Bài giảng hình ảnh học thần kinh sọ não GS Clarisse. Tải bài giảng tại: https://hinhanhykhoa.com/

1. HÌNH ẢNH CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO
- Chấn thương giai đoạn cấp tính:
- A / Tổn thương :
. Các tổn thương ngoài nhu mô não :
. Hộp sọ : Lún sọ? Di lệch các khớp sọ ?
Dày tổ chức dưới da
Tràn dịch ( máu) trong các xoang hàm mặt
Vỡ xương đá, vỡ xương nền sọ.
. Tụ máu ngoài màng cứng
. Tụ máu dưới màng cứng, tụ dịch dưới màng cứng
. Chảy máu màng não sau chấn thương
. Khí: tràn khí trong khoang dưới nhện
. Các tổn thương trong nhu mô não:
. Đụng dập: Phù não khu trú
. Tụ máu trong não , máu cục trong não thất
. Tổn thương dập nát : Phù não và chảy máu
. Vi tổn thương của sợi trục, vi chảy máu do ăn mòn
. Phù não lan tỏa : . Do rối loạn kết nối sợi trục lan tỏa
. Do ngừng tuần hòan não.
- B / Hậu quả của các tổn thương trên các cấu trúc bình thường :
. Xóa các rãnh vỏ não
. Đè đẩy các cấu trúc nằm trên đường giữa :
Thể trai , não thất ba , tuyến tùng
. Thoát vị ( tụt kẹt ) - của thể trai dưới liềm đại não
- của mỏm thái dương
- của hạnh nhân tiểu não
. Giãn não thất do tắc nghẽn đường lưu thông của DNT ở trong hoặc ngoài não.
- Biến chứng : . Tích mủ dưới màng cứng , áp- xe não , viêm tắc tĩnh mạch
. Rò động mạch xoang hang , giả phình động mạch sau chấn thương
- Di chứng : . Tụ máu dưới màng cứng mạn tính , teo não , khoang trống nhu mô não.
320

2. - CHỤP XQUANG SỌ THƯỜNG QUY ? ... Là phương pháp đang dần dần bị « bỏ quên » , chỉ áp dụng trong trường hợp trẻ sơ sinh và trẻ bị
đánh đập.
. Chụp XQuang thường quy không mang lại bất kỳ thông tin nào có tính chất quyết định trong thái độ xử lý
... Vì vậy việc thực hiện nó không còn hữu ích nữa
. Phim Xquang sọ thường quy chỉ mang lại các thông tin về tổn thương của hộp sọ.
. Chụp Xquang sọ thường quy cũng có thể dẫn đến . Chậm trễ trong chỉ định chụp Scanner
. Các lỗi âm tính giả trong chẩn đoán
. Mặt khác, việc bỏ qua chụp Xquang sọ cũng góp phần giảm chi phí cho bệnh nhân, đồng thời giảm liều chiếu xạ.
. Chụp Xquang sọ không có nhiều ý nghĩa về mặt giám định pháp y .
. Có thể bỏ qua X quang thường quy, nếu nó chỉ có mục đích phát hiện tổn thương của xương sọ
Khi làm tổng kê các tổn thương hàm mặt : Ổ mắt, xương hàm , xương chính mũi , cần chụp X quang thường quy
. Kết quả:
- Đường vỡ : Định nghĩa ‘’ đường vỡ xấu ‘’ là đường vỡ : . Xương đỉnh : vùng bám của màng cứng
. Đường vỡ giao nhau với đường giữa
. Đường võ lan xuống nền sọ
- Lún sọ, di lệch các khớp sọ do chấn thương : Vi chấn thương của các rãnh khớp.
- Di lệch thành phần vôi hóa của tuyến tùng
- Tràn dịch trong các xoang hàm mặt
Đường vỡ Lún sọ Phim chụp tiếp tuyếnhinhanhykhoa.com

