H Xαρτογραφία και οι Aρχαίοι Xαρτες

8-2012 Νικήτας Βουγιουκλής 1
Η ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑ
ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΧΑΡΤΕΣ
ΣΑΤΥΡΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑ

Γιατί ?
• Κάποιοι Φίλοι με ρωτούν γιατί ασχολούμαι με αυτά τα πονήματα. Η απάντηση είναι απλή.
Προσπαθώ να καλύψω τα κενά που έχω στις γνώσεις μου πάνω σε θέματα για τα οποία έχω
περιέργεια και ενδιαφέρον. Επομένως μπορεί κάποιος να πει ότι γράφω για θέματα για τα
οποία αρχικά ήξερα πολύ λίγα πράγματα η και τίποτα ακόμη.
• Επειδή πάντα εύρισκα σαν πιο αποτελεσματικό τρόπο μάθησης τη γραφή, για το λόγο αυτό
κρατώ σημειώσεις από ότι διαβάζω (cut & paste) τα οποία και μεταφέρω σε μορφή Power
Point Presentation. Επομένως δεν κάνω πρωτογενή έρευνα αλλά παρουσιάζω μόνο, σε
κάποια οργανωμένη μορφή, τις πληροφορίες που αντλώ από τις πηγές μου τις οποίες
καμιά φορά εμπλουτίζω με videos η ακόμα και με μουσική.
• Ελπίζοντας ότι κάποιοι από τους φίλους μου θα έχουν το ίδιο ενδιαφέρον μάθησης για
κάποια από τα πονήματα αυτά, τα διανέμω σε αυτούς πιστεύοντας ότι στη χειρότερη
περίπτωση θα τους βάλω στο κόπο να κάνουν ένα DELETΕ.
MΦΧ
ΝΙΚΗΤΑΣ
nvougiouklis@yahoo.com

ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑ

• Χαρτογραφία ονομάζεται ο επιστημονικός
κλάδος της γεωγραφίας που περιλαμβάνει ένα
σύνολο προσδιορισμένων μελετών, τεχνικών
ακόμη και καλλιτεχνικών εργασιών που
αφορούν απεικονίσεις επάνω σε επίπεδη ή
σφαιρική επιφάνεια, σε σμίκρυνση, ενός
τμήματος ή όλης της γήινης επιφάνειας για την
σύνταξη και έκδοση χαρτών.
• Η εφαρμογή όλων αυτών των διεργασιών
αποτελούν την έννοια της χαρτογράφησης, που
γίνεται με διάφορες μεθόδους οι οποίες και
ονομάζονται χαρτογραφικές προβολές.
• Η Χαρτογραφία σχετίζεται στενά με την
επιστήμη της Γεωγραφίας, αφού οι χάρτες είναι
ένα από τα κυριότερα μέσα παρουσίασης και
μελέτης των γεωγραφικών δεδομένων.
• Οι πρώτοι χάρτες, οι πρώτες δηλαδή απόπειρες
.
να αποδοθούν επάνω σε κάποια επιφάνεια
μορφές και σχήματα του εδάφους, ανάγονται
στους αρχαιότατους χρόνους, και οφείλονται
στην ανάγκη μετακίνησης μεγάλων ομάδων
ανθρώπων με σκοπό την αναζήτηση τροφής,
νερού ή κατάκτησης εδαφών περισσότερο
εύφορων και πλούσιων.
• Έπρεπε δηλαδή να σημειωθούν με κάποιον
τρόπο και να αποτυπωθούν τα δρομολόγια για
τη διάβαση των ερήμων και των βουνών,
καθώς και οι θέσεις των βοσκοτόπων, των
πηγών, και άλλων χρήσιμων χαρακτηριστικών
του εδάφους.
• Αυτή η αποτύπωση λεπτομερειών του εδάφους
περιοριζόταν αρχικά σε τοπικό επίπεδο.
Αργότερα , με τη συστηματική μετακίνηση
ολόκληρων λαών, αναπτύχθηκε η συνήθεια της
γραφικής αναπαράστασης μεγάλου τμήματος

της γήινης επιφάνειας, ή και ολόκληρου του
τότε γνωστού κόσμου, ο οποίος εκτεινόταν από
τις Ηράκλειες Στήλες (το σημερινό Γιβραλτάρ)
μέχρι τη Μέση Ανατολή και από την Αφρική
μέχρι τα παράλια της Ευρώπης και σε αρκετό
βάθος απ’ αυτά.
• Η ανάγκη της αναπαράστασης επάνω σε μια
σημαντικά περιορισμένη επιφάνεια των
τοπογραφικών ιδιομορφιών μιας ορισμένης
ζώνης έγινε ιδιαίτερα αισθητή από τότε που
κάποιοι θέλησαν να καθορίσουν κατά τρόπο
αναμφισβήτητο την ιδιοκτησία είτε μιας
καλλιεργούμενης περιοχής είτε της βοσκής, η
οποία ανήκε σε ένα άτομο ή μια κοινότητα.
• Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους τα παλιότερα
σχέδια που έχουν βρεθεί και που θα
μπορούσαν να χαρακτηριστούν «χάρτες»
χρονολογούνται ακόμα και 30.000 χρόνια πριν ,
δηλαδή στους λεγόμενους προϊστορικούς
χρόνους.
• Έχουν βρεθεί σε βραχογραφίες σπηλαίων της
Ευρώπης και της Ασίας και χαραγμένα επίσης
σε κομμάτια οστράκου ή σε κομμάτια οστών.
Εικονίζονται συνήθως παραστάσεις με σκηνές
από το περιβάλλον των δημιουργών τους.
• Η βραχογραφία αλλά και οι σκαλισμένες πέτρες
μπορεί να χρησιμοποιήθηκαν σαν απλά οπτικά
στοιχεία που συνέβαλαν στην αναγνώριση των
χαρακτηριστικών του τοπίου, όπως λόφοι και
κατοικίες.
• Αξιοσημείωτη αναφορά γίνεται σε δείγματα
πρωτόγονων χαρτογραφήσεων από
περιφερειακούς πολιτισμούς, όπως των
νησιώτικων πολιτισμών του Ειρηνικού, των
Εσκιμώων της Βόρειας Αμερικής και των

ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΩΝ ΣΠΗΛΑΙΩΝ ΣΤΟ LASCAUX - ΓΑΛΛΙΑ

Αζτέκων της Κεντρικής Αμερικής.
• Οι κάτοικοι των νησιών του Ειρηνικού Ωκεανού
αναπαριστούσαν τις πορείες τους μεταξύ των
νησιών. Στους χάρτες των Εσκιμώων το
ενδιαφέρον εστιάζεται στην επιλογή των
πληροφοριών ενώ στους χάρτες των Αζτέκων το
βασικό αντικείμενο απόδοσης είναι τα
ιστορικά γεγονότα που συμβαίνουν σε ένα
τόπο.
• Μία γεωγραφική αναπαράσταση (σαν χάρτης)
γύρω από το Pavlov στην Τσεχική Δημοκρατία
έχει χρονολογηθεί στο 25.000 BC
• Οι παλαιότεροι γνωστοί χάρτες είναι του
ουρανού και όχι της γης. Χαράξεις που
βρέθηκαν στους τοίχους των σπηλαίων
Lascaux, χρονολογούνται από το 16.500 π.Χ. και
σημειώνουν μέρος του ουρανού
συμπεριλαμβανομένων των τριών φωτεινών
αστεριών, των Vega, Deneb, και Altair και των
Πλειάδων.
• Η Cuevas de El Castillo στην Ισπανία περιέχει
με σημεία την απεικόνιση του αστερισμού
Corona Borealis από το 12,000 π.Χ.
• Ένα σημαντικότατο εύρημα της προϊστορικής
περιόδου είναι ο χάρτης που βρέθηκε στον
οικισμό του Τσατάλ Χογιούκ της Τουρκίας και
χρονολογείται γύρω στο 7500 π.Χ..
• Ο χάρτης αυτός έχει τη μορφή τοιχογραφίας,
με μήκος περίπου 3 μέτρων και απεικονίζει τον
οικισμό σε κάτοψη καθώς και ένα γειτονικό
ηφαίστειο.
• Κάτι ιδιαίτερα αξιοσημείωτο σχετικά με τον

ΒΡΑΧΟΓΡΑΦΙΕΣ ΣΤΟ LASCAUX ΠΟΥ ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ TA ΑΣΤΕΡΙΑ
VEGA, DENEB, ΚΑΙ ALTAIR ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΛΕΙΑΔΕΣ.

• .
CORONA BOREALIS ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ
CORONA BOREALIS -ΒΡΑΧΟΓΡΑΦΙΑCORONA BOREALIS - ΟΥΡΑΝΟΣ

χάρτη αυτόν είναι η συμφωνία των όσων
απεικονίζονται στον χάρτη με τα ευρήματα των
αρχαιολογικών ανασκαφών
• Τα πρώτα δείγματα χαρτών που φαίνεται να
κατασκευάστηκαν με τη χρήση κάποιων αρχών
γεωμετρίας προέρχονται από την Βαβυλώνα.
• Τα σημαντικότερα ευρήματα εκείνης της
περιόδου είναι ένα διάγραμμα που
παρουσιάζει τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα
(2300 π.Χ.) και ένας χαραγμένος χάρτης της
ιερής πόλης Νιππούρ (14ος -12ος αιώνας π.Χ.).
• Οι αναπαραστάσεις αυτές ήταν οι πρώτοι
γεωγραφικοί χάρτες, εφόσον αναπαριστούσαν
με κάποια πιστότητα τμήματα της γήινης
επιφάνειας.
• Από την Ανατολή έχουμε πολύ παλαιούς
χάρτες που εικονίζουν την υφήλιο ή μέρος μιας
περιοχής.
• Στους ναυτικούς χάρτες οι ακτογραμμές ήταν τα
πρώτα στοιχεία που αποτυπώθηκαν, ενώ οι
παραθαλάσσιες πόλεις και τοποθεσίες υπήρξαν
τα πρώτα σημεία αναφοράς. Φυσικά στη
δημιουργία τέτοιων χαρτών πρωτοστάτησαν
λαοί ναυτικοί, όπως ήταν οι Φοίνικες και οι
αρχαίοι Έλληνες.
• Από τους τελευταίους οι Ίωνες ήταν αυτοί που
πρώτοι έδωσαν στη χαρτογραφία επιστημονικό
χαρακτήρα, καθώς ήξεραν και για τη
σφαιρικότητα της γης.
• Ήταν αυτοί που έθεσαν τις βάσεις της
επιστήμης της χαρτογραφίας, συνδυάζοντας με
άριστο τρόπο τη γνώση με την τεχνολογία, τη

