Bielizna szpitalna

Problemy z bielizną medyczną w
polskich szpitalach
Witam
Jestem pielęgniarzem mam na imię
Piotr. Na podstawie pisanej kiedyś
mojej pracy licencjackiej chcę
poruszyć problemy bielizny
szpitalnej, szczególnie odzieży z
jakimi boryka się personel i też
pacjenci w polskich szpitalach.

Wstęp
Pacjenci i/lub ich rodziny muszą prać odzież osobistą przed i po hospitalizacji w domowych warunkach.
W domach pacjentów, zależnie od ich zamożności są różne nawyki i warunki higieniczne. Zdarzyć się może,
że w domu odzież którą chory używał w szpitalu stykać się z miejscami gdzie może być żywność. Dużo
bielizny nocnej jest ze sztucznych materiałów i można je prać tylko w niskich temperaturach. Pacjent
zwłaszcza niezamożny może też prać je nawet ręcznie.
Reżim z wysokozakaźną bielizną pościelową mija się z sensem skoro pacjent bieliznę osobistą taka jak
np. piżama musi prać w swoim domu. A jak
i pościel szpitalna to i ubiór pacjenta korzystającego z tej pościeli jest również wysoko zakażony.
Wydaje się zasadne przywrócenie konieczności używania przez pacjentów odzieży szpitalnej a nie
przywożonej z domu szczególne na oddziałach zakaźnych i izolatkach. Prawdopodobnie taki reżim już istniał
w Polsce.
W szpitalnych oddziałach ratunkowy/izbach przyjęć też chorzy powinni dostawać jakie ubranie zastępcze
takie jak koszula szpitalna jak to jest na zachodzie Europy.

Wstęp
Odzież szpitalna powinna wyglądać estetycznie a pacjent musi być przekonany, że
ubiór, który stosuje jest bezpieczny i nie stanowi źródła zakażenia. Ponadto chorzy po
leczeniu szpitalnym nie powinni przenosić za pośrednictwem swojej odzieży zarazków do
domu, które mogą stać się źródłem zakażeń osób postronnych w czasie transportu oraz
członków rodziny. Odzież osobista szpitalna oprócz walorów higienicznych miałaby też
walory praktyczne takie jak łatwe np. zakładanie koszuli chirurgicznej ciężko choremu.
Niestety, pacjenci nieplanowi co za tym idzie nieprzygotowani trafiają do łóżka na
oddziale w ubraniu dziennym, nawet w dżinsach! Już na SORze/izbie przyjęć powinni
otrzymać jakieś ubranie zastępcze tak jak koszula szpitalna.
Niestety w kraju u nas pacjenci na SORach muszą leżeć w swoim dziennym ubraniu
czasami nawet pokrwawionymi np. po wypadku.

Wstęp
Celem tej prezentacji jest przedstawienie zasad higieny bielizny i
odzieży w warunkach szpitalnych w aspekcie zapobiegania zakażeniom,
scharakteryzowanie zagadnień higieny bielizny i odzieży w warunkach
szpitalnych w aspekcie zapobiegania zakażeniom. Odpowiednia higiena
bielizny i wykorzystanie jej w praktyce jest również warunkiem powrotu do
zdrowia. Szczególnie chciałem wykazać tym opracowaniu, że bielizna osobista
będąca własnością pacjenta może zagrażać zakażeniem szpitalnym.

Rodzaje bielizny i odzieży szpitalnej i jej
zastosowanie
Ogólne definicje bielizny szpitalnej
Bieliznę szpitalną dzieli się na „czystą” i „brudną”. Bielizna czysta to nie tylko optycznie
czysta, lecz wolna od skażeń gotowa do użytku w placówkach medycznych. Bielizna ta jest
składowana zazwyczaj w magazynach lub szafach bielizny czystej. Bielizna „brudna” to
bielizna w wyniku użytkowania zabrudzona, zanieczyszczona jakimiś wydzielinami jak kał,
mocz, pot, krew itp. Bielizna optycznie czysta również może być skażona drobnoustrojami
pochodzącymi od pacjenta, jak i od środowiska szpitalnego, wówczas musi być uznawana za
brudną. Bielizna brudna powinna być przechowywana w brudownikach oddziałowych w
specjalnych workach z tkaniny barierowej, w których jest transportowana do pralni.
Obowiązkiem wszystkich szpitali i klinik powinno być zapewnienie każdemu pacjentowi
bielizny pościelowej i też osobistej czystej i wolnej od drobnoustrojów, tak samo i innego
sprzętu. Bielizna nie może stanowić zagrożenia dla pacjentów i personelu.

zastosowanie
Bieliznę też dzieli się ze względu na rodzaj i zastosowanie w placówkach
medycznych. Bielizna pościelowa służy do ubioru i posłania łóżka szpitalnego.
Typy bielizny pościelowej to:
prześcieradło – duży prostokątny płat nieco większy niż materac łóżka, służący do
rozkładania na niego.
poszwa – służy do ubioru kołdry lub koca pacjenta.
poszewka – służy do ubioru poduszki pacjenta.
podkład – prostokątna tkanina podkładana przeważnie na wysokości pośladków chorego
chroni prześcieradło przed zanieczyszczeniem. Między podkładem z tkaniny a
prześcieradłem stosuje się podkład gumowy, by ochronić przed zamoczeniem
prześcieradła. Lepszym i praktyczniejszym rozwiązaniem są podkłady jednorazowe.

zastosowanie
Bielizna osobista chorych
Bielizna osobista chorych to odzież w którym przebywa podczas
hospitalizacji. Zastosowanie jej jest następujące:
koszula nocna – używana zwykle przez kobiety. Niestety zazwyczaj obecnie
prana w domu pacjenta we własnym zakresie.
Piżama – najpopularniejszy ubiór pacjentów niestety również prawie zawsze
teraz prana w domu pacjenta we własnym zakresie.
koszula zabiegowa – powinna być zakładana każdemu choremu przed
operacją lub innym zabiegiem w gabinecie aseptycznym.

zastosowanie
koszula szpitalna (ang. hospital gown) – znana także jako koszula pacjenta, koszula do badań, jest z krótkim rękawem, długość za kolana. Odzież noszona
przez pacjentów szczególnie w szpitalach w krajach zachodnich i USA. W Polsce nie jest stosowana. Koszula szpitalna jest uszyta, z która tkaniny może
wytrzymać częste prania w gorącej wodzie, jest zwykle z bawełny i jest wiązana z tyłu na troki.
Większość lekarzy, zwłaszcza w szpitalach, dochodzi do wniosku, że koszule szpitalne są wygodne dla osłuchiwania serca i płuc, ponadto ułatwiają
pielęgniarkom wykonywanie zabiegów. Koszule szpitalne są dużo cieńsze i luźniejsze niż pozostała odzież szpitalna, więc jest mniejsze prawdopodobieństwo
przegrzania pacjenta. Pacjenci noszący koszule szpitalne są również mniej podatni dyskomfort niż w innej odzieży. Nie ma problemów przy częstym
zmienianiu koszuli, szczególnie przy przekładaniu przez ręce, lub zdejmowaniu odzieży do skorzystania z toalety. Koszula szpitalna jest znaczne łatwiejsza i
więcej komfortowa do poruszania się niż inne ubranie [9].
W naszym kraju wprowadzenie i upowszechnienie takiego produktu byłoby niektórych znawców zagadnienia, najlepszym rozwiązaniem. Mogłaby służyć
ona jako uniwersalna dla każdego chorego i mogłaby zastąpić pozostałą bieliznę dla chorych.