3. - Chụp CLVT :
. Chỉ định:
- Các chỉ định rất rộng rãi . Scanner được thực hiện khi có nghi ngờ tổn thương trên lâm sàng ( dù là nhỏ nhất).
- Các trường hợp riêng : . Thiếu máu không giải thích được sau chấn thượng sọ não, trên bệnh nhân là trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ.
. Thậm chí có thể chụp cắt lớp vi tính sọ não kiểm tra trên bệnh nhân gây mê toàn thân kéo dài, không thể theo dõi
trên lâm sàng được.
. Kỹ thuật : - Chụp CLVT được thực hiện trong cac trường hợp cấp cứu, thậm chí là các cấp cứu rất nặng.
- Ít nhất 20 lớp theo mặt phẳng cắt ngang ; CLVT đa dãy đầu dò : 20 đến 40 lớp cắt.
Hoặc 100 lớp cắt theo mặt phẳng ngang, nhằm tái tạo các hình ảnh đứng ngang và đứng dọc có chất lượng
- Đọc trên hình định hướng : Đường vỡ ? Đường gãy phối hợp của CS cổ : các lớp cắt ngang và tái tạo ?
- Đọc toàn bộ các lớp cắt, trên cửa sổ hẹp và cửa sổ rộng ( cửa sổ xương). :
. Đường vỡ , lún sọ , khí nội sọ , dị vật ?
- Cũng cần quan sát các lớp cắt trên cửa sổ có độ rộng trung bình, nhằm tìm các tụ máu sát bản xương sọ.
Các tụ máu này dễ bị nhầm lẫn với xương sọ ( trên cửa sổ hẹp), và biến mất nếu mở cửa sổ xương.
- Chụp CLVT có tiêm thuốc cản quang đường tĩnh mạch ? Chỉ định đặc biệt :
. Nghi ngờ có tụ máu dưới màng cứng (đồng tỷ trọng với nhu mô não) , một hoặc 2 bên : Nhằm tăng độ tương phản với
nhu mô bình thường.
. Lún sọ: Đánh giá trước phẫu thuật tình trạng của các xoang tĩnh mạch dọc ( có rách hay không?) ,
thậm chí trên hình ảnh chụp mạch-CLVT
. Nghi ngờ rò động mạch cảnh xoang hang : Lồi mắt theo nhịp đập , tiếng thổi ( angiscanner hoặc CHT )
- sau đó , nếu bệnh nhân không có tình trạng kích thích, dựa vào các dấu hiệu lâm sàng, thậm chí có thể đánh giá các tổn thương :
. của xương đá ( lớp cắt mỏng vài mm) / chảy dịch qua tai, qua mũi.
. của tầng trước nền sọ / chảy DNT qua mũi.
. . của mặt : Chấn thương sọ-mặt
. Đọc phim và lý giải kết quả:
. a / ... Xem trên hình định hướng
- Đường vỡ ?
.
- ‘’ kiểm tra ‘’ CS cổ
321

4. . b / Nghiên cứu trên cửa sổ rộng (cửa sổ xương) một cách hệ thống : Đường vỡ ? Lún sọ?
Các tổn thương lún sọ cần phải phẫu thuật để nâng lên ... Các tổn thương này có thể bị bỏ sót trên cửa sổ hẹp
. c / Chụp CLVT đa dãy đầu dò : Mang lại những hình ảnh tái tạo có chất lượng cao từ 120 lớp cắt mỏng ban đầu.
?
?

