UZ Gent
http://www.youtube.com/watch?v=vZV212CDAXI
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
121. Video plotse hartstilstand bij sporters
http://www.youtube.com/watch?v=nPb0WvJL9Zg
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
122. Video wielrenner Niels Albert
http://www.nieuwsblad.be/sportwereld/cnt/dm
f20140519_01111936
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
123. Hartblock
De prikkelgeleiding wordt op bepaalde plaatsen
geblokkeerd
• Sinusale block
• AV-block
• Bundeltakblock
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
124. AV-block
• 1ste graads AV-block:
prikkel komt niet meteen
in de ventrikel
• 2de graads AV-block:
prikkel komt niet altijd in
de ventrikel
• 3de graads AV-block:
prikkel komt helemaal niet
meer
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
128. 1ste graads AV-block
Symptomen
Geen tenzij bradycardie
Gevolgen
Kan evolueren naar 2de of
3de graads AV-block
Behandeling
Behandeling alleen bij
klachten
Bij digitalisintoxicatie
medicatie aanpassen en
tijdelijk stoppen
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
129. 2de graads AV-block
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
• Ritme: langzaam en regelmatig
• P-toppen: normaal, veel P-toppen
• Geleiding: P-top wordt door de AV-knoop geblokkeerd =
Er valt een QRS-complex weg
• QRS-complex: normaal
• Frequentie: traag
Prikkels worden niet altijd voortgeleid
132. 3de graads AV-block
Geen enkele prikkel wordt naar de ventrikels voortgeleid
• Ritme: boezem- en kamerritme zijn regelmatig maar
onafhankelijk
• P-toppen: normaal, meer P-toppen dan QRS-complexen
• Geleiding: geen verband tussen boezem- en kamerritme
AV-knoop geleidt niet
• QRS-complex: normaal
• Frequentie: heel traag 30-40 sl/’
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
p p p p
133. 3de graads AV-block
Geen enkele prikkel wordt naar de ventrikels voortgeleid
• Ritme: boezem- en kamerritme zijn regelmatig maar
onafhankelijk
• P-toppen: normaal, meer P-toppen dan QRS-complexen
• Geleiding: geen verband tussen boezem- en kamerritme
AV-knoop geleidt niet
• QRS-complex: normaal
• Frequentie: heel traag 30-40 sl/’
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
151. Behandeling van ritmestoornissen
Ablatie
Definitie
Een techniek waarbij men met
een speciale katheter
hartspierweefsel gaat verbranden
of bevriezen.
Het litteken zorgt ervoor dat de
prikkel niet meer voortgeleid
wordt zodat ritmestoornissen niet
meer optreden
Indicatie: bij VKF en tachy-
aritmieën thv atria of ventrikels
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
154. Ablatie voorbereiding
• PTT boven 30% (INR <2)
• Medicatie stoppen (anticoagulatia en anti-arythmica)
• Informed consent
• RX, EKG, BN
• 6u nuchter
• Liezen/schouder scheren
• Op-hemd
• Infuus
• Tandprothese/juwelen/nagellak verwijderen
• Alg narcose (procedure 4-6u)
• Via art of vena femoralis
• Li schouder : diathermieplaat
• Heparine tijdens ingreep : APTT opgevolgd
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
155. Ablatie postoperatief en nazorg
• Vervoer : steeds met defibrillator en monitor
• O2 tot SO2> 95%
• Telemetrie op afdeling
• Controle ECG
• BD-pols-temp controle
• Controle prikplaats-verband
• 6 uur drukverband/ 4 uur bedrust been stil (veneus)
• Eerste uren nuchter na OP
• Thuis: Geen auto rijden
• Geen bad/ wel douche
• 1 week geen druk op lies: niet fietsen, tillen, persen.
• Anti-aritmica , anticoagulantia en een lage dosis aspirine
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
156. Ablatie complicaties
• Hematoom in de lies
• Pseudoaneurysma
• Ritmestoornissen
• Harttamponnade
• Trombo-embolie
• Beschadiging hartklep
• Wondinfectie
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
159. Defibrilleren uitvoering
• Veiligheid eerst!