zastosowanie
Pacjent w koszuli szpitalnej
w Whittier Hospital Medical
Center w USA
http://en.wikipedia.org
Koszula szpitalna produkcji
USA
Koszule szpitalne
www.yerrilinen.com

zastosowanie
Ręczniki – każdy chory powinien mieć dwa ręczniki. Jeden tzw. mniejszy do wycierania twarzy, uszu, szyi,
rąk i klatki piersiowej oraz drugi zwanym grubszym do wycierania pozostałych części ciała. Ręczniki
powinny być z materiału frotté, który dobrze wchłania wodę [7]. Każdy oddział zawsze powinien mieć
dostępne ręczniki dla pacjentów.
Myjki – przydzielać powinno chorym leżącym się po dwie sztuki. Każda z nich powinna mieć inny kolor
lub kształt dla odróżnienia [7]. Najlepszym rozwiązaniem są myjki jednorazowe, szczególnie dla
zanieczyszczających się pacjentów. Bardzo dobrym też by było przywrócenie używania jednorazowo do
toalet niejałowej gazy.
Szlafrok – przydzielać powinno się dla każdego chodzącego pacjenta. Szlafrok może być zakładany na
koszulę szpitalną lub na piżamę gdy chory wychodzi do szpitalnego parku lub do chodzenia po oddziale
zwłaszcza w zimne dni.
Bielizna niemowlęca i noworodkowa – kaftaniki i inne i pieluchy tetrowe – już nie spotykane. Pieluchy te
zastąpiły jednorazowe. Kaftaniki i inna odzież noworodkowa i niemowlęcą się sterylizuje. Każdy oddział
położniczy i dziecięcy powinien mieć ją stale do dyspozycji.

zastosowanie
Bielizna operacyjna
Bielizna operacyjna dzieli się na odzież personelu na bloku operacyjnym, odzież pacjenta (wydawanej na
oddziale) oraz pościelą operacyjną (do obłożenia stołu i pola operacyjnego) Bielizna operacyjna stanowi
przeważnie kolor zielony. Pościel operacyjna musi być sterylna i zmieniana po każdej operacji.
Odzież operacyjna dla personelu
Odzież operacyjna to ubrania, zwykle w kolorze zielonym noszone przez pracowników i inne osoby
przebywające na terenie bloku operacyjnego. Na blok operacyjny wchodzi się przez wyznaczone śluzy, w których
personel przebiera się. Przed wyjściem z bloku odzież jest „wyrzucana” do prania. Wchodzenie bez odzieży
operacyjnej na blok operacyjny oraz wychodzenie poza go w odzieży operacyjnej jest zabronione. W niektórych
placówkach są fartuchy wierzchnie zakładane na czas wyjścia poza blok, chroniące odzież operacyjną przed
zakażeniem.
Podczas operacji operator nakłada sterylny fartuch operacyjny, który musi być zmieniany po każdej operacji.

zastosowanie
Ubranie operacyjne
noszone na bloku
operacyjnym
www.hostmed.pl
Sterylne fartuchy
operacyjne
www.gramex.pl

Postępowanie z bielizną w pralniach
Ogólne informacje
Odpowiednie postępowanie z bielizną i odzieżą szpitalną jest również bardzo
ważnym krokiem w celu zapobiegania zakażeń szpitalnych.

Obieg bielizny szpitalnej
Obieg bielizny szpitalnej przedstawiony jest na rysunku:
Transport na oddział i układanie
w magazynie bielizny czystej.
Brudna bielizna składana jest
w brudowniku w workach z
tkaniny barierowej.
Transport do pralni.
Przygotowanie do prania w
części „brudnej”.
Pranie. Pralnia dzieli się na
część „brudną” i „czystą”.
Czysta bielizna przygotowana
do transportu do szpitala.
Transport na oddział i
układanie w magazynie
bielizny czystej.
źródło: www.rabc-wfk.com

Szpitale i inne placówki wytwarzają brudną bieliznę w wyniku jej użytkowania. Z każdą brudną, zakażoną bieliznę sortuje się według zakresu temperatur, zabrudzeń,
bielizny barwiącej i zabiera się do worków na stelażach wózkowych, które przechowywane są w brudownikach. Worki powinny być z bakterioszczelnych materiałów
szczególnie na bieliznę zakaźną. One powinny być zapełniane do 2/3 pojemności i tylko krótkotrwale trzymane (jeden raz dziennie zabierane). Nie należy roztrzepywać i
dawać na podłogę bielizny. Wszystkie czynności należy wykonywać w jednorazowych rękawiczkach.
Worki szczelnie zamknięte transportuje się z oddziałów do pomieszczeń szpitalnych, z których zabiera się przez zewnętrzną firmę, ewentualnie do pralni przyszpitalnej.
Pojazd, który służy do transportowania bielizny powinien mieć osobną komorę na brudną bieliznę lub być tylko dla brudnej (w którym nie przewozi się czystej). Pojazd
przewożący bieliznę brudną powinien być oznakowany „Materiał zakaźny”
Bielizna trafia do pralni do części brudnej dalej do pralnic w pierwszej kolejności bielizna niezakaźna. Bielizna zakaźna trafia na końcu danego dnia po procesie prania
pralnica jest dezynfekowana. Jeżeli istnieją pieluchy tetrowe są one wstępnie spłukiwane.
Po całym przebiegu procesu technologicznym prania, dezynfekowania w części czystej bieliznę się suszy, magluje się bieliznę płaską oraz formuje (prasuje) bieliznę
fasonową (odzież). Bielizna i odzież ewentualnie się naprawia. (niektórą bieliznę taką jak fartuchy operacyjne i noworodkową sterylizuje się) Sortuje się według
asortymentu i przynależności (placówka, oddział) oraz pakuje się odzież w worki foliowe po odparowaniu i przygotowuje do transportu. [2]
Worki szczelnie zamknięte transportuje się pojazdem, który powinien mieć osobną komorę na czystą bieliznę lub być tylko dla czystej (w którym nie przewozi się brudnej).
Ewentualnie z pralni przyszpitalnej na poszczególne oddziały[3].
Bielizna trafia do magazynów bielizny czystej na półki i jest gotowa do ponownego użycia.

Podział bielizny pod względem zabrudzenia
Bieliznę szpitalną dzieli się nie tylko pod względem asortymentowym lecz pod względem obszaru z jakiego pochodzi [2].
Podział bielizny według stopnia zanieczyszczenia, poziomu skażenia:
1) Bieliznę brudną – używaną (ogólnoszpitalną). Jest to najwyższy odsetek bielizny szpitalnej. Zaleca się nieskładowania w worku z
bielizną zanieczyszczoną ze względu praktycznymi, które mają zapobiec przemakaniu i zanieczyszczeniu całej partii bielizny.
Wtedy trzeba uznać za bieliznę zanieczyszczoną [2].
2) Bieliznę zanieczyszczoną – bielizna zanieczyszczona wydalinami lub wydzielinami ustrojowymi. Bieliznę trzeba wstępnie spierać
i proces jej prania jest droższy od wymienionej w punkcie 1 więc zaleca się nie składować razem ich w jednym worku. W
praktyce jest to raczej niestosowane [2].
3) Bielizna skażona – bielizna pochodząca od chorych zakaźnie lub od pacjentów podejrzanych o chorobę zakaźną. Dotyczy to
chorób przewodu pokarmowego, wirusowego zapalenia wątroby każdego typu, HIV, chorych poddanych izolacji oraz innych
podanych w załączniku nr 1 do ustawy o chorobach zakaźnych i zakażeniach z dnia 6 września 2001r. (Dz. U. Nr 126, poz. 1384).
Ze względów praktycznych bielizna operacyjna też należy to tej kategorii [2]. Bielizny operacyjnej nie składa się razem, mimo że
należy do tej kategorii ze względu na barwienie. Bielizna ta jest w kolorze zielonym [2].
4) Bielizna wysokoskażona – bielizna pochodząca ze szpitali lub oddziałów zakaźnych oraz od chorych ze szczególnie
niebezpiecznymi zakażeniami o dużej zakażalności [2].
Bieliznę dzieli się też na noworodkową którą składa się w osobnych workach, pieluchy tetrowe (rzadziej już spotykane) bieliznę
dermatologiczną, pochodzącą z oddziałów transplantologii. Wyżej wymienioną bieliznę składa się w osobnych workach na
brudną.