5. - CHT : . Chất lượng hình ảnh tốt nhất ..... Một số hạn chế của CHT :
. Giá thành của CHT
. Bệnh nhân phải nằm yên trong khoảng 20 phút , theo dõi lâm sàng khó khăn .
. Thậm chí khó chẩn đoán máu cục trên CHT trong vòng 2h đầu.
. Chỉ định :
- Không tương ứng giữa lâm sàng nguy kịch và hình ảnh CLVT bình thường : . Vi tổn thương sợi trục do ăn mòn ?
. Đụng dập nhu mô não đồng tỷ trọng trên chụp CLVT ?
- Khó đọc kết quả trên chụp CLVT: . Tổn thương trong não ? Tổn thương ngoài não ?
. Vị trí tổn thương so với rãnh trung tâm ?
- Chẩn đoán rò động mạch cảnh xoang hang
. Phương thức chụp : - Ít nhất cần có : T1 ngang , T2 FLAIR ngang , T2 * ngang , khuếch tán , T2 SE đứng ngang
- Chấn thương nặng : Dòng động mạch TOF 3D ... Rách ĐM ? Ngừng tuần hoàn ?
- Hiếm gặp : T1 gadolinium ; Vỡ động mạch nội sọ?
. Chấn thương mới hoặc cũ : Cần ít nhất 5 chuỗi
- T1 ngang TSE - T2 ngang FLAIR - T2* ngang : hemosiderine ?
- Chuỗi khuếch tán và bản đồ ADC
- T2 đứng ngang FLAIR , độ phân giải và tương phản cao , hoặcT2 SE : độ phân giải không gian tốt nhất , hoặc T2 * đứng
ngang : Tìm các chảy máu nhỏ.
Việc quyết định chụp thêm các chuỗi sau cần phải dựa trên kết quả thu được từ các chuỗi trước
- thậm chí có thể chụp - T2 ngang TSE 2 echos : Lợi ích? Tránh nhầm lẫn giữa các tín hiệu cao của DNT, phù, máu cục
- T2 đứng ngang FLAIR : . Tổn thương của thể trai
. Đánh giá bản lề sọ- cột sống ,kiểm tra tủy sống đến tận đốt C5
. Nghi ngờ rò động mạch- xoang hang :
- T1 gado mpr , chụp theo mặt phẳng đứng dọc , tái tạo
- Hình ảnh dòng động mạch TOF 3 D , chụp theo mặt phẳng ngang , tái tạo
- Không phù hợp giữa bệnh cảnh lâm sàng và
hình ảnh CLVT
Thất ngôn kiểu Broca không giải thích được,
do tụ máu nhỏ ngoài màng cứng
CHT ... TỤ máu trong não
( phần thấp của hồi thứ 3 trán trái )
322

6. Câu hỏi trên chụp CLVT :
Tụ máu
trong hay ngoài tiểu não ?
- CHT có thể bổ sung thêm cho chụp CLVT trong những trường hợp khó
- Chẩn đoán các chảy máu nhỏ do « ăn mòn »
Câu trả lời trên CHT ( mặt phẳng dứng
ngang) :
Tụ máu ngoài tiểu não
Chú ý : Chụp CLVT với các lớp cắt
mỏng và tái tạo theo mặt phẳng đứng
ngang cũng có thể đem lại chẩn đoán.
- Lợi ích của chụp mạch ?
. Trong chẩn đoán chết não trước khi lấy tạng ( kết hợp với kiểm tra điện não đồ để chẩn đoán ngừng tuần hoàn não
: Chụp mạch thường có thể thay thế bằng chụp mạch CLVT hoặc chụp mạch CHT nếu trang thiết bị cho phép).
. Trong trường hợp cấp cứu mà cơ sở không có máy chụp CLVT hoặc máy CHT, có thể tiến hành chụp mạch não :
Tụ máu ngoài màng cứng .
. Lợi ích trong điều trị : Nút mạch trong rò động mạch cảnh xoang hang.