Προϊστορικός Χάρτης στο Τσατάλ Χογιούκ - Τουρκία

θεωρία με την πράξη.
• Σε αυτό τους βοήθησε και το γεγονός ότι είχαν
αναπτύξει και άλλες συναφείς με τη
χαρτογραφία επιστήμες, όπως π.χ. τη
γεωμετρία, τη γεωδαισία και την αστρονομία.
• Τους επόμενους αιώνες η χαρτογραφία
αναπτύχθηκε πολύ εξαιτίας της περαιτέρω
διεύρυνσης των ορίων τού τότε γνωστού
κόσμου, διεύρυνσης που έφτασε στο
αποκορύφωμά της με την εκστρατεία του
Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ανατολή.
• Την ίδια πάνω-κάτω εποχή ο Πυθέας, ο
γνωστός αυτός θαλασσόλυκος από τη
Μασσαλία, πέρασε τα Στενά του Γιβραλτάρ και
τραβώντας ρότα προς Βορρά έφτασε πιθανόν
ως τη Σκανδιναβική χερσόνησο.
• Στη σημαντική ανάπτυξη της χαρτογραφίας στα
χρόνια αυτά, σημαντικό ρόλο παίζει και η
παρατηρούμενη πρόοδος επιστημών που
σχετίζονται άμεσα με αυτήν, με πρωταγωνιστή
τον Αριστοτέλη.
• Σε μαθητή του τελευταίου, και συγκεκριμένα
στον Δικαίαρχο από τη Μεσσήνη, αποδίδεται
και η πρώτη προσπάθεια καταμέτρησης των
διαστάσεων της γης.
• Ο Δικαίαρχος με μια οριζόντια γραμμή, που
άρχιζε από τις Ηράκλειες Στήλες (σημ.
Γιβραλτάρ) και κατέληγε στον Ινδικό Καύκασο,
γνωστή ως «διάφραγμα», διαίρεσε τη γη σε
δύο τμήματα, το βόρειο και το νότιο.
• Ο ίδιος, αλλά μπορεί και κάποιος άλλος
μεταγενέστερος, πρόσθεσε στην οριζόντια
αυτή γραμμή και μία «κάθετο», που περνούσε

Τοπογραφικός χάρτης της πόλης Nipur

από τη θρακική Λυσιμάχεια και την αιγυπτιακή
Συήνη (σημ. Ασουάν).
• Τόσο το «διάφραγμα» όσο και η «κάθετος»
περνούσαν από τη Ρόδο, που έτσι γινόταν το
κέντρο του τότε γνωστού κόσμου.
• Κατά τα χρόνια της ρωμαιοκρατίας, με την
καλύτερη γνώση των διαφόρων κατοικημένων
ή μη περιοχών, παρατηρήθηκε επίσης
σημαντική πρόοδος στο χώρο της
χαρτογραφίας.
• Μια σημαντική εξέλιξη στην χαρτογραφία
υπήρξε η εμφάνιση της γεωμετρίας. Άλλωστε η
λέξη "γεωμετρία" είχε αρχικά την έννοια της
"μέτρησης της γης".
• Αξιόλογα ευρήματα προέρχονται ακόμα από
την περιοχή της Αιγύπτου. Οι "Τοπογράφοι" της
εποχής έπρεπε κάθε φορά μετά τις πλημμύρες
του Νείλου να επαναπροσδιορίζουν τα όρια
των ιδιοκτησιών στο έδαφος.
• Η ανάγκη για λεπτομερείς μετρήσεις ώθησε
τους Αρχαίους Αιγυπτίους στην επινόηση
τεχνικών που έδιναν αρκετά αξιόλογη ακρίβεια.
• Παραδείγματα χαρτών από την αρχαία Αίγυπτο
είναι αρκετά σπάνια, ωστόσο, εκείνα που έχουν
διασωθεί δείχνουν έμφαση στην γεωμετρία και
έχουν καλά ανεπτυγμένες τεχνικές
αποτύπωσης.
• Οι Κινέζικοί χάρτες δίδουν τοπογραφικές
πληροφορίες με οργανωμένο τρόπο, οπτικά
βοηθήματα χρήσης του χάρτη, εμπορικές
διαδρομές, φυλές κ.λ.π. Τυπικό παράδειγμα
Κινέζικου χάρτη είναι ο χάρτης του Szechuan

του 150 π.Χ..
• Οι Ινδικές χαρτογραφικές παραδόσεις απαιτούν
την ταυτοποίηση των θέσεων του Πολικού
αστέρος και των άλλων χρήσιμων αστερισμών.
Οι χάρτες αυτοί μπορεί να χρησιμοποιούντο και
για σκοπούς της ναυσιπλοΐας
• Ο Κλαύδιος Πτολεμαίος, γεννημένος στην
Πτολεμαΐδα της Αιγύπτου και ζώντας στην
Αλεξάνδρεια, επινόησε τον 2ο αι. μ.Χ. μια
μέθοδο που επέτρεπε την κατασκευή των
ακριβέστερων χαρτών που είχε ως τότε δει ο
κόσμος.
• Αν και ασκεί οξύτατη κριτική στο έργο του
Μαρίνου, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι βασίστηκε
τόσο στο έργο του τελευταίου όσο και άλλων
παλιότερων γεωγράφων. Πολύ πιθανόν δεν
αρκέστηκε μόνο σε οδηγίες για τη δημιουργία
σωστών χαρτών αλλά έφτιαξε και ο ίδιος
χάρτες.
• Είναι από τα αξιοπερίεργα ότι το έργο του
Πτολεμαίου δεν αξιοποιήθηκε ούτε από τους
Ρωμαίους ούτε από τη μεσαιωνική Ευρώπη
• Αντίθετα, οι Άραβες άντλησαν από αυτό, όπως
και από το έργο άλλων ελλήνων γεωγράφων,
πολύτιμες πληροφορίες.
• Όταν όμως η Ευρώπη τον 15ο αι. ανακάλυψε τη
«Γεωγραφία» του Πτολεμαίου, παρατηρήθηκε
αμέσως έντονη κινητικότητα στον χώρο της
χαρτογραφίας γίνεται ακόμη λόγος και για
πτολεμαϊκή Αναγέννηση! που προοιώνιζε την
αλματώδη εξέλιξη η οποία θα επακολουθούσε
στον τομέα αυτό τους επόμενους αιώνες.

• Κατά τον Μεσαίωνα, οι μουσουλμάνοι
επιστήμονες συνέχισαν και βελτίωσαν τις
παραδόσεις χαρτογράφησης των
προηγούμενων πολιτισμών.
• Οι περισσότεροι χρησιμοποίησαν τις μεθόδους
του Πτολεμαίου αλλά επίσης επωφελήθηκαν
από πληροφορίες που πήραν από εξερευνητές
και έμπορους που έκαναν ταξίδια σε όλο
μουσουλμανικό κόσμο, από την Ισπανία προς
την Ινδία, στην Αφρική, πέρα και λόγω
εμπορικών σχέσεων με την Κίνα και τη Ρωσία.
• Μια σημαντική επιρροή στην ανάπτυξη της
χαρτογραφίας ήταν η αιγίδα του Abbasid caliph,
Al-Ma'mun, ο οποίος βασίλεψε τη περίοδο 813
- 833.
• Ο Abbasid caliph Al-Ma’mum ανέθεσε σε
γεωγράφους να μετρήσουν εκ νέου την
απόσταση της γης που αντιστοιχεί σε ένα
βαθμό των ουράνιων μεσημβρινών.
• Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τη βελτίωση του
ορισμού της μονάδας μήκους που
χρησιμοποιείται από τους Άραβες (MIL στα
αραβικά), σε σύγκριση με το στάδιο που
χρησιμοποιείτο από τους Έλληνες.
• Στις αρχές του 10ου αιώνα, o Αμπού Al- Zayd
Balkhī, αρχικά από Μπαλκ, ίδρυσε το "σχολείο
Balkhī" χαρτογράφησης των επίγειων στη
Βαγδάτη.
• Οι γεωγράφοι από αυτό το σχολείο, έγραψαν
εκτενώς για τους λαούς, τα προϊόντα, και τα
έθιμα των περιοχών του μουσουλμανικού
κόσμου.

• Με το σχολείο του Balkhī συνεργαζόντουσαν
φημισμένοι γεωγράφοι όπως ο Estakhri, οal-
Muqaddasi και ο Ibn Hawqal.
• Οι γεωγράφοι αυτοί δημιούργησαν
Παγκόσμιους Άτλαντες και καθένας από αυτούς
περιείχε ένα παγκόσμιο χάρτη και 20
περιφερειακούς.
• Οι μεγάλες πρόοδοι της χαρτογραφίας
συνέπεσαν με την ανακάλυψη νεότερων
συστημάτων μέτρησης, που στηρίζονταν σε
αστρονομικές και γεωδαιτικές αρχές.
• Από τον 19ο αι. όλες οι οικονομικά
ανεπτυγμένες χώρες φρόντισαν για τη
συστηματική χαρτογράφηση του εδάφους τους
και για τη σύνταξη τοπογραφικών χαρτών ή
χορογραφικών χαρτών με μεγάλη κλίμακα.
• Ο Ιδρυτής της σύγχρονης χαρτογραφίας
θεωρείται ο Φλαμανδός γεωγράφος Γεράρδος
Μερκάτωρ, ο πρώτος που έδωσε μια
συστηματοποίηση στις εκτεταμένες
γεωγραφικές και χαρτογραφικές γνώσεις της
εποχής του, κυρίως στο φημισμένο του έργο
Άτλας (1585-95).
• Εισήγαγε τη κυλινδρική προβολή στο χάρτη που
έγινε το πρότυπο προβολής γνωστή ως
Μερκατορική προβολή η χρήση της οποίας
αντιπροσωπεύει μια σημαντική ανακάλυψη
στη Ναυτική χαρτογραφία.
• Το όνομα και εξηγήσεις που έδωσε ο Mercator,
στο παγκόσμιο χάρτη του (Nova et Aucta Orbis
Terrae Descriptio ad Usum Navigatium
Emendate) δείχνουν ότι ο παγκόσμιος χάρτης
του είχε ρητώς σχεδιαστεί για την χρήση της
θαλάσσιας ναυσιπλοΐας .