Procesy prania bielizny szpitalnej
Proces technologiczny prania bielizny szpitalnej
Proces technologiczny wykonywany w pralni szpitalnej – zakładzie pralniczym składa
się z następujących etapów: [3]
• znakowanie identyfikacyjne;
• sortowanie bielizny wg ustalonych kryteriów technologii obróbki;
• pranie mechaniczne – obejmujące fazy: moczenia, prania właściwego, płukania,
obróbki uzupełniającej (np. bielenie);
• odwodnienie mechaniczne (wirowanie);
• suszenie;
• prasowanie;
• kompletowanie jednorodnych asortymentów lub zleceń i pakowanie.

Zjawiska zachodzące w kąpieli piorącej
W kąpieli piorącej o odpowiednim składzie i temperaturze zachodzą
następujące zjawiska:
rozpuszczanie się soli mineralnych i cukrów, pęcznienie i rozkład białek,
emulgowanie tłuszczów, adsorbowanie się substancji ochronnych na włóknie,
elektrostatyczne ujemne ładowanie się włókien i cząsteczek brudu,
dyspergowanie cząstek brudu i przenoszenie ich do kąpieli piorącej,
odbarwianie zaplamień barwnych (rozłożenie substancji barwnych na produkty
bezbarwne), korygowanie bieli, unieszkodliwianie bakterii chorobotwórczych,
wypłukiwanie nadmiaru środków piorących i pomocniczych.
Procesy prania przebiegają we właściwy sposób i w odpowiednim tempie
wówczas, gdy napięcie powierzchniowe kąpieli jest dostatecznie niskie, co
osiąga się przez dodawanie do wody środków powierzchniowo czynnych [3].

Fazy maszynowego procesu pralniczego
Czystość optyczna i bakteriologiczna bielizny uzależniona jest od
wielu czynników i parametrów gwarantujących jakość otrzymanej
bielizny. Jednym z nich są następujące po sobie w określonej
kolejności i trwające przez ściśle określony dla danego procesu czas
różne fazy procesu pralniczego. Następujące po sobie określone fazy
procesów pralniczych muszą przebiegać ze ściśle ustaloną kolejnością,
przy zachowaniu określonych specyficznych parametrów.
Fazy procesu przebiegają następująco:

1) Moczenie – tradycyjna faza wstępna, stosowana dawniej przy praniu mydłem twardym. Przebiegało w kąpieli silnie alkalicznej przy
temperaturze 40°C, obecnie wyeliminowane w praniu środkami syntetycznymi.
2) Pranie wstępne (I) – proces przebiegający w silnie alkalicznej kąpieli piorącej w temperaturze około 40°C. Stężenie środków piorących musi
być stosunkowo duże. Podaje się, że jest to minimum 3,0 g substancji aktywnej/dm3, ponieważ w tej fazie następuje usunięcie największych
ilości zabrudzeń i zanieczyszczeń. Moduł kąpieli 4-5 l/kg dla bawełny, 4-6 l/kg dla mieszanek.
3) Pranie właściwe (II) – to faza, w której następuje usunięcie pozostałych zabrudzeń najmocniej związanych z wyrobem włókienniczym
(mocno zdyspergowane substancje białkowe, pigmenty organiczne i tłuszcze). Ilość dodawanych substancji piorących jest mniejsza niż w
praniu wstępnym (1,0+1,6 g substancji aktywnej/dm3 kąpieli), przy temperaturze procesu wg tradycyjnych technologii do 100°C, według
najnowszych technologii od 60°C. Moduły procesu jak w praniu wstępnym.

4) Płukania - wielokrotnie powtarzające się procesy mające za zadanie wypłukanie z wyrobów
poddawanych procesowi prania resztek brudu i środków piorących pozostałych z procesu prania
właściwego. W kolejno następujących po sobie płukaniach dochodzi do coraz większego ich
rozcieńczania, tak aby płukanie ostatnie osunęło je całkowicie z powierzchni pranych włókien.
Jakość płukania związana jest z liczba płukań i czasem ich trwania. Liczebność stosowanych
płukań zależy od stężenia brudu i alkaliów w ostatniej kąpieli piorącej oraz od stężenia tych
samych składników w ostatniej kąpieli płuczącej. Alkaliczność ostatniej kąpieli płuczącej nie
powinna przekraczać 0,3 g Na2C302/dm3 roztworu wg norm polskich, a wg norm brytyjskich
0,4 g Na2C302/dm3 roztworu. Moduły kąpieli 6-8 l/kg dla bawełny i około 8 l/kg dla mieszanek.
W czasie płukania często prowadzi się też:
bielenie utleniaczami chlorowymi – podchlorynem sodowym, w temperaturze do 40°C (stężenie
wynosi zazwyczaj maks. 0,1 g/dm3 w przeliczeniu na chlor aktywny),
antychlorowanie (w płukaniu następnym),
krochmalenie w ostatnim płukaniu w wodzie twardej, rzadko praktykowane przy bieliźnie
szpitalnej [6].

Środki piorące dla bielizny szpitalnej
Detergenty
Dawniej do prania stosowano mydło i sodę. Obecnie odpowiednio dobrane wybielacze, detergenty i środki dezynfekujące są ściśle
chronioną wiedzą ich producentów, warunkującą efektywność i skuteczność przebiegu procesów pralniczych.
Trzy główne składniki prawie wszystkich detergentów do prania to węglany, krzemiany i fosforany, które zazwyczaj stanowi 70-80%
całej mieszanki. Wszystkie stanowią mieszanką chemikaliów nadających produktowi specyficzny charakter [2].
Ze względu na tematykę niniejszego opracowania pokrótce przedstawiono najistotniejsze składniki, mające wpływ na efekt prania i
czystość bielizny otrzymywanej w wyniku ich stosowania.
Detergenty i inne składniki proszków do prania mają wpływ na jakość procesów, a szpital zainteresowany jest otrzymywaniem jak
najczystszej bielizny przy jak najmniejszym zużyciu substancji piorących, a zatem jak najniższym kosztem.
Użytkownikowi detergentu dostarcza się różnorodnych opcji w różnej postaci fizycznej: proszków, past, płynów jedno- i
wieloskładnikowych. Pralnie szpitalne lub pralnie piorące dla szpitali najczęściej korzystają z detergentów w płynie [2].
Detergenty można pogrupować według różnych kategorii, np.:
• alkalia
• wypełniacze,
• środki powierzchniowo czynne,
• środki do usuwania plam,
• inne chemikalia wspomagające procesy pralnicze.

Wybielacze
Istnieją, dwa rodzaje wybielaczy stosowanych powszechnie w pralniach:
podchloryn sodu (wybielacz chlorowy) – Czynnik silnie Utleniający i sterylizujący, Zawiera ok. 150 g/dm3 chloru aktywnego.
Podchloryn sodu jest stosowany w temperaturze maksimum 60°C w celu uniknięcia nadmiernego zużycia tkanin. Podchloryn sodu
może utleniać wiele barwników i dlatego nie jest ogólnie stosowany do tkanin barwnych, może również ujemnie wpływać na
niektóre rodzaje wykończenia, np, wykończenia za pomocą środka opóźniającego palenie się Podchloryn jest ogólnie używany w
praniu wstępnym lub w pierwszym cyklu płukania (stężenie chloru aktywnego 1 g/dm3 kąpieli rozcieńczony w stosunku 1:5),
wybielacz nadtlenkowy - dostępny na rynku w Postaci stałej lub płynnej Perhydrol jest to 30% roztwór wodny nadtlenku wodoru.
Zaleca się, aby stężenie tlenku aktywnego w kąpieli wznosiło 0,1 g/dm3.
Wybielacze te ogólnie rzecz biorąc, mają słabszy ujemny wpływ na barwniki i na wykańczanie specjalne. Nadboran sodowy i
nadwęglan sodowy są to dwa proszki stosowane przy dodawaniu nadtlenku (H2O2) do kąpieli piorącej. Sam nadtlenek wodoru jest
powszechnie dostępny w różnych stężeniach jako płynny dodatek do kąpieli piorących.
Wybielacze nadtlenkowe wymagają wysokich temperatur dla skutecznego utleniania plam i generalnie stosowane są w najgorętszym
cyklu prania. Efektywna temperatura bielenia przy wybielaczach nadtlenkowych może być znacznie zmniejszona przez tzw.
„aktywację” albo przez zastosowanie kwasu nadoctowego zamiast nadtlenku lub – w proszkach – przez włączenie aktywatora, np.
takiego jak TAED do receptury, która reaguje wówczas z nadboranem lub nadwęglanem po dodaniu do kąpieli piorącej [2].