7. Tụ máu ngoài màng cứng
. Tổn thương tăng tỷ trọng đồng nhất
Hình thấu kính một mặt lõm, một mặt lồi, xuất hiện ở một bên
hiếm khi có ở cả 2 bên, nhưng có thể có tổn thương não đối bên do
contre coup
. Hình máu tụ gới hạn rõ, khu trú bởi đường vỡ
. Vị trí : - Vùng tách rời ở vùng đỉnh của Gerard Marchand
- U máu ở phần vòm sọ : Xoang TM dọc trên ?
- Gây bong một xoang tĩnh mạch ngang
. Có thể có các bóng khí bên trong
. Can thiệp phẫu thuật cấp cứu
Tuy nhiên máu tụ cũng có thể được tiêumột cách tự nhiên
Các tụ máu ngoài màng cứng
... Cần theo dõi dưới lâm sàng và chụp CLVT
. Tụ máu ngày thứ 2°... Chụp CLVT kiểm tra lại
trong trường hợp không phù hợp giữa lâm sàng nặng lên hoặc
không cải thiện với hình ảnh chụp CLVT lần đầu tiên bình thường.
Tụ máu đang được hấp thu
Chấn thương sọ não :
Vết thương da vùng thái dương- chẩm trái
. Tụ máu ngoài màng cứng
. Bóng khí bên trong máu tụ
. Tổn thương trán phải do contrecoup
. Thoát vị của thể trai dưới liềm não.
Tụ máu ngoài màng cứng điển hình
323

8. Các nguy cơ nhầm lẫn :
- Tụ máu trong hoặc ngoài não thứ phát : Các tụ máu có thể xuất hiện một cách từ từ, sau vài giừo hoặc vài ngày
Nếu chụp CLVT ngay lập tức sau chấn thương hoặc sau một thời gian rất ngắn... Có thể cho kết quả bình thường
- Một bệnh nhân CTSN có kết quả chụp CLVT bình thường vẫn không được bỏ qua theo dõi lâm sàng một cách cẩn thận và liên tục
- Chụp lại CLVT nếu tình trạng bệnh nhân nặng lên hoặc không có dấu hiệu cải thiện
- Các tụ máu ở phần thấp nền sọ hoặc ở vòm sọ : Khi chẩn đoán có thể bị bỏ sót trên phim CLVT do nhầm lẫn giữa hình tăng tỷ trọng của máu
tụ và tăng tỷ trọng của xương nền sọ hoặc vòm sọ .
Chụp CLVT lớp mỏng và tái tạo hình ảnh sau chụp có giá trị giúp chẩn đoán phân biệt ; thậm chí có thể chụp CHT bổ xung
- Tụ máu ngoài màng cứng vùng vòm sọ : Các phẫu thuật viên quan tâm đến tình trạng của xoang TM dọc trên :
. Thậm chí có thể chụp mạch-CLVT hoặc chụp mạch CHT có tiêm Gadolinium
. Có vết thương của xoang tĩnh mạch hay không ?
CHT : Tụ máu ngoài màng cứng vùng vòm sọ , kèm theo tụ máu trong não vùng nền của thùy trán :
. Chụp CLVT lớp cắt 5 mm có thể không mang lại chẩn đoán ... Nhầm lẫn giữa máu tụ và xương của vùng vòm sọ
. Chụp CLVT bổ xung với 120 lớp cắt mỏng vài mm và tái tạo hình ảnh theo mặt phẳng đứng ngang có thể mang lại những
thông tin cần thiết như chụp CHT
IRM T1 gado T2 FLAIR

9. Tụ máu dưới màng cứng
. Tụ máu tăng tỷ trọng , không đồng nhất
giói hạn trong cong lõm
một hoặc hai bên
có một lớp DNT mỏng giữa nhu mô não và khối máu tụ
khoang duới nhện
. Bị giới hạn bởi các xoang tĩnh mạch ( không bị bong)
. Lan tràn đến liềm đại não, lều tiểu não
. Được hấp thu không đồng đều
Tụ máu có thể có nhiều « lứa tuổi » khác nhau
Tiến triển của tụ máu :
- tụ máu dưới màng cứng đồng tỷ trọng
- Tụ dịch giảm tỷ trọng
. Bệnh nhân có tuổi, nghiện rượu
Có thể có teo não kèm theo
... Chụp CLVT không tiêm thuốc
T1
Tụ máu dưới màng cứng
không đồng nhất
Chảy máu ở nhiều thời điểm khác nhau
324