• Σήμερα, σχεδόν όλοι οι χάρτες δημιουργούνται
με κάθετη προοπτική από πάνω προς τα κάτω
και όχι από μια οριζόντια ή πλάγια προοπτική.
• Το λογικό πλεονέκτημα μιας τέτοιας
προοπτικής είναι ότι παρέχει μια προβολή της
ευρύτερης περιοχής, εννοιολογικά.
• Υπάρχουν 4 κλάδοι χαρτογραφίας. (1) η
Θεματική χαρτογραφία,(2) η Αναλυτική (ή
Μαθηματική Χαρτογραφία), (3) η Ψηφιακή
Χαρτογραφία και (4) η Σατιρική Χαρτογραφία.
• Η Θεματική Χαρτογραφία είναι ο κλάδος της
Χαρτογραφίας που έχει ως αντικείμενο τη
σύνθεση θεματικών χαρτών.
• Η Αναλυτική (ή Μαθηματική) Χαρτογραφία
είναι ο κλάδος της Χαρτογραφίας που
ασχολείται με την επίλυση χαρτογραφικών
προβλημάτων χρησιμοποιώντας μαθηματικούς
ή αναλυτικούς τρόπους.
• Η Ψηφιακή Χαρτογραφία είναι η παραγωγή
χαρτών και χαρτογραφικών προϊόντων σε
ψηφιακό περιβάλλον.
• Η Σατιρική Χαρτογραφία είναι η παραγωγή
χαρτών και χαρτογραφικών
προϊόντων σε σατιρικό περιβάλλον.
• Η επιλογή των χαρτογραφικών συμβόλων
εξαρτάται από το είδος του χάρτη, αλλά, σε
μεγάλο βαθμό, και από τις γνώσεις εκείνων
στους οποίους απευθύνεται για χρήση.
• Στους καθημερινής χρήσης χάρτες, που

Γεωγράφος Γεράρδος Μερκάτωρ,

απευθύνονται στο ευρύ κοινό, η επιλογή
γίνεται έτσι ώστε τα σύμβολα να
ανταποκρίνονται άμεσα σε νοητικές εικόνες του
χρήστη (για παράδειγμα, συμβολισμός των
λιμένων με μια άγκυρα) και να αναγνωρίζονται
με ευκολία.
• Αντίθετα, ο συμβολισμός εξειδικευμένων
χαρτών, που απευθύνονται σε επαγγελματίες
για παράδειγμα, των γεωλογικών χαρτών , δεν
υφίσταται παρόμοιους περιορισμούς, γιατί οι
χρήστες γνωρίζουν καλά την κοινή
επαγγελματική συμβολική γλώσσα την οποία
χρησιμοποιούν.
• Τα σύμβολα που χρησιμοποιούν οι
χαρτογράφοι για να απεικονίσουν τις
πληροφορίες ενός χάρτη παρουσιάζουν μεγάλη
ποικιλία, σε γενικές γραμμές όμως μπορούν να
χωριστούν σε τρεις βασικές κατηγορίες:
σημειακά, γραμμικά και επιφανειακά.
• Τα πρώτα έχουν σημειακή μορφή και σε αυτή
ανήκουν τα σύμβολα απεικόνισης οικισμών,
κορυφών, θαλασσίων βαθών, σπηλαίων,
σηράγγων κλπ.
• Είναι δυνατόν να διαφοροποιηθούν, έτσι ώστε
να παρέχουν και ποσοτικές πληροφορίες. Για
παράδειγμα, τα σύμβολα των οικισμών
μπορούν να πληροφορούν ταυτόχρονα και για
τον πληθυσμό τους.
• Στα γραμμικά περιλαμβάνονται τα σύμβολα
απεικόνισης ισοϋψών, οδικών αρτηριών,
σιδηροδρομικών γραμμών, ποταμών κλπ. Και
αυτά μπορούν να διαφοροποιηθούν
κατάλληλα, ώστε να παρέχουν πιο σύνθετες
πληροφορίες. Για παράδειγμα, μπορούν να
επιτρέπουν την άμεση διάκριση του κύριου και

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑ - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
ΑΝΑΛΥΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑ - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

ΨΗΦΙΑΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑ - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΣΑΤΥΡΙΚΗΣ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑΣ «ΠΩΣ ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ ΒΛΕΠΟΥΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ»

του δευτερεύοντος οδικού δικτύου.
• Τα επιφανειακά σύμβολα περιλαμβάνουν τις
χρωματικές διαφοροποιήσεις με τις οποίες
δηλώνεται η διαφορά είτε ποιότητας (θάλασσα,
λίμνη ή ξηρά) είτε ποσότητας (διαφορές
υψομέτρου ή βάθους) σε επιφάνειες.
ΚΑΠΟΙΑ ΣΥΜΒΟΛΑ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑΣ

Αρχαία Ελλάδα - Ο Κόσμος
• Ενδιαφέρον έχει το πώς φανταζόντουσαν οι
αρχαίοι Έλληνες τον κόσμο που τους
περιέβαλλε.
• Βέβαια αυτοί σαν Ναυτικοί είχαν την ευκαιρία
να ταξιδεύουν και σιγά σιγά να αποκτούν
περισσότερες και ακριβέστερες γνώσεις για τον
κόσμο και τους λαούς που τους περιέβαλαν
Ησίοδος (8ο αιώνα π.Χ.)
• Στα ποιήματα του Ησίοδου έχουμε αναφορές
σε γεωγραφικές γνώσεις των αρχαίων Ελλήνων.
Τα ποιήματα αυτά έχουν πιθανότατα γραφτεί
κατά τον 8ο αιώνα π.Χ. Μέσα από τους στίχους
του ο Ησίοδος δείχνει κάποια συγκεκριμένη
γεωγραφική γνώση. Έχει εισάγει τα ονόματα
ΠΡΩΤΑ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ
Ο ΗΣΙΟΔΟΣ

ποταμών, όπως του Νείλου, Ιστερ (Δούναβη),
των ακτών του Βοσπόρου, τον Εύξεινο την ακτή
της Γαλατίας, το νησί της Σικελίας, κ.λ.π..
• Οι προηγμένες γεωγραφικές γνώσεις του
προηγήθηκαν της ελληνικής αποικιακής
επέκτασης, αλλά και χρησιμοποιήθηκαν στους
πρώτους ελληνικούς παγκόσμιους χάρτες, που
δημιουργήθηκαν από τους πρώτους Έλληνας
χαρτογράφους.
• Στην κλασική αρχαιότητα, εκπονήθηκαν χάρτες
από τον Αναξίμανδρο , τον Εκαταίο το Μιλήσιο,
τον Ηρόδοτο, τον Ερατοσθένη, και το
Πτολεμαίο με τη χρήση παρατηρήσεων από
ταξιδιώτες εξερευνητές αλλά και μαθηματικών
προσεγγίσεων.
Όμηρος (περ. 850 π.Χ.),
Ο ΚΟΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΟΜΗΡΟ

• Μία ανασκόπηση της βιβλιογραφίας για τις
πρώτες αντιλήψεις περί της γεωγραφίας της
γης στην Αρχαία Ελλάδα οδηγούν στον Όμηρο
ο οποίος θεωρείται από πολλούς (Στράβων,
Kish, και Dilke) ως ιδρυτής της Γεωγραφίας.
• Ανεξάρτητα από τις αμφιβολίες για την ύπαρξη
του Ομήρου, ένα πράγμα είναι βέβαιο: δεν
ήταν ποτέ χαρτογράφος. Ο χάρτης που
αντιπροσωπεύει την εικαστική άποψη του
ομηρικού κόσμου, δεν δημιουργήθηκε από
αυτόν.
• Πρόκειται για μια φανταστική ανακατασκευή
του κόσμου, όπως ο Όμηρος τον περιέγραψε
στα δύο ποιήματά του την Ιλιάδα και την
Οδύσσεια. Αξίζει να σημειωθεί ότι κάθε ένα
από αυτά τα συγγράμματα περιλαμβάνει
ισχυρό γεωγραφικό συμβολισμό.
• Μπορούν να θεωρηθούν ως περιγραφικές
εικόνες από τη ζωή και τον πόλεμο στην Εποχή
του Χαλκού και τα εικονογραφημένα σχέδια
των πραγματικών ταξιδιών. Έτσι, ο καθένας
αναπτύσσει μια θεώρηση του κόσμου, η οποία
επιτρέπει την παρουσίαση αυτών των
πληροφοριών με τη μορφή ενός χάρτη.
• Η απεικόνιση της γης όπως την αντιλαμβάνεται
ο Όμηρος, έγινε δεκτή από τους πρώτους
Έλληνες και αντιπροσωπεύει ένα κυκλικό
επίπεδο δίσκο που περιβάλλεται από ένα
συνεχώς κινούμενο ρεύμα (ποτάμι) , του
Ωκεανού
• Η γνώση του Ομήρου περί της Γης ήταν πολύ
περιορισμένη. Αυτός και οι σύγχρονοι του
γνώριζαν πολύ λίγα πέρα από την Αίγυπτο και
τη Λιβυκή έρημο στο μακρινό νότο,, τη νοτιο-
δυτική ακτή της Μικράς Ασίας, και το βόρειο
ΑΡΧΑΙΟΙ ΧΑΡΤΕΣ

όριο της ελληνικής πατρίδας.
• Επιπλέον, η ακτή της Μαύρης Θάλασσας ήταν
γνωστή μόνο μέσα από τους μύθους και
θρύλους, που κυκλοφορούσαν κατά την εποχή
του.
• Στα ποιήματά του δεν υπάρχει καμία αναφορά
στην Ευρώπη και την Ασία, σαν γεωγραφικές
έννοιες και καμία αναφορά στους Φοίνικες.
• Αυτό φαίνεται παράξενο, αν θυμηθούμε ότι η
καταγωγή του ονόματος Ωκεανός, ένας όρος
που χρησιμοποιείται από τον Όμηρο στα
ποιήματά του είναι Φοινικική.
• Αυτό είναι γιατί, το μεγάλο μέρος του κόσμου
του Ομήρου που απεικονίζονται σε αυτό το
ερμηνευτικό χάρτη, αντιπροσωπεύει εδάφη
που συνορεύουν με το Αιγαίο Πέλαγος.
• Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Έλληνες πίστευαν
ότι ζούσαν στο κέντρο της γης με τον ομφαλό
στους Δελφούς και αυτό απεικονίζετε στους
χάρτες τους.
.Αναξίμανδρος (περ. 611-546 π.Χ.)
• Ήταν μαθητής του Θαλή πίστευε ότι η γη είχε
μια κυλινδρική μορφή, όπως ένας πέτρινος
πυλώνας που αιωρείται στο χώρο. Το
κατοικημένο μέρος του κόσμου του είναι σε
σχήμα δίσκου, και πιθανώς βρίσκεται στην
επάνω επιφάνεια του κυλίνδρου.
Ο Αναξιμένης της Μιλήτου (6ος αιώνας π.Χ.),
• Ήταν μαθητής του Αναξίμανδρου αλλά

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΝΑΞΙΜΕΝΗ (5Ος ΑΙΩΝ π.Χ.)