Preparaty do kondycjonowania tkanin
Są to dodatki do końcowego płukania, które udziela żądanych własności pranym tkaninom. Nie
wszystkie preparaty kondycjonujące są takie same. Mogą one być bardzo hydrofilowe (nadające
dobre wchłanianie wilgoci przy przechodzeniu przez prasy), a żądane właściwości, które mogą
być osiągnięte przy użyciu preparatów do kondycjonowania, są następujące:
• zwiększona objętość,
• wysoka absorpcja wilgotności,
• eliminacja ładunków elektrostatycznych,
• poprawa łatwości prasowania,
• łatwiejszy transport wsadów za prasą pralnicy tunelowej,
• nadanie tkaninom przyjemnego zapachu,
• nadanie miękkiego jedwabistego chwytu.

Zakwaszacze pralnicze
Są to kwaśne dodatki do płukania końcowego mogące spełniać jedną lub kilka z czterech
funkcji:
usunięcie alkaliczności surowej wody,
neutralizacja pozostałości alkalicznych w kąpieli płuczącej,
neutralizacja resztek podchlorynu sodowego,
usunięcie skażenia żelazem lub rdzą,
Zakwaszacze neutralizujące alkalia to proste substancje kwaśne, które neutralizują alkaliczność i
zmniejszają pH.
Zakwaszacze antychlorowe są czynnikami redukcyjnymi, których głównym zadaniem
jest usunięcie resztek podchlorynu. Dzięki lekko kwaśnej naturze działają również jako
zakwaszacze neutralizujące alkalia.
Zakwaszacze usuwające rdze są specjalnymi związkami kwasowymi do usuwania zżółknięć
zawartych w wodzie lub znajdujących się na tkaninach. Są one też zakwaszaczami
neutralizującymi alkalia [2].

Środki dezynfekujące
Środki dezynfekujące powinny być stosowane nie tylko przy praniu bielizny szpitalnej lub innej skażonej. Trzeba zdawać
sobie sprawę, że bakterie mogą dostać się do maszyn piorących w czasie procesów „otwartych”: z zewnątrz, z pomieszczenia pralni.
Procesy „otwarte” to wyładowywanie bielizny z pralnico-wirówek (opróżnianie bębna po procesie), płukanie w ostatniej komorze,
ale także takie operacje, w czasie których otwarte są zawory spustowe (do kanalizacji). W takich sytuacjach z instalacji ściekowych
przedostają się do bębnów piorących zapachy i bakterie [2].
Wewnątrz maszyny (bębna) na jego ściankach wewnętrznych tworzą się tzw. biofilmy czyli cieniutkie warstwy mikrobiologiczne
bakterii i śluzu wytworzonego przez drobnoustroje, które stanowią doskonałą pożywkę dla nich samych, pełniąc jednocześnie
warstwę ochronną przed niekorzystnymi warunkami panującymi wewnątrz bębna komory piorącej w czasie trwania procesu
pralniczego. Oczywiście takie „gniazda” - siedliska mogą uwalniać następnie bakterie do kolejnej kąpieli płuczącej, w czasie
mechanicznego uderzania przez strumień wody czy praną tkaninę [2].
Często są one wykrywane przez wydzielanie się nieprzyjemnych zapachów. Szczególną zdolność do tworzenia biofilmów mają takie
bakterie jak gronkowce złociste (Pseudomonas aeruginosa). Najskuteczniejszą metodą ich usunięcia jest oczywiście mechaniczne
oczyszczenie wnętrza bębna i rur odprowadzających, co ze względu na specyfikę budowy pralnic jest procesem bardzo kłopotliwym
[2].
Dezynfekanty pod nazwą biocydów stosowane są do niszczenia mikroflory. Hamują one wzrost lub niszczą strukturę bakterii
i grzybów rozwijających się wewnątrz maszyn piorących lub znajdujących się w pranym wsadzie. Rozrywają one wspomniane wyżej
biofilmy, które zostają następnie wypłukane, a maszyna odzyskuje swoją higieniczną strukturę wnętrza [2].

Informacje ogólne
W polskich publicznych szpitalach brakuje bielizny
pościelowej nie mówiąc już o osobistej pacjentów. Jest to
nagminny problem, którym się bardzo mało mówi. Od
pacjentów jest wręcz wymagane branie ze sobą swojej
bielizny osobistej oraz też np. sztućce, kubek itp. W
prywatnych klinikach też wymaga się od pacjenta własną
odzież na pobyt w szpitalu.
Problemy z bielizną

Porównanie
obiegu/przebiegu
bielizny osobistej
pranej profesjonalnie i
we własnym zakresie
pacjenta
Poniższe diagramy
przedstawiają
porównanie obiegów
bielizny osobistej
szpitalnej i będącej
własnością chorego.
PRALNIA
Brudownik
Bielizna w brudowniku we workach z
tkaniny barierowej krótkotrwale czeka
na transport do szpitalnego
centralnego magazynu bielizny
Centralny magazyn bielizny
brudnej
(jeżeli szpital nie posiada swojej pralni)
Bielizna we workach z tkaniny
Część brudna
Przygotowywanie do prania w
części brudnej
(bielizna przed praniem)
Jeżeli są pieluchy tetrowe to są one wstępnie
Magazyn
bielizny czystej
Część czysta
Przygotowywanie
do wysyłki
Bielizna jest sortowana,
naprawiana.
Pakowanie w worki
WIROWANIE
I SUSZENIE PRANIA
i
płukania
BARIERA
HIGIENICZNA
Pacjent
TEREN
SZPITALA
Transport zewnętrzny
między szpitalem a
pralnią
w odpowiednich
zabezpieczonych pojazdach
Dostarczanie
odzieży choremu
Oddanie odzieży
zabrudzonej,
zanieczyszczonej,
skażonej bądź tylko
używanej
Transportowanie
docentralnego
magazynu
brudnejbielizny
Transportowanie
pojazdem(jeśli
pralniapoza
szpitalem)do
pralni
Transportowaniepojazdem(jeślipralniapoza
szpitalem)dopralni
Nietymsamymcodobieliznybrudnej.
Odzież dla pacjenta szpitalna