10. - Sinh lý bệnh:
‘’ Bán cầu não to ‘’ kèm theo trong tụ máu dưới màng cứng :
Các tổn thương thường phức tạp, kèm theo nhiều yếu tố bệnh căn
- Phù não, thậm chí mức độ nặng
- Giãn tĩnh mạch do liệt động mạch : hiện tượng : ‘’ mạch máu quá đẹp‘’
- Có thể có chảy máu màng não và / hoặc tổn thương viêm màng não có bắt Gadolinium
- Co kéo, thậm chí cắt cụt các tĩnh mạch cầu nối giữa vỏ não và các xoang tĩnh mạch
T1 T2 FLAIR T1 gadolinium
Chụp mạch : Co kéo các tĩnh mạch cầu nối của não
có thể có rách tĩnh mạch ...
Tụ máu nhiều lứa tuổi khác nhau
Phù não
chủ yếu ở vị trí chất xám
hinhanhykhoa.com

11. - Máu tụ dưới màng cứng có thể đồng tỷ trọng với nhu mô não . Có thể chẩn đoán được trên cửa sổ hẹp :
‘’ Chất xám dầy lên một cách đặc biệt ‘’
- Có thể tiến hành chụp sau tiêm thuốc, làm tăng tỷ trọng của nhu mô não ( do ngấm thuốc). .
- Một trường hợp đặc biệt : Các não thất có hình « tai thỏ » : não thất bên hẹp, đối xứng hoặc không đối xứng,
bị chèn ép bởi tụ dích dưới màng cứng ở cả 2 bên : trạng thái ‘’ chất xám quá dày ‘’
Chụp CLVT không tiêm thuốc CLVT có tiêm thuốc CLVT không tiêm thuốc CLVT có tiêm thuốc
Tụ máu dưới màng cứng đồng tỷ trọng
Tụ máu dưới màng cứng không đồng nhất, đồng tỷ trọng và tăng nhẹ tỷ trọng hình ảnh ‘’ chất xám quá dày ‘’
nhu mô não giảm tỷ trọng do phù nề có giá trị chẩn đoán
325
CLVT không tiêm thuốc : Tụ máu dưới màng cứng đồng tỷ trọng với chất xám CLVT có tiêm thuốc : Tụ máu dưới màng cứng
... Bán cầu não giảm tỷ trọng do phù nề

12. Trong trường hơp nghi ngờ hoặc muốn đánh
giá một cách hệ thống :
Tái tạo theo mặt phẳng đứng ngang.
Tụ máu dưới màng cứng ở vị trí lều tiểu não
- Hình dạng có tính chất gợi ý
- Tụ máu đơn độc hoặc kèm thêm các tổn thương khác.
hinhanhykhoa.com

13. Tràn khí nội sọ
- Các tổn thương tràn khí nội sọ sau chấn thương liên quan đến vết thương thủng màng cứng và rò dịch não tủy :
Các bóng khí đi vào trong khoang dưới nhện, sau đó thậm chí có thể vào trong các não thất bên ( các bóng khí đi qua lỗ Magendi )
- Chẩn đoán cần được đặt ra vì nếu có tràn khí nội sọ dù là rất nhỏ cũng phải tiến hành điều trị kháng sinh dự phòng ( chống viêm màng não)
- Cũng cần thiết phải tìm vị trí của vết thương màng não để tiến hành điều trị phẫu thuật ( nếu cần thiết).
- Vỡ tầng trước nền sọ cũng có thể gây nên hiện tượng cắt cụt các bao màng não của lưới khứu giác :
Bệnh nhân có thể có chảy dịch mũi trên lâm sàng
Chụp CLVT : Lớp cắt rất mỏng và tái tạo theo mặt phẳng đứng ngang :
. Tỷ trọng dịch trong các tế bào xoang sàng.
hoặc đơn giản chỉ là dày niêm mạc của lá sàng vùng kế cận
. Bóng khí trong các bể DNT của tầng trước, hoặc đối diện với thành sau của các xoang trán.
Có thể phải điều trị bằng phẫu thuật tạo hình tầng trước nền sọ.
- Vỡ xương đá :
. Bệnh nhân có thể xuất hiện chảy dịch tai hoặc chảy dịch mũi ( dịch xuống mũi qua vòi Eustache ) .
Tìm các bóng khí của lá sinh tư.
. Đánh giá tình trạng của xương đá ( bằng các lớp cắt mỏng vài mm và các hình ảnh tái tạo sau chụp) .
. Có thể cần thiết phải điều trị phẫu thuật
326

