2. 1. Tahasan itong binubuo ng dalawang panig: isang nagsasalita at isang
nakikinig na kapwa nakikinabang nang walang lamangan
(Atienza et. al. 1990)
2. Ang masining at mabisang pakikipagtalastasan/ komunikasyon ay ang
maayos, maganda, malinis, tama at epektibong pagpapahayag ng anumang
maisip, madarama at nakikita sa paraang pasalita at pasulat
(L.T. Ruben et. al. 1987)
3. Ang pakikipagtalastasan/ komunikasyon ang proseso ng pagbibigay (giving)
at pagtanggap (receiving), nagpapalipat-lipat sa mga indibidwal ang mga
impormasyon, kaalaman, kaisipan, impresyon at damdamin. Nagbubunga
ang ganitong pagpapalitan ng pagkakaunawaan at kaunlaran ng lipunan.
(E. Cruz et. al. 1988)

3. 4. Ang komunikasyon ay pagpapahayag, paghahatid o pagbibigay ng
impormasyon sa mabisang paraan. Isang pakikipag-ugnayan,
pakikipagpalagayan o pakikipagunawaan.
(Webster)
5. S.S. Stevens – Isang sikologo, ang komunikasyon ay ang napiling
pagtugon ng organismo sa anumang bagay na nangangailangan ng
pagkilos o reaksiyon.
6. Isang proseso ng pagpapadala at pagtanggap ng mensahe sa
pamamagitan ng simbolo na maaring verbal o di-verbal.
(Bernales et. al.)

4. Alin mang uri ng komunikasyon ang gagamitin o kasangkutan ng isang indibidwal,
maaring isagawa sa dalawang uri ng komunikasyon: ang verbal at di-verbal na
komunikasyon.
1.Verbal na komunikasyon
-Ito ay gumagamit ng salita o wika sa pagpapahayag ng kasipan,
damdamin o saloobin sa paraang salita.
2.Di-verbal na komunikasyon
-Ito ang komunikasyon na naipapahayag ang damdamin o gusto sa
pamamagitan ng senyas, ekspresyon ng mukha, simbolo at iba pa, gaya ng mga
sumusunod:
a.Ekspresyon ng mukha
-Nakikita o nababasa sa mukha kung ano ang gustong ipahayag
ng isang indibidwal, kung gusto, ayaw, masaya, malungkot, natatakot,
nababahala, nagugulat, nasasaktan.

5. b. Pandama (sense of touch)
-Ang bawat paghawak o pagdampi ng tao sa kapawa ay may
taglay na iba-ibang kahulugan.
c. Mata
-Kung anu ang nararamdaman ng isang tao ay nakikita sa
kanyang mata. Kaya kung kaharap natin ang ating kausap
kailangan na tignan natin ang kanyang mga mata.
d. Galaw o Kilos (body language)
-Tumutukoy sa mabilis na pagkilos maaring nagmamadali,
kamot ng ulo, hindi sigurado o hindi alam, pagkibit-
balikat, maaring hindi alam o ayaw, padabog sa pagsara
ng pinto at iba pa
e. Awit o Musika
-Naghahatid ng damdaming masaya, malungkot, masigla.
Ang hindi masabi ng bibig ay daanin na lang sa awit o
musika.
f. Pananamit
-Nagpapakilala ng lahi o tribung pinagmulan, panahon at
kasaysayan, nagpapakilala rin ng antas ng buhay, uri ng hanapbuhay,
edad ng tao, pook na kinaklalagyan.

6. g. Tunog
-A) Busina ng sasakyan maaring may nakikiraan, may kilalang tao o
mahalagang tao na darating, ambulansya, bumbero o pulis na may
hinuhuling salarin.
B) Kampana – masaya, maaring piyesta, binyag, pagdiriwang, kasal,
mabagal – agunyas, may patay na inililibing, malungkot, mabilis – may sunog o
panganib.
h. Sayaw
-Nagpapahayag ng panahon, lahi, tribu o kasaysayan ng bansa.
i. Kulay
-Nagpapahayag ng iba’t ibang damdamin gamit ang kulay.
i. Ilaw trapiko
-Pula – Hinto, Berde – Lakad, Dilaw – Hintay.
k. Bandila
-Simbolo ng bansang malaya.
l. Kumpas ng kamay
-Konduktor ng musika – kung malakas, mahina, mabilis, mataas ang
tunog. Maari rin na nagpapatahimik sa mga estudyante, nagtatawag,
nagpapabilis ng kilos o ginagamit sa talumpati.