Pacjent w szpitalu w odzieży swojej
Szafka przyłóżkowa
Odzież czysta i brudna. Brudna często zawilgocona co doskonale sprzyja rozwojowi drobnoustrojów. Często styka się z czystą odzieżą i innymi przedmiotami w tym
żywnością
Odzież w domu
Odzież często zawilgocona co
doskonale sprzyja rozwojowi
drobnoustrojów. Często styka
się z czystą odzieżą i innymi
przedmiotami w tym
żywnością
Pranie w domu
Pranie we własnym zakresie. Różne warunki prania w domu
Począwszy od braku prania, pranie ręczne, pranie w niskiej
temperaturze do prania w temp. 90° z praniem wstępnym. Żadne z
powyższych nie jest praniem profesjonalnym. To ostatnie sprzyja
najmniejszym ryzykiem zakażeń.
Osoba piorąca może nie przestrzegać higieny np. niemyciu rąk.
Przechowywanie odzieży
Odzież może być czysta tylko optycznie. Odzież
niezdezynfekowana, Odzież może się zakazić
ponieważ mogą być złe warunki higieniczne w
domu.
Przygotowywanie do
hospitalizacji
Odzież często pakowana do nieszczelnych
toreb co zwłaszcza w transporcie może być
zabrudzona lub zakażona
Transport zewnętrzny we własnym zakresie często komunikacją zbiorową
Ew. ponownie do szpitala
Transport przez rodzinę lub samego
pacjenta do szpitala w torbie często w
raz innymi przedmiotami. Transport
często komunikacją zbiorową
publiczną.
Transport przez rodzinę lub przez samego
pacjenta w torbie często w raz innymi
przedmiotami. Odzież często
zawilgocona, może być nawet
zanieczyszczona. Transport często
komunikacją zbiorową publiczną. Odzież
taka może stanowić zagrożenie
epidemiologiczne
Wkładanie odzieży do
szafki Wyciąganie odzieży ze
szafki
DOM CHOREGO
SZPITAL (oddział)
Odzież będąca własnością chorego

W pralniach szpitalnych lub komercyjnych, które świadczą usługi dla szpitali muszą spełniać odpowiednie normy.
Szpital ogłaszając przetarg na usługi pralnicze opisuje warunki jakie musi je spełniać.
W brudownikach składa się krótkotrwale odzież szpitalną w workach bakterioszczelnych i każdego dnia przewożona w
workach jest do pralni (czasem do centralnego punktu składania brudnej bielizny przed przewożeniem). W pralniach jest
odpowiednie postępowanie z brudną bielizną i czystą. Jest część czysta i brudna oddzielona odpowiednią barierą
biologiczną. Są też śluzy dla pracowników. Zastosowanie odpowiednich środków piorących opisanych w rozdziale
"Postępowanie z bielizną w pralniach". W pralniach są kontrole sanepidu.
Natomiast w warunkach domowych tego wszystkiego nie ma. Pacjenci i/lub ich rodziny muszą prać odzież
osobistą nawet wysokozakaźną! Przed i po hospitalizacji właśnie domowych warunkach . W domach pacjentów głównie
w zależności szczególnie od zamożności są różne nawyki i warunki higieniczne. Zdarzyć się może, że chory w domu np.
odzież po szpitalu może wykładać na stół gdzie lubi znajdować się żywność. (W obawie o to właśnie zniesiono
obowiązek ochraniaczy na obuwie, bo ludzie zabierają je do domu). Dużo bielizny nocnej jest ze sztucznych materiałów i
można je prać tylko w niskich temperaturach. Pacjent lub jego rodzina zwłaszcza niezamożna może też prać je ręcznie.
Osoba piorąca odzież, która była używana podczas pobytu w szpitalu może też nie myć rąk po kontakcie z ją. W
domach nie ma żadnych kontroli sanepidu i trudno żeby była.
Ponadto nawet w najlepszych warunkach domowych nie ma barier higienicznych oraz domowe środki piorące nie
gwarantują skutecznego zdezynfekowania odzieży.

Wniosek:
Odzież prana w domu stanowi zagrożenie zakażeniem
szpitalnym i to może być skutkiem ubocznym leczenia
szpitalnego.

Wprowadzanie obowiązkowej bielizny szpitalnej
Wprowadzanie obowiązkowej bielizny osobistej szpitalnej dla pacjentów powinno być
stopniowo. W pierwszej kolejności obowiązkowe posiadanie przez każdy szpital w kraju bielizny
osobistej dla chorych w odpowiednich ilościach i z atestem. Priorytetem byłoby: odzież dla
operowanych pacjentów, pacjentów wysokozakaźnych, odzież zastępcza na szpitalnym oddziale
ratunkowym oraz dla pacjentów nieprzygotowanych na hospitalizację. Następny priorytet byłby
wprowadzenie koszul szpitalnych do porodu, odzieży na oddziały zakaźne i chorych w izolatkach.
Dalej dla reszty chorych. Pozostawienie możliwości korzystania ze swojej bielizny było by na takich
oddziałach jak psychiatria i rehabilitacja.
Problemem przy wprowadzaniu byłyby też media. Mogłyby się ukazywać takie tytuły artykułów jak
np. „W szpitalu już nie poleżysz w swojej piżamie” Mogłoby być też uznawane, że to pogwałcenie
praw pacjenta itp. A przecież to jest zapobieganie zakażeniom i oczywiście dla dobra pacjenta i
otoczenia. W Karcie Praw Pacjenta nie widnieje, że pacjent ma prawo używania swojej odzieży na
oddziałach szpitalnych. Nie można wprowadzać rzekomych „swobód” kosztem reżimu sanitarnego.

Samopoczucie chorych w odzieży szpitalnej
Jedyną wadą odzieży osobistej szpitalnej jest to, że pacjent może się źle czuć
ponieważ przebywa w obcym ubraniu. Chory często ma lęk, że odzież jest źle uprana po
innym pacjencie. Dlatego woli swoją odzież. Choremu powinno się wytłumaczyć, że
odzież jest na pewno właściwie uprana i nie stanowi zagrożenia dla niego. Trzeba
przekonywać pacjenta, że odzież szpitalna jest bezpieczna i jest też warunkiem powrotu
do zdrowia.
Niestety, obecnie odzież szpitalna o ile ją w ogóle dysponują oddziały jest bardzo
zniszczona, brakuje guzików w bluzach od piżamy i często nie nadaje się do użytkowania.
Właśnie głównie też dlatego też chory chce lub musi mieć swoją odzież.
Odzież powinna wyglądać estetycznie, nie może być zbyt zniszczona i podarta. Pacjent
powinien mieć zapewnioną intymność. Dla dzieci powinna być kolorowa np. w motywy
ze znanych dzieciom bajek. Żadna bielizna nie powinna mieć plam i przed podaniem
powinna być sprawdzana też przez personel czy nie ma ewentualnych niedoprań.

Dziecko w koszuli szpitalnej

Stosowanie odzieży szpitalnej dla pacjentów nie powinno psuć atmosfery w
szpitalu. Dlatego odzież, pościel, wystrój szpitala powinien być kolorowy szczególne u
na oddziałach dziecięcych (u dorosłych również powinno być kolorowo). Już dawno
odchodzi się od bieli w szpitalach.
Chory powinien mieć stały kontakt z rodziną (odwiedzający powinni zakładać
fartuchy ochronne), dostęp do mediów jak RTV, internet (w obecnych czasach na
każdym oddziele powinien być dostęp do sieci bezprzewodowej WiFi) czy telefon.
Ogromnie ważny jest uprzejmy personel oraz co za tym idzie przyjazna atmosfera
na oddziale, powrót do zdrowia bez powikłań w tym zakażeń szpitalnych siebie i rodziny.
Na pewno chory czułby się gorzej jak jest np. arogancki personel czy złe
rokowanie.

Wady higieniczne i praktyczne odzieży będącą własnością pacjenta
Obecnie chory nie otrzymuje na czas hospitalizacji bielizny osobistej w postaci piżamy dla lżej chorych i
koszuli dla ciężko chorych i wobec tego jest utrudniony dla pielęgniarki dostęp do poszczególnych części ciała
chorego np. pomiar ciśnienia tętniczego, czy innych badaniach i zabiegach. Koszula chirurgiczna/szpitalna
chorego zdecydowanie ułatwiałaby też szybki dostęp do klatki piersiowej w razie reanimacji.
Nie ma pewności dla placówki, że każda odzież, której używa pacjent jest profesjonalnie uprana, jest
bardzo często z nieodpowiedniego materiału, który np. nie można prać w wysokiej temperaturze.
Chory po wyjściu ze szpitala wynosi ze środowiska szpitalnego zarazki z odzieżą między innymi do domu i pierze
ją razem z inną odzieżą. Niestety nawet z oddziałów zakaźnych.
Odzież zajmuje miejsce chorym i tak w małych szafkach przyłóżkowych oraz jest w nich styczność z odzieżą
brudną i czystą (czysta, zamiast być w magazynie z czystą bielizną a brudna w brudowniku) i innymi
przedmiotami w nawet żywność. Brak możliwości każdemu i w każdej chwili, częstej, regularnej zmiany na
świeżą odzież – personel i pacjent uzależniony od dowozu od rodziny. Nie zawsze rodzina jest w stanie dowozić i
odbierać na bieżąco odzież. Dowożenie przez rodzinę może być ryzykiem w postaci zakażenia szpitalnego.