• Geen natte omgeving
• Niet in een lift defibrilleren (omstaanders krijgen ook shock)
• Borstkas ontbloot
• 2 gelpads : rechts van het borstbeen (vlak onder het
sleutelbeen), de andere aan de linker thoraxzijkant
• De beide paddels plaatsen
• Toestel opladen (200-360J) volgens protocol
• “ Bed vrij”
• Shocken
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
164. Cardioversie
Definitie
• Chemische cardioversie
Behandeling van
hartritmestoornissen met
medicatie
• Elektrocardioversie
Met de defibrillator wordt
onder narcose een elektrische
impuls gegeven aan de
hartspier om het hartritme te
herstellen
Indicatie: VKF
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
166. Cardioversie voorbereiding
• Nuchter
• PTT 30%
• Eerst TEE : trombi uitsluiten
• Gebitsprothese verwijderen
• Infuus
• Korte narcose met diprivan®
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
167. Cardioversie
Complicaties
• Bloedingen (lage PT)
• Brandwonden
• Embolie
Nazorg
• Telemetrie
• Controle bewustzijn
• Anticoagulantia en anti-
aritmica iov de arts
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
168. ICD
Implanteerbare cardiale defibrillator
Definitie
Dit is een elektronisch apparaatje
met 1 of meer geleidingsdraden,
die een schok afgeeft naar het
hart om het ritme te herstellen
Indicaties
• Groot litteken door infarct :
gevaar voor
hartritmestoornissen
• Syncopes en een aangeboren
HR-stoornis
• Syncopes op basis van een VT Moderne ICD’s hebben PM-
functies
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
171. Pacemaker
Dit is een elektrisch apparaatje
dat door middel van leads
verbonden is met de rechter
kamer en/of rechterboezem.
Deze voelt de elektrische
activiteit in het hart en kan
indien nodig het
hartspierweefsel gaan
stimuleren.
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
174. Pacemakers soorten
• AAI-PM bij
sinusknoopdysfunctie
• VVI-PM bij te traag kamerritme
• DDD- PM bij AV-dysfunctie
A = atrium
V = ventrikel
D = dual
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
175. Pacemakers soorten
• AAI-PM bij sinusknoopdysfunctie
• VVI-PM bij te traag kamerritme
• DDD- PM bij AV-dysfunctie
A = atrium
V = ventrikel
D = dual
I = inhibitie = als er een nl hartritme is
geeft de PM geen prikkel
1ste letter = plaats van pacing
2de letter = plaats van sensing
3de letter = triggeren of inhiberen
4de letter = rate respons
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
176. Pacemaker soorten
Biventriculaire pacemaker of CRT
Een soort pacemaker voor mensen
met hartfalen waarbij 3 leads
gebruikt worden (RA, LV, RV). Deze
zorgt ervoor dat beiden ventrikels
synchroon gaan samentrekken.
Cardiale resynchronisatietherapie
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
179. Pacemaker functie
• Stimulatiefunctie
Geeft elektrische prikkels
• Detectiefunctie
Voelt wanneer het wel of niet nodig is
• Rate respons functie
Past het ritme aan de lichaamsinspanning
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
182. Pacemaker postoperatief
• Draagdoek
• Zandzak op de operatiewonde
• Telemetrie
• Bedrust tot de dag nadien
Dag erna:
• EKG met of zonder magneet
• Infuus
• RX-thorax
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
183. Pacemaker verdere nazorg
• De specialist komt de pacemaker afstellen
volgende dag
• Geeft de patiënt een pasje
• Eén maand later volgt een tweede controle.
• Een zesmaandelijkse controle met een
programmer
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
188. GVO
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen
1 Kan ik het geïmplanteerde apparaat voelen?
2 Zijn lichamelijke inspanningen en sporten toegestaan?
3 Is het apparaat zichtbaar onder de kleding?
4 Zal de ICD/PM mijn hartaandoening genezen?
5 Kan ik zonder problemen reizen?
6 Kunnen de anti-diefstalinstallaties van waren huizen van invloed zijn op de ICD/PM?
7 Hoe lang functioneert het apparaat?
8 Hoe weet de arts dat het apparaat moet worden vervangen?
9 Moet ik na de implantatie mijn behandeling blijven volgen?
10 Wat voel ik tijdens de door het apparaat afgegeven schok?
11 Is de elektrische puls altijd krachtig?
12 Kan een persoon die de patiënt tijdens of net na de schok aanraakt gewond geraken?
13 Wat is het van de vervolgcontroles?
14 Is zwangerschap/seksualiteit mogelijk met een ICD?
15 Wat moet ik doen indien de ICD een geluidssignaal laat horen?
16 Moet ik mijn verzekering verwittigen: levensverzekering?
17 Mag er nog met de auto gereden worden?
18 Mag er vrij gebruik gemaakt worden van apparatuur?
19 Mag men zijn beroep terug uitoefenen?
20 Moeten er voorzorgsmaatregelen genomen worden bij bepaalde onderzoeken en behandelingen?
21 Wat gebeurt bij overlijden?
190. Test
1. Wat is een ablatie?
2. Wat is defibrilleren? Indicatie?
3. Wat is een AED? Indicatie?
4. Wat is cardioversie? Indicatie?
5. Wat is een ICD?
6. Soorten pacemakers?
7. Wat zijn de complicaties na een PM-implantatie?
Naima Aouad Cardiologie voor
verpleegkundigen