(Αφρική).
• Αν και το έργο του ήταν αφιερωμένο στην
ιστορία του μακρύ αγώνα των Ελλήνων με την
Περσική αυτοκρατορία , περιλαμβάνει επίσης
όλα όσα γνώριζε σχετικά με τη γεωγραφία, την
ιστορία, και τους λαούς του κόσμου.
• Έτσι, το έργο του προσφέρει μια λεπτομερή
εικόνα του τότε γνωστού κόσμου του 5ου
αιώνα π.Χ..
• Ο Ηρόδοτος απέρριψε την επικρατούσα άποψη
των περισσότερων χαρτών του 5ου αιώνα ότι η
Γη είναι μια κυκλική πλάκα που περιβάλλεται
από ωκεανούς.
• Στο έργο του περιγράφει τη γη ως ένα
ακανόνιστο σχήμα με τους ωκεανούς που
απέρριψε τις απόψεις του δασκάλου του για το
σχήμα της γης και αντί αυτού, ο ίδιος πίστευε
ότι η μορφή της γης είχε ορθογώνιο σχήμα και
υποστηρίζετε από πεπιεσμένο αέρα.
Ο Ηρόδοτος (440 π.Χ.)
• Ο Ηρόδοτος ταξίδεψε εκτεταμένα, συλλέγοντας
πληροφορίες και τεκμηρίωσε τα πορίσματα του
στα βιβλία του.
• Έχει εισάγει ονόματα όπως η Θάλασσα του
Ατλαντικού και της Ερυθραίας Θαλάσσης και
χώρισε επίσης τον κόσμο σε τρεις ηπείρους:
Ευρώπη, Ασία και Αφρική.
• Αυτός συνδύασε επίσης τη γνώση του με το τι
έμαθε από τους ανθρώπους που γνώρισε και
έγραψε βιβλία για την Ευρώπη, Ασία και Λιβύη

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΗΡΟΔΟΤΟΥ (5Ος ΑΙΩΝ π.Χ.)

περιβάλλουν μόνο την Ασία και την Αφρική.
• Η γεωγραφική γνώση των Ελλήνων προχώρησε
από τις υποθέσεις του σχήματος της Γης δια
μέσου της άποψης του κόσμου που υποστήριξε
ο Ηρόδοτος.
• Χάρτης με τη θεώρηση του Ηροδότου δεν έχει
βρεθεί. Κάποιοι πιστεύουν τέτοιος χάρτης δεν
υπήρξε ποτέ.
• Περιέγραψε σαν όρια της Ευρώπης, τη γραμμή
από τις Στήλες του Ηρακλή, δια μέσω του
Βοσπόρου και την περιοχή μεταξύ της Κασπίας
Θάλασσας και του Ινδού ποταμού.
• Θεωρεί το Νείλο ως το όριο μεταξύ της Ασίας
και της Αφρικής και υπέθεσε ότι η έκταση της
Ευρώπης ήταν πολύ μεγαλύτερη από όσο είχε
υποτεθεί αλλά άφησε το σχήμα της να
καθοριστεί από μελλοντικές έρευνες.
• Στην περίπτωση της Αφρικής, πίστευε ότι η
ήπειρος στην πραγματικότητα περιβάλλεται
από νερό. Ωστόσο, αυτός σίγουρα διαφωνεί με
τους προκατόχους και τους συγχρόνους του για
το υποτιθέμενο κυκλικό σχήμα της.
• Βάσισε τη θεωρία του στην ιστορία του Φαραώ
Necho ΙΙ, κυβερνήτη της Αιγύπτου μεταξύ 609
και 594 π.Χ., ο οποίος είχε στείλει Φοίνικες να
κάνουν το περίπλου της Αφρικής. Τους πήρε
τρία χρόνια, αλλά απέδειξε την ιδέα του.
• Υπέθεσε ότι ο ποταμός του Νείλου που
ξεκίνησε στη μακρινή δύση όπως και ο
ποταμός Ίστερ στην Ευρώπη, έκοβε την
Αφρική στη μέση.

• Ήταν ο πρώτος συγγραφέας που υπέθεσε ότι η
Κασπία Θάλασσα χωρίστηκε από άλλες
θάλασσες και ο ίδιος αναγνώρισε τη βόρειο
Σκυθία σαν ένα από τα πιο κρύα κατοικημένα
εδάφη στον κόσμο.
• Παρόμοια με τους προκατόχους του, ο
Ηρόδοτος έκανε επίσης λάθη. Δέχτηκε μια
σαφή διάκριση μεταξύ των πολιτισμένων
Ελλήνων στο κέντρο της γης και των βαρβάρων
στις άκρες του κόσμου.
Πυθέας ο Μασσαλιώτης (3ος αι. π.χ)
• Στα τέλη του 4ου και αρχές του 3ου αιώνα π.Χ.
δραστηριοποιούνται πολλοί ανώνυμοι
χαρτογράφοι, που στήριζαν τις χαρτογραφήσεις
τους στα στοιχεία του Πυθέα του Μασσαλιώτη
ο οποίος έπλευσε το 330 π.χ. στις Βρετανικές
θάλασσες και στη Θούλη η οποία πιθανόν
είναι η Νορβηγία, ή η Ισλανδία, ή Γροιλανδία
ίσως ακόμα και ο Βόρειος Πόλος.
• Το ταξίδι του Πυθέα αποτέλεσε τον πρώτο
καταγεγραμμένο περίπλου των Βρετανικών
Νήσων.
• Ο Πυθέας αναφέρεται στην Ωγυγία . Η Ωγυγία,
κατά τον Σύλλα, είναι νήσος η οποία απέχει
δρόμο πέντε ημερών από την Βρετανία για
όποιον πλέει προς δυσμάς.
• Τρία άλλα νησιά, που απέχουν ίση απόσταση
από την Ωγυγία και μεταξύ τους, βρίσκονται
πέρα από αυτή προς το σημείο, όπου ο Ήλιος
δύει κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
• Ποιά σημερινά νησιά υποκρύπτονται κάτω από
το όνομα Ωγυγία και των τριών νήσων δυτικά
της Βρετανίας ;

ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΘΟΥΛΗΣ 350 Π.Χ.

• Μήπως σε αυτά συμπεριλαμβάνονται η
Ιρλανδία, η Ισλανδία και η Γροιλανδία ή η
νήσος Νιουφάουτλαντ του Καναδά ;
Ο Κράτης (2ος αιώνας π.χ)
• Ο στωικός φιλόσοφος Κράτης υπήρξε ο πρώτος
ο οποίος σχεδίασε χάρτη της Γης σε σχήμα
σφαίρας γνωστή ως «Κράτειος σφαίρα».
• Στην Κράτειο σφαίρα απεικονίζονται
συμμετρικά τέσσερις ήπειροι, δύο στο βόρειο
και δύο στο νότιο ημισφαίριο, που
διαχωρίζονται από στενές λουρίδες νερού
(αργότερα Ωκεανός) και εμφανίζεται η
Αυστραλία με το όνομα «Αντιόχεια».
• .
Κράτειος Σφαίρα

• Οι Αρκετοί χάρτες οι οποίοι έχουν ανακαλυφθεί
κατά καιρούς, αποδεικνύουν ότι οι αρχαίοι
πολιτισμοί είχαν άποψη όλης της υδρογείου,
πιθανόν γιατί είχαν ταξιδέψει σε όλες τις
περιοχές
• Στις επόμενες διαφάνειες παρουσιάζεται ένας
πίνακας με τους 40 παλαιότερους και πολύ
σημαντικούς χάρτες στο κόσμο.
• Θα σας παρουσιάσω όλους αυτούς τους
χάρτες δίδοντας σας και ένα μικρό σχολιασμό
για τον καθένα από αυτούς.
• Δεν είναι πρόθεση του γράφοντος να σας
παρουσιάσει το σύνολο των παλαιών χαρτών
αλλά μόνον εκείνους που με ατομικά κριτήρια
έχει επιλέξει.
ΣΑΤΥΡΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ

Α/Α ΧΑΡΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Α/Α ΧΑΡΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
1 Imago Mundi c. 600 BCE 11 Cosmas Indicopleuste’s Map 6th Century
2 Anaximander c. 610 - 546 BCE 12 Isidore of Sevilla’s T&O Map c. 636
3 Hecataeus c. 550 – 476 BCE 13 Ibn Hawqals Map 10th Century
4 Eratosthenes 276 – 194 BCE 14 Anglo-Saxon Cotton World Map c. 1040
5 Posidonius c. 150 – 130 BCE 15 Beatus Mappa Mundi 1050
6 Strabo C 64 BCE – 24 CE 16 Mahmud al-Kasgari’s Map 1072
7 Pomponius Mela c. 43 CE 17 Al Idrisis Tabula Rogeriana 1154
8 Marinus of Tyre c. 120 CE 18 Ebstorf Mappa Mundi 1235
9 Ptolemy c. 150 19 Hereford Mappa Mundi 1300
10 Tabula Peutingeriana 20 Pietro Vesconte’s World Map 1321
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΑΛΑΙΩΝ ΧΑΡΤΩΝ

Α/Α ΧΑΡΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Α/Α ΧΑΡΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
21 Catalan World Atlas 1375 32 Caverio Map 1505
22 Da Ming Hun Yi Tu World Atlas 1389 33 Ruysch World Map 1507
23 Kangnito World Map 1402 34 Waldseemuller & Ringmann Map 1507
24 De Virga World Map 1411-1415 35 Piri Reis Map 1513
25 Bianco’s World Map 1436 36 Pietro Coppo Map 1520
26 Genoese Map 1457 37 Diogo Ribeiro Map 1527
27 Fra Mauro World Map 1459 38 Mercator World Map 1569
28 Martellus World Map 1490 39 «Theatrum Orbis Terrarum» 1570
29 Behaim’s Erdapfel Globe 1492 by Abraham Ortelius
30 Juan de la Cosa Map 1500 40 «Nova Totius Terrarum Orbis 1630
31 Cantino World Map 1502 Tabula» by Hendrik Hondius
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΑΛΑΙΩΝ ΧΑΡΤΩΝ

1. Ο Χάρτης Imago Mundi (c. 600 BCE)
• Ένας από τους παλαιότερους χάρτες είναι
Βαβυλωνιακός και ονομάζεται Imago Mundi.
Χρονολογείται από τον 6ο αιώνα π.Χ..
• Ο χάρτης που ανακατασκευάστηκε από τον
Eckhard Unger δείχνει τη Βαβυλώνα στον
Ευφράτη, που περιβάλλεται από ένα κυκλικό
κομμάτι γης που περιλαμβάνει την Ασσυρία,
και αρκετές πόλεις.
• Αυτή η γήινη μάζα περιβάλλεται με τη σειρά
της από ένα «πικρό ποτάμι» (Ωκεανός), με
επτά νησιά γύρω από αυτό, έτσι ώστε να
σχηματίζουν ένα αστέρα με επτά αιχμές.
• Οι χάρτες στην αρχαία Βαβυλωνία γινόντουσαν
συνήθως με τη χρήση επακριβών τεχνικών
τοπογραφίας. Σε αντίθεση, ο Imago Mundi
είναι μια συμβολική και όχι κυριολεκτική
αναπαράσταση.
• Παραλείπει σκόπιμα λαούς όπως οι Πέρσες και
οι Αιγύπτιοι, οι οποίοι ήταν γνωστοί στους
Βαβυλώνιους.
• Μαζί με τον Χάρτη υπάρχει και συνοδευτικό
κείμενο γραμμένο με σφηνοειδή γραφή.
• Το συνοδευτικό κείμενο αναφέρει επτά
εξωτερικές περιοχές πέρα από τον ωκεανό που
το περιβάλλει.
• Οι περιγραφές των πέντε εκ των οποίων έχουν
διασωθεί:
(1)…..ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΔΙΑΣΩΘΕΙ
(2)…..ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΔΙΑΣΩΘΕΙ

(3) το τρίτο νησί, όπου "το φτερωτό πουλί δεν
τελειώνει την πτήση του," δηλαδή, δεν μπορεί
να φθάσει.
(4) το τέταρτο νησί "το φως είναι πιο φωτεινό
από εκείνο του ηλιοβασιλέματος ή των
αστεριών": βρισκόταν στα βορειοδυτικά, και
μετά την δύση του ηλίου το καλοκαίρι ήταν
σχεδόν στην ημι-αφάνεια.
(5) Το πέμπτο νησί, προς βορρά, είναι σε
απόλυτο σκοτάδι, μια χώρα "όπου δεν βλέπει
κανείς τίποτα,» και «ο ήλιος δεν είναι ορατός.»
(6) Το έκτο νησί, "όπου κατοικεί κερατοφόρος
ταύρος που επιτίθεται στον επισκέπτη«
(7) το έβδομο νησί βρισκόταν στην ανατολή και
«όπου το πρωί ξημερώνει».
IMAGO MUNDI

2. Χάρτης του Αναξίμανδρου (c. 610-546 BCE)
• Ο Αναξίμανδρος έχει πιστωθεί ότι
δημιούργησε ένα από τους πρώτους
παγκόσμιους χάρτες.
• Ο Κόσμος του ήταν κυκλικός, έδειχνε όλες τις
γνωστές τότε μάζες γης (ΑΣΙΑ – ΕΥΡΩΠΗ –
ΛΙΒΥΗ) με το Αιγαίο Πέλαγος στη μέση.
• Όλα αυτά περιβάλλονται κατά τον Αναξίμανδρο
από τον Ωκεανό.
ΧΑΡΤΗΣ ΑΝΑΞΙΜΑΝΔΡΟΥ

3. Χάρτης Εκαταίου (c. 550-476 BCE)
• Ο Εκαταίος έχει πιστωθεί για το έργο του με το
τίτλο «Περίοδος της Γης» η «Ταξίδια στο
Κόσμο».
• Το έργο αυτό περιλαμβάνεται σε 2 τόμους και
είναι γραμμένο στο στυλ περιγραφής ενός
περίπλου από σημείο σε σημείο. Το ένα βιβλίο
αφορά την Ευρώπη και βασικά είναι ο
περίπλους της Μεσογείου με το ποιο Βόρειο
σημείο τη Σκυθία. Το άλλο βιβλίο αφορά την
Ασία και στη πραγματικότητα είναι μία
περιγραφή ενός περίπλου της Ερυθρά
θάλασσας.. Έχει δώσει μεγάλη έμφαση στην
Αίγυπτο.
• Ο χάρτης του βασίζεται στο χάρτη του
Αναξίμανδρου τον οποίο διόρθωσε και
μεγάλωσε .
ΧΑΡΤΗΣ ΕΚΑΤΑΙΟΥ

4. Χάρτης του Ερατοσθένη του Κυρηναίου (276-
194 BCE)
• Είναι γνωστό ότι ο Ερατοσθένης ο Κυρηναίος
υπολόγισε στην Αλεξάνδρεια το μέγεθος της
γήινης σφαίρας.
• Ήταν ο πρώτος πού υπολόγισε τη περίμετρο
της Γης με ακρίβεια στο 0,5 τοις εκατό,
υπολογίζοντας το ύψος των σκιών σε διάφορα
μέρη της Αιγύπτου σε μια δεδομένη στιγμή.
• Το πρώτο σημείο στην Αλεξάνδρεια, και το
άλλο πιο πάνω από το Νείλο, στην αρχαία
αιγυπτιακή πόλη της Swenet, όπου σε ένα
πηγάδι ο ήλιος έλαμπε μόνο κατά το θερινό
ηλιοστάσιο.
• Υπολόγισε την απόσταση μεταξύ των δύο
σκιών και μετά το ύψος τους.
• Από αυτό καθόρισε τη διαφορά στη γωνία
μεταξύ των δύο σημείων και υπολόγισε πόσο
μεγάλος ένας κύκλος θα γίνει με την προσθήκη
στο υπόλοιπο των μοιρών έως 360.
• Η μεγάλη του επιτυχία στον τομέα της
χαρτογραφίας ήταν η χρήση μιας νέας τεχνικής
της χαρτογράφησης με τους μεσημβρινούς, (τις
φανταστικές γραμμές Βορρά-Νότου) και τις
παραλλήλους (τις φανταστικές γραμμές δυτικά-
ανατολικά). Κέντρο αναφοράς των γραμμών
ήταν η Ρόδος.
• Ο Ερατοσθένης ήταν επίσης ο πρώτος
γεωγράφος να ενσωματώσει τους παραλλήλους
και μεσημβρινούς με χαρτογραφικές
απεικονίσεις στο χάρτη που πιστοποιούν την
κατανόηση του σφαιρικού χαρακτήρα της γης.
• Στο έργο του «Γεωγραφικά» περιλαμβάνεται

ένας χάρτης . Ο χάρτης απεικονίζει όλο τον τότε
γνωστό κόσμο πάνω σε ένα σύμπλεγμα επτά
μεσημβρινών και επτά παραλλήλων .
• Στον χάρτη του, που ήταν μια βελτιωμένη και
επαυξημένη παραλλαγή του χάρτη του
Δικαιάρχου, υπήρχαν επτά παράλληλοι και
επτά μεσημβρινοί τοποθετημένοι σε άνισα
μεταξύ τους διαστήματα.
• Ο χάρτης αυτός κατέστη περίφημος στην
αρχαιότητα και κατά καιρούς τελειοποιήθηκε
και συμπληρώθηκε από άλλους γνωστούς
γεωγράφους, όπως από τον Ιππαρχο από τη
Νίκαια της Βιθυνίας, που έδρασε τον 2ο αι. π.Χ.
στη Ρόδο και στην Αλεξάνδρεια.
• Ο Ιππαρχος, χρησιμοποιώντας και βαβυλωνιακή
εμπειρία, χάραξε μια νέα πορεία στην ιστορία
της αστρονομίας. . Θεωρείται από πολλούς ο
πατέρας της.
• Ο χάρτης αυτός δεν έχει σωθεί, ωστόσο από τις
περιγραφές υπολογίζεται πως ήταν περίπου
όπως φαίνεται στη διαφάνεια 46.
• Στο βελτιωμένο αυτό παγκόσμιο χάρτη έχουν
ενσωματωθεί πληροφορίες από τις εκστρατείες
του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των διαδόχων
του. Το μέγεθος της Ασίας διευρύνθηκε,
αντικατοπτρίζοντας τη νέα κατανόηση του
πραγματικού μεγέθους της ηπείρου.
• Ο Ερατοσθένης ήταν επίσης ο πρώτος
άνθρωπος που χώρισε τη Γη σωστά σε πέντε
κλιματικές περιοχές:. Μία ζεστή ζώνη πέρα από
τη μέση, δύο ψυχρές ζώνες σε ακραίες θέσεις
βόρεια και νότια, και δύο εύκρατες ζώνες στο
μεταξύ.

ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΟΥΣ – ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ 1883

5. Χάρτης του Ποσειδωνίου (c. 150-130 BCE)
• Ο Ποσειδώνιος ήταν Έλλην Στωικός φιλόσοφος
από την Απαμεία της Συρίας . Ταξίδευσε σε όλη
την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και πέρα από
αυτήν και εθεωρείτο πολυμαθείς όπως ο
Αριστοτέλης και ο Ερατοσθένης.
• Ο Ποσειδώνιος υπολόγισε βάσει αστρικών
παρατηρήσεων τη περίμετρο της Γης ίση με
240.000 στάδια δηλαδή ίση με 24.000 μίλια.
Όπως ξέρουμε σήμερα η περίμετρος της Γης
είναι 24.901 μίλια.
ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ ΠΟΣΕΙΔΩΝΙΟΥ
ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ 1628
ΚΑΠΟΙΕΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΤΙΣ ΗΞΕΡΕ Ο ΠΟΣΙΔΩΝΙΟΣ

6. Χάρτης του Strabo (c. 64 BCE – 24 CE)
• Ο Στράβων (c.64 π.Χ. - 24 μ.Χ.) είναι κυρίως
διάσημος για το έργο του τα «Γεωγραφικά» με
τα οποία παρουσίασε μια περιγραφική ιστορία
των ανθρώπων και των τόπων από διάφορες
περιοχές του κόσμου του.
• Το έργο του που αποτελείται από 17 βιβλία,
σώζεται ευτυχώς ακέραιο και σε άριστη
κατάσταση, χαρίζοντας τη φήμη και τη δόξα του
στους κατοπινούς αιώνες.
• Πρόκειται για ένα περιληπτικό μεν, αλλά
σαφέστατο και μεθοδικό σύγγραμμα, όχι απλά
και μόνο χρήσιμο, αλλά και πραγματικά
πολύτιμο σε ό,τι αφορά στην πληροφόρηση για
τα πράγματα της εποχής του, καθώς
παρουσιάζει την περιγραφική ιστορία
ανθρώπων και πόλεων από διαφορετικές
περιοχές του τότε γνωστού κόσμου.
• Το έργο αυτό του Στράβωνα είναι, θα
μπορούσε να λεχθεί, ο πιο ακριβής και
ποιοτικός "παγκόσμιος Γεωγραφικός Άτλας" της
εποχής του.
• Τα «Γεωγραφικά» πρωτοπαρουσιάστηκαν στη
Ρώμη στα λατινικά γύρω στο 1469. Αν και ο
Strabo αναφέρθηκε στους παλαιούς Έλληνες
Αστρονόμους Ερατοσθένη και Ίππαρχο και
απεδέχθη τις αστρονομικές και μαθηματικές
προσπάθειες τους για να συνδράμουν στη
Γεωγραφία εξέφρασε την άποψη ότι η
περιγραφική προσέγγιση είναι πιο πρακτική.
• Οι παγκόσμιοι χάρτες του στη Γεωγραφία
δημιουργήθηκαν σε σχεδιάσεις βασισμένες
στην υπάρχουσα περιγραφή.