Braki odzieży szpitalnej w szpitalach
Historia
Dawniej w szpitalach był większy reżim sanitarny. Między innymi chorzy mieli obowiązkową odzież
szpitalną. Nie było również problemów z pościelą. Wtedy odzieży i pościeli było w dużych ilościach,
Pościel też była częściej zmieniana. Ten reżim stopniowo się zmniejszał szczególnie po transformacji
ustrojowej naszego kraju, gdzie szpitale musiały wprowadzać oszczędności w tym i na bieliźnie
szpitalnej. W związku z tym nie nadążano kupować nowej za zużywającą się. W szpitalach było jej
coraz mniej, zaczynały występować braki. Jeżeli chodzi o odzież dla pacjentów to w większości
placówek w ogóle zaniechano jej zakup i zaczęło się wymagać by chory zabierał swoją z domu. Po
reformie w 1999 roku problem ze sprzętem jednorazowego użytku został rozwiązany (Placówki nie
mogą wymagać od chorego przynoszenia np. własnych strzykawek, igieł i leków zleconych na
oddziale) ale nie rozwiązano problemów z odzieżą dla chorych. Jeszcze większe braki powstały po
likwidacji pralni przyszpitalnych. Nadal jest wymagana własna i pacjenci do tego niestety przywykli.
Teraz sporadycznie spotykany pacjent w odzieży szpitalnej a jeśli tak to jest uważny za biednego.

Odzież dla ciężko chorych i operacyjna
Również zaprzestano w zdecydowanie w większości szpitali stosowania tak zwanych
koszul zabiegowych. Dawniej w celu zapobiegania zakażeniom na blok operacyjny chory
między innymi musiał się w je przebierać. Obecnie pacjent jedzie na blok operacyjny i
porodowy we własnej piżamie lub koszuli nocnej lub jedzie bez żadnej odzieży. Pacjent nawet
podczas operacji przebywa w swojej bieliźnie. Zdarzyło się, podczas operacji przeszczepu skóry
pacjent na sali operacyjnej był w swojej koszulce zwanej T-shirtem i w swoich slipach. I to w
dodatku było ciemnego koloru i w tym wcześniej jakiś czas leżał na oddziale. Położnice rodzą
też w swoich koszulach nocnych.
Problem też występuje z ciężko chorymi szczególnie na OIOMach. Zaprzestano
stosować koszul dla ciężko chorych. Chorzy muszą leżeć nieubrani. Prawdopodobnie albo dla
wygody personelu, albo ze względów oszczędnościowych, lub jednego i drugiego. Stosowanie
odzieży swojej pacjenta utrudniałoby dostęp pielęgniarce do poszczególnych części ciała, ale
pacjent bez żadnej odzieży (bielizny) czuje się niekomfortowo. Dlatego doskonałym
rozwiązaniem jest koszula szpitalna lub przywrócenie koszul dla ciężko chorych.

Koszula dla ciężko chorych stosowana niegdyś w Polsce

Problemy z pacjentami leczonych nieplanowo i bezdomnymi
Z ogromnym problemem stanowią się również pielęgniarki brakiem odzieży na
izbie przyjęć / SORze dla pacjentów nieplanowych szczególnie w stanach nagłych, dla
bezdomnych i dla szczególnie zaniedbanych. Chory często trafia na sam oddział w
ubraniu dziennym; w tym w którym przybył do szpitala. I to w dodatku trafia w takim do
łóżka na oddziale. Chorzy bezdomni i szczególnie zaniedbani muszą leżeć w samej
swojej brudnej bieliźnie.
Często rodzina pacjenta nieplanowego w pośpiechu musi dostarczać odzież
pacjentowi. Często sam pacjent w drodze do szpitala musi się zamartwiać kto i kiedy mu
dostarczy np. piżamę, w co się przebierze na izbie przyjęć.

Garderoba szpitalna
W wielu szpitalach brakuje magazynów dla odzieży dziennej (w tym wierzchniej)
dla pacjentów na czas hospitalizacji. Pacjenci muszą ją zabierać na oddział w torbach i
przechować te torby pod łóżkami. Rzadko szpitale dysponują salami z szafami na ubrania
dla chorych. Pacjenci są narażeni na drobnoustroje z zewnątrz. Ubrania dzienne
przechowywane na oddziałach szpitalnych mogą być zainfekowane drobnoustrojami
szpitalnymi. Po hospitalizacji pacjent przebiera się na oddziale i w drodze do miejsca
zamieszkania stanowi zagrożenie zakażeniem między innymi dla ludzi otaczających go i
dla rodziny.
Doskonałym rozwiązaniem byłaby garderoba szpitalna przy izbie przyjęć
ewentualnie przy oddziale. Chory by nie przenosił na ubraniu bakterii na oddział
(przebierałby się na izbie w ubranie szpitalne) i zostawiałby swoje w magazynie. Nie
miałby też zakażonego ubrania, w które przebierałby się po hospitalizacji.

Chory po operacji
Chory nawet w akredytowanych szpitalach zaraz po operacji zakładane ma
ubranie swoje takie jak domowa koszula nocna czy piżama, które ma uprane w domu i w
której wcześniej leżał przed operacją, czyli nieświeżą. O praniu w domu i warunkach
domowych patrz tutaj Odzież taka wtedy może stanowić zagrożenie zakażenia dla rany
operacyjnej.

Odzież personelu
W polskich szpitalach występują również problemy dotyczące też odzieży
pracowników szpitala szczególnie pielęgniarek. Ona również może stanowić zagrożenie
epidemiologiczne.
Zbyt mała liczba przysługującej odzieży
Szpitale ze względów oszczędności ograniczają z przysługiwanie odzieży dla
pracowników. Pracownik otrzymuje jej zbyt mało lub nie otrzymuje w ogóle. Pralnie
poza szpitalem wzdłużają czas obiegu. W wyniku tego np. pielęgniarki zmuszone
dokupywać same odzież i/lub są zabierać swą odzież roboczą do domów i prać je we
własnym zakresie co stanowi takie same zagrożenie jakby pacjent przewoził swoją odzież
do domu o czym wspominane jest tutaj.

Praktyczny ubiór dla pielęgniarek i pielęgniarzy

Problem z odzieżą studentów i osób pracujących tymczasowo
Studenci i inne osoby (np. stażyści) czasowo przebywające w placówkach
borykają się z problemami z ze swoją odzieżą. Szpital nie zapewnia dla nich żadnej
odzieży roboczej więc osoby te swoją odzież muszą nie wypraną również wynosić poza
placówkę i też stanowi to zagrożenie epidemiologiczne. Muszą ją przewozić jak pacjenci
czasami wskutek braku szatni codziennie.
Innym częstym dużym problemem jest brak szatni dla nich. Studenci przebierają
się nawet w gabinetach zabiegowych i zdarzyło mi się, że „szatnię” miałem w magazynie
bielizny czystej na oddziale. W to samo miejsce dawało się odzież dzienną i roboczą.
Ponadto szatnie pielęgniarek w polskich publicznych szpitalach wyglądają w stanie
opłakanym i często nie ma osobnych szafek na odzież roboczą i dzienną.