7. m. Kulay ng balat
-Nagsasabi ng lahing pinagmulan. Kayumanggi –
Pilipino,
Puti – Amerikano, Itim – Aprikano.
n. Pagkain
-Pinakbet – Ilokano, Laing – Bikol, Spaghetti – Italyano.
o. Bulaklak
-Nagpapahayag ng pagmamahal, pag-aalala, paghanga,
pagbati, pakikiramay, paumanhin at iba pa.
p. Senyas
-Ginagamit ng mga referee ng basketball at lahat ng iba’t
ibang laro o isports. Ginagamit din ito ng mga pipi at
bingi.

8. 1. Kailangan tiyak ang layunin at may malinaw na dahilan ang komunikasyon.
2. Ang mabisang komunikasyon ay maliwanag, malinaw at wasto. Kailangan
tiyak ang gamit ng salita upang malinaw na maihatid ang mensahe.
3. Kailangan maging tapat, mapamaraan at masining ang
pakikipagkomyunikasyon.
4. Kailangan tiyak ang paksa, tuwid at payak upang maunawaan ang
mensaheng ipinaabot.
5. Mahalagang malaman kung sino ang magsasalita at ang bilang ng
tagapakinig o tagatanggap ng mensahe.

9. 1. Intrapersonal na komunikasyon (Pansarili)
-Ito ang komunikasyong pansarili. Nagaganap sa isang indibidwal lamang.
2. Interpersonal na komunikasyon (Pang-iba)
-Ito ang komunikasyong nangyayari sa dalawa o mahigit pang tao.
3. Komunikasyong Pampubliko
-Isinasagawa ang komunikasyon sa harap ng maraming mamamayan o
tagapakinig.
4. Komunikasyong Pangmasa
-Ito ay komunikasyong gumagamit ng mass-media, radio, telebisyon at
pahayagan.
5. Komunikasyon na Pang-organisasyon
-Ang komunikasyon na nangyayari sa loob ng mga organisasyon o
samahan gaya ng PASADO.
6. Komunikasyong Pangkultura
-Ang komunikasyon para sa pagtatanghal o pagpapakilala ng kultura ng
isang bansa.
7. Komunikasyong Pangkaunlaran
-Ang komunikasyon pangkaunlaran tungkol sa industriya, ekonomiya o
anumang pangkabuhayan.

10. 1. Konteksto
-Tumutukoy sa kalagayan kung saan nagaganap ang komunikasyon.
a. Kontekstong Pisikal – Tumutukoy sa kalagayan na pinangyarihan ng
komunikasyon.
b. Kontekstong Sosyal – Sa kontekstong sosyal ay tumutukoy kung ano
ang relasyon ng mga kalahok sa komunikasyon.
c. Kontekstong Pangkasaysayan - Sa kontekstong ito, maaring may
kaugnayan o walang kaugnayan sa mga nauna nilang pinag-uusapan.
d. Kontekstong Kultural – Ang kontekstong kultural ay tumutukoy sa
kinagisnan ng bawat indibidwal.
e. Kontekstong Sikolohikal – Tumutukoy sa kasalukuyang kalagayan ng
indibidwal.

11. 2. Kalahok
- Tumutukoy sa mga taong kasali sa komunikasyon. Sila ang tagahatid o
tagatanggap ng impormasyon.
3. Mensahe
- Tumutukoy ito sa pinag-uusapan o paksa ng mensahe, ideyang gustong
ilipat sa pamamagitan ng wasto at tamang wika at kilos.
4. Midyum o Daluyan
- Tumutukoy ito sa daluyan o daanan ng inihahatid na mensahe.
5. Pidbak o tugon
- Tumutukoy sa sagot o tinanggap na mensahe.
6. Ang Ingay
- Ang ingay ay may epekto rin sa komunikasyon. May mga panlabas na
ingay na naririnig, gaya ng tunog, nakikita sa kapaligiran, iba’t ibang
tanawin.

12. 1. Pinagmulan ng mensahe
- Ang nagpadala ng mensahe, maaring isa o dalawa o higit pa.
2. Ang mensahe
- Tumutukoy sa ipinadalang salita o mensahe, maaring masaya, malungkot,
inpormatib o anumang gustong ipahatid.
3. Ang daluyan ng mensahe
- Maaring ipahatid sa pamamagitan ng sulat, telegrama o anumang
elektronikong kagamitan o gamitin ang di-verbal na komyunikasyon.
4. Ang tagatanggap ng mensahe
- Tinutukoy dito ang tumanggap ng mensahe.
5. Ang Tugon o Pidbak
- Tinutukoy dito ang sagot o tugon agad na sagot o naantala ang sagot o
matagal ang kasagutan.

