Bàn về thơ , Hoài Thanh khẳng định : "....Từ bao giờ đến bây giờ , từ Hômerơ đến Kinh thi, đến ca dao Việt Nam, thơ vẫn là một sức đồng cảm mãnh liệt và quảng đại. Nó đã ra đời giữa những vui buồn của loài người và nó sẽ kết bạn với loài người cho đến ngày tận thế." Bình luận về ý kiến trên.

1. “…Từ bao giờ đến bây giờ, từ Hômerơ đến Kinh thi đến ca dao Việt Nam, thơ vẫn là
một sức đồng cảm mãnh liệt và quảng đại. Nó đã ra đời giữa những vui buồn của loài
người và nó sẽ kết bạn với loài người cho đến ngày tận thế”.
(Hoài Thanh, Hoài Chân, Thi nhân Việt Nam- NXB Văn học tái bản năm 1988, trang
35)
Đã có nhiều người định nghĩa về thơ từ mỗi góc độ khác nhau, ý kiến mà Hoài
Thanh đã khẳng định trên đây có thể xem là mộ trong những định nghĩa đó, xuất phát từ
góc độ tác dụng của thơ ca : Thơ là sức đồng cảm mãnh liệt và quảng đại…Trong cuộc
sống, không ít lúc ta chợt xao xuyến trước một bong hoa, một dáng người,…ta cảm
nhận cái hay một điệu hát, một tứ thơ bằng trực giác. Hoài Thanh là một nhà phê bình
có cái nhìn xa hơn và sâu hơn, đã đáh giá và nêu ý kiến đó bằng một công trình lao
động nghệ thuật có giá trị về Thơ mới Việt Nam gia đoạn 1930- 1945.
Có một nhạc sĩ đã viết “ Sống trong đời sống cần có một tấm lòng” đó là một tấm
lòng của con người đối với con người, và cao hơn nữa là đối với nhân loại. Hơn ai hết,
tấm lòng của người nghệ sĩ nói chung và thi sĩ nói riêng, phải được nhân lên bằng rung
cảm, bằng “ cái tâm”. Trong thế giới của thi ca và để hướng về thi ca, không có một
xuất phát nào khác là từ lòng nhân ái, là tâm hồn biết cảm nhận, rung cảm sau xa trước
ánh sáng của đỉnh cao Chân – Thiện – Mĩ . Có phải chăng vì thế mà Nguyễn Du đã nhỏ
nước mắt xót cho số phận Thúy Kiều, và có ai đó trong chúng ta lại không một lần cảm
thấy mình chùng xuống trước nỗi đau thân phận một con người? Tôi nhớ mãi một buổi
chiều đầu tiên khi cảm nhận được cái trống vắng và man mác buồn của tuổi mới lớn, đã
thích và hiểu một tứ thơ của Xuân Diệu:
Hôm nay trời nhẹ lên cao
Tôi buồn không hiểu vì sao tôi buồn.
Thời gian là sự tàn phá nặng nề đối với mọi vật, nó bào mòn ý nghĩa của con
người, nó có thể rửa trôi moi cái xấu xa và thực hiện quy luật “ cát bụi lại trở về cát
bụi”. Nhưng cũng chính thời gian là thước đo công bằng và sáng suốt nhất đối với một
tác phẩm nghệ thuật. Một bài thơ hay sẽ bộc lộ đầy đủ cái tôi nhưng cũng chính ở thời
điểm này nó thể hiện được cái chung. Đó chính là cầu nối để “ tâm hồn gần tâm hồn”(
Ngô Thì Nhậm) và “người gần người hơn” (Nam Cao). Điều đó giải thích được tại sao
một nhà thơ lớn không thể là người nhẫn tâm cũng như một bài thơ hay không thể chứa
đựng cái xấu xa, tàn ác…Trong Truyện Kiều của Nguyễn Du, sự cảm thông sâu sắc của