14. Chụp CLVT theo mặt phẳng đứng ngang
- Vỡ phần cầu vai thân xương bướm
- Tràn khí dưới thùy thái dương.
Tràn khí có thể rất nhỏ ... Chẩn đoán rất cần thiết ... Nguy cơ viêm màng não , điều trị kháng sinh dự phòng
Hình ảnh giải phẫu
Vỡ thành sau của xoang trán , phần cầu vai thân
xương bướm, phần nền xương chẩm và lồi cầu
xương chẩm.
Vỡ cánh lớn xương bướm bên trái
Tràn khí nội sọ :
bể trước cầu
bể liên cuống
Có thể vỡ xương đá
hinhanhykhoa.com

15. - Trong trường hợp chấn thương, các tụ máu trong não có thể liên quan đến chính chấn thương đó
- Tụ máu trong não cũng có thể là tự phát và thường có nguyên nhân do vỡ phình mạch. .
Khi đó chấn thương là hậu quả của mất tri thức do tai biến mạch máu não. Chẩn đoán xác định rất quan trọng, trong trường hợp chảy máu
màng não thì phải chỉ định chụp mạch để tổng kê các tổn thương .
- Có vai trò trong dánh giá lại hoàn cảnh chấn thương ; Có vai trò trong giám định pháp y .
Tổn thương trong nhu mô não
- Tụ máu trong nhu mô
CTSN ... Tụ máu sau chấn thương ? Vỡ phình mạch Sylvien trái , mất trí nhớ và chấn thương ?
Chấn thương vùng trán phải Tụ máu đa ổ trong nhu mô, khí trong não vùng trán Tụ máu trong não sau chấn thương
Tụ máu vùng đỉnh trái do contre coup có thể nhầm lẫn với khí trong xoang trán ? Chấn thương là nguyên nhân hay hậu quả ?
327

16. - Các tổn thương dạng ‘’ ăn mòn‘’
Đặc trưng bởi các ổ chảy máu nhỏ ở nhiều nơi . Nó liên quan đến sự khác nhau về tỷ trọng giữa chất xám và chất trắng ( thành phần mỡ
khác nhau ít nhiều). Khi có giảm tốc đột ngột, sự khácbiệt này tạo nên các vi chuyển động làm tổn thương các vi huyết quản. Đặc biệt nặng
khi quan sát thấy các tổn thương này xuất hiện ở thể trai, các nhân xám trung ương hay thân não.
- Các tổn thương này khó hoặc không được phát hiện trên chụp CLVT; vai trò của CHT , ( đặc biệt các với chuỗi xung
Echo de Gradient) , khi có sự không tương ứng giữa tình trạng lâm sàng nặng nề và kết quả bình thường trên phim chụp CLVT‘’
T2 *
Chảy máu nhỏ do hiệu ứng « ăn mòn » ở vị trí lồi thể trai
- Dập não
Có các tổn thương phù nề và chảy máu kèm theo.
Chụp CLVT
Tăng tỷ trọng của nhu mô
Tụ máu lớp mỏng
Dưới màng cứng liên bán cầu
hinhanhykhoa.com