7. Χάρτης του Pomponius Mela (c. 43 CE)
• Ο Pomponius Mela (43 μ.Χ.) είναι μοναδικός
μεταξύ των αρχαίων γεωγράφων στο ότι, μετά
τη διαίρεση της γης σε πέντε ζώνες, εκ των
οποίων μόνο δύο ήταν κατοικήσιμες, βεβαιώνει
την ύπαρξη των Αντιχθόνων που κατοικούν
στην νότια εύκρατη ζώνη απρόσιτη για τους
λαούς των βόρειων εύκρατων περιοχών από
την αφόρητη ζέστη της ενδιάμεσης καυστικής
ζώνης.
• Στο θέμα του διαχωρισμού, οριοθετήσεων ,
μεταξύ των Ηπείρων της Ευρώπης, Ασίας και
Αφρικής, ο Pomponius Mela λέει και αυτός ότι
έχει πει και ο Ερατοσθένης.
• Όπως όλοι οι κλασικοί γεωγράφοι από την
εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου (εκτός από
τον Πτολεμαίο) πιστεύει ότι η Κασπία Θάλασσα
είναι ένας κολπίσκος του Βόρειου Ωκεανού,
που αντιστοιχεί στο περσικό και τον αραβικό
(Ερυθρά Θάλασσα ) κόλπο στα νότια.

ΧΑΡΤΗΣ POMPONIU MELA 43 μ.Χ.

8. Χάρτης του Μαρίνου της Τύρου (c. 120CE)
• Ο Μαρίνος της Τύρου (Συρία) ήταν άνθρωπος
με πολλά ταλέντα, Ήταν ικανότατος
χαρτογράφος, μαθηματικός και γεωγράφος. Τα
έργα του επικεντρώθηκαν σε μεγάλο βαθμό στη
χρήση του ακριβούς γεωγραφικού μήκους και
πλάτους καθορίζοντας έτσι οποιαδήποτε θέση
με τη βοήθεια των δύο αυτών συντεταγμένων.
• Οι παγκόσμιοι χάρτες του ήταν η πρώτοι στη
Ρωμαϊκή εποχή που έδειχναν την ύπαρξη της
Κίνας.
• Εφηύρε την equirectangular προβολή , η οποία
εξακολουθεί να χρησιμοποιείται για τη
δημιουργία χαρτών σήμερα. Ο Μαρίνος ήταν
της γνώμης ότι οι Ωκεανός χωρίζετε σε
ανατολικό και δυτικό τμήμα από τις ηπείρους (
Ευρώπη , Ασία και Αφρική ) .
• Το έργο του χρησιμοποιήθηκε από τον
Κλαύδιο Πτολεμαίου ως πηγή για την
Γεωγραφία του.
• Πίστευε ότι ο κόσμος κατοικείται σε
γεωγραφικό πλάτος από την Thule ( Shetland )
έως το Τροπικό του Αιγόκερω (Agisymba) και
γεωγραφικό μήκος από τα νησιά των Μακάρων
έως τη Κίνα (Shera ).
• Ο Μαρίνος επινόησε την ονομασία
«Ανταρκτικός» αναφερόμενος στο αντίθετο του
Αρκτικού Κύκλου.
• Ήταν αυτός που καθιέρωσε τον μεσημβρινό
των Μακάρων νήσων (τα σημερινά Κανάρια
νησιά) ως αφετηρία για τη μέτρηση των
γεωγραφικών μηκών και έφερε μια σημαντική
βελτίωση στη χαρτογραφία με την εισαγωγή
ναυτικών χαρτών.

EQUIRECTANGULAR ΠΡΟΒΟΛΗ ΚΑΙ ΣΤΡΕΒΛΩΣΕΙΣ

9. Χάρτες του Πτολεμαίου (c. 150)
• Ο Κλαύδιος Πτολεμαίος (127 - 151 μ.Χ.) πίστευε
ότι, με τη βοήθεια της αστρονομίας και των
μαθηματικών, η γη θα μπορούσε να
χαρτογραφηθεί με ακρίβεια.
• Οι χάρτες του Πτολεμαίου παρέμειναν
άγνωστοι στον Μεσαίωνα, και ανακαλύφθηκαν
πάλι τον 15ο αιώνα, καθώς μετά την πτώση του
Βυζαντίου Έλληνες λόγιοι που κατέφυγαν στην
Ιταλία είχαν διασώσει κάποια αρχαία
χειρόγραφα του σημαντικού αυτού έργου.
• Το γεγονός αυτό συνδυάστηκε με το σπουδαίο
γεγονός της εφεύρεσης της τυπογραφίας το
1456 από τον Γουτεμβέργιο (Gutenberg) , χάρη
στην οποία έγινε δυνατή η παραγωγή των
χαρτών σε μεγάλο αριθμό αντιτύπων και η
ευρεία κυκλοφορία τους σε όλο τον κόσμο.
• Πιο συγκεκριμένα, η «Γεωγραφία» του
Πτολεμαίου μεταφράστηκε στα λατινικά το
1405, και αποτέλεσε πολύτιμο βοήθημα για
τους χαρτογράφους της Δύσης.
• Τα γεγονότα αυτά, σε συνδυασμό με την
πρόοδο στην Ναυπηγική, και την παράλληλη
τελειοποίηση οργάνων και μεθόδων μέτρησης,
συνετέλεσαν στη δημιουργία μιας χρυσής
εποχής της χαρτογραφίας αλλά και της
ναυσιπλοΐας και εξερεύνησης με σπουδαιότερη
όλων την ανακάλυψη (;) της Αμερικής από τον
Κολόμβο.
• Ο Άτλας οκτώ (8) τόμων του Πτολεμαίου είναι
ένα πρωτότυπο έργο της σύγχρονης
χαρτογράφησης και GIS.

• Περιλάμβανε ένα ευρετήριο των τοπωνυμίων,
με το γεωγραφικό πλάτος και μήκος του κάθε
τόπου να κατευθύνει την έρευνα, κλίμακα, τα
συμβατικά σήματα με θρύλους και την
πρακτική προσανατολισμού των χαρτών έτσι
ώστε να είναι βόρεια στην κορυφή και
ανατολικά προς τα δεξιά του χάρτη -μια σχεδόν
καθολική συνήθεια σήμερα.
• Ο Πτολεμαίος άλλαξε τον τρόπο απεικόνισης
της σφαιρικής γης στο χάρτη με τη χρήση
προοπτικής προβολής, και πρότεινε
συγκεκριμένες μεθόδους για τον καθορισμό της
θέσης των γεωγραφικών χαρακτηριστικών στην
επιφάνειά του, χρησιμοποιώντας ένα σύστημα
συντεταγμένων με παράλληλους γεωγραφικού
πλάτους και μεσημβρινών.
• Ωστόσο, με όλες τις σημαντικές καινοτομίες του
ο Πτολεμαίος δεν ήταν αλάθητος.
• Σημαντικότερο λάθος του ήταν ένας κακός
υπολογισμός της περιμέτρου της γης.
• Πίστευε ότι Ευρασία κάλυπτε κατά 180 ° τον
κόσμο και αυτό έπεισε τον Χριστόφορο
Κολόμβο να πλεύσει πέρα από τον Ατλαντικό
για να ψάξει για ένα απλούστερο και ταχύτερο
τρόπο για να ταξιδέψουν στην Ινδία.
• Άγνωστο είναι αν ο Κολόμβος θα έκανε το
ταξίδι του γνωρίζοντας τις πραγματικές
αποστάσεις
• Ο Πτολεμαίος θεωρούσε τη Γη σφαιρική κι
ακίνητη, και μεγαλύτερη απ' όλα τα ουράνια
σώματα.

O ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΥ – ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ 1300 Μ,Χ,

10. Tabula Peutingeriana (Peutinger table) (4TH C)
• Η ρωμαϊκή Tabula Peutingeriana που
ανακατασκευάστηκε το 12ο αιώνα, είναι ένα
αντίγραφο της χαρτογράφησης του οδικού
δικτύου του 4-5ου αιώνα που τοποθετήθηκε
στο Παγκόσμιο Μητρώο της UNESCO και
εμφανίζεται στο κοινό για πρώτη φορά.
• Ο χάρτης έχει ονομάσθηκε προς τιμή του
Konrad Peutinger , ενός γερμανού ουμανιστή
του 15ο-16ο αιώνα. .
• Ο χάρτης ανακαλύφθηκε σε μια βιβλιοθήκη στο
Worms από τον Κόνραντ Κέλτις , ο οποίος δεν
ήταν σε θέση να δημοσιεύσει το εύρημά του
πριν από το θάνατό του και κληροδότησε το
χάρτη το 1508 στον Konrad Peutinger .
• Ο Χάρτης φυλάσσεται στο Österreichische
Nationalbibliothek, Hofburg, της Βιέννης.

TABULA PEUTINGERIANA – ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ 1154 Μ,Χ,

11. Χάρτης του Κοσμά του Ινδικοπλεύστη (6th C.)
• Ο Κοσμάς ο Ινδικοπλεύστης (Cosmas
Indicopleustes) περ. Το 550 μ.Χ. έγραψε μία
Χριστιανική Τοπογραφία, ένα έργο που
βασίζεται εν μέρει στις προσωπικές εμπειρίες
του ως εμπόρου στην Ερυθρά Θάλασσα και τον
Ινδικό Ωκεανό στις αρχές του 6ου αιώνα.
• Αν και η κοσμογονία του αντικρούεται από τη
σύγχρονη επιστήμη, έδωσε μια ιστορική
περιγραφή της Ινδίας και της Σρι Λάνκα κατά τη
διάρκεια του 6ου αιώνα, η οποία είναι
πολύτιμη για τους ιστορικούς.
• Ο Κοσμάς φαίνεται να έχει επισκεφθεί
προσωπικά το Βασίλειο του Αξούμ στη
σύγχρονη Αιθιοπία και την Ερυθραία, την Ινδία
και τη Σρι Λάνκα. Στο 522 CE, επισκέφθηκε την
Ακτή Malabar (Νότια Δυτική Ινδία).
• Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της
τοπογραφίας του Κοσμά είναι η κοσμοθεωρία
ότι ο κόσμος είναι επίπεδος, και ότι οι ουρανοί
αποτελούν το σχήμα του ένα κουτιού με ένα
καμπύλο καπάκι, μια άποψη που τη πήρε από
αντισυμβατικές ερμηνείες της χριστιανικής
Αγίας Γραφής.
• Ο Κοσμάς είχε στόχο να αποδείξει ότι οι προ-
Χριστιανική γεωγράφοι εσφαλμένα
ισχυριζόντουσαν ότι η γη ήταν σφαιρική και ότι
στην πραγματικότητα η γη είχε δημιουργηθεί
στο πρότυπο της σκηνής, το σπίτι της λατρείας
που περιγράφεται στον Μωυσή από τον Θεό
κατά τη διάρκεια της εβραϊκής Εξόδου από την
Αίγυπτο.