2. tác giả với nhân vật Thúy Kiều, tiếng kêu thét vọng lên từ nỗi đau cũng xuất phát từ tấm
lòng của tác giả. Nguyễn Du đã để cho cuộc đời của Kiều chìm nổi trong suốt mười lăm
năm lưu lạc cay cực đau xót bằng một sự đồng cảm. bằng tấm lòng quảng đại để rồi
ngày vui đoàn tụ cũng là ngày tiếng đàn lại vang lên bằng một nỗi niềm còn day dứt của
tác giả…Hồ Xuân Hương khi cầm bút làm thơ với những bài thơ bị không ít người phê
phán, đã dứt bỏ tất cả những lề luạt của xã hội phong kiến trói buộc người phụ
nữ…Tiếng thơ cay độc có phần ngoa ngoắt phản kháng của Hồ Xuân Hương là tiếng
thơ đồng cảm sâu sắc mãnh liệt, đại diện hco ocn người phản kháng của xã hội đương
thời.
Ta có thể quay trở lại thời hoang sơ của tiền sử để được nghe những bài thơ sản
sinh từ cọc sống mới phôi thai, kết itnh bằng những rung động, những yêu thương,
những buồn vui của loài người. Để thấy sức mạnh những anh hùng ca, khát vọng và
những cao thượng, đồng cảm, hi sinh…trong Hômerơ , trong Kinh thi…
Ai lớn lên không một lần nhớ đến ca dao quen thuộc dân dã vọng trong tiếng kẽo
kẹt võng đưa của mẹ, của ngoại,…Đó là những gì còn sót lại sau vết chân thời gian.
Chính trong những câu thơ giản dị có tình yêu, tâm sự về niềm vui, nỗi buồn của thế hệ
trước đã đọng lại…Ai không một lần cảm thấy mình phạm lỗi đễ rồi như đọc một bài
thơ, nỗi buồn tan đi, niềm vui lại trở về. Tác giả - nhà thơ- chính là người đã xoa dịu nỗi
đau, cảm thông và xóa bỏ các xấu xa hướng đến cái đẹp bằng nghệ thuật ngôn từ….
Sức đồng cảm trong thơ còn là sự sáng tạo, phát huy. Người ta xây dựng một tác
phẩm văn xuôi, một bộ phim từ một ý thơ và có thể nói rằng sức mạnh đã tạo ra sự đồng
cảm mãnh liệt đó từ từ tính chân thực, từ những đam mê hướng tới cái đẹp. Có một thời,
người ta chỉ thích Thơ mới teho khuynh hướng lãng mạn chủ nghĩa, nhưng có một điều
đã mâu thuẫn lại với ý kiến đó, những bài thơ đã gây ra một gia đoạn “ chấn động” rực
rỡ hòa chung với trào lưu văn học hiện thời, thơ mới được bao nhiêu người chép vào sổ
tay nâng niu, trân trọng…Chính nhà thơ Xuân Diệu- người đại diện tiêu biểu nhất đã
dũng cảm nói lên những vấn đề mới lạ nhưng trúng tâm lí của lớp trẻ đắm say, sôi nổi,
nồng nàn. Những nhà thơ một thời đã phải chịu những ý kie16n ngộ nhận sai lầm buổi
đầu tiên vào ngưỡng cửa mới, đó là họ đã nói lên được sự đồng cảm chung với thế hệ,
với cuộc sống. Và bao giờ cũng vậy, sự khôi phục giá trị tác phẩm, tác giả đã bị chúng
ta ngộ nhận trước đây là một điều đáng chú ý. Nhưng thơ, như Hoài Thanh, đó là sự
“quảng đại” , khoan dung của một sự chân thật. Có lẽ rằng khi nói về thơ, sự bàn cãi của
con người vẫn còn chưa dứt, cũng như sự kì lạ và bí ẩn luôn là cía đích cho các cuộc tìm
kiếm. Và cũng dễ hiểu là tại sao sự tồn tại của thơ ca trong cuộc sống của con người là

3. vĩnh cửu. Trong cuộc sống không ít người đã lấy nghệ thuật ngôn từ để làm sự đam mê ,
khát vọng của cuộc đời. Chính cuộc sống đã sản sinh ra thơ , người thi sĩ và thơ ca đã
trở thành máu thịt, là thứ không thể thiếu trong cuộc sống của loài người : “ Nó ra đời
giữa những vui buồn của loài người và nó sẽ kết bạn với loài người cho đến ngày tận
thế”. Có một nhà thơ phê bình khi luận về thơ ca và khoa học đã cho rằng, sự tồn tại của
thi ca bị hạn chế bởi tiến hóa của khoa học hiện đại, khoa học sẽ giết chết thơ ca và cái
đẹp của một tứ thơ, của vần điệu sẽ qua đi nhưng một quãng đời đẹp của loài người
không trở lại.Nhưng theo tôi, chính con người trong mọi thời đại luôn là sự khám phá
của thơ. Và chính trong tâm hồn của mỗi nhà khoa học luôn hướng về cái đẹp tinh thần
mà thơ ca là một đại diện cụ thể nhất.
Cần phải bổ sung một điều nữa là, sức đồng cảm mãnh liệt và quảng đại trong thơ
chỉ luôn xuất phát từ những bài thơ mà sức rung cảm đạt tới đỉnh điểm và chính là Thơ
với nghĩa đích thực của nó : xuất phát từ tấm lòng và những tâm tình của thi sĩ. Có phải
chăng sự quảng đại trong thơ chính là khả năng cho phép thể hiện ý nghĩa của con
người một cách tự do, thoát khỏi những ràng buộc cố hữu ?
Và, rồi thời gian vẫn cứ trôi… Ta cứ tưởng tượng vào một ngày nào đó đi, những
bài thơ sẽ biến mất và những nhà thơ không còn trên thế giới này, con người sống với
máy móc,khoa học, tuyệt nhiên không tìm được một khoảng không gian nghe tiếng Thơ
thể hiện sự đồng cảm và những ước mơ…Điều đó chắc chắn sẽ không xảy ra và chúng
ta cũng còn phải tìm ở Thơ ca- một người bạn tri kỉ “ cho đến ngày tận thế”.
Ở một góc độ nào đó, mãi mãi “ Thơ vẫn là một sức đồng cảm mãnh liệt và quảng
đại…”