17. - Phù não lan tỏa , tổn thương nhu mô não do giảm lưu lượng tuần hoàn trầm trọng
- Là bệnh cảnh giải phẫu- X quang thường gặp sau một chấn thương sọ não nặng.
nhưng cũng có thể gặp trong các bệnh lý gây thiếu ôxy não kéo dài : ngạt nước, trạng thái động kinh , nhồi máu cơ tim ...
- Giảm tỷ trọng hai bán cầu đại não, thường gặp ở vị trí chất xám vỏ não và chất trắng của các trung tâm bán bầu dục.
Các nhân xám trung ương và tiểu nảo hơi tăng tỷ trọng.
- Toàn bộ hệ thống não thất giảm kích thước hoặc bị xóa.
- Yếu tố bệnh học phức tạp : . Phù nề do các ổ tổn thương rất nhỏ lan tỏa :
. Phù giãn mạch do giảm lưu lượng tuần hoàn :
;Giảm mạnh lưu lượng tuần hoàn hoặc ngừng tuần hoàn
. Tạo ra một vòng xoắn bệnh lý giữa phù và nhồi máu.
- Nếu các đặc điểm lâm sàng và điện não đồ gợi ý có tình trạng chết não, có thể phải tiến hành chụp mạch não.
Để khẳng định có ngừng tuần hoàn :
. Các ĐM cảnh trong ( đoạn trên xoang hang) ngừng bơm máu khi đi vào trong các khoang dưới nhện
.Các đặc điểm ( không tuyệt đối) của chết não trên chụp mạch :
Có hiện tượng bơm máu của các động mạch sylviennes trong đoạn gần
nhưng . Không có hiện tượng bơm máu của các thành phần xa
. Không có hiệu tương bơm máu của các tĩnh mạch nông và sâu
Chụp mạch- CLVT có thể thay thế điện não đồ và chụp mạch thường quy trong chẩn đoán chết não,( trước khi tiến hành lấy phủ tạng).
328
Chụp CLVT sau tiêm thuốc
Các nhân xám trung ương có tỷ trọng bình thường
Chất trắng rất giảm tỷ trọng, do phù não thiếu oxy
dấu hiệu « tiểu não trắng » so với nhu mô não.
Chụp CLVT sau tiêm thuốc
Giảm tỷ trọng toàn bộ chất trắng
Xóa hệ thống não thất và các rãnh vỏ não.
Chụp mạch não
Ngừng tuần hoàn não

18. Tổn thương nhu mô não do giảm lưu lượng tuần hoàn kéo dài :
thứ phát sau cơn động kinh , tiến triển ở ngày thứ 8
... Hôn mê sâu , hồi sức không hiệu quả
... Thái độ điều trị ?
. Vị trí gợi ý của tổn thương : Vùng tưới máu của các động mạch não trước và não giữa.
Không có tổn thương trong vùng tưới máu của ĐM thân nền : hố sau , ĐM não sau , ĐM mạch mạc sau.
. Tăng tín hiệu trên T1 : hoại tử vỏ não dạng lớp mỏng ; Tăng tín hiệu lan tỏa trên T2 và FLAIR : chất xám và chất trắng.
. Khẳng định chẩn đoán phù não do giãn mạch trên chuỗi khuếch tán b 1000 và bản đồ ADC
. Vỏ não và các cấu trúc màng nhện vùng kế cận bắt Gado sau tiêm.
. Không có viêm tắc tĩnh mạch não.
T2 FLAIR
T1 T2 FLAIR T1 gado
Khuếch tán b 1000 Bản đồ ADC
T1 gado
dòng tĩnh mạch
hinhanhykhoa.com