Rozwiązania powyższych problemów z odzieżą roboczą
Dobrym rozwiązaniem byłoby przywrócenie tzw. odzieży zapasowej zwanej
„dyżurnej” dla personelu oraz wypożyczanie dla osób tymczasowych takich jak
studenci, oraz oczywiście większej ilości przyznawanej pracownikom w tym
pielęgniarkom. Wtedy odzież nie była wynoszona poza środowisko szpitalne.
A jeszcze lepszym wprowadzenie systemu jak na bloku operacyjnym. Pielęgniarka
przed dyżurem w szatni odkłada do szafki swoją odzież dzienną i przebiera się
czystą odzież roboczą poukładaną na półkach albo w szafach według rozmiarów
i asortymentu. Po zakończeniu dyżuru odzież roboczą „wyrzuca” do prania
i przebiera się w swoją. To samo dotyczyłoby np. studentów. Pracownik by zawsze
był w czystej i świeżej odzieży. I przy tym powinno się wprowadzić ujednolicone
stroje dla pielęgniarek. Byłoby łatwiej odróżnić pracownika przez pacjenta,
odwiedzającego czy też inny personel.

Przykład wprowadzania jednolitych ubiorów dla personelu wg kolorów w Wielkiej Brytanii: od lewej - położna,
wykwalifikowana pielęgniarka noworodków, pracownik wsparcia opieki zdrowotnej, pielęgniarka odcinkowa,
pielęgniarka wyspecjalizowana, oddziałowa. (W Polsce dla pielęgniarki odcinkowej najlepszy by był tradycyjny biały
kolor).

Wymiar praktyczny higieny szpitalnej
Przykładowe opisy przypadków
Poniżej opisano sytuacje, jakie mogą się wydarzyć w
szpitalach. Przypadki te należy traktować jako fikcyjne lub
częściowo fikcyjne (obraz sytuacji, które spotykałem na
praktykach studenckich lub znam z analizy materiałów
internetowych).

Przypadek 1
Pacjent A mieszka razem z żoną, u nich w mieszkaniu jest trochę brudno i nie dbają zbyt o higienę. Dzisiaj ma termin na operację zespołu cieśni nadgarstka. Pacjent
dzień wcześniej pakuje torbę do szpitala. Zabiera dwa komplety nieprzepranych piżam, ale piżamy wyglądają optycznie czysto (czyli już przenosi drobnoustroje z domu na
piżamie), nie bierze kąpieli. Pacjent na izbie przyjęć przebiera się w swoją piżamę wyciągniętą z torby. Trafia na łóżko na oddziale ortopedycznym. Pacjentowi trzeba było
zmierzyć ciśnienie i pacjent miał problem z podniesieniem rękawa – zbyt ciasny ściągacz. Na drugi dzień po premedykacji wieziony jest na blok operacyjny. Chorego nie
przebierają w koszule zabiegową, bo szpital już dawno zaniechał ich stosowania. Jedzie w swojej piżamie jak inni chorzy. W śluzie rozbierają mu jedynie bluzę od piżamy.
Na stół trafia w swoich spodniach. (Personel bloku operacyjnego musi się przebierać w świeżą odzież a chory może mieć odzież z domową w trakcie operacji w dodatku z
domu zaniedbanego. To się mija z sensem przebierania personelu w śluzie bloku. To stanowi to zagrożenie epidemiologiczne). Po zakończeniu operacji z powrotem trafia
na oddział. Pacjent zwymiotował po narkozie i zalał piżamę. Pielęgniarka wyciąga z torby, która była pod łóżkiem drugą piżamę przebiera pacjenta. Zanieczyszczoną
zwinęła i wkłada na dno szafki przyłóżkowej, ponieważ piżama była własnością chorego, (doskonale w zawilgoconej rozwijają się bakterie) W szafce tej była też żywność.
Za około dwóch dni żona chorego po odwiedzeniu go zabiera do „reklamówki” udaje się ze szpitala do domu zatłoczonym autobusem komunikacji miejskiej wioząc brudną
piżamę. (Pościel transportuje się ze szpitala do pralni przystosowanym pojazdem na bieliznę brudną a bieliznę chorego niestety zatłoczonym autobusem. Również mija się
to z sensem. To stanowi również zagrożenie epidemiologiczne dla innych pasażerów tego autobusu). Na trzeci dzień pacjent wypisany jest do domu również komunikacją
miejską i wiezie w torbie m. in piżamę, w której leżał w szpitalu. W domu piorą ręcznie w misce między innymi te dwa komplety piżam. Nie mają pralki. (odzież ta jest
odświeżona, lecz z dużym prawdopodobieństwem stanowi zagrożenie zakażeniem szpitalnym)

Przypadek 2
Dziewczynka zasłabła na WF-ie i została przewieziona do szpitala prosto ze szkoły. Jak wiadomo nie miała ze sobą
piżamy więc trafiła na łóżko na oddziale dziecięcym w stroju sportowym. (Dawniej nie było wolno na oddziały szpitalne
wchodzić pacjentom w ubraniu innym niż piżama lub koszula nocna. W odzieży z zewnątrz łatwo przynieść drobnoustroje do
szpitala. Szczególnie z miejsca publicznego o dużym skupisku ludzi jak szkoła. Stanowi to zagrożenie dla współpacjetów.
Odzież taka może mieć nieświeży zapach.) Matka dziewczynki pracuje niedaleko tego szpitala. Dowiaduje się o córce i
śpieszy się do jej, ale musi do domu jechać specjalnie po piżamę. (Gdyby szpital posiadał odzież dla pacjentów to nie
narażałaby się – mogłaby szybciej od razu do córki trafić) Samochodem spieszy się i mało co nie spowodowała kolizji.
Przywiozła ją córce. Córka musi być pod stałym monitorowaniem EKG. Problemem stanowiła bluza nierozpinana, ale przez
głowę. (Pacjenci mają często odzież niedostosowaną do warunków szpitalnych. Koszula szpitalna by wyeliminowała ten
problem.
Po powrocie ze szpitala mama wyprała córce piżamę i innymi rzeczami w pralce automatycznej. Nie mogła też ustawić
temperatury wysokiej, bo odzież mogła być tylko prana w temperaturze 40°. Osoba, która wkładała do pralki odzież
oczywiście nie miała rękawiczek jednorazowych i nie umyła rąk po kontakcie z m. in. tą piżamą. (Już zagrożenie zakażeniem
szpitalnym, ponieważ pacjentka miała bliski kontakt z innymi pacjentkami a rodzina z zarazkami szpitalnymi. Niska
temperatura prania zwiększa ryzyko, że odzież jest niedoprana a co za tym idzie zagrożenie zakażeniem rodziny. Odzież
szpitalna prana jest w temperaturze 90° przechodzi procesy technologiczne prania opisane w rozdziale 2)

Przypadek 3
Pewien Polak miał wypadek przy pracy w Austrii. W drodze do szpitala
zamartwiał kto mu dostarczy piżamę i inne rzeczy. Zamawiał się, ponieważ znał sytuacje,
jakie panują w Polsce. Jednak okazało się, że w austriackim szpitalu otrzymał koszulę
szpitalną i na oddziale były szlafroki i ręczniki. (Gdyby w Polsce był taki przypadek
musiałby leżeć na oddziale w samej bieliźnie.)

Doświadczenia i spostrzeżenia własne
Poniżej opisuję problemy i wydarzenia, z jakimi spotkałem się podczas pobytu w charakterze
pacjenta w szpitalu i na praktykach studenckich.
W moim dzieciństwie (1986r.) trafiłem nieplanowo na oddział szpitalny. Nie było problemu z
otrzymaniem piżamy dla mnie w izbie przyjęć. Podczas pobytu przebierano mnie regularnie w świeżą
odzież szpitalną. Na oddziale pielęgniarka kazała mi ściągnąć spod piżamy podkoszulkę – pamiętam.
(Większy reżim sanitarny był. Gdyby to było obecne to z pewnością bym musiał trafić na oddział
chirurgii dziecięcej w ubraniu dziennym lub leżeć w samej swojej bieliźnie. Byłoby też zagrożenie
dla innych pacjentów. Zmiana odzieży uzależniona by była od rodziny)
Miałem operację nosa (ok. 2004r.) i kazano mi przed operacją przebrać się w koszulę
operacyjną. Zalecono też zdjąć całą bieliznę m. in. slipy. To był Szpital Wojewódzki w Bielsku-
Białej. (Niestety w innych szpitalach pacjenci nie muszą zdejmować bielizny osobistej do operacji,
nawet jeśli pole operacyjne jest znacznie bliższe niż moim przypadku).