13. S – Setting
- Saan nag-uusap? Isaalang-alang ang pook, kung saan nag-uusap,
maaring malakas o mahina ang boses na gagamitin.
P – Participants
- Sino ang nag-uusap? Mahalagang bigyan pansin kung sino ang mga nag-
uusap.
E – Ends
- Ano ang layunin sa pag-uusap? Isaalang-alang ang paggamit ng wika,
ang tono ng wika at ekspresyon ng mukha.
A – Act of Sequence
- Paano ang takbo ng usapan? Paano sisimulan ang komunikasyon?

14. K – Keys
- Pormal ba o impormal ba ang usapan? Isaalang-alang kung sino ang
taong kausap.
I – Instrumentalities
- Ano ang midyum ng usapan? Pasulat ba o pasalita? Mahalagang
malaman kung ano ang daanan o tsanel ng komunikasyon na siyang may
kontrol o nagbibigay ng limitasyon ng mensahe o impormasyon sa
komunikasyon.
N – Norms
- Ano ang paksa o tapik ng usapan? Kilalanin natin kung sino ang
kausap.
G – Genre
- Nagsasalaysay ba? Nakikipagtalo? Naglalarawan? Kailangan
mabatid ng kausap kung siya ay nagpapaliwanag, nakikipagtalo o
nagsasalaysay.

15. Bago bigkasin ang salita, pinag-iisipan kung ano ang sasabihin batay sa
kanyang layunin, ang prosesong ito ay tinatawag na encoding kapag
lumabas na sa bibig. Ang mga salitang pinag-iisipang sasabihin, ito ang
tinatawag na mensahe. Ang tumanggap ng mensahe at umunawa ng
mensahe ay tinatawag na decoding. Kung naunawaan ang tinanggap na
mensahe at sumagot(response) o nagbigay ng reaksyon o feedback, kung
nagkaroon ng palitan ng usapan, nagkaroon ng komunikasyon. Ang
halimbawa ng grapiko ng komunikasyon:
pinagmulan encode mensahe
feedback tumanggap decode

16. Modelo ni Aristotle batay sa kanyang Retorika,
nagbigay ng 3 sangkap ng komunikasyon
1. Nagsasalita
2. Ang sinasabi
3. Ang nakikinig
Aristotle
Nagsasalita Mensahe Nakikinig
Sa loob ng klase ng Filipino
Professor Paksa ng Mga estudyante ng
kurso Filipino

17. Modelo ni Claude Shanman at Weaver
Ayon kay Claude Shanman at Weaver lima(5) ang sangkap ng
komunikasyon.
1. Pinanggalingan
2. Tagapaghatid (Transmitter)
3. Senyas o Kodigo
4. Tagatanggap ng paghatid (Receiver)
5. Distinasyon
Modelo ni Shanman at Weaver
Pinanggalingan Tagahatid Senyas o Kodigo
Distinasyon Tagatanggap ng pahatid

18. Modelo ni Berlo
May apat na sa elemento ng komunikasyon
1. Pinagmumulan
2. Mensahe
3. Tsanel
4. Tagatanggap
Mensahe
Pinagmumulan Tagatanggap
ng Mensahe ng Mensahe
Daluyan o Tsanel
Sagot / reaksyon

19. Modelo ni Schram
Si Wilder Schram ay nagsasabing talo rin ang elemento ng komunikasyon
1. Ang pinanggalingan
2. Ang mensahe
3. Ang distinasyon
Pinanggalingan Mensahe Distinasyon
Ayon kay Wilder Schram
1. Ang pinanggalingan: halimbawa: taong nagsasalita
2. Ang mensahe: halimbawa: porma ng tinta sa papel
3. Ang distinasyon: halimbawa: taong nakikinig

20. 1.Edad
- Mahalagang malaman kung ilang taon ang mga tagapakinig o tagatanggap
upang maiangkop ang wikang gagamitin.
2. Pinag-aralan
- Kilalanin ang mga tagatanggap ng mensahe o tagapakinig kung ito’y mga
pangkat ng propesyonal.
3. Hanapbuhay
- Mahalagang malaman ng tagapagsalita ang hanapbuhay ng mga tagapakinig.
4. Kalagayang Sosyal
- Nagkakaroon ng suliranin dito lalo na sa mga katawagan na ginagamit ng mga
tao sa kanilang antas ng buhay na kanilang ginagalawan at pook na kanilang
kinabibilangan.