Η ΓΗ ΚΑΤΑ ΤΟ ΚΟΣΜΑ ΤΟΝ
ΙΝΔΙΚΟΠΛΕΥΣΤΗ
…

12. Χάρτης του Ισίδωρου της Σεβίλλης (c. 636)
• Οι μεσαιωνικοί Τ & Ο χάρτες προέρχονται από
την περιγραφή και πιθανόν την εργασία του
Πτολεμαίου.
• Στην ονομασία του χάρτη T & O το T περιγράφει
το Τ στο εσωτερικό του κόσμου που τον διαιρεί
στα τρία κομμάτια, την Ασία, την Αφρική και
την Ευρώπη και το Ο το κύκλο του
περιγράμματος του κόσμου .
Τ & Ο ΧΑΡΤΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΙΣΙΔΩΡΟΥ
ΤΗΣ ΣΕΒΙΛΛΗΣ

13. O Χάρτης του Ibn Hawqal (10th Century)
• O Ibn Hawqal ήταν ένας Άραβας επιστήμονας
του 10ου αιώνα, ο οποίος εκπόνησε ένα
παγκόσμιο χάρτη βασισμένο στην εργασία του
Κλαύδιου Πτολεμαίου. αλλά και στις δικές του
ταξιδιωτικές εμπειρίες
• Το φημισμένο έργο του γραμμένο το 977 μ.Χ.
καλείται «Το πρόσωπο της Γης». Ο Ibn Hawqal
ήταν ένας ταξιδιώτης που ξόδευε το χρόνο του
ταξιδεύοντας και γράφοντας για τις Περιοχές
και τα πράγματα που είχε δει.
• Ξόδεψε τα τελευταία 30 χρόνια της ζωής του
επισκεπτόμενος απομακρυσμένα μέρη της
Ασίας και της Αφρικής.
• Στο χάρτη του ο Νότος είναι από πάνω.
Χάρτης του Ibn Hawqal

14. Αγγλοσαξονικός Χάρτης σε βαμβάκι (c. 1040)
• Αυτός ο χάρτης εμφανίζεται σε ένα αντίγραφο
ενός κλασικού έργου σχετικά με τη γεωγραφία,
η λατινική εκδοχή του οποίου από τον Priscian
με το τίτλο «Περιήγηση» ήταν μεταξύ των
χειρογράφων της βιβλιοθήκης Βάμβακος (ΜS
Τiberius B.V. 56v. Σήμερα βρίσκεται στην
Βασιλική Βρετανική Βιβλιοθήκη
ΑΓΓΛΟΣΑΞΩΝΙΚΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΣΕ
ΒΑΜΒΑΚΙ (1040 μ.Χ.)

15. Παγκόσμιος Χάρτης του Beatus (1050)
• Ο Beatus του Liébana ( 730-798 γ . ) ήταν ένας
Αστούριος μοναχός και θεολόγος .
Επικοινωνούσε με τον Αλκουίνο , και πήρε
μέρος στη Adoptionist διαμάχη , επικρίνοντας
τις απόψεις του Felix από το Urgel και του
Elipandus από το Τολέδο .
• Ως συγγραφέας είναι γνωστός για το
Σχολιασμό του για την Αποκάλυψη , που
δημοσιεύθηκε το 776.
• Ένα εικονογραφημένο χειρόγραφο στο Αβαείο
του Saint- Sever , Aquitaine , Γαλλία γνωστό ως
Saint- Sever Beatus περιέχει το Σχολιασμό αλλά
και ένα από τους αρχαιότερους χάρτες στο
Χριστιανικό κόσμο. Ο αρχικός χάρτης με τον
αντίστοιχο σχολιασμό δεν υπάρχει ούτε έχουνε
βρεθεί αντίγραφα.
ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ BEATUS ΤΗΣ LIEBANA

16. Χάρτης του Mahmud al-Kasgaris (1072)
• O λόγιος Μαχμούντ αλ - Kashgari συνέταξε μία
«Επιτομή των γλωσσών των Τούρκων» τον 11ο
αιώνα . Το χειρόγραφο περιέχει ένα
«Τουρκοκεντρικό » παγκόσμιο χάρτη , με
προσανατολισμό ανατολικά στην κορυφή , με
επίκεντρο την αρχαία πόλη της Balasagun σε
αυτό που είναι τώρα το Κιργιστάν , που δείχνει
την Κασπία Θάλασσα προς τα βόρεια , το Ιράκ ,
την Αρμενία , την Υεμένη και την Αίγυπτο προς
τα δυτικά , την Κίνα και την Ιαπωνία προς τα
ανατολικά , Hindustan , το Κασμίρ , Γωγ και
Μαγώγ στο νότο .
• Ο κόσμος εμφανίζεται ως περικυκλωμένος από
τον ωκεανό . [ 18 ] Ο χάρτης σήμερα
φυλάσσεται στο Μουσείο του Πέρα στην
Κωνσταντινούπολη
ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ MAHMUD AL KASGARIS

17. Tabula Rogeriana (1154)
• H Tabula Rogeriana συντάχθηκε από τον Al-
Idrisi στο 1154 . Ο Idrisi εισάγει στο χάρτη όλες
τις γνώσεις των Αράβων εμπόρων και
εξερευνητών για την Αφρική, Ινδικό ωκεανό
καθώς και την Άπω Ανατολή. Ο χάρτης είναι
γραμμένος στα αραβικά, δείχνει την
Ευρασιατική ήπειρο στο σύνολό της, αλλά
δείχνει μόνο το βόρειο τμήμα της αφρικανικής
ηπείρου.
• Αυτός ο χάρτης είναι σαφώς σε μεγάλο βαθμό
μη συμβατικός και έξω από τη τυπική πρώιμη
μεσαιωνική παράδοση χαρτογράφησης και δεν
βασίζεται στο περίφημο Πτολεμαϊκό σύστημα
συντεταγμένων .
• Κάποια χαρακτηριστικά του χάρτη είναι ότι η
Ανατολή είναι στην κορυφή, η Ιερουσαλήμ δεν
είναι στο κέντρο, και ο Κήπος της Εδέμ δεν
είναι πουθενά.
• Για τρείς αιώνες εθεωρείτο ο πιο πλήρης και
ακριβής χάρτης του κόσμου.
• Ο χάρτης αυτός εκπονήθηκε από τον Idrisi για
τον Νορμανδό Βασιλιά της Σικελίας Roger II .
• Ο Al-Idrisi aπαρέμεινε 18 χρόνια στην αυλή του
Βασιλιά Roger ΙΙ εργαζόμενος στη περισυλλογή
στοιχείων και αντίστοιχη ενημέρωση του χάρτη.

TABULA ROGERIANA

18. Παγκόσμιος Χάρτης του Ebstorf (1235)
(Mappa Ebstorf Mundi )
• Ο Χάρτης του Ebstorf είναι ένα παράδειγμα
ευρωπαϊκού παγκόσμιου χάρτη. Πρόκειται για
ένα πολύ μεγάλο χάρτη: ζωγραφισμένο σε 30
δέρματα προβάτων ραμμένα μαζί, περίπου
3.6mx 3.6m. Η κεφαλή του Χριστού εικονίζεται
στο επάνω μέρος του χάρτη, με τα χέρια του
στις δύο πλευρές και τα πόδια του στο κάτω
μέρος.
• Ο Χάρτης επικεντρώνεται στην Ιερουσαλήμ με
την ανατολή στο πάνω μέρος του χάρτη. Ο
αρχικός χάρτης καταστράφηκε αλλά
παραμένουν κάποια έγχρωμα αντίγραφα.
ΧΑΡΤΗΣ TOY EBSTORF

19. Παγκόσμιος Χάρτης του Hereford (1300)
• Ο Χάρτης αυτός είναι λεπτομερής και έχει
συνταχθεί με βάση τις αρχές του χάρτης τύπου
Τ&Ο.
• Η Ιερουσαλήμ βρίσκεται στο κέντρο του
κύκλου, η ανατολή είναι στην κορυφή,
δείχνοντας τον Κήπο της Εδέμ σε έναν κύκλο
στην άκρη του κόσμου.
• Η Μεγάλη Βρετανία έχει τοποθετηθεί στα
βορειοδυτικά της απεικόνισης.
ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ HEREFORD
(1235 μ.Χ.)

20. Παγκόσμιος Χάρτης του Pietro Vescontes
(1321).
• Ο Ιταλός χαρτογράφος Pietro Vesconte ήταν
ένας από τους πρωτοπόρους των Ναυτικών
χαρτών και ανήκει ανάμεσα στους νεότερους
χαρτογράφους της Μεσογείου και της Μαύρης
Θάλασσας την οποία χαρτογράφησε με
εξαιρετική ακρίβεια. Παρήγαγε επίσης
σταδιακά όλο και πιο ακριβείς απεικονίσεις των
ακτών της Βόρειας Ευρώπης.
• Στο παγκόσμιο χάρτη του 1321 παρουσιάζει
μία απίστευτη ακρίβεια για τη κατηγορία των
Παγκοσμίων χαρτών. Ο χάρτης αυτός μαζί με
χάρτες των Αγίων Τόπων, της Άκρας και της
Ιερουσαλήμ περιελήφθησαν στο έργο του
Marino Sanuto’s Liber secretorum fidelium
cruces.
Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ PIETRO VESCONTES

21. Καταλανικός Παγκόσμιος Άτλαντα (1375)
• Ο καταλανικός Παγκόσμιος Άτλας παρήχθη
από το σχολείο χαρτογραφίας της Μαγιόρκας
και αποδίδεται στον Abraham Cresques .
• Τα πρώτα δύο φύλλα περιέχουν κείμενα στην
καταλανική γλώσσα και καλύπτουν
κοσμογραφία, αστρονομία και αστρολογία. Τα
κείμενα αυτά συνοδεύονται και από
απεικονίσεις.
• Τα κείμενα και εικονογράφηση τονίζουν το
σφαιρικό σχήμα της Γης . Επίσης, παρέχουν
πληροφορίες για τους ναυτικούς για τις
παλίρροιες και πώς να ξέρει την ώρα τη νύχτα.
• Ο καταλανικός Atlas διαβάζεται με τον βορρά
στο κάτω μέρος.
ΚΑΤΑΛΑΝΙΚΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΑΤΛΑΝΤΑΣ

22. Ο Χάρτης του Da Ming Hun Yi Tu (1389)
• Η τεχνική χαρτογράφησης στη Κίνα
αναπτύχτηκε περίπου την ίδια εποχή με την
αρχαία Ρώμη, με αποτέλεσμα, η χώρα να έχει
καταφέρει να χαρτογραφηθεί με μεγάλη
λεπτομέρεια και ακρίβεια από τη
«μεσαιωνική» περίοδο .
• Το 1300 μ.Χ., οι Κινέζικες τεχνικές δεν είχαν να
ζηλέψουν τίποτα από τις ευρωπαϊκές. Επαφές
με τον Ισλαμικό κόσμο είχαν σαν αποτέλεσμα
τη διάθεση νέων χαρτών της περιοχής της
Μεσογείου στη Κίνα.
• Η διάθεση αυτή των νέων χαρτών υπήρξε το
ερέθισμα για τους κινέζους χαρτογράφους να
δημιουργήσουν παγκόσμιους χάρτες με την
Κίνα στο κέντρο και την Ευρώπη, στα μισά του
δρόμου γύρω από τον κόσμο.
• Ο πρώτος επιζών παγκόσμιος χάρτης είναι
χάρτης του Ντα Μινγκ Χουν Yi Tu,
ζωγραφισμένος το 1389 σε 17 τ.μ. μεταξιού
για τον αυτοκράτορα Μινγκ.
• Οι Μογγόλοι απαιτούσαν από τα έθνη που
κατελάμβαναν να υποβάλλουν σε αυτούς
γεωγραφικούς χάρτες της περιοχής τους.
• Χάρη στην Pax Mongolica, επετεύχθη διάχυση
γεωγραφικών και χαρτογραφικών
πληροφοριών για τις κτήσεις των Μογγόλων.