19. Các hậu quả của các tổn thưong này trên các cấu trúc bình thường :
. Thoát vị :
- của thể trai dưới liềm đại não : . Có thể gây nên các tổn thương chảy máu của chính thể trai
. Có thể nhồi máu trong vùng tưới máu của ĐM não giữa ( một hoặc hai bên ).
- của mỏm thái dương : giãn đồng tử , sụp mi...
- của hạnh nhân tiểu não : Chèn ép tủy, chậm nhịp tim, ngừng tim ngừng thở.
. Ứ nước não thất cấp tính.
Chảy máu thể trai liên quan đến thoát vị của thể trai dưới liềm đại não
Tụ máu dưới màng cứng, bán cầu não bên phải phình to ( do phù não)
Định nghĩa « vòng xoắn bệnh lý »
Hộp sọ không thể căng giãn được , gây ra « vòng xoắn bệnh lý » cần phân tích chính xác trước khi can thiệp phẫu thuật
Các tổn thương đơn thuần :
- Tụ máu ngoài màng cứng
- Di lệch các cấu trúc của đường giữa
- Giãn não thất bên đối diện
Tổn thương phức tạp :
- Tụ máu dưới da- đỉnh chẩm
- Tụ máu nhỏ dưới màng cứng . Của vòm sọ
. Của liềm đại não
- Chảy máu màng não
- Phù não
-Đụng dập thùy trán 2 bên do tổn thương
con tre- coup
- Di lệch các cấu trúc của đường giữa
- Giãn não thất hai bên
329

20. CTSN Chảy máu và phù não tụt kẹt , giãn não thất
‘’ nhũn não ‘’ phù não lan tỏa thoát vị não...
Mục đích : Điều trị nguyên nhân ( nếu có thể): Tụ máu ngoài màng cứng , u não...
và/ hoặc điều trị triệu chứng : Chống phù não, hoặc mở hộp sọ giải ép ( trong những trường hợp đặc biệt ).
hinhanhykhoa.com

21. Các biến chứng mạch máu :
- 1 / Giả phình động mạch:
Chụp CLVT không tiêm thuốc : Chụp CLVT có tiêm thuốc
Tăng tỷ trọng bể trước cầu não. Giả phình động mạch sau chấn thương
Biến chứng nhiễm trùng : Áp-xe não, tích mủ ngoài màng cứng, dưới màng cứng,viêm màng não
Chụp CLVT có tiêm thuốc
Tích mủ ngoài /dưới màng cứng , nhiều ổ, không có
viêm tắc tĩnh mạch phối hợp.
Chụp CLVT không tiêm thuốc
CTSN ngày thứ 10, đau đầu, sốt,
tổn thương ngoài trục không điển hình, kiểu ngoài màng cứng,
giảm tỷ trọng, phù não, hiệu ứng khối
330

22. - Chụp mạch : Cản quang ngay lập tức
. Của xoang hang trái và phải qua xoang vành trong hố yên
. Các tĩnh mạch mắt , các đám rối chân buớm
- 2 / Rò động mạch cảnh xoang hang
Chẩn đoán lâm sàng : Lồi mắt theo nhịp đập xuất hiện thứ phát
tiếng thổi nội sọ , giãn các tĩnh mạch kết mạc
- Điều trị bằng can thiệp nội mạch :
thả bóng, coil

23. Các di chứng sau chấn thương sọ não
- Các vị trí hay gặp : 2 cực thùy trán, 2 cực thùy thái dương, 2 cực của thùy chẩm.
. Các tổn thương thường tiến triển thành di chứng teo não và khoang trống nhu
mô não.
. Giãn các sừng não thất và các rãnh vỏ não kế cận tổn thương.
. Sẹo mô đệm và động kinh sau chấn thương.
- Các tụ máu dưới màng cứng thường tiến triển thành đồng tỷ trọng, sau đó là giảm tỷ trọng ( tụ dịch dưới màng cứng mạn tính )
Di chứng sau đụng dập cực trán 2 bên và cực thái dương
331

24. - Rò dịch não tủy và đau đầu : CHT có tiêm thuốc đối quang từ / dày màng cứng ; điều trị bằng vá màng cứng.
- Vôi hóa của một tụ máu dưới màng cứng cũ : hình ảnh ‘’ lưng cá mực ‘’
‘’ Ổ khuyết hình bầu dục ‘’ của xương sọ :
tiến triển riêng, đặc biệt của đường vỡ thứ phát sau một vết thương sọ hở
Hình ảnh di chứng sau tổn thương đụng dập cực trán và cực thái dương