Trafiłem na oddział zakaźny. Nie zabrałem piżamy by potem nie przenosić
zarazków do domu. Jednak szpitalne piżamy nie nadawały się do użytku. Były bardzo
zniszczone a bluzy pozbawione guzików. (W naszym kraju przyjęło się, że pacjent leży w
swojej bieliźnie pacjent, który ma /bardzo rzadko/ odzież szpitalną jest biedny. Również
wygląd i stan odzieży szpitalnej zniechęca pacjentów do używania jej). Przywieziono mi
własną piżamę. Po hospitalizacji musiałem ją zabrać z oddziału zakaźnego (odzież
wysoko zakaźna) do domu i prać we własnym zakresie. Odzież tą było można prać tylko
w temp. 30° a pościel, którą używałem w szpitalu w pralni zgodnie z warunkami
sanitarno-epidemiologicznymi.
(Ponownie mijają się z sensem przepisy sanitarno-epidemiologiczne skoro odzież mogła
być prana we własnym zakresie w dodatku zakaźna) a pościel nie. Istniało duże ryzyko
zakażeniem szpitalnym mojej rodziny. Odzież prać w temperaturze 30° i to po oddziale
zakaźnym. Inni chorzy mogą wozić zakażoną odzież komunikacją zbiorową z oddziału
zakaźnego.

W szpitalu mającym akredytacje i standard ISO na operację pacjentka jechała w
swojej koszuli nocnej. Po przywiezieniu leżała na sali pooperacyjnej bez ubrania i
bielizny ok. 2 godz. Potem ubrano ją w swoją tą samą koszulę, w której już leżała jakiś
czas przed operacją. (Zagraża to zakażeniem rany operacyjnej drobnoustrojami z tej
koszuli. Gdyby odzież nie była źródłem zakażenia to jak przypuszczam w Szpitalu
Wojewódzkim Bielsku-Białej nie otrzymałbym koszuli operacyjnej.
W tym samym szpitalu inna pacjentka zwymiotowała, podjąłem więc czynności
zmierzające do umycia jej i przebrania. Zalane ubranie musiałem włożyć do szafki
przyłóżkowej, a nie wyrzucić do brudownika, bo odzież była własnością pacjentki
(doskonale rozwijały się drobnoustroje w szafce przyłóżkowej).

Na operacji przeszczepu skóry na udzie spotkałem się, z tym że pacjent leżał na
stole podczas operacji w ciemnych slipach i podkoszulce typu T-shirt. Personel przed
wejściem na salę musiał się przebrać w świeżą odzież chirurgiczną i sterylne fartuchy.
(Znowu mijało się z sensem przebierania się personelu. Gdyby bielizna osobista chorego
na stole operacyjnym nie zagrażała zakażeniem to przypuszczam, że personel nie
musiałby posiadać świeżej odzieży operacyjnej i sterylnych fartuchów).

Zakończenie
W obecnej rzeczywistości szpitalnej wprowadza się różnego rodzaju standardy,
ale czasami zapomina się o regułach dotyczących odzieży dla pacjentów, która może być
źródłem przenoszenia drobnoustrojów.
Odzież brudna przynoszona ze szpitala do prania w domu może stanowić
zagrożenie zakażeniem szpitalnym dla rodziny, szczególnie wysokozakaźna. Również
odzież przynoszona do szpitala zwłaszcza przez chorych którzy niezbyt dobrze dbają o
higienę w domu może stanowić zagrożenie nawet dla innych pacjentów.

Zakończenie
Uważam, że powinno się przywrócić reżim sanitarny, jaki już kiedyś istniał, jeżeli
chodzi o odzież szpitalną, szczególnie w oddziałach zakaźnych i dla pacjentów
wymagających odizolowania czy pacjentów ciężej chorych. Czyli pacjent powinien
otrzymywać profilaktycznie odzież szpitalną na czas hospitalizacji. Byłaby to jedna z
doskonałych metod zapobiegania zakażeniom szpitalnym i komfort bezpieczeństwo dla
rodzin i otoczenia. W niektórych krajach zachodniej Europy i prawdopodobnie w USA
jest prawie taki reżim sanitarny. Oczywiście nie jestem za przywróceniem reżimu
odwiedzin, szczególnie dzieci jaki istniał w socjalistycznej Polsce chociaż i to miało
swoje zalety.

Zakończenie
Regulować to powinna ogólnokrajowe prawo, które winno porządkować kwestie odzieży
dla pacjentów (kiedy należy zastosować szpitalną oraz ilość odzieży dla pacjentów w
stosunku do liczby łóżek). Wymusiłoby to na placówkach zaopatrzenie się w odzież dla
chorych w odpowiednich ilościach . Ponadto określać powinna zagadnienia wykonania
odzieży, by ta spełniała swoje zadania (np. dostęp do poszczególnych części ciała
chorego, odporność na prania w wysokich temperaturach, poczucie komfortu i
intymności pacjenta). Również w świetle prawa powinna być obowiązkowo dostarczana
pacjentowi odzież operacyjna na blok operacyjny, OIOM. Powinien być zakaz wstępu z
pacjentem na blok w swojej bieliźnie.
Każdy szpital powinien obowiązkowo dysponować w odpowiednich ilościach nie
tylko w pościel ale odzież dla chorych jak: piżamy, koszule szpitalne, ręczniki, szlafroki.

Zakończenie
Nadmienić też chciałem, że:
Odzież szpitalna której korzysta pacjent mogłaby być sprowadzana używana z
zagranicy być może nawet z darów.
Mogła by być sponsorowana dla szpitali przez np. koncerny farmaceutyczne –
logo firmy na odzieży dla chorych tak jak często się spotyka na fartuchach personelu.
W celu ograniczenia kradzieży widoczna pieczątka i/albo nawet logo szpitala.

Bibliografia
1. Bissinger M. Standardy Techniczne i Sanitarno-higieniczne w Zakładach Opieki Zdrowotnej T. 3 Forum Sp. z o. o. Poznań
2010
2. Bissinger M. (red.) Brońska K., Felińska A. Standardy Techniczne i Sanitarno-higieniczne w Zakładach Opieki Zdrowotnej T.
3 Forum Sp. z o. o. Poznań 2010
3. Bissinger M. (red.) Rothe A. Standardy Techniczne i Sanitarno-higieniczne w Zakładach Opieki Zdrowotnej T. 3 Forum Sp. z
o. o. Poznań 2010
4. Ciechaniewicz W. (red.) Felińska A. Pielęgniarstwo Ćwiczenia Wydawnictwo Lekarskie PZWL Warszawa 2006
5. Dison N. Technika Zabiegów Pielęgniarskich Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich Warszawa 1985.
6. Milczyński A. (red.) Poradnik Pralniczy Spentex Łódź 2002
7. Wołynka S.: Pielęgniarstwo Ogólne. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich Warszawa 1986.
8. www.rabc-wfk.com
9. www.wikipedia.pl

Przydatne linki
Wymagania higieniczne dla bielizny używanej w Zakładach Opieki Zdrowotnej
http://www.pralnik.neostrada.pl/poradnik/wymaganiahigienicznedlabieliznyszpitalnej.pdf
Artykuł o nowych koszulach dla pacjentów w Anglii
http://www.pielegniarki.info.pl/article/view/id/3486

Kontakt e mail
odziez.szpitalna@gmail.com

Bielizna szpitalna

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Bielizna szpitalna