Ο ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ DA MING HUN YI TU

23. Ο Χάρτης του Kagnito (1402)
• Ο Kangnido (το πλήρες όνομα σημαίνει "Χάρτης
του πλήρους Κτηματολογίου και περιοχές με
ιστορικές χώρες και πρωτεύουσες") είναι ένας
χάρτης του κόσμου που έγινε στην Κορέα το
1402.
• Είναι το πιο γνωστό παράδειγμα του γνωστού
κόσμου σε χάρτες που βασίζονται στις κινέζικες
χαρτογραφικές τεχνικές, με πρόσθετες
πληροφορίες από δυτικές πηγές.
• Θεωρείται ανώτερος από οτιδήποτε παρήχθει
στην Ευρώπη πριν από το τέλος του δέκατου
πέμπτου αιώνα.
ΧΑΡΤΗΣ KAGNITO

24. Παγκόσμιος Χάρτης του De Virga (1411-
1415)
• Ο Albertin de Virga, κατάγεται από την Βενετία
και ήταν επίσης γνωστός για ένα χάρτη του της
Μεσογείου που ολοκλήρωσε το 1409.
• Ο παγκόσμιος χάρτης του De Virga είναι
κυκλικός, χαραγμένος σε ένα κομμάτι
περγαμηνής 69.6x44 cm.
• Αποτελείται από το ίδιο το χάρτη και μια
επέκταση που περιέχει ένα ημερολόγιο και δύο
πίνακες.
Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ DE VIRGA

25. Παγκόσμιος Χάρτης του Bianco’s (1436)
• Ο άτλαντας του Andrea Bianco περιλαμβάνει
δέκα φύλλα περγαμηνής, μετρώντας 29 Χ 38
cm. Το πρώτο φύλλο περιέχει μια περιγραφή
του κράτους του Marteloio ενώ τα επόμενα
οκτώ φύλλα περιέχουν διάφορους ναυτικούς
χάρτες.
• Το ένατο φύλλο περιλαμβάνει ένα κυκλικό
παγκόσμιο χάρτη και το τελευταίο φύλλο
περιέχει το πτολεμαϊκό παγκόσμιο χάρτη .
• Πιστώνεται με τη σωστή απεικονίσει των ακτών
της Florida. Συνεργάστηκε επίσης με τον Fra
Mauro στη δημιουργία του παγκόσμιου χάρτη
του 1459.
Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ BIANCO’S

26. Χάρτης του Genoese (1457)
• Genoese ονομαζόταν ο κάτοικος της Genoa. και
ως εκ τούτου δεν χαρακτηρίζει ένα
συγκεκριμένο άτομο. Κατόπιν τούτου είναι
προφανές ότι ο δημιουργός αυτού του χάρτη
είναι άγνωστος.
• O Χάρτης λοιπόν του Genoese έχει βασισθεί
κυρίως στις πληροφορίες και αφηγήσεις του
Nicolo da Conti που ταξίδευσε στην Ασία.
• Είναι πιο σύγχρονος χάρτης από αυτόν του Fra
Mauro.
• Οι εδαφικές αναλογίες μεταξύ των Ηπείρων
είναι σχετικά καλές.
• Αξιοσημείωτη είναι η απεικόνιση ενός
τρικατάρτατου σκάφους στον Ινδικό Ωκεανό.
• Αν και ως τότε τέτοια παρουσία δεν είχε
συντελεστεί τέτοια απεικόνιση έδειχνε ότι η
παρουσία τέτοιου σκάφους ήταν δυνατή.

Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ GENOESE

27. Ο Παγκόσμιος Χάρτης του Fra Mauro (1459)
• Ο Fra Mauro ήταν Ενετός μοναχός και έφτιαξε
το χάρτη του επάνω σε δέρμα ζώου
στερεωμένο επάνω σε ξύλινο πλαίσιο.
• Η Γη παρουσιαζόταν επίπεδη και κυκλική με
διάμετρο περίπου 2 μέτρων.
• Ο Χάρτης φτιάχτηκε από τον Μοναχό και τον
βοηθό του Andrea Bianco κατ’ εντολή του
Βασιλιά της Πορτογαλίας Alfonso V.
• O τελειωμένος χάρτης εστάλη την 24/4/1459
στον Βασιλιά αλλά δεν επέζησε μέχρι σήμερα.
• Ο Fra Mauro άρχισε να φτιάχνει ένα αντίγραφο
για τον Seignory της Βενετίας, το οποίο
τελείωσε ο Bianco λόγω θανάτου του Mauro
Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ FRA MAURO

28. Ο Παγκόσμιος Χάρτης του Martellus (1490)
• Ο Χάρτης του Enricus Martelllus Germanus
ήταν σημαντικά παρόμοιος με αυτόν που
δημιούργησε ο Martin Benhaim to 1492 στο
Erdapfel.
• Και οι δύο χάρτες του δείχνουν μεγάλη
επιρροή από το Πτολεμαίο και πιθανόν
προήλθαν από χάρτες που δημιουργήθηκαν το
1485 στη Λισσαβώνα από τον Bartolomeo
Columbus .
• Αν και πιστεύετε ότι ο Martelus είχε γεννηθεί
στο Behaims της Nuremberg , έζησε και
δούλεψε στη Φλωρεντία.
Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ MARTELLUS

29. H υδρόγειος σφαίρα του Behaim’s Erdapfel
(1492)
• Θεωρείται η πιο παλιά από αυτές που έχουν
επιζήσει δια μέσου των αιώνων.
• Είναι κατασκευασμένη από μία μπάλα από
πολλά στρώματα λινού, ενισχυμένη με ξύλο
και επικαλύπτεται με ένα χάρτη ζωγραφισμένο
από τον Georg Glockendon
• Δεν υπάρχει αναφορά στην Αμερική μια και τα
νέα του Κολόμβου άργησαν κατά ένα χρόνο.
• Περιέργως τα νησιά της Καραϊβικής
απεικονίζονται στο Χάρτη αυτό.
• Αυτή η υδρόγειος σφαίρα φυλάσσεται στο
Μουσείο της Νυρεμβέργης.
Η ΥΔΡΟΓΕΙΟΣ ΣΦΑΙΡΑ ΤΟΥ BEHAIM’S

30. Ο Χάρτης του Juan de la Cosa (1500)
• Στον αρχικό χάρτη ο Βορράς ήταν στα αριστερά
του χάρτη.
• Ο Ισπανός Juan de la Cosa ήταν χαρτογράφος,
εξερευνητής αλλά και κατακτητής.
• Γεννήθηκε στη Santona της αυτόνομης Βόρειας
Cantabria και δημιούργησε πολλούς χάρτες
αλλά από αυτούς μόνο ο Παγκόσμιος Χάρτης
του υφίσταται σήμερα και φυλάσσεται στο
Ναυτικό Μουσείο της Μαδρίτης.
• Είναι ο πρώτος Ευρωπαϊκός χάρτης που
απεικονίζει την Αμερικανική Ήπειρο.
Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ JUAN DE LA COSA

31. Παγκόσμιος Χάρτης του Cantino (1502)
• Είναι ο παλαιότερος χάρτης που δείχνει τις
Πορτογαλικές κατακτήσεις στην ανατολή και τη
Δύση.
• Ονομάσθηκε προς τιμή του Alberto Cantino,
πράκτορα του Δούκα της Ferrara.
• Ο Δούκας της Ferrara , το ίδιο έτος δημιουργίας
του Χάρτη αυτού κατάφερε να τον φυγαδεύσει
από τη Πορτογαλία στην Ιταλία.
• Απεικονίζει τα νησιά της Καραϊβικής και την
ακτογραμμή της Florida καθώς και την Αφρική,
Ευρώπη και Ασία.
• Αξιοσημείωτο είναι ότι δείχνει την ακτογραμμή
της Βραζιλίας διακεκομμένα μια και ο
Πορτογάλος εξερευνητής που την ανακάλυψε ο
Pedro Alvares Cabral πίστεψε ότι ήταν νησί.

Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΧΑΡΤΗΣ TOY CANTINO

32. O Χάρτης του Caverio (1505)
• Ο Χάρτης αυτός, έχει δημιουργηθεί από τον
Nicolay de Caveri. Έχει φτιαχτεί πάνω σε δέρμα
, είναι έγχρωμος και αποτελείται από 10
τμήματα με συνολικές διαστάσεις 2,25 μ.
μήκος και 1,15 μ. πλάτος.
• Οι ιστορικοί πιστεύουν ότι αυτός ο χάρτης
είτε φτιάχτηκε στη Λισσαβώνα από αυτόν η
έγινε αντιγραφή στη Γένοβα από το παρόμοιο
χάρτη του Cantino.
• Δείχνει την Ανατολική Ακτή της Βόρειας
Αμερικής με εκπληκτικές λεπτομέρειες και είναι
η κύρια πηγή για τη δημιουργία του χάρτη του
Waldseemüller το 1507.
• Σήμερα βρίσκεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της
Γαλλίας στο Παρίσι.

Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΧΑΡΤΗΣ TOY CAVERIO

33. Ο Παγκόσμιος Χάρτης του Ruysch (1507)
• Ο Johannes Ruysch , ένας ερευνητής,
χαρτογράφος, αστρονόμος και ζωγράφος από
τις Κάτω Χώρες παρήγαγε το δεύτερο
παλαιότερο χάρτη του Νέου Κόσμου.
• Ο χάρτης του εκδόθηκε και διανεμήθηκε
ευρέως το 1507. Στη δημιουργία του
χρησιμοποιεί πληροφορίες από τις
εξερευνήσεις του Christopher Columbus , John
Cabot όπως επίσης και του Parco Polo.
• Η Γροιλανδία και η Κούβα παρουσιάζονται σαν
μέρος της Ασίας όπως πίστευαν οι Columbus
και Cabot.
• Στα νερά της Γροιλανδίας δείχνει σημεία
ύπαρξης του μπακαλιάρου.
Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΧΑΡΤΗΣ TOY RUYSCH

H Xαρτογραφία και οι Aρχαίοι Xαρτες

H Xαρτογραφία και οι Aρχαίοι Xαρτες

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to H Xαρτογραφία και οι Aρχαίοι Xαρτες

Similar to H Xαρτογραφία και οι Aρχαίοι Xαρτες (20)

More from Nikitas Vougiouklis

More from Nikitas Vougiouklis (20)

H Xαρτογραφία και οι Aρχαίοι Xαρτες